Chipset brengt 60GHz multi-gigabit wifi naar notebooks

Wilocity en Qualcomm-Atheros hebben een tri-band-chipset , die zowel de 2,4GHz-, 5GHz- als 60GHz-band ondersteunt, voor laptops aangekondigd. De Dell Latitude E6430u is de eerste laptop die ermee uitgerust wordt en draadloze verbinding met een docking station mogelijk maakt.

De Latitude E6430u is de eerste laptop die met de Wigig-chipset van Wilocity en Qualcomm-Atheros uitgerust wordt. Zowel de laptop als het docking station zullen uitgerust zijn met de technologie en kunnen op die manier met elkaar communiceren. Externe opslag of zelfs externe videokaarten kunnen dan in het docking station geprikt worden, terwijl de laptop zich meters verderop kan bevinden.

De standaard is net zoals wifi een draadloze techniek, maar door het gebruik van de 60GHz band zal het bereik beperkt zijn. De standaard staat ook wel bekend als ieee 802.11ad en zou bruto snelheden moeten kunnen halen van 7Gbps. De E6430u heeft in Nederland een adviesprijs van 1415 euro, maar de prijs van het bijbehorende docking station is nog niet bekend. Ook zeggen Wilocity en Qualcomm-Atheros nog niets over andere notebooks die met de chipset geleverd gaan worden.

Reacties (63)

Gezien dat het kaartje ook gewoon los beschikbaar is, neem ik aan dat het in elke laptop (met 3 antennes) gestoken kan worden? Dus elke laptop die beschikking heeft over deze antennes, een externe videokaart ondersteund?

Ik vraag mij af of er nog wel degelijk een externe antenne aan moet of dat de antenne misschien op de de pcb zit,

De (dunne) coax verliezen op 2.4 en 5 GHz zijn al behoorlijk.
Een tabel van wat dikkere coax'en staat hier. http://www.w4rp.com/ref/coax.html
Dus als je bijv een RG58 neemt wat al een pak dikker is dan die coaxjes in de laptop zit je met een demping van 105dB op 2.4 en 169dB op 5 GHz per 100 meter. Nu de demping is niet lineair maar je kan zien welke richting het opgaat. Het kan zijn dat een antenne aan een coax van 30cm lang heel slecht presteerd en dan spreken we nog niet over de verliezen in de pluggen.

Ook de lengte van de antenne is een issue. Per verdubbeling halveert de grote van de straler. Voor een kwartgolf kom ik dan uit op 0.118872mm op 60GHz terwijl dit op 2.4GHz 3cm is. Maw een heel klein stukje printbaan zal de antenne zijn, of ....

Het zou mij eigenlijk niet verbazen moest de antenne in de chip zelf zitten.

Geen normale antenne, absoluut geen coax maar een Golf buis neem ik aan

wave guides zelf zijn geen antenne's (ja ze gebruiken antennes in de waveguide ter propagatie van het signaal), maar gebruik je om bedraad hoge frequenties en/of hoge vermogens te verbinden. Hoogst waarschijnlijk is de antenne zelf ge-etst op het pcb samen met een passieve filter.

Yup, bij dit soort frequenties ga je niet lopen sukkelen met kabeltjes en antennes

Een PCB-laantje dat gematch'd is op impedantie is hier superieur. Heel veel mobiele aparaten zoals telefoons en eReaders gebruiken tegenwoordig al een stukje verguld PCB als wifi antenne. Ook RFID is een laagje plat metaal als antenne (en krachtbron)

For example, notebooks currently on the market can only offer graphics capabilities based on their internal graphics processor. With wPCIe, notebook graphics can be enhanced with a more powerful graphics processor implemented remotely in the DockingZone or integrated into a high performance monitor, thus greatly improving the native video performance.

Denk dus inderdaad dat led4sale gelijk heeft.

Het begint meer op een draadloze pci-e expander te lijken. Overigens snap ik het concept niet goed, of beter wat gat dit vult. Dit doen we allang met citrix/terminal, VDI, XDCMP echter wordt alles uitbesteed ipv. enkel GPU.

