CBP: overheid laks bij bescherming burgergegevens

De overheid neemt niet de voortrekkersrol bij de bescherming van persoonsgegevens en transparantie die zij zou moeten nemen, zegt Jacob Kohnstamm, voorzitter van het College bescherming persoonsgegevens. "Ik zie een houding van: doe niet zo moeilijk."

Volgens Kohnstamm zou de overheid voorop moeten lopen wat de bescherming van persoonsgegevens betreft. "De overheid is vermoedelijk de grootste verzamelaar van persoonsgegevens en burgers zijn vaak verplicht hun gegevens te verstrekken", zegt Kohnstamm tegen Tweakers. In de praktijk ziet hij die voortrekkersrol niet terug. "Ik zie in zijn algemeenheid een houding van: jongens, doe niet zo moeilijk, laten we het simpel houden en lekker makkelijk maken." Ook de Raad van State en de Nationale Ombudsman zien het gevaar dat de overheid niet de aandacht voor de achterliggende waarde heeft die zij zou moeten hebben.

Het gevaar van wantrouwen van burgers jegens de overheid ligt op de loer, zegt de voorzitter. "Stel je voor dat er foute beslissingen genomen worden omdat er achter de schermen foute koppelingen van gegevens hebben plaatsgevonden. Het is enorm lastig voor burgers om dat terug te draaien en dat schaadt het vertrouwen."

Kohnstamm constateert dat de overheid steeds meer persoonsgegevens uit verschillende databases aan elkaar koppelt om deze gegevens vervolgens te gebruiken voor andere doeleinden dan waarvoor zij oorspronkelijk verzameld werden. Vorig jaar handelde de overheid hierdoor in strijd met het wettelijke beginsel van doelbinding bij de aanpak van 'scheefwonen'. De Belastingdienst had hierbij ten onrechte inkomensgegevens verstrekt van huurders aan woningbouwcoöperaties. Een nieuw wetsvoorstel, waar het CBP tegen was, heeft het daarna overigens mogelijk gemaakt dat de Belastingdienst dit legaal doet.

Binnen de EU wordt momenteel een nieuw wetsontwerp voorbereid voor de bescherming van persoonsgegevens, maar Kohnstamm vindt dat er enkele 'zorgwekkende' wijzigingsvoorstellen op tafel liggen. Zo is Nederland een van de landen die aandringen op grotere flexibiliteit voor de overheid wat de bescherming en verwerking van persoonsgegevens betreft. "Het gaat daarbij niet om justitie en opsporingsdiensten, maar om toegang tot en verwerking van burgergegevens voor onder andere belasting, sociale zekerheid, onderwijs en jeugdbeleid". Staatssecretaris Teeven wil onder bepaalde omstandigheden meer vrijheid voor de overheid wat de bescherming van persoonsgegevens betreft, 'omdat de overheid ook het recht op bescherming van het leven en het recht op veiligheid moet garanderen'. Kohnstamm is kritisch over het standpunt van Nederland bij dit onderwerp.

Ook andere partijen tornen aan het Europese voorstel zoals het er nu ligt, volgens de voorzitter. "Vanuit de Verenigde Staten is er een enorme lobby om essentiële normen te verwateren", verklaart Kohnstamm. "Het voorstel past niet in het businessmodel van vooral Silicon Valley, zijn de geluiden uit de VS." De lobby zou vooral willen dat toestemming als grond voor gegevensverwerking stilzwijgend gegeven moet kunnen worden, waar nu 'explicit consent' in het voorstel staat. "Ook wordt een versmalling van de definitie van personal data bepleit", aldus de voorzitter van het CBP. Kohnstamm deed zijn uitspraken naar aanleiding van de publicatie van het jaarverslag van het College bescherming persoonsgegevens.

Reacties (28)

[A.W.E.S.O.M.-0]

De eerste plaats bij het Nederlands Kampioenschap Open Deuren Intrappen is bij deze dus al vergeven.

Aux serieux, het is een zorgwekkende ontwikkeling die we me zijn allen als we echt willen wel kunnen afremmen maar binnen het huidige systeem waarschijnlijk niet kunnen stoppen. Informatie in databases bewaren is zo goedkoop dat er geen financiële incentive is om overbodige data te verwijderen en het in als burger onmogelijk om te controleren of de overheid echt daadwerkelijk ALLE data over jou heeft verwijderd die ze zou moeten verwijderen, met alle back-ups, koppelingen tussen databases etc. is dat gewoon ondoenlijk.

