Inleiding
Apple verraste begin 2008 vriend en vijand met zijn eerste, zeer dunne MacBook Air. Een jaar later kreeg de Air een flinke update, met onder andere een krachtiger videochip. Ook voerde Apple een flinke prijsverlaging door, waarmee een belangrijk kritiekpunt teniet werd gedaan.
Sindsdien hebben de concurrenten echter niet stilgezeten. 'Thin & light' is inmiddels een belangrijk notebooksegment en Intel heeft tal van consumer ultra low voltage-processors voor dunne laptops uitgebracht. Daarnaast floreerde het netbook-segment, met goedkope, kleine en lichte laptopjes met een lange accuduur.
De grote vraag was dan ook niet óf Apple zou reageren om zijn voortrekkersrol te herwinnen, maar vooral hoe. Zou het bedrijf de Air nog dunner kunnen maken zonder al te veel op prestaties in te leveren? Zou het een betaalbare netbook met Mac OS X uitbrengen? Vooral over de laatste mogelijkheid deden veel geruchten de ronde.
Apple drukte die speculaties echter hardhandig de kop in: netbooks waren ondingen met te kleine schermen, onhandige toetsenborden en brakke hardware, waarmee een innovatief bedrijf niet geassocieerd moest worden. In plaats van een netbook introduceerde Apple de iPad: een kleine en lichte tablet die rechtstreeks de concurrentie met netbooks aan bleek te gaan. Zo zag Apples visie op portable computing voor de massa er dus uit.
/i/1288209477.jpeg?f=imagenormal)
Naarmate het jaar vorderde, verschenen echter opnieuw berichten dat Apple zou werken aan een MacBook met een klein scherm. Zoals zo vaak wist Apple de werkelijke introductie redelijk goed geheim te houden, maar op het Back to the Mac-evenement werden dan toch twee nieuwe MacBook Air-modellen geïntroduceerd, met 13,3"- en 11,6"-schermen. Apple kwam dus niet alleen met dunnere notebooks, maar ook met kleinere. Golden de bezwaren die het elektronicaconcern eerder uitte dan niet voor de nieuweling in het assortiment?
Tweakers.net ontving de twee Airs en onderwierp ze aan een test, waarbij onder andere deze vraag aan bod kwam. Hoewel bij Apple de hardware en de software nauw op elkaar aansluiten, hebben we het OS en nieuwe functionaliteit als FaceTime voor de Mac en iLife '11 buiten beschouwing gelaten.
/i/1288011791.jpeg?f=imagenormal)
Specificaties en prijzen
Merk en Productserie |
Apple MacBook Air
|
Apple MacBook Air
|
Type |
11,6" 64GB
|
13,3" 128GB
|
|
:fill(white)/i/1288011375.jpeg?f=thumb) |
:fill(white)/i/1288011376.jpeg?f=thumb) |
Prijs en waardering |
Prijs |
Onbekend |
Onbekend |
Eerste prijsvermelding |
donderdag 21 oktober 2010 |
donderdag 21 oktober 2010 |
Waardering |
5 van 5 sterren
|
5 van 5 sterren
|
Technische Specificaties |
Cpu-type |
Intel Core 2 Duo |
Intel Core 2 Duo |
Snelheid |
1,4GHz |
1,86GHz |
Geheugengrootte |
2GB |
2GB |
Geheugentype |
ddr3 (sodimm)
|
ddr3 (sodimm) |
Videointerface |
Schermdiagonaal |
11,6" |
13,3" |
Videochip |
GeForce GT320M |
GeForce GT320M |
Video-uitgang |
mini-displayport |
mini-displayport |
Schermresolutie |
1366x768 (WXGA Wide) |
1440x900 (WXGA+) |
Backlight |
full-led |
full-led |
Opslag |
Hardeschijfgrootte |
64GB |
128GB |
Hardeschijftype |
ssd |
ssd |
Interfaces |
Usb/firewire |
usb 2.0 |
usb 2.0 |
Wlan |
802.11n |
802.11n |
Bluetooth |
2.1 |
2.1 |
Overige specificaties |
Extra's |
Webcam |
Webcam |
Besturingssysteem |
Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) |
Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) |
Gewicht |
1,06kg |
1,32kg |
Accucapaciteit
|
35Wh |
50Wh |
Kleuren |
Aluminium |
Aluminium |
Fabrieksgarantie |
1 jaar carry-in |
1 jaar carry-in |
Taal |
Indeling |
qwerty |
qwerty |
Taal |
meertalig |
meertalig |
Plat, stevig, en venijnige punten
Wie vertrouwd is met de MacBook Pro en de oude Air, zal zich snel bij de nieuwe MacBook Air-modellen thuisvoelen. De aluminium unibody, het grote touchpad en het iets verzonken toetsenbord met platte zwarte toetsen: ze zijn allemaal aanwezig. Het eerste wat opvalt is echter dat de Airs veel dunner zijn.
