Nou mensen, ik heb de 40mm pancake zelf, naast vele andere pentax lenzen, en het is idd een ongeloofwaardige lens;..., maar optisch is dit één van de 4 echte superlenzen die ik heb.
Dan zou ik best eens willen weten welke de andere 3 zijn. Zijn dat ook van die beroemde toppers uit de FA-limited, FA*, DA-Limited of DA*-lijnen of zijn dat gewone DA/FA/F/A/M/K-lijn objectieven. De FA35/2.0 moet bijvoorbeeld ook best goed zijn,al is dat een 'gewone'. Of zijn het juist heel andere, er zijn veel andere objectieven die erg goed en geliefd zijn, bv de Tamron 90mm macro, sommige Vivitar's, Carl Zeiss en recente Voigtländer-lenzen, Tokia's AT-X-serie, enzovoorts.
Qua CA, scherpte, kleurrendering, noem maar op. Alleen qua bokeh heb ik 2 betere lenzen.
Ik heb de M40/2,8 gehad en ook daarover was men altijd vol lof, mij lag echter destijds dat brandpunt niet, ik vond het qua beeldhoek niet fijn en ook niet qua handling. Ook had deze geen hoge lichtsterkte als sterk punt. Ik gaf de voorkeur aan mijn K55/1.8 en aan een 35mm.
Nu ik een D-slr heb, heb ik toch spijt deze destijds te hebben ingeruild. Op termijn schaf ik daarom waarschijnlijk een FAltd 43/1,9, Voigtländer Ultron 40mm f/2.0 aan, al sluit ik niet uit dat de DA40ltd er ook komt, vooral als tussenoplossing omdat de Voigtländer zeldzaam is en de 43/1.9 fors duurder.
Als pentax dit superconcept nog verder weet te verkleinen heb je een geweldige systeemcamera, jammer alleen dat 40mm niet echt de ouderwetse 50mm standaardlens op een analoge kleinbeeld vervangt; daarvoor zou je gezien de cropfactor een 35mm moeten hebben, en laat het nou zo zijn dat een 35mm lens bij gelijke lichtsterkte opeens veel groter moet zijn (ik heb de 35mm/3.5 uit de K-serie, 70er jaren, een echte brok, terwijl 2 jaar later de eerste versie van de 40mm/2.8 pancake werd uitgebracht, toen iets van 18mm diep, en destijds een absoluut unicum.
Ik heb te weinig verstand van optiek om te kunnen uitleggen waarom het met een 40mm wel kan, en met een 35 niet helaas, maar ik weet wel dat er nooit gepoogd is een 40/1.8 uit te brengen, dat zou waarschijnlijk een enorme joekel worden!
Dat komt door de retrofocus-constructie. Vanwege de registerafstand en de opklappende spiegel moet je een minimale afstand houden vanaf het filmvlak/de sensor tot het achterste lenselement. Bij een groothoekobjectief is de brandpuntsafstand kleiner als die minimale afstand en moet je dus een retrofocus-constructie gebruiken. De 40mm is nog net haalbaar zonder retro-focus-constructie.
Voordat Angenieux het eerste retrofocus-objectief bedacht moest bij een SLR eerst handmatig de spiegel opklappen voordat je het objectief plaatste
(o.a. Nikon had in de jaren '60 dergelijke objectieven) maar omdat je dan de reflexzoeker niet kon gebruiken had je een opsteekzoeker nodig en bovendien kon je geen gebruik maken van de scherpstelhulpmiddelen van je slr. Bij een meetzoeker kon je de afstandmeter wel gewoon gebruiken. Een meetzoeker of ilc, waar geen spiegel in zit heeft dan ook meestal een kleinere registerafstand en daarvoor kun je groothoekobjectieven toepassen zonder retrofocus-constructie.
Voor normale objectieven, dwz zonder retrofocus-constructie geld dat in principe dat de fysieke lengte samenhangt met de brandpuntsafstand (tenzij er weer een teleconstructie wordt toegepast) en om een objectief lichtsterker te maken moet je zowel voor als achter het optische middelpunt meer glas hebben. Aangezien dat laatste bij de 40mm niet mogelijk is beperkt dit dus ook de haalbare lichtsterkte.
De eeste lichtsterke standaardobjectieven hadden dan ook vaak een brandpuntsafstand die net iets langer was als de normale standaardobjectieven, namenlijk 55 of zelfs 58mm. De Pentax SMC-50/1.2 was één van de eerste slr-objectieven waarvan de lichtsterkte
1/
1,2 was en de brandpuntsafstand echt 50mm. Bij de anderen was er met de brandpuntsafstand gesmokkeld, er stond dan wel 50mm op het objectief vermeld maar in werkelijkheid was het tussen 52 en 53mm.