Microsoft heeft bij de ontwikkeling van een nieuwe Xbox-controller geëxperimenteerd met een ingebouwd scherm en speaker, terwijl ook gepoogd is de controller geuren te laten verspreiden. Sony zou bij de Dualshock 4-ontwikkeling een geheel touchgebaseerde controller hebben getest.
Microsoft heeft voor de ontwikkeling van de Xbox One-controller een team van 105 personen samengesteld. Tijdens een periode van twee jaar werd er volop geëxperimenteerd met ontwerpen en nieuwe features, schrijft Kotaku. Zo zijn er ontwerpen gemaakt waarbij de controller voorzien was van een display, zoals bij de Wii U-controller van Nintendo. Om een goede beeldkwaliteit te kunnen leveren zou de accu van de controller echter te snel worden leeg getrokken. Ook zou het teveel afleiden tijdens het gamen. Bij het testen van een ingebouwde speaker was Microsoft ontevreden over de geluidskwaliteit. Een gemiddelde televisie zou beter geluid bieden en een extra speaker zou de gamer opnieuw kunnen afleiden.
De meest gedurfde feature die Microsoft testte was een mechanisme om de controller geuren te laten verspreiden. Het idee was om een gamer verbrand rubber te laten ruiken tijdens een racegame of de geur van gras te verspreiden als een speler over een dichtgegroeid veld loopt. De gebruikte technologie zou echter een dusdanig sterke geur aanbieden dat dit in de praktijk niet haalbaar bleek.
Het uiteindelijke ontwerp van de Xbox One-controller lijkt sterk op dat van de Xbox 360. De controller is iets kleiner, biedt een ingebouwde batterijhouder en de thumb sticks zijn opnieuw ontworpen. Ook zijn er vier vibratiemotoren in de controller geplaatst. Door de Xbox One-controller via een micro-usb-kabel aan de pc te hangen kan deze gebruikt worden voor het aansturen van pc-titels. Microsoft moet echter de ondersteuning voor de nieuwe controller nog met drivers mogelijk gaan maken.
Niet alleen Microsoft heeft geëxperimenteerd met nieuwe concepten; concurrent Sony heeft volgens The Guardian meer dan twintig verschillende prototypes getest voor het op het ontwerp van de DualShock 4 uitkwam. Een van de opmerkelijkste designs zou een DualShock-versie zijn zonder knoppen: de controller was geheel voorzien van touchpanels. Nadat Sony feedback had gekregen van gameontwikkelaars, werd tot een compromis besloten: de DualShock 4 kreeg in het midden een touchpad, terwijl het klassieke design en de knopindeling van de PlayStation-controller grotendeels overeind bleef.