Dun, licht, stevig
Ze hebben niet het afgeronde en rechte ontwerp van de MacBook Pro, maar lopen van achter naar voren spits toe. Bovendien is het scherm een stuk dunner. Vooral dichtgeklapt zijn de Airs verbazingwekkend plat: op het dunste punt meten de modellen 0,28cm, op het dikste 1,7cm. De voorzijde is zo dun dat het zelfs scherp aanvoelt, wat ook komt door het gebruikte aluminium. De inkeping vooraan, die het openen van het scherm moet vergemakkelijken, heeft venijnige hoekjes die soms tegen je polsen prikken.
:fill(white)/i/1288209486.jpeg?f=thumb)
Zoals gezegd is de dikte, of het gebrek daar aan, de opvallendste feature, maar hoeveel scheelt een centimeter meer of minder nu werkelijk bij dagelijks gebruik? In de laptoptas is altijd wel plek en als het systeem op de tafel of op schoot ligt is de dikte ook niet van doorslaggevend belang. Het ziet er erg mooi uit en de afmetingen zorgen ervoor dat de modellen fijn in de hand liggen, maar het belangrijkste van dunne notebooks is volgens ons een indirecte eigenschap: ze kunnen ook licht zijn. Dat geldt zeker voor de nieuwe Apples: de 13"-MacBook Air weegt 1,32kg en bij het 11"-model geeft de weegschaal 1,03kg aan.
/i/1288209473.jpeg?f=imagenormal)
Nu worden wij wel vrolijk van zulke maten, maar veel fabrikanten die ultradunne laptops proberen te maken, bezuinigen op de degelijkheid. De unibody's van Apple bewijzen zich echter opnieuw: deze notebooks voelen erg stevig aan. Nergens kunnen we de behuizing noemenswaardig indrukken en het grote scharnier onder het scherm is erg robuust.
Alleen het gedeelte voor het touchpad geeft onder druk wat mee en als we op het witte Apple-logo van een dichtgeklapte laptop drukken, zien we de achterkant van het scherm licht buigen. In vergelijking met andere ultraportables is dit echter nauwelijks het vermelden waard. De stevigheid in combinatie met het lage gewicht is vooral fijn bij het oppakken: de laptop is overal beet te pakken en makkelijk op te tillen, zelfs bij de hoekpunten.
Aan de onderkant, die net als bij de MacBook Pro's volledig vlak is, zitten de bekende ronde zwarte voetjes, die de onderzijde beschermen tegen beschadigingen. Dit is geen overbodige luxe want het materiaal van de behuizing is dan wel heel stevig, maar zoals we bij eerdere MacBook Pro-modellen zagen, loopt het ook snel krassen op.
Toetsenbord à la MacBook Pro
Op de degelijkheid is niet beknibbeld en dat geldt ook voor het toetsenbord. Zowel het toetsenbord van de 11"-Air als dat van het 13"-model zijn wat afmeting, layout en toetsgrootte betreft nagenoeg identiek aan die van de MacBook Pro's. Wie met de Apple-toetsenborden vertrouwd is, zal er goed mee kunnen werken; wel zijn de toetsen geheel vlak, wat blind typen voor sommige mensen wat lastiger kan maken. Verder mist de Air keyboard-verlichting en is de aluminium aan-uitknop vervangen door een 'gewone' toets. Ook had de enter-knop wat ons betreft iets groter en de caps lock-knop iets kleiner gemogen.
Grote touchpads
Het touchpad van het 13"-model is net zo groot als dat van de MacBook Pro's. Er is geen muisknop; het oppervlak kan zelf ingedrukt worden. Het touchpad van het 11"-model is net zo lang als dat van de 13"-versie, maar minder breed en het oppervlak is dus kleiner. Desondanks is het nog altijd een stuk groter dan dat van concurrerende ultraportables.
We hebben het al vaker gezegd: we zijn fan van grote touchpads. Het blijft een ondergeschoven kindje bij veel notebooks, maar een goed groot touchpad met multitouch maakt het bedienen van een systeem heel veel aangenamer. Bij de nieuwe Apples blijft op dit vlak niets te wensen over.
/i/1288210993.jpeg?f=imagenormal)
Unibody-schermen
De bezels rond de schermen van de twee MacBook Air-notebooks zijn van aluminium. Apple heeft er namelijk voor gekozen het unibody-concept ook toe te passen op het omhulsel van het scherm: dit is uit een enkel stuk aluminium vervaardigd. Het paneel zit dan ook niet meer achter een grote glasplaat. Ondanks de geringe dikte voelt het scherm erg robuust aan. Als we het scherm bij beide hoekpunten vastpakken kunnen we het wel een beetje heen en weer bewegen, maar op geen enkel moment krijgen we de indruk dat er te veel speling aanwezig is. Overigens zit aan de voorzijde van het scherm een rubberen randje rond de bezel, wat voorkomt dat de behuizing bij het dichtklappen krassen oploopt.
Wel is het scherm minder rustig voor het oog dan bij de MacBook Pro's: de aluminium bezels zijn nadrukkelijker aanwezig dan de zwarte randen achter glas van de Pro's. Daar staat weer tegenover dat de schermen van de Airs minder spiegelen door de afwezigheid van de glasplaat. De kans is overigens vrij groot dat de nieuwe unibody-schermomhulsels op termijn ook hun weg naar de Pro-laptops vinden.