[Reactie gewijzigd door analog_ op 2 november 2012 17:11]

Klinkt leuk, maar ik geloof niets van die draadloze (high end) videokaart functie... De doorvoersnelheid mag dan wel aardig zijn, maar het lijkt me dat de latency de boel de das om doet...

Goede vraag. Denk dat je bus snelheid naar deze kaart ook behoorlijk moet zijn.

Dus over een paar jaar zijn al die koelkasten die iedereen onder z'n bureau heeft staan verdwenen en loopt iedereen rond met een tablet, slaan we alles op op de cloud overal toegankelijk via 4G en als we dan eens willen gamen pakken we gewoon onze externe videokaart erbij (ter grootte van een externe HDD) en leggen we die naast ons op 't bureau waar een spoel in zit voor draadloos laden. Bluetooth toetsenbord + muis erbij en zie daar de toekomst van PCs. En 't mooiste is dat het nu al allemaal mogelijk is.

Ik zie nu al voor me hoe m'n kinderen me gaan uitlachen hoe ik achter een bureau zat met een monitor en een kast aan hardware. Kon je dan nooit eens ergens anders of bij een vriend gaan zitten? Jawel, dat noemden we lannen, maar dat was een heel gezeul dus dat deed je niet voor een uurtje. En 't moment dat ik de clouds niet vertrouw en 't sleutelen begin te missen en al die nieuwe zooi voor mij niet hoeft, word ik een ouwe lul.

[Reactie gewijzigd door Crazy-Mazy op 2 november 2012 19:22]

leuk idee en visie. ik ben alleen dat die paar jaar weleens meer dan paar gaat zijn.

ook al is echt technisch wel mogelijk, maar ik ben bang dat praktijk niet zo snel zal gaan.

overgens is het wel grappig om te zien dat we van terminal naar standalone zijn gegaan, en dat we nu weer richting terminaal gaan.

maar moet toch zeggen, erg interessante hypothese. iets om meer overna te denken.

Je vergeet wel 1 ding: de koelkasten evolueren ook en zullen altijd de meest krachtige, snelle en eenvoudige oplossing bieden (misschien ook nog de goedkoopste).

En beetje hetzelfde verhaal als met wifi. Sommigen begonnen ook te orakelen dat draadloos internet het bekabeld internet ging vervangen in de toekomst, zeker wanneer de prestaties omhoog gingen. En inderdaad, wifi van vandaag is sneller dan de 10/100Mbps netwerken van toen.... enkel is 1Gbps voor kabel nu doodnormaal en komen de 400Gbps en 1Tbps standaard in zicht. Ook is kabel nog steeds de eenvoudigste oplossing: geen gezever met bereik en singnaalkwaliteit, geen gedoe met beveiligingen,...

Wat ik me dan afvraag is, wat het bereik nu is van 60GHz? Ik geloof dat hoe hoger het aantal GHz, hoe lastiger het is om door muren/platfonden te penetreren.

Wellicht dat ze in de toekomst het bereik alsnog kunnen opschroeven, of zal dit onmogelijk zijn op 60GHz en moet daarvoor een ander frequentie gebruikt worden om dit soort snelheden alsnog te kunnen halen?

[Reactie gewijzigd door ZeroXT op 2 november 2012 16:26]

Gewoon het vermogen opvoeren en repeaters gebruiken. al streeft dat laatste zijn doel wel een beetje voorbij.

Lol, nee.
IEEE802.11ad is bedoeld om korte kabels tussen devices te vervangen. Het enige onderscheid met gewone WiFi/Bluetooth etc. is de hoge maximale bandwidth, waardoor je bijvoorbeeld een ongecomprimeerde videostream naar een device kan beamen (iets dat met de huidige technologieën behoorlijk suboptimaal verloopt).

Met name zinnig voor wireless display mirroring, dus. Voor vrijwel alle andere toepassingen is de throughput van andere vormen van WiFi voorlopig toereikend (tegen de tijd dat je een compressed 3D UHD 120fps stream naar je TV wil kunnen beamen, zijn we wel wat jaartjes verder).

