Ladee-satelliet NASA neergestort op de maan

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft vrijdagochtend lokale tijd zijn maansonde Ladee laten neerstorten op de maan. De satelliet, die optische communicatie via lasers testte, had niet genoeg brandstof meer om langer te worden gebruikt.

NASA lanceerde de Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer in september vorig jaar. De ruimteorganisatie poogde met de satelliet optische communicatie te testen door middel van lasers in plaats van radiogolven. Lasers bieden een fors hogere doorvoersnelheid dan radiogolven, die NASA normaliter gebruikt om te communiceren met ruimtevaartuigen.

Het lukte NASA met Ladee om een laserstraal foutloos data te laten verzenden over een afstand van omgerekend 384.633 kilometer. De downloadsnelheid bedroeg 622Mbps, terwijl de uploadsnelheid vanaf een grondstation in New Mexico 20Mbps was.

NASA stelde dat optische communicatie met behulp van lasers in de toekomst bijvoorbeeld satellietfoto's van veel hogere resoluties mogelijk zal maken. Ook het versturen van 3d-videobeelden over grote afstanden zou haalbaar zijn. Op termijn zou zelfs een datasnelheid tot 2,5Gbit/s mogelijk moeten zijn.

Daarnaast vergaarde Ladee de afgelopen maanden gedetailleerde informatie over de structuur en de samenstelling van de dunne maanatmosfeer. Die informatie moet wetenschappers inzicht verschaffen in de gloed van de zon die boven de maan verscheen tijdens verscheidende Apollomissies. Ze denken dat elektrisch geladen maanstof daarvan de oorzaak was, maar nader onderzoek moet dit nog uitwijzen.

Ladee vloog met een snelheid van zo’n 5.794 kilometer per uur ruim honderd banen om de maan. Dat gebeurde relatief dicht bij het maanoppervlak. De satelliet stortte vrijdag op een vooralsnog onbekende plek neer, meldt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie. NASA probeert de komende maanden uit te zoeken waar dat precies was en wat de impact op het maanlandschap was.

Reacties (113)

[TheSiemNL]

Ik denk een heel klein kratertje!

[Dreeke fixed]

Iets wat neerstort met ~5x de geluidsnelheid zal een beste krater geven, of het versplintert zo dat je er mogelijk niets van terug ziet.

[iklucas]

quote: http://en.wikipedia.org/w...Dust_Environment_Explorer

LADEE's scientific instruments were switched off on 11 April 2014 after it ran out of fuel.The mission was ended by deliberately crashing the probe into the far side of the Moon on 17 April 2014. The impact speed was estimated as 3,600 miles per hour (5,800 km/h), so the probe was completely vaporised in the collision.The far side of the Moon was chosen to avoid the possibility of damaging historically important locations such as the Luna and Apollo landing sites. The impact crater is expected to become visible to the Lunar Reconnaissance Orbiter.

Op deze wikipedia pagina is ook te vinden dat de droge massa van de satelliet 248 kg bedroeg.
Bij de impact wordt er dus in één keer een energie van E=0,5.m.v²=0,5 . 248 . (5800/3,6)²= 321.864.197 J (wetten van Newton) de grond in geboord.
Je zou je kunnen voorstellen dat dit toch nog een aardige krater kan veroorzaken en -zoals ergens beneden genoemd- geen enkele black box deze krachten kan overleven.

Edit: Excuses, verkeerd overgenomen (je zou denken dat ik dyslexie heb). @cheatah, je hebt helemaal gelijk. De impact snelheid was niet 58000 km/u. Ik heb het verbeterd in dit bericht; de kinetische energie bij impact was wel alsnog 3 Mega Joule
Edit2: inderdaad @Niosus, shame on me (for real). Gecorrigeerd!

[Reactie gewijzigd door iklucas op 29 juli 2024 02:15]

[BackBones]

Als ik het goed begrijp is het volgens NASA vooral afhankelijk van waar die is geland. Op een heuvel zal hij inderdaad wel eens een kratertje gemaakt kunnen hebben. Maar als het op een (relatief) vlak stuk grond is crashed zal het ding uit elkaar geknalt zijn en verspreid zijn. Dan kan je nog steeds kraters hebben natuurlijk, maar dat is van een hele andere aard. Vandaar dat ze daar ook nog zo nieuwsgierig naar zijn. Bron:

During impact, engineers believe the LADEE spacecraft, the size of a vending machine, broke apart, with most of the spacecraft’s material heating up several hundred degrees – or even vaporizing – at the surface. Any material that remained is likely buried in shallow craters.

en

"There’s nothing gentle about impact at these speeds – it’s just a question of whether LADEE made a localized craterlet on a hillside or scattered debris across a flat area. It will be interesting to see what kind of feature LADEE has created."