De schermen zijn verder van hoge kwaliteit: de helderheid is uitstekend en de kleuren worden natuurgetrouw weergegeven. Ook de kijkhoeken zijn uitstekend. Het scherm van de MacBook Air 11-inch toont 1366x768 pixels en dit is een resolutie die inmiddels vrij gebruikelijk is voor laptops met een 11,6"- of 12,1"-scherm. De resolutie van 1440x900 voor een laptop met 13,3"-scherm is zeldzamer.
/i/1288210991.jpeg?f=imagenormal)
Keuze: 11" of 13"?
Bij de oorspronkelijke MacBook Air was er veel kritiek op het gebrek aan aansluitmogelijkheden. Ook bij de nieuwe systemen houdt het niet over: er zijn alleen twee usb 2.0-poorten, een audio-uitgang en een mini-displayport. Deze laatste interface zorgt ervoor dat gebruikers in veel gevallen een dure adapter moeten aanschaffen als een externe monitor willen gebruiken. Bij concurrerende ultraportables is dit met vga en vooral hdmi makkelijker dan wel goedkoper.
Verder ondersteunen beide Airs bluetooth 2.1+edr en wifi-n, en het 13"-model heeft nog een sd-kaartlezer. Het ontbreken van een sd-kaartlezer op het 11"-model valt wel op: er lijkt gewoon plaats voor de lezer te zijn. Bij de witte MacBook was ook al moeilijk te bevatten waarom een dergelijke kaartlezer ontbrak.
:fill(white)/i/1288209483.jpeg?f=thumb)
Er is dus geen ethernetpoort, geen hdmi, geen vga, geen firewire en geen optische drive, laat staan usb 3.0, een 3g-module of esata. Heeft Apple hiermee te veel concessies gedaan? Wat ons betreft niet. Met één usb-poort was de eerste MacBook Air echt te karig uitgerust, maar met twee stuks valt te leven. Een ethernetpoort is anno 2010, nu wifi-netwerken alomtegenwoordig zijn, niet langer noodzakelijk; voor wie toch niet zonder kan, levert Apple voor 29 euro een usb-ethernetadapter. Dit type laptops is ook niet gemaakt om snel veel
grote bestanden binnen te halen, getuige de opslaghoeveelheid van maximaal 128GB. Wie onderweg online wil zijn, kan een dongle nemen of tetheren. Een optische drive is ook al lang geen noodzaak meer en ook andere fabrikanten hebben deze bij veel thin&lights al laten vallen. Apple levert Mac OS X 10.6 en iLife '11 mee op een usb-stick.
Verschil met oude Air
Het model van 2009 was met 0,41cm op het dunste en 1,9cm op het dikste punt iets forser dan de huidige modellen. Ook woog de 2009-Air met 1,36 kilo meer dan de 1,32kg van de nieuwe 13" en de 1,04kg van de 11". Bij de vorige Air zaten de aansluitingen verstopt achter een klepje. In tegenstelling tot de nieuwelingen had die Air maar een enkele usb-ingang; wel beschikte het 2009-model ook over een audio-uitgang en een mini-displayport. De vorige Air had bovendien geen sd-kaartlezer.
Een ander verschil is dat het rooster voor de warmte-uitstoot bij de oude Air aan de onderkant zat, terwijl deze bij de nieuwe systemen achter het toetsenbord en bij het scharnier van het scherm zijn verstopt - op dezelfde wijze als bij de MacBook Pro's. Een andere in het oog springende wijziging is dat de resolutie van het 13"-model is opgekrikt van 1280x800 naar 1440x900. Zelfs het 11"-model heeft met 1366x768 nu een hogere resolutie dan de vorige versie.
Ten slotte is de Nvidia GeForce 9400M vervangen door de nieuwere GeForce 320M, en worden de Airs alleen maar met flashopslag geleverd. Het 2009-model werd nog standaard geleverd met een 4200rpm-hdd met een capaciteit van 120GB.
De 11"of de 13"?
Apple heeft met het 11"-model een aantal minpunten van netbooks goed ondervangen. Zo zijn er geen concessies gedaan voor het toetsenbord en is er een groot touchpad aanwezig. Ook heeft Apple met de Intel SU9400-processor voor een redelijk krachtige, zuinige dualcore-chip gekozen - al had dat wat ons betreft ook een Core i5 in de UM-serie mogen zijn. Voor een beetje grafische power zonder het verbruik te veel op te laten lopen is de GeForce 320M momenteel de enige keuze. Het opslaggeheugen van 64GB is niet bijzonder ruim bemeten.
/i/1288209484.jpeg?f=imagenormal)
Het belangrijkste voordeel van de MacBook Air 11" ten opzichte van het 13"-model is dat de 11"-notebook lichter en kleiner, en dus draagbaarder is. Ook dunne en lichte 13"-laptops zijn echter uitstekend mee te nemen, en niet iedereen vindt 11"-notebooks groot genoeg om er goed op te kunnen werken. De keuze is dan ook voor een deel een persoonlijke: de 11" heeft een kleiner scherm met een lagere resolutie en een kleinere touchpad; wie daar problemen mee heeft zal een iets groter toestel moeten meeslepen. De toetsenborden laten we buiten beschouwing omdat die identiek zijn. Een blik op de specificaties leert verder dat de 13" ook een betere cpu en meer flashgeheugen heeft. Uiteraard kan ook een rol spelen dat de 13" duurder is.