Ik maak zelf gebruik van diverse toepassingen waarvoor de huidige generatie generatie niet voldoet. Naar mijn mediaspeler in de woonkamer kan ik alleen maar 720p en lage bitrate 1080p streamen. Op de bovenverdieping en helemaal op zolder gaat zelfs dat niet goed.Mijn fileserver haalt in de woonkamer nog rond de 10MB/s, op de 1e etage 2MB/s, op zolder en in de tuin nog niet eens 1MB/s. En dan heb mijn access point (Linksys WRT320N) juist geselecteerd omdat die relatief snel zou moeten zijn. Dat is dus eigenlijk te traag voor centrale ipv. lokale opslag.

Het enige waar de huidige generatie WiFi echt voldoet is eenvoudig internetgebruik.

Ik zou echt heel veel baat hebben met een stabiele draadloze verbinding die in elk geval overal in huis boven de 100MBIT blijft, en hoop ook echt dat zoiets er de komende tijd gaat komen. Deze 60Ghz biedt deze mogelijkheden helaas nog niet, daar lijkt het bereik te beperkt voor.

[Reactie gewijzigd door SPT op 2 november 2012 21:37]

Tip: Engenius ECB350
AP staat op zolder en heb 2 verdiepingen lager nog altijd 130mbit...
Zelfs in het gehele huis bij mijn achterburen nog 5 streepjes en 130mbit...

kost een paar centen maar dan heb je ook wat...

Tip: CAT 6A

Dan kun je wel 10 3D UHDTV's van streams voorzien tegelijkertijd =)

Cat6 ligt er inderdaad door de toko, netjes afgemonteerd op wcd's en patchpanels.
Als core een nette HP Procurve 2824 (24x gbit) met andere woorden loopt inderdaad als een speer en laat eigenlijk alle consumentenzooi ver achter zich...

Ik stream meerdere HDTV kanalen over mijn net naar mijn mediasystemen. (Sat -> rtsp) nooit geen bandbreedte problemen en 2 wireless HDTV streams gaat ook nog...

Alleen VBR HD streams op wireless gaat fout ivm te hoge reactietijd op moment dat bitrate oploopt...
Op bedraad geen enkel probleem uiteraard...

Dus laat die UHD streams maar komen. Het enige wat daar nog niet mee overweg kan bij mij is m'n TV...

Als het doosje 130mbps zegt, dan is dat in de praktijk niet altijd zo

Run maar eens een testje, dan zie je de bandbreedte heel vlug terugvallen ben ik bang. Vooral bij langere afstanden wordt het kanaal misschien op 130mbps uitgezonden, maar zodra je een grote hoeveelheid data wil oversturen dan wordt integriteit een groot probleem en moet de zender terugschakelen naar lagere snelheden

doorvoor effectief gemeten ruim 10MB per seconde, is niet geheel 130mbit maar meer als netjes...
Overigens even getest bij de achterburen in huis...

Hele nette snelheid heb jij op je WiFi, wat is het geheim?

Ik Ben Al blij met 2mb/sec

Jouw Linksys is niet een van de snelste. Een andere router zou al veel verbetering geven. http://www.chip.de/besten...r--index/extended/id/639/

Ik maak zelf gebruik van diverse toepassingen waarvoor de huidige generatie generatie niet voldoet. Naar mijn mediaspeler in de woonkamer kan ik alleen maar 720p en lage bitrate 1080p streamen. Op de bovenverdieping en helemaal op zolder gaat zelfs dat niet goed.Mijn fileserver haalt in de woonkamer nog rond de 10MB/s

You're doing it wrong.
Je fileserver haalt 80Mbit/s op min of meer dezelfde plek waar je mediaspeler blijkbaar niet eens 10Mbit/s haalt. Tenminste, ik weet niet wat jij 'lage bitrate 1080p' noemt, maar ik kom weinig materiaal tegen dat boven de 10Mbit/s uitkomt.