Ook het hele aspect van data-zoekt-doel-trend is erg zorgwekkend. "We hebben deze data nou eenmaal al (legaal), wat kunnen we ermee doen om misdaad etc. te bestrijden?" De juiste redenatie zou moeten zijn, "Welke specifieke data hebben we nodig om een specifiek doel te bereiken en daar expliciet toestemming voor vragen van de bevoegde en relevante overheidinstelling.

Zelf vrees ik dat het eerst een paar keer héél erg mis moet gaan voor het besef van het gevaar van deze ontwikkeling bij de grote massa door dringt. Niet heel onbegrijpelijk want de meesten hebben inderdaad van onze huidige overheid nog niet heel veel te vrezen, maar dat kan heel snel verkeren en dan moeten we er idealiter voor zorgen dat ze niet de middelen kant en klaar hebben voor harde repressie.

[HgnX]

Aspera

" Informatie in databases bewaren is zo goedkoop dat er geen financiële incentive is om overbodige data te verwijderen en het in als burger onmogelijk om te controleren of de overheid echt daadwerkelijk ALLE data over jou heeft verwijderd die ze zou moeten verwijderen, met alle back-ups, koppelingen tussen databases etc. is dat gewoon ondoenlijk"

Je zal daarvoor echt de beste brave borst op zijn woord moeten vertrouwen inderdaad. Nu geven we hoog op van onze corruptievrije, transparante overheid, maar de realiteit leert ons dat , zeker in Amerika, het niet altijd even nauw word genomen met de regelgeving.

Nog zorgwekkender is dat een gebrek aan waakzaamheid ertoe kan leiden dat gegevens die dus steeds maar bewaard worden eens op straat komen te liggen. Al dan niet doormiddel van een vergeten USB stick, danwel door een reeds geslaagde hack. Wanneer Nederland echt een belangrijk doelwit word vrees ik dat dat vrijwel niet te voorkomen valt. Zelfs het Pentagon is reeds meerdere malen succesvol binnengedrongen. We zijn echter (nog) geen relevante doelgroep gelukkig.

[Reactie gewijzigd door HgnX op 22 juli 2024 15:02]

[M66B]

Even zwart/wit gezien, lijken ernstige gevolgen niet te helpen: in het geval van Dolmatov dood door een verkeerd staand bitje.

[3dfx]

De overheid waarschuwt dat je niet zomaar een kopie van je legitimatiebewijs moet afgeven, want dan heeft men je o.a. Sofi-/BSN-nummer en je geboortedatum!!!!1111111oneoneone

Schrijf je je in bij de KvK als eenmanszaak, dan staat in het uittreksel open en bloot je geboortedatum, geboorteplaats, woonplaats etc.
Dat is in principe logisch, maar Mike er is meer! Van de belastingdienst krijg* je een BTW-nummer, dat -je voelt 'm al aankomen- in principe gewoon je Sofi-/BSN-nummer is met NL ervoor, en een B met cijfertjes erachter

Makkelijker konden ze het niet maken....

* ze willen dit veranderen omdat ze ondertussen (...) ook door hebben dat het vrij dom is, weet niet of ze al zover zijn

[Yzord]

Helaas zijn ze nog niet zover. Was van de week nog bij de kvk en stelde dat ik daar ook niet blij mee was. Mevrouw vertelde me dat er niet eens aanstalte is gemaakt om het ook maar iets te veranderen. Grootste probleem is gewoon dat je er niets aan doet maar dat het tegelijkertijd je gehele persoonlijkheid in gegevens openbaart. En gezien alle digitale mogelijkheden van hede ten dagen is het wachten totdat het extreem fout gaat.

[niki_lauda]

Als je bij de gemeente een indicatie geheim aanvraagt en dit ook bij de KvK vraagt worden gegevens nu al afgeschermd.

zie http://www.kvk.nl/over-de...n-in-het-handelsregister/

[Kalief]

Dat zou natuurlijk de default instelling moeten zijn.

[Verwijderd]

Kohnstamm constateert dat de overheid steeds meer persoonsgegevens uit verschillende databases aan elkaar koppelt om deze gegevens vervolgens te gebruiken voor andere doeleinden dan waarvoor zij oorspronkelijk verzameld werden. Vorig jaar handelde de overheid hierdoor in strijd met het wettelijke beginsel van doelbinding bij de aanpak van 'scheefwonen'. De Belastingdienst had hierbij ten onrechte inkomensgegevens verstrekt van huurders aan woningbouwcoöperaties. Een nieuw wetsvoorstel, waar het CBP tegen was, heeft het daarna overigens mogelijk gemaakt dat de Belastingdienst dit legaal doet.