Cpu uit 2008
Apple heeft een klein, zelf ontworpen moederbord gebruikt en ook de koeling van de cpu en gpu en de reep flash-chips komen van de eigen ontwikkelafdeling. In het voorste, dunste deel van de laptop heeft de fabrikant zijn niet verwisselbare accu's geplaatst.
/i/1288210997.jpeg?f=imagenormal)
Geheugen
Twee gigabyte geheugen, waar de beide systemen standaard mee zijn uitgerust, is niet veel. Wie veel multitaskt of met grote bestanden werkt, zal tegen beperkingen aanlopen. Voor 90 euro kan de gebruiker 2GB extra laten installeren; dat is een aanrader voor de zware gebruiker.
Cpu's
De MacBook Air 11-inch heeft een Core 2 Duo SU9400. Dit is een in 2008 uitgebrachte cpu met een kloksnelkheid van 1,4GHz, een fsb van 800MHz, 3MB cache en een tdp van 10W. De SU9400 is een zakelijke ulv-processor die bij introductie zeer duur was, maar inmiddels flink in prijs is gedaald. De nieuwe Core i5's in de eveneens zuinige UM-serie zullen beter presteren, maar de keuze van Apple voor de 'oude' chips is begrijpelijk: de Core i5's hebben een tdp van 18W. Apple had er dan voor moeten kiezen de igp van de Core i5 te gebruiken en de gpu van Nvidia achterwege te laten, had het de accuduur op peil willen houden. Dan waren de grafische prestaties weer achteruit gegaan.
Deze afweging geldt in mindere mate voor de 13"-Air. Deze laptop heeft namelijk de SL9400 aan boord. Dit is eveneens een Core 2 Duo uit 2008, maar dan met een kloksnelheid van 1,86GHz, een fsb van 1066MHz en 6MB cache. De tdp van deze chip is 17W, dus had Apple net zo goed voor een Core i5 UM-chip kunnen kiezen. Waarom Apple van de nieuwere chip heeft afgezien is onduidelijk: mogelijk speelde de grotere footprint van de i5 een rol - de die-grootte van de SL9400 is bijna de helft van wat de Core i5-cpu en -igp nodig hebben - en misschien ook geeft Intel Apple flink wat korting op de oudere chips. De Penryn lijkt zich in elk geval nog redelijk te kunnen meten met de Core i5 UM's.
We kijken wat de prestaties van de cpu's zijn en zetten deze af tegen die van eerdere MacBook Pro's en MacBooks.
Cinebench 10 - singlecore |
Type + kloksnelheid | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010) |
**********
3432 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (2010) |
*********
3024 |
MacBook Pro 17", 2,66GHz (2009) |
********
2861 |
MacBook Pro 15", 2,4GHz (2008) |
********
2648 |
MacBook 13", 2,26GHz (2009) |
********
2575 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (2009) |
*******
2554 |
MacBook 13", 2GHz (2008) |
*******
2240 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
******
2167 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
*****
1609 |
Cinebench 10 - multicore |
Type + kloksnelheid | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010) |
**********
7425 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (2010) |
********
5839 |
MacBook Pro 17", 2,66GHz (2009) |
********
5574 |
MacBook Pro 15", 2,4GHz (2008) |
*******
5121 |
MacBook 13", 2,26GHz (2009) |
******
4813 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (2009) |
******
4812 |
MacBook 13", 2GHz (2008) |
******
4238 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
*****
3987 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
****
2983 |
Cinebench 11.5 cpu |
Type + kloksnelheid | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010) |
**********
2,21 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (2010) |
*******
1,52 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
*****
1,09 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
****
0,81 |
iBench 1.0.4 _FP |
Type + kloksnelheid | score (hoger is beter) |
MacBook 13", 2,26GHz (2009) |
**********
3,62 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (2009) |
**********
3,62 |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010) |
*********
3,28 |
MacBook 13", 2GHz (2008) |
*********
3,25 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (2010) |
*********
3,21 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
********
2,97 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
******
2,27 |
iBench 1.0.4 _INT |
Type + kloksnelheid | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010) |
**********
4,47 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (2010) |
*********
4,14 |
MacBook 13", 2,26GHz (2009) |
*********
3,87 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (2009) |
********
3,53 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
*******
3,27 |
MacBook 13", 2GHz (2008) |
*******
3,11 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
*****
2,4 |
iBench 1.0.4 |
Type + kloksnelheid | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010) |
**********
3,83 |
MacBook 13", 2,26GHz (2009) |
**********
3,74 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (2010) |
**********
3,64 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (2009) |
*********
3,57 |
MacBook 13", 2GHz (2008) |
********
3,18 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
********
3,12 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
******
2,33 |
De MacBook Airs bungelen met hun cpu's onder aan de lijsten, maar dat was ook wel te verwachten. De vraag moet ook eerder zijn wat het verschil tussen de energiezuinige chips en de 'normale' processors is, en dat verschil blijkt mee te vallen. Zo doet de SL9600 nauwelijks onder voor de MacBook Pro van eind 2008, met zijn op 2GHz geklokte Core 2 Duo P7350. Het verschil tussen de MacBooks Pro's en de 11"-Air met zijn SU9400 is groter, maar nog altijd te overzien. De kleine Air is de langzaamste MacBook in tijden, maar moet met deze cpu-prestaties toch zeker gezien worden als een krachtige ultraportable.