Ik denk dat, zoals Dorhout hieronder hierboven aangeeft, je wel eens naar een nieuwe router kan gaan kijken. Met een beetje geluk kun je je oude router dan zelfs als accesspoint/wireless bridge gebruiken:
http://www.makeuseof.com/...r-into-a-wireless-bridge/

Persoonlijk ben ik meer voor de oplossing van Ayporos. De moeite die het kost om een paar simpele kabeltjes te trekken staat niet in verhouding tot de hoeveelheid hoofdpijn die je vermijdt en snelheid die je ermee wint.
Toegegeven, voor laptop/tablet-gebruik binnenshuis schiet dat natuurlijk niet op, tenzij in combinatie met een extra accesspointje voor 30 EUR: http://tweakers.net/categorie/314/access-points/producten/

edit: strikethrough

[Reactie gewijzigd door Dual Infinity op 3 november 2012 13:43]

Inderdaad.

Wifi mijns inziens moet je beperken tot gebruik voor tablet/smarphone/laptop.. daarop maakt het toch niet echt uit als je niet uber snelheden kan behalen.

Media streamen van een pc (desktop/htpc/server) naar een TV ed. kan je net zo goed bekabeling gebruiken gezien deze apparaten toch een vaste plek in je woning hebben.

Daar komt dan nog eens bij dat hoe minder je over wifi verstuurd hoe minder je je wifi AP/router/modem belast en dus hoe beter de throughput naar die apparaten is die genoodzaakt zijn van wifi gebruik te maken.

Ik heb een Asus O'Play Air bij de TV in de woonkamer. Die haalt op Wireless N maar 1800kB/s, terwijl hij maar één muur en 2m van het AP zit. 8 MBIT + 1.5MBIT voor het audio kanaal beschouw ik als lage bitrate 1080p. De meeste 1080p films die bijvoorbeeld op Usenet staan hebben 8-12MBIT gemiddeld. Echter, je moet niet vergeten dat het met VBR op sommige momenten zomaar het dubbele kan zijn.

In de woonkamer zou ik bekabeld internet alleen kunnen aanleggen via een kruipruimte en dan gaten boren in de vloer. Een optie die ik trouwens ook heb overwogen is ethernet via het stopcontact. Maar goed, ik kijk meestal in een andere kamer die is ingericht als o.a. thuisbioscoop. Daar zit de mediaspeler op het bedrade netwerk.

Die 10MB/s is vanaf mijn laptop, die blijkbaar een betere NIC heeft. Zelfs 10MB/s vind ik eigenlijk aan de krappe kant voor een fileserver die als serieus alternatief voor lokale opslag moet dienen (op de PC's via GBIT lan werkt het prima). Centrale opslag vind ik nu juist erg handig, aangezien we heel erg veel verschillende (mobiele) apparaten hebben.

Hebben jullie trouwens echt AP's die zelfs op 20m afstand en zeg 3 muren er tussen toch nog 10MB/s kunnen halen? Ik ben wel geïnteresseerd. Ik zal eens gaan kijken naar die Engenius. Die WRT320N was inderdaad een miskoop. Helamaal niet zo snel (hoewel bij veel reviews op ineternet bij voordelen "goede performance" staat). Je kan er ook niet eens een vast IP op instellen...

Ik blijf er echter bij dat een draadloze GBit variant met goed bereik in het hele huis een mooie technologische vooruitgang zou zijn.

[Reactie gewijzigd door SPT op 3 november 2012 17:44]

Lol, nee ..... beamen.... beamen....

Je bedoeld uitzenden, dit is een soort van high-bandwidth near field techniek geen vervanger of alternatief van wifi

[...]
Je bedoeld uitzenden, dit is een soort van high-bandwidth near field techniek geen vervanger of alternatief van wifi

Beamen was niet het enige overduidelijk Engelse woord in mijn post (en betekent toch echt ook uitzenden) ;-)

Ik verwacht eigenlijk dat 60GHz toch echt iets anders is dan BT. Met BT is het erg moeilijk om een normaal netwerk te gebruiken. Het kan wel, met het PAN-profiel, maar lang niet alle devices ondersteunen dat. Wi-Fi is juist alléén maar als netwerk bedoeld, dus ik verwacht dat een 60GHz verbinding zich zal voordoen als een doodnormale fysieke netwerkverbinding (met korte afstanden wrs altijd ad-hoc of als mobiel hotspot), en nooit als iets anders.