[Verwijderd]

@iklucas
58.000 km/h is meer dan 16.000 m/s. Laten we uitgaan van een zwaartekrachtversnelling van 1.6 m/s². Dat zou betekenen dat het meer dan 9000 seconden lang is versneld, dus 2,5 uur lang. Als ik me niet vergis is dat een loodrechte vrije van ongeveer 100.000 km. Dat is meer dan de sphere of influence van de maan. Het is dus niet mogelijk dat iets zuiver door de zwaartekracht van de maan met die snelheid op de maan klapt. En dus zeker niet vanuit orbit. En al helemaal niet vanuit een orbit van enkele tientallen kilometers. De uitendelijke snelheid zal niet heel veel hoger zijn geweest dan de orbital velocity.

TL;DR impactsnelheid was 5.800 km/h en niet 58.000 km/h zoals je overal kunt lezen.

[Niosus]

[...]
Bij de impact wordt er dus in één keer een energie van E=0,5.m.v²=0,5 . 248 . 5800²= 4.171.360.000 J (wetten van Newton) de grond in geboord.

Je gebruikt de snelheid in km/h... mag niet. Je moet omrekenen naar SI (m/s) alvorens het in te vullen in je berekening.

[wildhagen]

De maan heeft een dermate dunne atmosfeer dat die praktisch 0 is, dus zo goed als geen geluid, en dus ook geen noemenswaardige geluidssnelheid.

Dat het 5x de geluidssnelheid op aarde is, wil niet zeggen dat de effecten hetzelfde zijn. Op aarde zou een fors deel van de satelliet, of de gehele satelliet, al verbranden in de atmosfeer voor hij de grond raakt.

Op de maan zal dat niet gebeuren, en zal hij dus inderdaad een krater slaan, hoewel het geen enorme krater zal worden, daarvoor is hij gewoon te klein en te licht.

[MrFax]

Hoe bedoel je licht? Dat ding is door de "dermate dunne atmosfeer" zo licht als een veertje. Wat hier op aarde 1000kg is is op de maan misschien 10kg (als voorbeeld, is waarschijnlijk niet waar)
Het ligt dus aan een ander factoor dan gewicht.
Daar ben ik niet technisch genoeg in om het je te vertellen

Edit: Ik weet al weer waar het mee te maken had; een berekening in dichtheid en snelheid bepaald met hoeveel kracht de satelliet op de maan neerstort i.c.m de "dunne" atmosfeer.


edit2: licht/ligt derps

[Reactie gewijzigd door MrFax op 29 juli 2024 02:15]

[Kurgan]

Je haalt gewicht en massa door elkaar. Gewicht is de kracht die door een massa wordt uitgeoefend onder invloed van de zwaartekracht. Massa is een maat voor de hoeveelheid materie. Gewicht is dus variabel, massa is dat niet. Als je een massa van 10kg op de Maan wilt versnellen van stilstand tot 100 km/h kost dat op de Maan net zoveel energie als op Aarde. Omgekeerd geldt dat dus ook: als een massa van ±300 kg met 5000 km/h op de Maan inslaat komt er net zoveel energie vrij als op Aarde. Het verschil is dat de atmosfeer van de Aarde de massa zou afremmen en gedeeltelijk of volledig zou laten verdampen.

En om de zaak even in perspectief te zetten: een satelliet van 300kg met 5000km/h heeft evenveel energie als een vrachtauto van 50 ton met 380km/h. Dat levert dus best een aanzienlijke klap op.

[MrFax]

Ik snap er nu helemaal niks meer van.

Zwaartekracht trekt toch dingen aan waardoor het harder gaat klappen dan zonder zwaartekracht? Los van het feit dat lucht wrijving veroorzaakt waardoor dingen afremmen(ligt volgens mij ook aan massa/dichtheid).

Maar met andere woorden een weegschaal rekent dus jouw gewicht om in massa zodat je weet hoe zwaar je bent(wat je "weegt")

[Reactie gewijzigd door MrFax op 29 juli 2024 02:15]

[Kurgan]

Dat klopt helemaal. Als je op een weegschaal gaat staan oefent jouw massa door de zwaartekracht van de Aarde een kracht uit op de weegschaal. De veer in de weegschaal wordt ingedrukt en zodra de krachten van de veer en jouw massa in evenwicht zijn weet je je massa. Als je die weegschaal op de Maan zou willen gebruiken dan moet er een veer in die maar 1/6 van de kracht hier op Aarde levert.

