Nederland blijft achter met uitrol opvolger umts

Nederland blijft voorlopig achter met de uitrol van lte, de beoogde opvolger van umts en hsdpa. In sommige omringende landen is de 4g-techniek al beschikbaar, maar in Nederland zijn telco's nog met de 4g-techniek aan het experimenteren.

Onder meer in Duitsland, Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland zijn al lte-netwerken operationeel, zo blijkt uit een rapport van de GSA, een koepelorganisatie van toeleveranciers van netwerkapparatuur. In Nederland en België zijn providers vooralsnog alleen bezig met de voorbereiding. Providers in beide landen hebben al wel lte-netwerken gepland, zo meldt het rapport.

Zo langzamerhand verschijnt er ook consumentenhardware die voor lte geschikt is. Er zijn inmiddels negen smartphones en acht tablets aangekondigd die de 4g-standaard ondersteunen. Daarnaast zijn er inmiddels 45 routers met lte-ondersteuning en 28 usb-sticks voor mobiel internet.

Lte geldt als opvolger van de huidige netwerktechnieken umts en hsdpa. De downloadsnelheid van lte bedraagt momenteel nog 100Mbps, maar dat moet op termijn worden verbeterd tot meer dan 1Gbps. Bovendien is de latency van lte een stuk lager, waardoor realtime gaming via mobiel internet beter mogelijk wordt.

Lte is backwards compatibel met umts, waardoor een verbinding van een van de twee netwerken naar de ander kan worden 'doorgegeven'. Dat biedt grote voordelen als een gebruiker uit een lte-gebied komt en de verbinding door een umts-mast moet worden overgenomen. Lte vereist echter wel een nieuw netwerk met nieuwe zendmasten.

In Nederland kondigde KPN eerder dit jaar praktijktests met lte aan. T-Mobile experimenteert al langer, maar voor zover bekend niet in Nederland. Lte-netwerken zijn al operationeel in veertien landen. Redacteuren van Tweakers.net maakten tijdens de E3-gamesbeurs in Los Angeles bijvoorbeeld al gebruik van het lte-netwerk van provider Verizon Wireless, onder meer om video's te uploaden.

Reacties (111)

Aangezien we hier een sterk netwerk onder de grond hebben liggen en de landen die hier genoemd zijn dat meestal niet kunnen door de geografie snap ik dat de vraag naar dit soort netwerken niet zo super groot is. Je kunt tegenwoordig in iedere zelfrespecterende kroeg al gratis internet krijgen via Wi-Fi over een kabelverbinding naar een gewone internetprovider.

Nederland loopt niet achter, we lossen het anders op omdat dat goedkoper en makkelijker is.

Dat is ook precies de reden waarom een relatief arm land als Namibië momenteel ongeveer even ver is als Nederland. Door het vrijwel compleet ontbreken van een "bedrade" infrastructuur is men daar bezig deze stap dan ook maar gewoon over te slaan en meteen gebruik te gaan maken van draadloze netwerken.

Vrijwel het hele land wordt daar momenteel van internet voorzien via UMTS/HSDPA, óók als alternatief voor bijvoorbeeld DSL en kabel aansluitingen, omdat die netwerken daar simpelweg nooit aangelegd zijn.

Dus een combinatie van "remmende voorsprong" en "geen noodzaak tot" maakt denk ik dat Nederland bijvoorbeeld vrijwel gelijk loopt met de uitrol van nieuwe technieken t.o.v. een ontwikkelingsland.

Mooi land dat Namibië. Heb er met plezier gewerkt en een 2G/3G netwerk aangezet.

Ik denk dat het inderdaad in die richting moet worden gezocht, lijkt me dat het gewoon minder rendabel is om het hier uit te rollen, dat en het feit dat we op de nederlandse markt niet direct een gezonde marktwerking hebben met maar 3 partijen en overduidelijke onderhandse afspraken.