Met andere woorden: als de wet ons in de weg zit, dan passen we deze aan om toch onze zin te krijgen. Je moet wel bijzonder naïef zijn om dan te durven geloven dat je van diezelfde organisatie kunt verwachten dat ze een voortrekkersrol zal vervullen om de privacy van burgers zoveel mogelijk te beschermen.

[Verwijderd]

Belangrijkste database is de gemeentelijke basisadministratie (GBA)
Je kunt bij de gemeente aanvragen aan wie jouw gegevens zijn verstrekt. Behalve 'usual suspects' zoals politie, justitie, UWV, belastingdienst ect zitten daar ook verzekeraars, energiebedrijven en andere dienstverleners bij.

[niki_lauda]

Op http://www.bprbzk.nl/GBA/..._35_autorisatietabelregel kun je zien wie afnemers zijn van de GBA en voor welk doel.
Verzekeraars zijn bijv alleen geautoriseerd obv pensioenverzekeringen dus niet tbv bijv een autoverzekering.
Over het algemeen kun je zeggen dat alleen voor uitvoering van een publiekrechtelijke taak je toegang verkijgt (legaal) tot de GBA bestanden.
Ook verstrekking ihkv voorbereiding op een rechtzaak is gegevens verstrekking mogelijk.

Tip. Vraag een indicatie geheim aan bij je gemeente. Dan zal de gemeente in het laatste geval je altijd de ontvangst van het verzoek melden en hun voornemen om het te verstrekken aan je mede delen

[Reactie gewijzigd door niki_lauda op 22 juli 2024 15:02]

[.CoUk]

Bij welk loket kan ik zo'n indicatie aanvragen, en weet je of hier nog condities aan zijn verbonden?

[Rex]

De eerste de beste balie die je kunt vinden bij je gemeente. Daar zeg je gewoonweg dat je ivm privacy ervoor wilt zorgen dat bedrijven niet zomaar bij je GBA gegevens kunnen, en vraagt om de formulier die je daarvoor moet invullen.

[BoringDay]

Gba gegeven mogen niet zomaar verstrekt worden of gekoppeld worden aan andere databases. Energie bedrijf is dan ook niet hiervoor gerechtigd.

[blouweKip]

Probleem is dat er voor de overheid (of eigenlijk de politieke partijen die in het kabinet zitten in dit geval) geen echte reden is om voorzichtig om te gaan met die informatie omdat de kiezer daar duidelijk (in meerderheid helaas) niets om geeft.

[The Zep Man]

Probleem is dat er voor de overheid (of eigenlijk de politieke partijen die in het kabinet zitten in dit geval) geen echte reden is om voorzichtig om te gaan met die informatie omdat de kiezer daar duidelijk (in meerderheid helaas) niets om geeft.

Dat is niet het probleem. Beveiliging is immers saai en lastig te verkopen.

Het probleem is dat er geen consequenties zijn voor de beslissingnemers binnen de overheid. De belastingdienst misbruikt gegevens door deze onrechtmatig te koppelen? We wijzigen gewoon een wet. Zelfs als de overheid een boete krijgt, dan wordt deze met belastinggeld betaald.

Hierom het idee dat ik ook al eens voor organisaties opperde: maak beslissingsnemers persoonlijk (op naam, niet op rol) aansprakelijk voor misbruik van gegevens (in redelijkheid en billijkheid). Doe dit vanaf het hoogste beslissingsniveau tot en met de laagste, zodat de uitvoerende instantie ontzien wordt.

In de VS werkt dit systeem al om een correcte boekhouding af te dwingen. Het wordt tijd dat we dit doortrekken naar het beschermen van persoonsgegevens van anderen.

[HgnX]

"Kohnstamm constateert dat de overheid steeds meer persoonsgegevens uit verschillende databases aan elkaar koppelt om deze gegevens vervolgens te gebruiken voor andere doeleinden dan waarvoor zij oorspronkelijk verzameld werden."

Is dat een nieuwe praktijk? Tegenwoordig wil iedereen maar persoonlijke gegevens van je hebben. Er valt geld aan te verdienen. Een overheid moet transparant zijn over waarvoor je gegevens worden gebruikt. Ik begrijp wel dat het terugdringen van systemen ook goedkoper kan zijn, en het makkelijk is dat je belastingformulier al voor de helft is ingevuld voor je, maar ik houd er niet zo van dat Jan en alleman dadelijk maar inzicht heeft in mijn lokatie, adres, telefoonprovider en naar welke dierenarts ik ga bij wijze van spreken.

