Extra ssd in je pc via je videokaart?

ASUS RTX 4060 Ti met M.2-slot Review

Inbouwen M.2-ssd en compatibiliteit

Het geïntegreerde M.2-slot is wat deze videokaart echt bijzonder maakt. Op de achterkant van de RTX 4060 Ti SSD Dual OC heeft ASUS een uitsparing in de backplate aangebracht, waar je de sleuf ziet zitten. Op het eerste gezicht lijkt dat een regulier M.2-slot zoals je normaal op een moederbord aantreft, met ASUS' handige, schroefvervangende montageschuifje aan het uiteinde.

Er is echter een aantal bijzondere dingen aan de hand die aantonen dat ASUS goed over dit concept heeft nagedacht. Om te beginnen is het slot ondersteboven gemonteerd, waardoor wat eigenlijk de bovenkant van je ssd is, nu naar beneden wijst. Onder de ssd heeft de fabrikant een groot gat in de printplaat aangebracht. Daardoorheen maakt de gemonteerde ssd direct, althans, via een koelpad om de afstand te overbruggen, contact met de grote heatsink van de videokaart zelf. En dat gebeurt dankzij de omgekeerde montage dus met de kant waaraan op de meeste ssd's (vrijwel) alle heet wordende componenten zitten. Toch wordt ook de achterkant, waar vaak niets zit, maar bij sommige ssd's met een hoge capaciteit wel flashchips geplaatst zijn, nog eens gekoeld met een koelpad en een metalen afschermplaat die dubbelt als heatsink.

Nog een opvallend feitje is dat ASUS het x16-slot van de videokaart volgens de PCIe 5.0-specificaties heeft uitgevoerd. Hoewel de RTX 4060 Ti-gpu nog volgens PCIe 4.0 werkt, net als alle andere RTX 4000-gpu's, kan de gemonteerde ssd daardoor PCIe 5.0-snelheden bieden.

Compatibiliteit: over bifurcation, modi en merken

Tot zover alleen maar zaken om enthousiast van te worden. Ondergetekende schoof de videokaart met daarin een Corsair MP700 Pro-ssd, een van de snelste PCIe 5.0-ssd's die je kunt kopen, dus vol goede moed in ons ssd-testsysteem met toch geen onaardige specs: een Intel Core i7 13700K-processor en een ASRock Z790 Taichi-moederbord van pak 'm beet 500 euro. De videokaart deed het, maar de ssd was nergens te bekennen.

Ik dacht eerst dat de compatibiliteitslijst in ASUS' testgids, waarop uitsluitend ASUS-moederborden te vinden waren, een typisch gevalletje van kinderachtig 'andere-fabrikanten-bestaan-niet' was. De achterliggende techniek voor het verdelen van de lanes van één PCIe-slot naar meer aangesloten apparaten, PCIe Bifurcation genaamd, is immers geenszins beschermd of exclusief voor ASUS.

Dat bleek dus ijdele hoop. PCIe Bifurcation - 'bifurcation' is Engels voor 'verdelen in (twee) delen' - was op moederborden voor de toenmalige hedt-processors inderdaad gemeengoed, maar met het verdwijnen van sockets als Intels 2066 en AMD's sTRX4 uit de consumentenmarkt verdween stilletjes ook bifurcation. Alleen ASUS is het blijven ondersteunen op vrijwel al zijn modellen, waarschijnlijk puur omdat het zelf Hyper M.2-kaarten voor het aansluiten van tot vier M.2-ssd's via één insteekkaart verkoopt; die gebruiken dezelfde techniek.

Nu is er in theorie niets dat andere moederbordfabrikanten ervan weerhoudt om ondersteuning voor bifurcation toe te voegen, maar in elk geval op dit moment is de kans groot dat je met een bord van ASRock, Gigabyte of MSI niets hebt aan ASUS' M.2-videokaart.

Als je wel een geschikt moederbord hebt, moet je voordat je de ssd kunt benaderen, de bijbehorende biosinstelling aanpassen. Die vind je onder Advanced -> Onboard Devices Configuration -> PCIEX16 Bandwidth Bifurcation Configuration. Kies daar voor 'PCIE X8X8 Mode' of 'PCIE X8X4X4 Mode'. De 'PCIE RAID Mode' kun je beter vermijden, want die verdeelt het slot in viermaal x4. Dan krijgt dus ook de RTX 4060 Ti-gpu slechts vier lanes.