Stond vorig week een artikel in de DFT, dat mobiel internet in NL achter blijft. Jij beschrijft hier imo precies waarom. We hebben overal breedband liggen, wat ook in de artikel staat.

Nederland heeft daarentegen de hoogste penetratie van breedband van de Europese lidstaten; 91 procent van de huishoudens en bedrijven heeft breedband via een vast netwerk en dat netwerk is ook snel.

http://www.telegraaf.nl/d...et_mobiel_internet__.html

Wet van de remmende voorsprong is hier van toepassing. Nederlandse telco's hadden teveel geld in 3G gestampt, proberen de gemaakte 3G-kosten terug te verdienen voordat ze aan 4G kunnen beginnen.

In het algemeen zijn de landen zonder infrastructuur het eerst in het implementeren van mobiele telefonie/internet. In ontwikkelingslanden zijn er helemaal geen telefoonlijnen of coax. Dan moet je niet de kosten van oude investeringen terugverdienen en niemand stopt je op met nieuwe technieken veel nieuwe klanten te werven. De klanten hebben geen andere keuze dan op draadloos en mobiele netwerken te springen.

Eigenlijk wel jammer. Nederland liep redelijk voorop, qua 3G, maar er is zoveel tijd en geld in geinvesteerd, dat ze het nog niet terugverdiend hebben. Als je dan nog eens geld moet investeren voor lte/4G, dan worden, dat zal de aandeelhouders ook niet lekker zitten, omdat dit een flinke dip in de omzet/winst marges gaat opleveren.

Het probleem is vaak, of het een, of het ander. Als ze minder investeren in 3G, word het minder gebruikt, minder op te verdienen, maar minder geld eraan kwijt. Betekend dat er misschien meer negatieve berichtgeving over is (beperkte 3G bereikbaarheid e.d.), maar betekend wel dat er meer geld over is voor 4G.

Andersom, steekt men heel veel geld in 3G, duurt het even voor de investering eruit is, maar technologie ontwikkeld zich onvermoeid door en zie daar: 4G staat voor de deur.

De kunst is dan een balans vinden tussen je uitgaven en inkomsten, zonder dat de kwaliteit van je netwerk er onder leidt. Zeker met aandeelhouders die naar mijn gevoel nogal kortzichtig kunnen zijn en alleen maar een stijgende lijn willen zien, zal dat menig vervelende situatie opleveren.

De afweging die dan gemaakt moet worden: Laat men 3G erin, en borduren ze er op voort, en kijkt men tegen de tijd dat er een opvolger voor 4G komt? Probeert men nog even break even te spelen? Of gaat men nu het 3G laten voor wat het is, en vol storten op 4G, want qua boekhouding iets minder gunstig uitpakt? En wat doen de conculega's? Uitbreiden en verbeteren van het huidige 3G netwerk, upgraden naar 4G? De onderlinge concurentie gaat natuurlijk ook onvermoeid door.

Het allervervelendste is dan de consument. Die is ook steeds beter geinformeerd en van alles op de hoogte, en wilt natuurlijk het beste waar voor zijn geld. Als de ene provider wel 4G biedt maar de ander niet, en de gebruiker wilt graag online gamen met een usb stick + abonnement en een leuk telefoon abonnementje met een mooi toestel + idem internet, dan kom je toch al snel bij die ene provider die wel 4G heeft.

Echter, een provider moet het niet zozeer hebben van die enkele particuliere gebruiker, maar groot zakelijke klanten zoals Shell of Philips om maar wat te noemen. Die klanten wil je ook graag het beste geven wat je hebt, want dit heeft goede mond op mond reclame als gevolg.

Het is allemaal niet meer zo simpel als toen we enkel deden bellen en zo nu en dan een SMSje verstuurde met een toestel waar amper 2 regels tekst op konden.