[i-chat]

neej zwaarte kracht is een trekkracht en bij gevolg, slechts maar voor een klein deel verantwoordelijk voor die krater...

als je een opject van 10kg van 10km hoogte zo laten vallen, heeft de zwaarte kracht heel veel tijd/afstand om de val te versnellen en dus zal het opject met een grote snelheid inslaan en een groot gat veroorzaken...

nem je nu een opject van 1000kg en laat die van 10cm vallen, zul je, nauwelijks een krater waarnemen. omdat er nauwelijks versnelling heeft plaats gevonden.

[Veneus]

Alleen heb je ook nog terminal velocity /wiki/Eindsnelheid.
Dus zo heel veel verschil zal het nou ook weer niet zijn...

[cyberstalker]

Terminal velocity wordt veroorzaakt doordat bij een gegeven snelheid de luchtweerstand precies gelijk is aan de versnellende kracht van de zwaartekracht.

Op de maan is nauwelijks een atmosfeer. Er zal ongetwijfeld een terminal velocity zijn, maar dan moet je wel van heel hoog vallen.

[Veneus]

Oh oeps, was idd even vergeten dat dit om een situatie zonder luchtweerstand ging

[RetepV]

Alleen moet je massa dus in Nm uitdrukken en niet in kg.

[Kurgan]

Nee. De eenheid van massa is kg, de eenheid van gewicht is N en Nm is een moment. Kijk bijvoorbeeld hier, hier en hier voor meer informatie.

[Reactie gewijzigd door Kurgan op 29 juli 2024 02:15]

[wildewouter]

Nm is een uitdrukking van stoot. Massa is gewoon in grammen.

[RuddyMysterious]

Newton*meter=Joule, energie dus. Geen massa.

[Probook8979]

Laatste alinea goed voorbeeld

[Verwijderd]

Wat op aarde 1000 kg is, is op de maan ook 1000 kg. De zwaartekracht vermenigvuldigd met de massa is anders maar de massa verandert niet.

Een weegschaal is, hoewel het massa kan meten, ingesteld op de zwaartekrachtsversnelling g op Aarde, nl 9,81 m/s². De kracht die jouw lichaam uitoefent op de weegschaal door aantrekking van de Aarde op jouw massa, is een manier voor de weegschaal om jouw massa te berekenen. Zet je diezelfde weegschaal op de maan, krijg je uiteraard een ander resultaat omdat de omrekenfactor niet meer geldig is, immers heerst op de maan een andere zwaartekrachtsversnelling.

Edit: Jongens, wat in jullie middelbare schoolboeken staat is niet altijd juist. Ik heb het voorbeeldje met de weegschaal op de maan ook uit mijn boek zo geleerd, en dat is gewoon fout: Kilogram is de standaardeenheid van massa, niet een eenheid van de kracht van objecten op elkaar. Een persoon WEEGT op Aarde meer dan op de maan, maar heeft EVENVEEL massa.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:15]

[freaq]

nee wat op de aarde 1000KG is is op de maan niet 1000KG
Kilogram is namelijk geen waarde van massa.

wat op aarde 10.000 Newton is is op de maan 10.000 Newton.
Kilogram echter is wel anders.

edit: owk dat is inderdaad niet wat ik geleerd heb...
bizar!

[Reactie gewijzigd door freaq op 29 juli 2024 02:15]

[Robbedem]

Je draait ze om.
kg is de eenheid van massa en dus constant. (relativiteit buiten beschouwing gelaten)
Newton is de eenheid van gewicht en dus afhankelijk van de zwaartekrachtversnelling.

EDIT: Newton is idd de eenheid van kracht en gewicht is een vorm van kracht veroorzaakt door de zwaartekrachtsversnelling en massa

[Reactie gewijzigd door Robbedem op 29 juli 2024 02:15]

[Delgul]

Bijna goed. Newton is de eenheid van kracht en heeft verder niets met zwaartekracht te maken...

[Verwijderd]

Dat is kilogram wel., sinds 1901 internationaal zelfs. Dus de massa is hier 1000kg net zoals dat op de maan 1000kg is.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:15]

[TimvH]

Toch raar dat in de natuurkunde boeken bij ons op school staat dat KG geen eenheid voor massa is, maar voor gewicht(op aarde dus)

[Ayporos]

Toch raar dat in de natuurkunde boeken bij ons op school staat dat KG geen eenheid voor massa is, maar voor gewicht(op aarde dus)

E = mc^2
W (gewicht) = mg

Massa is een eigenschap van materie.
Gewicht is de uitgeoefende kracht op een massa door gravitatie (aantrekkingskracht).