Richting de overheid ben ik het liefst zo anoniem mogelijk.

[Artimunor]

Ik vraag me af in hoeverre de Silicon Valley lobby het gaat lukken om via onze overheid 'gratis' en zonder dat we het doorhebben ons onze persoonlijke gegevens willen aftroggelen.
Het lijkt wel in sommige gevallen de nieuwe praktijk te zijn ja, niet in alle, en gelukkig zijn er nog mensen als Jacob Kohnstamm die dit met vuur en zwaard bestrijden.

echter zie ik 2 verschillende questies hier gebundeld zijn alsof het er 1 is, nl:

- slechte beveiliging opgeslagen gegens (onafhankelijk hoeveel dat er zijn) hierdoor kunnen derde partijen misbruik maken van de door overheid opgeslagen gegevens

- koppeling gegevens door overheid dat nadelig uitpakt voor de burgers

Er zijn natuurlijk wel relaties tussen deze, hoe meer je op gaat slaan hoe belangerijker het is om deze gegevens veilig te houden (natuurlijk is het met heel weinig gegevens al heel belangerijk echter hoe meer gegevens hoe schadelijker als deze lekken)

[Verwijderd]

Nah. Kohnstamm is niet zo van het vuur en zwaard. Heb je de man wel eens horen spreken, met zijn lieve stemmetje? Ik heb zeer weinig vertrouwen in de man. Hij zal best kennis van zaken hebben. Maar zijn uitspraken zijn altijd zeer zorgvuldig politiek. Hij trekt nooit eens van leer. Hij verwoord alles zeer respectvol.

Hij gebruikt woorden als "zoprgwekkend" en wauwelt over "vertrouwen". Alsof vertrouwen van burgers in de overheid er toe doet. Wat er toe doet is dat de overheid met haar smerige poten uit mijn leven moet blijven.

Zet Teeven en Kohnstamm in de ring, dan weet ik wel die KO gaat, en dat is niet Teeven.

We hebben iemand anders nodig als vertegenwoordiger van het belang van privacy. Iemand die van leer durft te trekken en niet bang is voor een gezouten citaatje. Die ook eens de gevolgen schetst van de teloorgang van privacy en die eens een keer durft te refereren aan Oorlog in de Wereld Nummer Twee, toen Nazi's gemeentehuizen binnen wandelden en gebruik maakten van de registratie van wie Joods was. Dat was toen heel veel werk en best gevaarlijk: vele Nazi's liepen papier snijwondjes op.

Tegenwoordig hoeven ze daar niet meer vang van te zijn.

Het CBP is een wassen neus als organisatie. Niemand neemt ze serieus denk ik. Ze hebben zoals hij zelf al eens aangaf te weinig personeel en geld. Als dat de organisatie is die voor mijn mensenrecht moet opkomen laat e dan liever stoppen, maar verander dan de wet zodat we allemaal een wapen mogen aanschaffen zonder al te veel poespas, zoals in de vsa. Dan verdedig ik te zijner tijd wel mijn eigen privacy.

[Fopstra]

Wilde vanavond een afspraak plannen voor het aanvragen van een id. http://www.heuvelrug.nl
Daar kun je een afspraak plannen. Moet je wel je persoonlijke gegevens invullen incl geboorte datum en bsn nummer en dan versturen via een niet beveiligde site

[BoringDay]

Je bsn nummer mogen bedrijven niet zomaar vragen. Zo mag de overheid ook niet zomaar bsn nummers koppelen met andere databases. Dit ligt bij de wet vast

[Kaastosti]

Wat ik zorgwekkend vind is dat de belastingdienst in strijd heeft gehandeld met het wettelijke beginsel voor doelbinding, waar je als burger niets meer aan kunt doen, en dat dat vervolgens door een wetswijziging ineens legaal wordt. Je gegevens zijn nog steeds misbruikt, de gevolgen zijn voor jou, maar de belastingdienst wordt niet aangepakt.

Lijkt me dat als het doel wordt aangepast, je ook de mogelijkheid moet hebben om jouw persoonlijke gegevens te laten verwijderen. Maar dat is er natuurlijk niet bij, want men doet het gewoon en wordt (misschien) later pas op de vingers getikt.