Dit is volstrekt logisch dat er weinig testen van de grond afkomen:

• De enige Nederlandse provider is KPN deze zal hoogstwaarschijnlijk testen uitvoeren in Nederland. Vodafone voert de testen zeker uit in V.K. en T-mobile doet het zelfde in Duitsland.
• De veiling in 2013 zorgt voor een herverdeling van frequenties nu veel investeren in ongeschikte apparatuur of verkeerde locaties kan grote financiele consequenties betekenen voor providers.
• Providers volgen elkaar in het prisoners' dilemma oftewel ze kijken naar elkaar. En handelen op elkaar, een van de uitkomsten is dat geen van de partijen iets doet en allemaal toch tevreden zijn.
• Ten laatste is bij KPN en Vodafone een goede UMTS/HSDPA dekking voor haast heel Nederland wat de noodzaak tot investeren verlaagt. T-Mobile is de enige provider (in mijn optiek) die onvoldoende mobiele capaciteit bezit.

Al met al is het logisch, Nederland is geen grootmacht in telecombusiness. Scandinavische landen zijn belangrijk geweest voor de start van het mobiele netwerken en zijn nog steeds belangrijk.

Het valt mij op dat Europa gedeeltelijk rood is maar Verenigde Staten geheel rood gekleurd is. Zo zal de 4G-dekking in heel de Verenigde Staten nog niet aangelegd zijn en alleen zware punten van mobiel verkeer zal lte worden ingezet. Een onderscheid op Statenniveau was interessanter geweest.

[Reactie gewijzigd door Termi op 14 juni 2011 16:45]

Sprint rolt wimax (4G) in de vs landelijk uit. Verizon doet hetzelfde met LTE. Hoewel je lang niet overal in de VS 4G kan ontvangen zijn dat meer grote witte vlekken die nog ingevuld moeten worden dan dat er geen providers zijn. In alle staten zijn volgens mij regios waar 4G beschikbaar is. Al zijn dat natuurlijk wel de grote steden.

Je kaartje veranderd dus niet.

Ohja? Hier heb je een kaartje:
http://network4g.verizonw...W_4G_LTE_Coverage_Map.pdf

Echt alleen de grootste steden dus, en verwacht maar niet dat je daar in de suburbs ook nog ontvangst hebt. Is gewoonweg te duur nog...

Veel reacties lijken te accepteren dat het zo is. Ik ben het hier niet mee eens.

Je moest je als telco schamen dat je de boel zo in de soep hebt laten lopen dat je nu niets anders meer kan dan geld grijpen, beknibbelen voordat je weer kan investeren in nieuwe technieken.

Vooruitkijken? Kijken naar de markt, trends, incalculeren? Wat voor mensen werken daar wel niet bij de grote telco's. Je kan toch op je blote kont wel aanvoelen dat er een opvolger van 3G/3.5G aan komt. En je weet van tevoren dat er steeds meer gebruikt gemaakt zal worden van mobiel dataverkeer. En als het puntje bij paaltje komt? met de handen in het haar, ow gut we hebben geen geld we kunnen niet investeren?
Ho ho dat gaat er bij mij niet in.

Kom op zeg niet zo naïef jongens. De meesten van jullie wisten vele jaren terug al dat dit er aan zat te komen. Dus ga nou niet zeggen dat de telcos dit niet hadden kunnen zien aankomen.

Dit is weer precies zoals altijd, neem nou de olie, dat raakt een keer op, maar in plaats van ruimschoots van tevoren over te stappen op alternatieven gaan we eerst de zoveel mogelijk opmaken en dan kijken we als het op in wel eens hoe het nu verder moet. Immers verdient men nu goud geld met olie, waarom dan overstappen op een alternatief.


En je we hebben hier in Nederland een goed netwerk daar is in geïnvesteerd ja. De dekkingsgraad is hier uitermate hoog, vele malen beter dan in Amerika hoor ik iemand zeggen.
Dat meen je niet joh wat vreemd? 16 miljoen mensen op 41.528 km² tegenover 308 miljoen op 9.629.091 km². Wat raar dan he...