Gpu-test: Portal op de Air
Apple heeft ervoor gekozen bij beide modellen een chipset met de Nvidia GeForce 320M in te bouwen. Dat is dezelfde videochip als die van de laatste generatie MacBook Pro's. De op 450MHz geklokte 320M, die op de GT216 is gebaseerd, heeft 48 cores, maar geen dedicated geheugen: hij maakt gebruik van 256MB gedeeld ddr3-geheugen. De chip kan hd-video decoderen dankzij de PureVideo HD-technologie van Nvidia en ook het hardwarematig decoderen van Flash-video in hd-formaat behoort tot de mogelijkheden.
Naast de synthetische benchmark Cinebench hebben we Portal op de beide Airs gedraaid. De twee zijn allesbehalve gamenotebooks, maar Portal is geen zware game en kan een mooie indicatie geven van de real-life prestaties op grafisch gebied.
Cinebench 10 OpenGL |
Type + gpu | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 17", 9600M GT (2009) |
**********
5839 |
MacBook Pro 15", 9600M GT (2008) |
*********
5121 |
MacBook Pro 15", GeForce GT330M (2010) |
*********
5060 |
MacBook Pro 13", GeForce 320M (2010) |
*********
5030 |
MacBook 13", 9400M (2009) |
********
4813 |
MacBook Pro 13", 9400M (2009) |
********
4812 |
MacBook Air 13", 320M (2010) |
*******
4240 |
MacBook 13", 9400M (2008) |
*******
4238 |
MacBook Air 11", 320M (2010) |
*****
2948 |
Cinebench 11.5 OpenGL |
Type + gpu | score (hoger is beter) |
MacBook Pro 15", GeForce GT330M (2010) |
**********
15,64 |
MacBook Air 13", GeForce 320M (2010) |
********
13,07 |
MacBook Pro 13", GeForce 320M (2010) |
*******
11,39 |
MacBook Air 11", GeForce 320M (2010) |
*******
10,83 |
Hoewel Cinebench een grafische benchmark is, heeft de processor wel degelijk invloed op het resultaat. De 320M presteert op zich beter dan de 9400M, maar in combinatie met de energiezuinige Core 2 Duo's krijgen de MacBook Airs in Cinebench 10 toch een lagere score. Bij CineBench 11.5 lijkt de invloed van de cpu minder groot te zijn.
Portal - 1280x800 - All low - 0xAA/0xAF |
Type + gpu | fps (hoger is beter) |
MacBook Pro 15", GeForce GT330M (2010) |
**********
125 |
MacBook Air 13", GeForce 320M (2010) |
*********
112 |
MacBook Air 11", GeForce 320M (2010) |
******
76 |
MacBook Pro 13", GeForce 320M (2010) |
*****
63 |
Bij lage instellingen is Portal op de MacBook Air-modellen prima speelbaar. We kregen zelfs hogere framerates dan bij de MacBook Pro 13"van dit jaar, die dezelfde gpu maar een krachtigere cpu heeft. De reden hiervan is onbekend; mogelijk hebben Apple, Nvidia en Valve verbeteringen op softwaregebied doorgevoerd.
Portal - 1280x800 - All high - 4xAA/16xAF |
Type + gpu | fps (hoger is beter) |
MacBook Pro 15", GeForce GT330M (2010) |
**********
29 |
MacBook Air 13", GeForce 320M (2010) |
*********
27 |
MacBook Air 11", GeForce 320M (2010) |
*********
25 |
MacBook Pro 13", GeForce 320M (2010) |
*****
15 |
Bij hogere instellingen daalt de framerate aanzienlijk, maar van een slideshow is nog geen sprake. Wie een beetje met de instellingen speelt, kan Portal met een resolutie van 1280x800 vloeiend afspelen.
Portal - 1366x768 - All low - 0xAA/0xAF |
Type + gpu | fps (hoger is beter) |
MacBook Air 11", GeForce 320M (2010) |
**********
83 |
Portal - 1366x768 - All high- 4xAA/16xAF |
Type + gpu | fps (hoger is beter) |
MacBook Air 11", GeForce 320M (2010) |
**********
22 |
Bij de native resolutie van 1366x768 van de MacBook Air geldt hetzelfde als hierboven: het spel is prima speelbaar, zelfs met vrij hoge instellingen. We moeten nogmaals benadrukken dat Portal alles behalve een zwaar spel is, maar toch is het mooi om te weten dat het afspelen van oude en niet zo zware 3d-games op de Air-ultraportables mogelijk is.