Het viel ons op dat sommige ASUS-moederborden uitsluitend zo'n modus met vier keer x4 bieden. Uiteraard hebben we de fabrikant gevraagd of het mogelijk is om de veel wenselijkere optie waarbij de gpu wel gewoon acht lanes krijgt toe te voegen aan bestaande moederborden via een bios-update, of dat er een hardwarematige reden is waarom deze optie op sommige borden ontbreekt. Daarop ontvingen we geen antwoord voor de publicatie van deze review, en dit onderscheid wordt ook niet gemaakt op onderstaande compatibiliteitslijst.

Compatibiliteitslijst

Hieronder vind je de complete compatibiliteitslijst zoals ASUS die met ons heeft gedeeld. Daaraan valt vooral op dat die van AMD een stuk langer is. Nu is lengte natuurlijk niet het enige wat telt, maar de AMD-lijst beslaat ook een stuk meer chipsets, waaronder zelfs de allergoedkoopste A-serie. Bij Intel beperkt de lijst zich tot de duurdere chipsets uit de Z- en Hx70-series, en de zakelijke Q- en W-series. Moederborden met bijvoorbeeld een B660-, B760- of H610-chipset vallen buiten de boot.

Overigens zien we geen technische reden waarom de RTX 4060 Ti SSD Dual OC niet ook op oudere hedt-moederborden van zowel AMD als Intel zou werken, zoals modellen met de TRX40- en X299-chipsets. Die staan immers wel op de compatibiliteitslijst voor de eerdergenoemde Hyper M.2-kaarten. Daarin gaat ASUS tevens terug tot de Z370-chipset; ook dat moet dus gewoon werken.