De Massa blijft dus constant maar het gewicht is lager.

De rede dat de (kilo)gram beschouwd wordt als eenheid voor massa komt omdat deze gebonden is aan een 'voorbeeld' massa van 1kg waarop geijkt is, welke zich op aarde bevindt op een bepaald zeeniveau. Het is een arbitraire meetstaaf net als C, K en F welke gebaseerd zijn op water/ijs, C+absoluut nulpunt en water/ijs+zout+lichaamstemperatuur.
Ze meten allemaal dezelfde eigenschap: temperatuur, maar de gebruikte -schaal- heeft niet veel betekenis an sich; ze dienen enkel het gemak van de praktijkvergelijking.

[Reactie gewijzigd door Ayporos op 29 juli 2024 02:15]

[Verwijderd]

Dat is inderdaad raar.

http://nl.m.wikipedia.org/wiki/Kilogram

Wiki, i know. Maar zorgvuldiger in dit geval dat jullie natuurkunde boeken.

De massa, 1000 kg, wordt niet kleiner op de maan.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:15]

[Verwijderd]

Neem dan de rest van dat boek met een korreltje zout als ze dit al verkeerd doen

Ga zelf op onderzoek uit Er is veel meer interessante kennis in de wereld te vinden dan alleen wat in je schoolboeken staat. En je weet maar nooit wanneer je die kennis goed kan toepassen in de natuurkunde les. Ik weet zelf dat het me vaak bij proefwerken en tentamens deed helpen, maar de leraar lang niet altijd blij maakte dat ik hem te slim af was

[Bonez0r]

maar de leraar lang niet altijd blij maakte dat ik hem te slim af was

Ook geen beste leraar dan, als hij eigen initiatief en kennis vergaren door een leerling niet kan waarderen. Hij zou het juist moeten aanmoedigen.

[Verwijderd]

Ja. Er waren een aantal die het fantastisch vonden, maar een aantal anderen die zich dan op hun teentjes getrapt voelden.

Dat fenomeen komt niet alleen op middelbare scholen voor Praktisch overal.

[Verwijderd]

Wat op Aarde 10000 Newton is is op de maan ook 10000 Newton, maar daarbij zijn de massa's verschillend, maar niet om de reden die jij geeft. Kilogram is de standaardeenheid voor massa. 1 persoon geeft, ik noem maar iets, 300 Newton met de Aardse aantrekking, maar je hebt 6 personen en dus 6 keer zoveel massa nodig op de maan om hetzelfde bedrag in Newton te krijgen. Anderzijds hoort 1 persoon op de maan bij ongeveer 1/6 van de Newtons die je op Aarde hebt. T grappige is, dat is zelfs direct af te leiden uit je eigen uitleg waarom ik niet juist zou zijn.

Edit: Zie comment van Robbedem boven me, iets compacter, iets beter. Enzo.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:15]

[MrFax]

maar had snelheid er niet ook iets mee te maken met hoe krachtig de krater wordt?

[qbig1970]

te weten een zesde van die van de aarde!

Ongeveer, om en nabij, give or take een kilo!!

[Reactie gewijzigd door qbig1970 op 29 juli 2024 02:15]

[Verwijderd]

In dit geval is het aantal keer de geluidssnelheid gewoon een alternatieve manier om snelheid aan te duiden om te benadrukken dat het om hoge snelheid gaat. Daarnaast is het voor de impact niet belangrijk wat het gewicht van een object is maar de massa. De massa van objecten hangt niet af van de sterkte van het zwaartekrachtsveld waar ze in verkeren. Met andere woorden, als die satelliet op de aarde zou storten met dezelfde snelheid zou de impact hetzelfde zijn (de dampkring van de aarde buiten beschouwing latend).

[i-chat]

enige wat wel impact zal hebben is de hardheid van zowel het projectie, alsook het target-oppervlak... bij een alu hootje van 10kg, en een granieten ondergrond zul je heer andere resultaten zien dan bij een wat sterker materiaal op een kalkstenen ondergrond.

[Eldunari]

Het gaat om het gewicht niet om de zwaartekracht op het voorwerp. E=0,5mv^2 heeft niks met de zwaartekracht te maken

[Ulas]

Sorry hoor maar zwaartekracht heeft ALLES te maken met gewicht...

Massa blijft gelijk, maar gewicht is wat anders dan massa...