Portal - 1440x900 - All low - 0xAA/0xAF |
Type + gpu | fps (hoger is beter) |
MacBook Pro 15", GeForce GT330M (2010) |
**********
121 |
MacBook Air 13", GeForce 320M (2010) |
*********
105 |
Portal - 1440x900 - All high - 4xAA/16xAF |
Type + gpu | fps (hoger is beter) |
MacBook Pro 15", GeForce GT330M (2010) |
**********
22 |
MacBook Air 13", GeForce 320M (2010) |
**********
21 |
We gebruiken de Xbench-suite om een cijfer te krijgen dat een indicatie geeft van de prestaties van de MacBook Airs. Xbench neemt de cpu, de gpu, het geheugen en het opslagmedium mee bij het genereren van de score.
Xbench 1.3 |
Type + kloksnelheid | score |
MacBook Pro 15", 2,4GHz (2010) |
**********
1423,25 |
MacBook Pro 13", 2,66GHz (2010) |
*******
1058,93 |
MacBook Pro 17", 2,66GHz (begin '09) |
*******
1044,8 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (midden '09) |
*******
992,97 |
MacBook Pro 15", 2,4GHz (eind '08) |
*******
987 |
MacBook Air 13", GeForce 320M (2010) |
*******
973,76 |
MacBook 13", 2,26GHz (eind '09) |
*******
958,99 |
MacBook 13", 2GHz (eind '08) |
******
911,45 |
MacBook Air 11", GeForce 320M (2010) |
******
825,22 |
Zelfs de MacBook Air 11" krijgt van Xbench een score die dicht bij die van de MacBook Pro's ligt. De MacBook Air 13" scoort zelfs beter dan de witte MacBook van eind 2009. Uiteraard was het vooral de aanwezigheid van de ssd's die Xbench wel op waarde wist te schatten.
/i/1288209481.jpeg?f=imagenormal)
Flashgeheugen tegenover hdd
Een van de opvallende eigenschappen van de nieuwe Apples is dat ze alleen met flashgeheugen worden uitgerust. Dat Apple de harddisk vaarwel zegt is natuurlijk niet zo vreemd: flashchips zijn kleiner, stiller en sneller dan harde schijven. Bovendien is flashgeheugen ook een stuk voordeliger dan pakweg anderhalf jaar geleden.
Ter vergelijking: de 1,8"-hdd van 120GB van de oude MacBook Air is 5,12mm dik en weegt 45 gram. De flashmodule in de Air 11" is 2,45mm dik en de 64GB-reep weegt 10 gram. Apple levert met de nieuwe drives dus weliswaar geheugencapaciteit in, maar wint op het gebied van ruimte en gewicht. De ssd is opgebouwd uit 16GB-flash-chips van Toshiba. Ook de geheugencontroller is van Toshiba, zo ontdekte iFixit.

Het geheugenreepje lijkt door Apple zelf ontwikkeld te zijn, maar blijkt ook relatief eenvoudig te vervangen. De eerste fabrikanten met upgrade-kits zijn dan ook al gesignaleerd. Zo heeft PhotoFast een kit beschikbaar voor de 11"-MacBook die het model 256GB en betere prestaties geeft en die bovendien van de 64GB-reep een usb 3.0-geheugenstick maakt.
We hebben de ssd's aan een aantal tests onderworpen. We begonnen met een opstarttest en hebben ook de lees- en schrijfsnelheden gemeten, zowel sequentieel als random, met de Xbench-suite.
Het vergelijkingsmateriaal bestaat uit de goedkoopste MacBook Pro 13", die een 160GB-hdd van Seagates Momentus-reeks heeft, en een 17"-MacBook Pro met een Vertex2-ssd van OCZ.
Opstarttijden - koude opstarttijd |
Type + hdd-grootte | seconden (lager is beter) |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
****
14,5 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
*****
15,6 |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
32,5 |
MacBook Pro 13", 160GB Seagate |
**********
33,2 |
We zien dat de opstarttijden van de Airs aanzienlijk korter zijn dan die van de MacBook Pro's. De opstarttijd van de Pro met de Vertex2 is niet veel lager dan die van het model met de hdd. Waarschijnlijk heeft Apple de nodige tweaks uitgevoerd om de Airs sneller te laten starten.
Opstarttijden - opstart uit sluimer |
Type + hdd-grootte | seconden (lager is beter) |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
**********
1,97 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
**********
1,98 |
MacBook Pro 13", 160GB Seagate |
**********
2,04 |
Helaas liepen de tijden bij de MacBook Pro met Vertex2 te veel uiteen om te kunnen gebruiken. De tijden van de Airs lagen stelselmatig onder de 2 seconden, terwijl die van de 13"-Pro steeds net iets boven 2 seconden uitkwam. De Air-modellen komen dus sneller uit de slaapstand, maar groot is het verschil niet en zoveel valt er ook niet te winnen: 2 seconden is al heel erg snel.
We gebruiken het Xbench-onderdeel dat de lees- en schrijfsnelheden test om te kijken of de flashreep mee kan komen met de OCZ-ssd. Ook zijn we benieuwd wat het verschil is met de Seagate-harddisk.