Zit ik ernaast?

Repeaters zijn niet handig. Ze moeten in dezelfde band werken als de zender en ontvanger, en halveren daardoor de bandbreedte en zorgen voor extra latency. Liever geen repeaters.

Ik denk niet dat je enig ID hebt wat Ghz signalen met bv. je DNA doet . Er is namelijk een reden dat er grenzen zijn gesteld aan het maximale vermogen zeg maar

Een oude magnetron lekt meerdere watts (Ghz random signaal) de keuken in

Dus een routertje van 100-500mW kan er ook nog wel bij

De standaard is net zoals wifi een draadloze techniek, maar door het gebruik van de 60GHz band zal het bereik beperkt zijn

Just read.


Hier staat een mooi en duidelijk filmpje
http://wilocity.com/technology.php

[Reactie gewijzigd door damaster op 2 november 2012 16:29]

Volgens dit document: http://cp.literature.agilent.com/litweb/pdf/5990-9697EN.pdf
komt het bereik met een multi antenne configuratie op max. 10 meter uit zonder tussenkomst van objecten.

Het bereik is altijd berperkt, de vraag is hoe beperkt, en dan vooral in verhouding tot 2,4GHz en 5GHz.

60Ghz werkt alleen maar als je LOS(Line of sight ) hebt.!

Apparatuur verstoppen gaat dus niet werken.

[Reactie gewijzigd door tita_tovenaar op 2 november 2012 16:45]

Het is een radiosignaal, in principe kan dat ook door kastjes en muren.
Misschien dat het vermogen te laag is of is de golflengte te hoog om inderdaad door kastjes e.d. te komen, dat zou wel weer kunnen.

Technisch valt 60 GHz eerder onder 'far infrared'. De golflengte is inderdaad al zo kort dat het praktisch nergens meer doorheen gaat. Radio zou het niet meer mogen heten.

@Alxndr: Volgens andere bronnen overlappen de soorten EM-straling elkaar oftewel het onderscheid tussen microgolven en (ver) infrarood is niet per se een harde grens. Check bijv het schema op deze site:

http://www.lbl.gov/MicroWorlds/ALSTool/EMSpec/EMSpec2.html

Wikipedia presenteert waarschijnlijk slechts de mening van de auteur van de wiki.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 55563 op 3 november 2012 02:00]

tot 300 GHz hebben we het nog over microgolven, dan komt (ver) infa-rood totdat je bij zichtbaar licht uitkomt, maar dan hebben we het al over THz

http://en.wikipedia.org/wiki/Infrared

edit:

nog een leuk artikel waarin deze uitvinding beschreven wordt in 2008, met mooi spectrumplaatje

http://nl.hardware.info/n...ntwikkelen-60-ghz-antenne

[Reactie gewijzigd door Alxndr op 2 november 2012 18:21]

Onzin, ligt aan het vermogen.

Nee niet alleen. Net als bij de magnetron bijvoorbeeld. Gewapend beton in de muur zorgt al snel voor signaalverlies

verstoppen kan ook betekenen in het interieur wegwerken of er een design-element van maken, waardoor het niet opvalt

Je reactie slaat kant noch wal. Ten eerste, is er geen vast verband tussen 'draden' en usb-aansluitingen. Denk bijvoorbeeld aan het veel gebruikte flashgeheugen, wat gewoon in je usb-poort geprikt wordt. Dat zijn toch voor consumenten belangrijke zaken. Daarnaast is draadloos niet altijd nodig en al zeker niet altijd praktisch, omdat ook het in dit nieuwsbericht beschreven idee nog niet optimaal is. Zo heb je nog altijd een heel pakket aan hardware en randapparatuur. Die randapparatuur blijft overigens zo goedkoop omdat het via het universele USB eenvoudig te verbinden is.