[Reactie gewijzigd door Ulas op 29 juli 2024 02:15]

[Ganja-Cape]

Veritasium legt dit goed uit: https://www.youtube.com/watch?v=_Z0X0yE8Ioc

[Eldunari]

Ik gebruikte inderdaad het verkeerde woord, het moest massa zijn niet gewicht.

[Yggdrasil]

Dat het gewicht op de maan lager is dan op aarde heeft niets te maken met de dunnere atmosfeer, maar met de lagere zwaartekracht (een factor 6 lager, niet 100). De massa blijft gelijk, maar de lagere zwaartekracht zorgt voor een lager gewicht en inderdaad minder acceleratie richting het maanoppervlak.

[SCS2]

Maar..
Dat er een lage zwaartekracht is, zorgt wel voor een dunne atmosfeer...
Dus niet heeft er wel iets mee te maken ;-)

[.oisyn]

De maan heeft een dermate dunne atmosfeer dat die praktisch 0 is, dus zo goed als geen geluid, en dus ook geen noemenswaardige geluidssnelheid.

Met "de geluidssnelheid" wordt hier gewoon een constante bedoeld, de snelheid van het geluid op zeeniveau in droge lucht bij kamertemperatuur, oftewel 1234 km/u. Niemand heeft het over de snelheid van het geluid in de niet-bestaande atmosfeer van de maan.

Met 5x die snelheid botst de satelliet dus met ~6000km/u tegen de maan, en dat met een massa van 248 kg. Genoeg om het apparaat te verpulveren en een gat achter te laten. Die we overigens vanaf aarde nooit gaan zien want hij is gecrashed aan de achterkant van de maan.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 29 juli 2024 02:15]

[Verwijderd]

Maar hoe diep zal de satelliet in de maan doordringen?
Zie daarvoor:
http://en.wikipedia.org/wiki/Impact_depth

[casparvl]

Juist. In feitte komt dit gewoon neer op het toepassen van de wet van behoud van impuls en energie.

De energie van de sateliet (massa m1 en snelheid v1) is 1/2 m1 * v1^2, de impuls is m1*v1. De energie ná de botsing is 0 en impuls ook 0. Stel dat de deeltjes aan wie de impuls zijn overgedragen samen een massa m2 hebben en dat ze allemaal (voor het gemak) dezelfde snelheid v2 hebben gekregen. Hun energie en impuls voor de botsing is 0, na de botsing is het m2*v2^2 en impuls m2*v2. De enige manier om behoud van energie en impuls te hebben is dus als 1/2 m1 * v1^2 = 1/2 m2 * v2^2 en m1*v1 = m2*v2. Deze twee vergelijkingen tegelijk oplossen geeft maar één oplossing, namelijk v2=v1 en m2 = m1. Oftewel: er moet net zoveel massa verplaatst worden als de massa van de sateliet (~300kg).

De dichtheid van de maan is gemiddeld 3.346gr/cm^3 (http://www.universetoday.com/20601/density-of-the-moon/), oftewel 3.3kg/dm^3. 300kg 'maan' is dus zo'n 100dm^3, oftewel een gat van 1x1m en 10cm diep. Nou zal het oppervlak van de maan wellicht zand-achtig zijn en dus een lagere dichtheid hebben dan het gemiddelde (dat ongetwijfeld voornamelijk uit solide gesteente bestaat), dus het zal vast ietsje dieper zijn. Ook zal de aanname dat alle maanmassa dezelfde snelheid krijgt niet kloppen, maar dit geeft in ieder geval een idee van de orde van grootte.

[Jaccoh]

Je berekening is niet compleet. Je vergeet de kinetische energie.

[casparvl]

Ehm, de 1/2 m v^2 is de kinetische energie term? Wat er niet in zit is het ontstaan van eventuele termische energie en energie in andere vormen (bijv. in een drukgolf in de grond). Echter, als de snelheid hoger is dan de geluidssnelheid, dan zijn dit soort componenten dus verwaarloosbaar (zie het wikipedia artikel). Dat komt omdat de snelheid waarmee krachten zich tussen deeltjes in een vaste stof overbrengen gelijk is aan de geluidssnelheid in die stof (sterker nog, dat bepáált de geluidssnelheid). Als een deeltjes dus met een snelheid groter dan de geluidssnelheid wordt weggestoten is er geen tegendruk van de het rooster van de vaste stof: daar is simpelweg geen tijd voor. Vandaar dat in die benadering alleen de totale massa van de weggestoten deeltjes relevant is (en niet bijvoorbeeld hun onderlinge bindingsenergie).