Xbench hdd/ssd-test - 4k Seq write |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
**********
152,52 |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
150,22 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
********
118,89 |
MacBook Pro 13", 160GB |
*****
70,14 |
Xbench hdd/ssd-test - 256k Seq write |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
150,23 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
**********
149,83 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
**********
148,73 |
MacBook Pro 13", 160GB |
****
62,113 |
Xbench hdd/ssd-test - 4k Seq read |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
**********
20,26 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
*********
18,45 |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
*********
18,15 |
MacBook Pro 13", 160GB |
********
15,98 |
Xbench hdd/ssd-test - 256k Seq read |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
180,72 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
**********
173,55 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
*********
165,3 |
MacBook Pro 13", 160GB |
***
61,63 |
Xbench hdd/ssd-test - 4k Random write |
Type + hdd-grootte | Score |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
34,62 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
*********
30,98 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
*********
29,5 |
MacBook Pro 13", 160GB |
*
2,26 |
Xbench hdd/ssd-test - 256k Random write |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
142,58 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
*********
134,17 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
*********
133,05 |
MacBook Pro 13", 160GB Seagate Momentum |
**
29,9 |
Xbench hdd/ssd-test - 4K Random read |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
11,18 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
*********
10,45 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
********
8,42 |
MacBook Pro 13", 160GB Seagate Momentum |
0,47 |
Xbench hdd/ssd-test - 256K Random read |
Type + hdd-grootte | score |
MacBook Pro 17", 240GB OCZ |
**********
179,18 |
MacBook Air 11", 64GB Toshiba |
******
103,08 |
MacBook Air 13", 128GB Toshiba |
******
99,4 |
MacBook Pro 13", 160GB Seagate Momentum |
*
19,98 |
De opslagmedia van de Apples kunnen bijzonder goed meekomen met de Vertex2-ssd, zo blijkt, zelfs bij de random-acties. Toshiba heeft goed werk verricht met zijn controller.
/i/1288209480.jpeg?f=imagenormal)
Accuduur, warmte en geluid
Apple schermt met een accuduur van vijf uur voor de 11"-MacBook Air en maar liefst zeven uur voor het 13"-model. Het bedrijf hanteert hierbij de optimale settings zoals het die zelf adviseert. Wij keken hoe de accutijden bij een aantal andere scenario's is.
Het 11"-model heeft een accu van 35Wh terwijl de 13"-MacBook Air een accu van 50Wh heeft. We verwachten dan ook dat het 13"-model het aanzienlijk langer volhoudt, ook al gebruikt de cpu wat meer energie.
De eerste test kan als een lichte stresstest worden gezien: met de QuickTime-player van Mac OS X spelen we een 1080p-videoclip herhaald af, totdat de MacBooks zichzelf uitschakelen. De brightness stond op maximaal en energiebesparende opties van Mac OS X hadden we uitgeschakeld. Hierbij moet worden opgemerkt dat de Nvidia-gpu hd-video efficiënt kan decoderen en dat de videochip en de processor dus allesbehalve vol belast worden.
Accuduur - HD-test |
Type + kloksnelheid | Minuten (meer is beter) |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
**********
246 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
********
198 |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (voorjaar 2010) |
********
196 |
MacBook 13", 2,26GHz (eind 2009) |
********
193 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (midden 2009) |
********
190 |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (2010, Intel igp) |
********
190 |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (voorjaar 2010) |
*******
175 |
MacBook 13", 2GHz (eind 2008) |
*****
135 |
De 13"-Air weet hier te imponeren met meer dan vier uur 1080p-weergave. Dit is een zeer goede prestatie en de MacBook Pro's, die toch ook goed scoren, worden op grote achterstand gezet. Ook de 11"-Air scoort - iets - hoger dan de Pro-familie.
Om de systemen wat zwaarder te belasten draaien we het 3d-spel Portal. We gebruiken in beide gevallen de native resolutie, net als we bij de andere MacBooks deden.
Accuduur - Portal-test |
Type + kloksnelheid | Minuten (meer is beter) |
MacBook Pro 13" 2,66GHz (voorjaar 2010) |
**********
116 |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
**********
111 |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (voorjaar 2010) |
********
97 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
*******
86 |
De gpu blijkt bij zwaar werk een forse wissel op de accuduur te trekken. Het voordeel van de overige zuinige onderdelen manifesteert zich hier minder nadrukkelijk en de 13"-Air moet het dan ook afleggen tegen de 13"-MacBook Pro, terwijl de 11"-Air ook nog eens zijn meerdere moet erkennen in de Pro 15".
Het scenario voor normaal gebruik is bij ons het afspelen van een mp3-bestand met de iTunes-player en het om de twee minuten refreshen van de Tweakers.net-site in Safari. De brightness zetten we op 40 procent, maar de overige energiebesparende mogelijkheden bleven uit en wifi bleef uiteraard ingeschakeld.