Dus als de overheid gegevens van je op wil slaan en daarbij meldt dat dit echt alleen voor doel A zal worden gebruikt, kan men ineens besluiten dat het combineren met B en C ook wel praktisch is en dat gewoon doen. Als iemand er achter komt en er komen problemen van, doen we inderdaad een "doe niet zo moeilijk" voorstel voor wetswijziging. Iedereen even op 'I agree" klikken graag.

[Verwijderd]

Niets nieuws onder de zon. De overheid is nou eenmaal dol op informatie die eenvoudig toegankelijk is. Privacy is een fenomeen waar de overheid een stuk minder waarde aan hecht. Blijft toch een behoorlijk zorgwekkende ontwikkeling.

Ik ben het overigens volledig eens met de uitspraak dat de overheid een voortrekkersrol hierbij heeft. De overheid is er in theorie voor ons, de burgers. Wanneer de overheid al zo laks met de bescherming van burgergegevens om gaat, geeft dit in mijn optiek een vrijbrief voor bedrijven en instellingen.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 15:02]

[Verwijderd]

Maar wees niet hypocriet: de overheid doet veel fout en heeft tot een zekere hoogte maar belang bij privacy als mensenrecht.

90% van de mensen die op deze website komen jagen de trend aan die privacy schaadt, door als early adopters allerlei gadgets te aanvaarden die privacy schadend kunnen werken, apps te gebruiken waar de beveiliging ook al niet veel soeps blijkt naderhand, helemaal warm van binnen worden als er weer een artikel is over een of andere technologie, anders gezegd, dat men eerst vooral kijkt naar hoe leuk die tech is en niet hoe schadelijk.

Wie durft de hand in eigen boezem te steken en naast het beschuldigen van overheid en bedrijven ook eens te erkennen dat zij deel uitmaken van een trend in de samenleving om steeds meer data te verzamelen, vrij te geven, te koppelen en allemaal vanwege allerlei handigheidjes voor je smart phones en tablets en zo verder.

En werken veel mensen hier niet in de ICT en verdienen er een lekkere boterham aan? En daarmee wil ik niet zeggen dat je niet in de ICT mag werken, of dat als je daarin werkzaam bent dat niet betekent dat je schijt hebt aan privacy, maar ondertussen glijdt de samenleving steeds verder af richting een surveillance dictatuur.

Dus welke keuzes maken mensen hier zelf, met hun google+ accounts and facebook accounts en weet ik veel wat allemaal nog meer, waarmee ze feitelijk het signaal afgeven dat privacy allemaal niet zo belangrijk is.

En is dus het idee dat Kohnstamm heeft niet precies wat ik bedoel, dat de overheid vindt dat het allemaal niet zo moeilijk moet? Dat is precies de afspiegeling, het signaal dat mensen de politiek geven.

'Ze geven er zelf nauwelijks om en aangezien wij per definitie ter goeder trouw zijn, hoeven we ons geen zorgen te maken en ons vooral niet te veel inzetten.'

De maatschappij is toch echt het gevolg van onze eigen keuzes en de mate waarin we onze principes als wisselgeld gebruiken ten gunste van leuke hebbedingetjes en een bepaalde wireless lifestyle.

[Amanoo]

En dan hebben we het nog niet eens over de beveiliging van de databases. Soms is het alsof ze de gegevens op straat dumpen met een bordje erbij "niet stelen, aub". Maar niettemin zit de waarheid in deze uitspraken. Zorgwekkend maar waar.

[Reactie gewijzigd door Amanoo op 22 juli 2024 15:02]

[ronaldvr]

En ja dit heeft een pregnante historische context: Als de ambtenaren in de 2e wereldoorlog niet zo netjes de gehele bevolkingsadministratie hadden overgedragen waren er wellicht minder slachtoffers onder de joodse bevolking gevallen. Dus deze houding van de ambtenarij is niet nieuw en heeft in het verleden verstrekkende en zéér vervelende consequenties gehad.

[Kalief]

"Stel je voor dat er foute beslissingen genomen worden omdat er achter de schermen foute koppelingen van gegevens hebben plaatsgevonden. Het is enorm lastig voor burgers om dat terug te draaien en dat schaadt het vertrouwen."

Met zo'n slap argument is geen overheidsdienst over te halen. Wat kan hun het vertrouwen van de burger schelen? Het probleem is dat die burger daadwerkelijke materiële schade kan oplopen en lange tijd gedoe aan zijn hoofd heeft. Kohnstam m zou zich hard moeten maken voor vergoedingen aan burgers en ontslag bij fouten van ambtenaren.