Ook je nadeel is erg scheef. Je vergelijkt dit met de Thunderbolt. Een kabel met (short-distance) draadloze verbindingen vergelijken, is natuurlijk niet eerlijk. Hoe kan je in godsnaam een vergelijking hieruit opmaken? Het is totaal geen strijd om 'wat wordt de standaard': het zijn totaal verschillende dingen voor totaal verschillende doeleinde.

Je vetgedrukte hoofdletters maken het trouwens niet overtuigender.

[Reactie gewijzigd door The Redman op 2 november 2012 17:03]

Vergeet niet dat snelheid niet het enige belangrijke criterium is van een connectiestandaard. Andere zaken zoals energieverbruik, implementatiekost, licentiekosten, compatibiliteit met andere of oudere hardware, ... spelen evengoed een belangrijke rol afhankelijk van het doel. Bovendien hoeft het niet voor iedereen altijd draadloos te zijn. Geef mij maar een kabeltje voor veel zaken. Meestal is dat betrouwbaarder, sneller en energiezuiniger.

EEN STANDAARD MOET NIET EENS GEACCEPTEERD WORDEN ALS HET EEN LAGER SNELHEID HEEFT DAN IETS WAT AL BESTAAT (DIT MOET IN DE EUROPESE WETBOEK)

Ja, want snelheid is het enige criterium.

Laten we niet kijken naar kostprijs, medium, systeembelasting, latency, schaalbaarheid, energieverbruik, compliance met lokale wet- en regelgeving, betrouwbaarheid, storingsgevoeligheid en praktisch nut.

Thunderbolt is niet draadloos. Iets met appels en peren?

klinkt leuk! Ben wel benieuwd naar de daadwerkelijke snelheden en het daadwerkelijk bereik. De prijs vind ik persoonlijk wat aan de hoge kant, maar goed...

Zeer mooie vooruitgang. Op de bank zitten externe hd op de docking aangesloten geen last van kabels, of een USB verbonden en misschien een betere WIFI adapter aangesloten dat allemaal niet in de weg zit.

Zeer benieuwd wat we allemaal nog gaan krijgen.

volgens mij hebben we straks een kastje met alle hardware ergens verstopt, en hebben we enkel nog beeldschermen met toetsenborden. de hardware kan dan draadloos communiceren met het scherm en toetsenbord en andersom.

Zoiets heb ik al.
Echter zou het mooiste zou de uitvoering in een soort van tablet zijn die thuis opeens over een volwaardige pc beschikt.
Het is dat ik geen geld heb anders zou ik het laten patenteren

Ik heb altijd al gedacht dat onze mobiele telefoon de taak van tablet over zou nemen op een gegeven moment. Dat op het moment dat je thuis komt, je nog wel een computer hebt daar, maar dat de smartphone de opslag zal zijn en "de" verbinding met alle andere devices, maar dat de PC extra power kon geven. Met deze technologie komt die fantasie alleen maar dichterbij.

Wil je dat echt hebben? Zo'n "single point of failure" dat als je mobiel gejat is of je hem stuk laat vallen je hele digitale ervaring weg is?

@icecreamfarmer
Dan werk je dus in een cloud. Iets wat we al doen, ongetwijfeld al gepatenteerd is, en je dus beter je geld voor wat anders kan gebruiken Alleen bedoel jij dus je eigen wolkje

[Reactie gewijzigd door Campo di Casa op 3 november 2012 08:18]

Niet echt, in de cloud werken is data decentraal opslaan. Ik heb nog geen cloud diensten gezien die mijn mobieltje van extra processor power kan voorzien, en dan bedoel ik niet het uitvoeren van taken op een andere computer maar de taken van mijn mobiel versnellen.

bijv. ik ga een film encoden op mijn mobiel uiteraard gaat dit erg langzaam, maar op het moment dat ik thuis komt begin mijn desktop/server mee te helpen.

Weddenschapje met mezelf: Ik weet zeker dat laptops met 10gbit ethernet (over cat6) eerder (mainstream) in de winkel liggen dan dit.

Tot over eeuh.. 2-3 jaar..

Ik zag op Dealextreme al de eerste 60 Ghz booster voorbij komen.
Die heb je wel nodig natuurlijk.