Uiteindelijk gaat de kinetische energie van het maan-zand natuurlijk wel over in thermische energie (zelfs al heel snel, namelijk zodra de deeltjes in het maanzand wél de interactie met hun buren gaan voelen), maar dat is niet relevant voor de initiele botsing.

[Verwijderd]

In feite lijkt wat er gebeurt heel erg hier op:
http://en.wikipedia.org/wiki/Newton's_cradle

[Biersteker]

Doen ze nog iets met die satellieten als ze gecrashed zijn? Lijkt mij, dat je misschien nog wel wat leuks met die dingen kan doen, als je ze een beetje gecontroleerd kan laten landen.

[wildhagen]

LADEE kan niet landen, daar heeft hij de voorzieningen niet voor, dus hij heeft een harde impact (lees: crash) op het oppervlakte gemaakt. Erg bruikbaar zal hij dus niet meer zijn

[Biersteker]

Ik had eigenlijk verwacht, dat er toch nog iets van nut in zou zitten.Hem redelijk bestand tegen impact te maken, zodat er ook leuke data vanaf de grond kan komen,omdat hij toch niet opbrand,een temperatuursensor of zo, die lekker logged.

[Niosus]

"Ladee vloog met een snelheid van zo’n 5.794 kilometer per uur"

Dat is verschillende keren sneller dan een kogel uit de zwaarste geweren die we hebben. Het is quasi onmogelijk om iets tegen zo'n impact bestand te maken.

Met een massa van 250-300kg komt dat neer op 320-400 megajoule aan energie die op een fractie van een seconde vrij komt. Volgens Wolfram Alpha is dat 25% van de energie die gemiddeld vrij komt bij bliksem. Op een object ter grootte van een drankautomaat.

[Verwijderd]

Op aarde zou een fors deel van de satelliet, of de gehele satelliet, al verbranden in de atmosfeer voor hij de grond raakt.

Niet bij een snelheid van minder dan 6000 km/u.
Daar wordt een metalen object hoogstens warm van.

[comitatus]

uh nee de geluidssnelheid op de maan bestaat niet omdat de maan geen dampkring heeft. Ofwel er hangt een vacuüm om heen. Hoe lager de dichtheid hoe hoger de geluidssnelheid tot dat er totale vacuüm heerst of het in de buurt komt van lichtsnelheid. De geluidssnelheid die bedoeld word is de snelheid van geluid op aarde.

[Aham brahmasmi]

Daarnaast vergaarde Ladee de afgelopen maanden gedetailleerd informatie over de structuur en de samenstelling van de dunne maanatmosfeer.

Aldus het artikel. De atmosfeer is dun, maar geen vacuum.

[comitatus]

Nah het is wat je als vacuüm aan houdt, 100 moleculen op 1 cm^3 ofwel 0,13 µPa mag je toch best wel een aardig goed vacuüm noemen hoor. Met deze waarde stellen vast dat de maan een ultrahoog vacuüm (<10^-5 Pa) heeft.

[DrBOB101]

Hoe lager de dichtheid hoe hoger de geluidssnelheid tot dat er totale vacuüm heerst of het in de buurt komt van lichtsnelheid.

Die wijsheid klopt niet; quote wikipedia:
"Geluidstrillingen hebben materie nodig om zich te verplaatsen: geluid verplaatst zich dus niet door het vacuüm. Een klassiek experiment bestaat uit een hard tikkende wekker onder een vacuümklok. Als de klok wordt leeggepompt hoort men de wekker niet meer tikken, laat men de klok weer vollopen met lucht, dan hoort men het tikken weer wel."
Bron

[comitatus]

Ja klopt maar het gaat hier over een schok golf en die verplaats zich nog wel over een UH-vacuüm. Geluid kan zich wel verplaatsen over vacuum alleen de afstand waarover is zo klein geworden. Daarom is ook veilig te stellen wat men verstaat onder geluid niet mogelijk is.

[Nardon]

Zal wel meevallen, ik denk dat de meeste onderdelen in een grote cirkel in het rond zullen zweven. Wegens de mindere zwaartekracht zal het dus een vrij langzame crash zijn met een hoop rondvliegend spul

[DrBOB101]

Een langzame crash van 58.000 km/u
Bron
Leuk detail, ze hebben een poging gedaan om 't ding op de achterkant van de maan te laten landen om 't risico op het vernielen van historische plekken als Apollo landingsplaatsen te verminderen.

[Reactie gewijzigd door DrBOB101 op 29 juli 2024 02:15]

[Niosus]

Wikipedia zit er een factor 10 naast in hun snelheid. De snelheid in het Tweakers artikel is correct en komt ook overeen met de orbitale snelheid voor de maan.