Accuduur - Normaal gebruik |
Type + kloksnelheid | Minuten (meer is beter) |
MacBook Air 13", 1,86GHz (2010) |
**********
620 |
MacBook Pro 15" 2,4GHz (voorjaar 2010) |
*******
428 |
MacBook Air 11", 1,4GHz (2010) |
******
395 |
MacBook 13", 2,26GHz (eind 2009) |
******
372 |
MacBook Pro 13", 2,26GHz (midden 2009) |
******
370 |
MacBook 13", 2GHz (eind 2008) |
****
264 |
De score van de MacBook Air 13" is ongekend en overtreft zelfs de claims van Apple zelf. Helaas hadden we niet de tijd om de test te herhalen en we moeten het dus doen met een enkele run, maar we verwachten niet dat deze test bij herhaling heel veel slechter zou uitvallen. Meer dan tien uur werktijd is een prettig vooruitzicht. Het 11"-model doet goed mee en zet een score neer die zich kan meten met die van de beste ultraportables van de concurrentie.
Warmte en geluid
De nieuwe Apple-notebooks doen hun werk uiterst stil. Ook als we de cpu flink aan het werk zetten, horen we nauwelijks geluid. Dat verandert als we de gpu bij de rekentaken betrekken. Toen we Portal een tijdje lieten draaien, begon de fan duidelijk hoorbaar te blazen. Ook kwam er behoorlijk wat warme lucht uit het rooster bij het schermscharnier. Gelukkig zit dat rooster niet meer aan de onderkant, zodat de gebruiker geen warme schoot krijgt: de onderkant van beide notebooks wordt niet overdreven warm. Bij het 13"-model was de warmte-uitstoot en geluidsproductie overigens sterker dan bij de 11,6"-laptop. Bij grafisch minder intensief werk was het verschil overigens amper merkbaar.
/i/1288210994.jpeg?f=imagenormal)
Conclusie
Apple behoudt wat goed is en verbetert wat dat niet is. Bij de nieuwe MacBook Air-machines zien we onderdelen van de MacBook Pro, zoals het touchpad en het zwarte langwerpige scharnier met het ventilatierooster, terwijl ook is voortgeborduurd op de goede eigenschappen van de vorige Airs. Ook de aluminium unibody heeft zich al bewezen. Nieuw is dat de Airs geen harde schijf meer kunnen krijgen; Apple heeft exclusief voor flash gekozen.
Ongetwijfeld zullen we elementen van de Airs weer terugzien bij de Pro's. Niet voor niets spreekt Apple van 'de volgende MacBook-generatie' en 'de toekomst van laptops zoals Apple die ziet'. De komende generatie Sandy Bridge-procesors voor notebooks en Fusion-apu's van AMD zullen het bedrijf de kans bieden dunne notebooks te maken met puike prestaties op zowel cpu- als gpu-gebied. Ook de ontwikkelingen op het gebied van flashopslag staan niet stil.
/i/1288209479.jpeg?f=imagenormal)
Toen Apple zijn nieuwe Air-modellen presenteerde waren er nogal wat reacties dat de prijzen aan de hoge kant waren. Bijna duizend euro voor het 11"-model en bijna 1300 euro voor de 13"-notebook; dat zijn prijzen die we in deze tijd van consumer thin&light-laptops van 600 á 700 euro niet veel meer zien. Op papier beschikken de Apple-lichtgewichten over niet indrukwekkende Intel-chips uit 2008 en ook de opslag- en geheugencapaciteit laat te wensen over. Aan het minimale aantal interfaces zullen de meeste MacBook-gebruikers inmiddels wel gewend zijn.
Een zoektocht in de Pricewatch naar laptops met dezelfde Intel-cpu's leert echter dat de prijzen relatief best meevallen. Degelijke, stijlvolle laptops met de betreffende krachtige maar zuinige processors werden voorheen vooral als duurdere, zakelijk modellen verkocht. Ook is de MacBook Air 13" weer 200 dollar goedkoper dan het vorige model, dat een introductieprijs van 1499 dollar had. Voor het 13"-model geldt nog dat betaalbare laptops met die schermdiagonaal en een resolutie van 1440x900 dun gezaaid zijn.
Apple heeft daarmee robuuste, stijlvolle en goed presterende lichtgewicht-notebooks op de markt gebracht, waarmee de lat voor concurrenten weer wat hoger is gelegd. De vraag welk systeem beter is, is moeilijk te beantwoorden en vooral persoonlijk van aard. Het scherm van het 11,6"-model zal voor sommigen te klein zijn, en ook de geheugenhoeveelheid van 64GB is bij deze versie niet ruim. De afwezigheid van een sd-kaartlezer is ronduit jammer. Daar staan het lagere gewicht, de kleinere omvang en de lagere prijs tegenover.
Het 13"-model heeft een groter scherm met een hogere resolutie, een snellere processor, dubbel zoveel opslag, een sd-kaartlezer, een groter touchpad en last but not least: spectaculaire accutijden. Dat zijn aantrekkelijke voordelen, waar echter wel een meerprijs van 300 euro voor betaald moet worden. Ons lijkt dit het geld wel waard, maar dat zal iedere geïnteresseerde voor zichzelf moeten uitmaken. Ook voor deze computer geldt overigens dat 2GB intern geheugen aan de krappe kant is, anno 2010. Het is jammer dat Apple niet voor meer geheugen heeft gezorgd, maar deze en andere kritiekpuntjes vallen in het niet bij de vele goede eigenschappen van de nieuwe Airs.
/i/1288210992.jpeg?f=imagenormal)
Gallery