AMD		Intel
Chipset	Model	Chipset	Model
AMD X670	ROG Crosshair X670E Extreme	Intel Z790	ROG Maximus Z790 HERO
	ROG Crosshair X670E HERO		ROG Maximus Z790 DARK HERO
	ROG Strix X670E-E Gaming WIFI		ROG Maximus Z790 Formula
	ProArt X670E-Creator WIFI		ROG Maximus Z790 APEX Encore
	ROG Strix X670E-F Gaming WIFI		ROG Strix Z790-E Gaming WIFI
	ROG Strix X670E-A Gaming WIFI		ROG Strix Z790-F Gaming WIFI
	ROG Crosshair X670 GENE		ROG Strix Z790-E Gaming WIFI II
	ROG Strix X670E-I Gaming WIFI		ROG Strix Z790-F Gaming WIFI II
	TUF Gaming X670E-PLUS WIFI		ROG Strix Z790-A Gaming WIFI
	TUF Gaming X670E-PLUS		ROG Strix Z790-A Gaming WIFI D4
	Prime X670E-P		ROG Strix Z790-A Gaming WIFI II
	Prime X670E-PRO WIFI		ROG Strix Z790-A Gaming WIFI S
	Prime X670-P WIFI		ROG Strix Z790-H Gaming WIFI
	Prime X670-P		ROG Strix Z790-I Gaming WIFI
AMD B650	ROG Strix B650-A Gaming WIFI		Proart Z790-Creator WIFI
	ROG Strix B650E-E Gaming WIFI		TUF Gaming Z790-PLUS WIFI
	ROG Strix B650E-F Gaming WIFI		TUF Gaming Z790-PLUS WIFI D4
	ROG Strix B650E-I Gaming WIFI		TUF Gaming Z790-PLUS D4
	TUF Gaming B650M-PLUS WIFI		TUF Gaming Z790-PRO WIFI
	TUF Gaming B650M-PLUS		Prime Z790-P D4
	TUF Gaming B650-PLUS WIFI		Prime Z790-P WIFI D4
	TUF Gaming B650-PLUS		Prime Z790-P WIFI
	TUF Gaming B650M-E WIFI		Prime Z790-P
	TUF Gaming B650M-E		Prime Z790-A WIFI
	Prime B650-PLUS		Prime Z790-V WIFI
	Prime B650M-A		Prime Z790M-PLUS
	Prime B650M-A AX II		Prime Z790M-PLUS D4
	Prime B650M-A WIFI II	Intel H770	TUF Gaming H770-PRO WIFI
	Prime B650M-A II		Prime H770-PLUS D4
	Prime B650M-A AX		Prime H770-PLUS
	Prime B650M-K	Intel Z690	ROG Maximus Z690 Formula
	Prime B650M-A WIFI		ROG Strix Z690-E Gaming WIFI
	ProArt B650-Creator		ROG Strix Z690-F Gaming WIFI
	Pro B650M-CT		ROG Strix Z690-G Gaming WIFI
AMD A620	TUF Gaming A620M-PLUS WIFI		ROG Strix Z690-A Gaming WIFI D4
	TUF Gaming A620M-PLUS		ROG Strix Z690-I Gaming WIFI
	TUF Gaming A620-PRO WIFI		TUF Gaming Z690-PLUS WIFI D4
	Prime A620M-A		TUF Gaming Z690-PLUS D4
	Prime A620M-E		Prime Z690-A
	Prime A620M-K		Prime Z690-P D4
	Prime A620-PLUS WIFI		Prime Z690-P WIFI
	Pro A620M-C		Prime Z690-P
	Pro A620M-DASH		Prime Z690-P WIFI D4
AMD X570	ROG Crosshair VIII Dark Hero		Prime Z690M-PLUS D4
	ROG Crosshair VIII Formula		Prime Z690M-PLUS
	ROG Crosshair VIII Hero	Intel H670	Prime H670-PLUS D4
	ROG Crosshair VIII Hero (WI-FI)	Intel Q670	Pro Q670M-CE D4
	ROG Strix X570-I Gaming		Pro Q670M-C
	TUF Gaming X570-PLUS (WI-FI)	Intel W790	Pro WS W790E-SAGE SE
	TUF Gaming X570-PLUS		Pro WS W790-ACE
	TUF Gaming X570-PRO WIFI II	Intel W680	Pro WS W680-ACE IPMI
	TUF Gaming X570-PLUS/BR		Pro WS W680-ACE
	TUF Gaming X570-PRO (WI-FI)
	Prime X570-P
	ROG Strix B550-F Gaming(WI-FI)
	ROG Strix B550-F Gaming
AMD B550	ROG Strix B550-A Gaming
	ROG Strix B550-I Gaming
	ROG Strix B550-F Gaming WIFI II
	TUF Gaming B550-PLUS WIFI II
	TUF Gaming B550-PRO
	TUF Gaming B550M-PLUS WIFI II
	TUF Gaming B550-PLUS (WI-FI)
	TUF Gaming B550-PLUS
	TUF Gaming B550-PLUS II
	TUF Gaming B550M-PLUS (WI-FI)
	TUF Gaming B550M-PLUS
	TUF Gaming B550M-PLUS WIFI-
	GMZR
	TUF Gaming B550M-ZAKU (WI-FI)
	ProArt B550-Creator
	PRO B550M-C
	Prime B550-PLUS AC-HES
	Prime B550M-A WIFI II
	Prime B550M-A (WI-FI)
	Prime B550M-A
	Prime B550M-A AC
	Prime B550-PLUS
AMD A520	TUF Gaming A520M-PLUS WIFI
	TUF Gaming A520M-PLUS II
	TUF Gaming A520M-PLUS
	Prime A520M-E
	Prime A520M-A II
	Prime A520M-A
	Prime A520M-K
	PRO A520M-C II
	PRO A520M-C
AMD X470	Crosshair VII HERO
	Crosshair VII HERO (Wi-Fi)
	ROG Strix X470-I Gaming
	TUF X470-PLUS Gaming
AMD B450	ROG Strix B450-E Gaming
	ROG Strix B450-F Gaming
	ROG Strix B450-F Gaming II
	ROG Strix B450-I Gaming
	TUF Gaming B450-PLUS II
	TUF B450-PRO Gaming
	TUF B450-PLUS Gaming
	TUF Gaming B450M-PRO S
	TUF Gaming B450M-PRO II
	TUF B450M-PRO Gaming
	TUF Gaming B450M-PLUS II
	TUF B450M-PLUS Gaming
	Prime B450-PLUS
	Prime B450M-A II
	Prime B450M-A
	Prime B450M-K II
	Prime B450M-K
	B450M-Dragon

• Volgende pagina 3. Benchmarks videokaart