[Verwijderd]

NASA site over satteliet:

http://www.nasa.gov/mission_pages/ladee/main/#.U1JX__l_t8E

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:15]

[guido09]

Lijkt me een duur satellietje dat nog geen jaar is meegegaan.

[wildhagen]

Het hele LADEE-programma, dus inclusief ontwerp, bouw, lancering etc, kostte 280 miljoen dollar (202 miljoen euro), voor NASA-begrippen is dat niet zo heel erg veel geld.

Sowieso heeft de missie al langer geduurd dan voorzien, want oorspronkelijk was een mission duration van 100 dagen geplanned, uiteindelijk is hij 128 dagen effectief bezig geweest.

[hardwareaddict]

En dan zijn ze toch zo paranoia dat ze 'm zichzelf laten vernietigen, daar de technologie niet in verkeerde handen mag vallen...

[Verwijderd]

Ik denk dat dit eerder is om zo weinig mogelijk "ruimte puin" rond de maan te laten rondslingeren. Zelfs de kleinste vijzen zijn als kogels die andere satellieten kunnen raken.
Er zijn nu al mensen die elk stukje schroot dat rond de Aarde vliegt in het oog moeten houden als job, of er kunnen enorme accidenten gebeuren bij het spacestation en zo.
Laten we dat niet voorhebben bij de maan.

[svennd]

Het trouwens neerstorten is beter dan het laten ronddolen, en daar ook ruimtepuin aan te leggen!

[fantafriday]

Hij heeft gewoon zijn taak gedaan en er is geen nut meer voor hem

[Sp3dy]

Het lukte NASA met Ladee om een laserstraal foutloos data te laten verzenden over een afstand van omgerekend 384.633 kilometer. De downloadsnelheid bedroeg 622Mbps, terwijl de uploadsnelheid vanaf een grondstation in New Mexico 20Mbps was.

Zeer nette snelheiden voor iets wat zo gigantisch ver weg is, maar waarom de uploadsnelheid zoveel lager is, de stralen moeten toch precies dezelfde afstand afleggen? Of heeft dit er mee te maken dat de ontvanger op de sateliet kleiner is dan die op de aarde en daarom minder kan ontvangen? (Ik doe ook maar een gok).

[hendymen]

Het lijkt snel maar voor NASA zal het nog altijd te sloom zijn..

Het downloaden zal ook sneller moeten zijn omdat honderden danniet duizenden sensoren tegelijkertijd gemonitored moeten worden en alle log en beelden naar de aarde gestuurd worden. Tevens zou het raar zijn om een snelle upload er naar toe te hebben, wat wil je uploaden? 4k films? Megamegamegahd fotos van de aarde? Begrijp je me?

Tevens is de latency nog steeds te veel, 1,26 sec (1260ms) erg vervelend als je ergens op klikt, je 1,26 seconden moet wachten voor je actie er is en dan moet de satelliet het beeld dat je daadwerkelijk geklikt hebt nog terugsturen.. Een ruwe 2,5 seconden delay.. Niet de ideale skype verbinding haha!

[Fish]

~400.000 km afstand is dus praktisch lichtsnelheid. hoeveel sneller wil je het hebben dan ?

[Garma]

ik denk dat nasa voorlopig dik tevreden is met deze snelheid hoor. Waar haal jij vandaan dat er duizenden sensors op zo'n ding zitten? Volgens mij is dat ding niet groter dan een flinke koelkast. Daarnaast, sensordata versturen is niet heel erg veel data, beetje afhankelijk van de frequentie die je wilt doorsturen. maar als dat eens per seconde is, en je hebt duizend sensors, en een sensorreading is een byte, dan zit je dus op 1 kb/sec. een camera is natuurlijk meer data, maar die cameras zijn ook geen 4k beelden, en dat is ook geen permanente live-stream.

kortom, ik denk dat nasa voorlopig wel even vooruit kan.

[Biersteker]

Strooilicht vanaf de aarde misschien? Dat de sensor bij de maan te veel interferentie kreeg.?

[gerbie71]

ik denk dat je een hele goede gok doet. Op aarde kan je een enorme ontvanger neerzetten om de data snel van de satelliet te kunnen downloaden (en ik was ook onder de indruk van 622Mb/s). De satelliet zelf kan dat allemaal niet herbergen (laat staan van stroom voorzien) en dan valt me 20Mb/s nog mee eerlijk gezegd. We hebben het echt over een hele afstand, ruim 30 keer de diameter van de aarde (!).

[RobinHood]

Klinkt heel erg als een Kerbal Space Program oplossing, "de brandstof is bijna op, dus crashen maar!", maar, anderzijds, "eventjes" iets sturen met meer brandstof is natuurlijk ook niet geheel realistisch.

[Deadsy]

Precies, door het te laten crashen voorkom je nog meer rond vliegende rommel daar boven.

[Cilph]

Het is heel gebruikelijk een satelliet te laten neerstorten als de brandstof opraakt of de missie ten einde is. Je wilt die troep niet laten rondvliegen. Zie Gravity, blabla.

[Reactie gewijzigd door Cilph op 29 juli 2024 02:15]

[fantafriday]

als er geen nut meer voor is wordt die sataliet niet meer gebruikt als je zoiets niet laat neerstorten komt er alleen masr nog meer ruimte afval bij. het ruimte afval rond de aarde wordt al erg

[Rav]

Ik las eerst de titel en dacht: och, dat gebeurt mij ook wel eens. (in KSP dan)

[Daisai]

Zo lang het maar eeen goede explosie gaf anders is het een beetje teleurstellend. ^^

[weebl15]

Lokale tijd... op de maan?

[TheKmork]

De maan heeft een tijdzone (zie puntje 10 in de link). Ik denk echter dat ze in dit geval met "lokale tijd" verwijzen naar de Amerikaanse tijdzones waar NASA gehuisvest is. Aangezien er alleen "vrijdagochtend" staat kan dat om het even welke Amerikaanse tijdzone zijn, maar ik vermoed dat het hier om de tijdzone van Houston gaat, aangezien daar het Mission Control Center zit.

edit: MneoreJ hieronder heeft inderdaad gelijk, ik had het gelinkte artikel niet gelezen. Het had inderdaad wel beter geweest als ze in plaats van "lokale tijd" gebruik hadden gemaakt van CEST, of op zijn minst dan "Nederlandse tijd".

[Reactie gewijzigd door TheKmork op 29 juli 2024 02:15]

[MneoreJ]

Als je het gelinkte artikel leest zul je zien dat het om de tijd tussen donderdag 21:30 en 22:30 PDT gaat. PDT is UTC-7 en loopt dus 9 uur op ons achter. Tweakers.net bedoelt dus vrijdagochtend onze lokale tijd. Het zou praktischer zijn als ze gewoon beide tijdzones opgeven of consequent UTC gebruiken zodat dit soort kwesties niet aan de orde zijn.

[Fish]

kan kun je hem toch beter in onze atmosfeer laten verbranden denk ik dan

[wildhagen]

Hoe wil je dat doen? Als hij niet eens genoeg brandstof meer heeft om een stabiele baan om de maan te handhaven, heeft hij zéker niet genoeg brandstof om die baan te verlaten en een reis naar de aarde te ondernemen.

[Fish]

Ja dat zou je vantevoren moeten bedenken natuurlijk achteraf is lastig

[Polbeer91]

Maakt het een heel stuk duurder, je moet dan genoeg brandstof meenemen om aan de zwaartekracht van de maan te onstnappen, wat geldt kost. Maar omdat hierdoor de boel zwaarder wordt heb je ook weer meer brandstof nodig om het ding in eerste instantie van de aarde naar de maan te krijgen, wat ook weer extra gewicht is...

[Aham brahmasmi]

Daar had hij natuurlijk geen brandstof voor. Het ding vloog om een baan om de maan, dus even 384.000 km terug vliegen gaat niet zomaar.

[Snowwie]

Van die sonde is waarschijnlijk niets overgebleven, compleet vernietigd bij inslag.

Het zal vast een kratertje geslagen hebben, maar vast niet meer dan 5 meter. De sonde is ook niet massief, dus zo diep slaat ie niet.

[z0rk0l]

Als dat ding met die snelheid crashed op de maan met minder zwaartekracht vliegen de brokstukken dan niet weer terug de ruimte in?

[KopjeThee]

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft vrijdagochtend lokale tijd zijn maansonde Ladee laten neerstorten op de maan.

Wat voor tijdzone heeft de maan?

[R3ap4r]

Voor de geinteresseerden:

http://lunarclock.org/what-is-lunar-standard-time.php

[emnich]

Wat een hoge download snelheid over zo'n afstand maar kan iemand uitleggen waarom de upload snelheid zoveel lager is? Dat zou toch theoretisch even snel moeten gaan?

[thedicemaster]

minder grote ontvanger in de sateliet denk ik.
op de grond kan je een ontvanger maken die zo groot is als je wilt en waarmee je dus meerdere data-stralen tegelijk kan ontvangen.
op een sateliet wil je echter geen hele grote ontvanger hebben