Trouwens ik zou best redelijk wat willen betalen voor een LTE. Zolang het toegestaan in om te tetheren. Dan zeg ik mijn internet abonnement die ik thuis heb gewoon op.

[Reactie gewijzigd door kaasaanfiets op 14 juni 2011 18:14]

Ik vrees dat ik toch echt wat commentaar op je post moet geven..

De economie zit ìets ingewikkelder in elkaar dan jij doet vermoeden.
Uiteraard in een ideale wereld verwacht je dat een Telco ruim van te voren op de hoogte is en zich voorbereid op verwachtte/mogelijke nieuwe ontwikkelingen in hun veld.

De werkelijkheid dicteert echter dat een Telco afhankelijk is van zijn HUIDIGE inkomsten. Deze worden gevormd door HUIDIGE producten, welke in het verleden al geld gekost hebben kwa development, uitrol, maintenance, upgrades en optimalisaties.

Investeringen in de toekomst zijn per definitie onzeker en àls ze al geld opleveren gebeurt dit pas 'in de toekomst'.
Geld om te investeren in de toekomst moet komen uit de inkomsten van vandaag/het verleden.
Om in de zwarte cijfers te blijven moet een bedrijf dus de prijs van huidige producten omhoog schroeven willen ze meer in de toekomst kunnen investeren.

Concurrentie dicteert dat meer geld vragen voor dezelfde diensten gèèn gunstige positie is om jezelf in te plaatsen. Gezien je 'investeringen in R&D' niet echt als spec op een product kunt plakken noch het op wat voor manier dan ook kunt verkopen zie je bedrijven dus in een situatie waar ze afhankelijk van hoe goedkoop de concurrentie is (lees: hoeveel overprijs zij bereid zijn op hun producten te plakken voor R&D) hun R&D budget op moeten maken.

Vergelijk het met fair trade producten, maar dan zònder alle marketing rondom de hoofdrede waarom hun producten duurder zijn dan die van de concurrentie.
Je spreekt sowieso al een kleiner (intelligenter/verantwoordelijker) doelgroep aan welke de luxe heeft/neemt om actief te investeren in waarin ze geloven dat goed is (R&D valt hier ook onder!).. maar gezien èlk bedrijf wel aan enige vorm van R&D doet en de onvoorspelbare natuur van R&D niet echt leent tot actieve noembare promotie omdat dit kostbare informatie is die je niet wilt dat de concurrentie deze bezit èn omdat deze informatie veel te technisch, ingewikkeld, volatiel en over het algemeen oninteressant is voor de gemiddelde koper.

Populariteit en andere prijs-onafhankelijke concurrentie factoren terzijde gelaten worden àlle R&D budgetten van èlk bedrijf met een bepaald product/service dus bepaald door het bedrijf wat bereid is het mìnste uit te geven aan R&D om zo'n goedkoop mogelijk product neer te zetten...

Ik hoop dat dit wat opheldering geeft!


PS:

Bovengenoemde economisch fenomeen zie je terug in meer situaties dan enkel de hierboven geschetste. In theorie gaat het op voor elke lastpost van een bedrijf welke geen (verkoopbare) meerwaarde voor de klant heeft, niet alleen R&D.
R&D is echter wel een van de harder getroffen kostenposten gezien de inherente onvoorspelbaarheid ervan. Als er één ding is waar management een hekel aan heeft zijn het wel variabelen.
Dingen als salarissen, huur, rekeningen, facilitaire diensten, bedrijfslogistiek, administratie.. allemaal kostenposten welke de prijs van een bedrijf zijn product beïnvloeden zonder dat ze dit als onderdeel van het product wat een klant koopt kunnen beschouwen.

Waarom denk je dat werkgevers àlles proberen om zo goedkoop mogelijk uit te kunnen zijn tot het huren van illigale polen aan toe?


PPS:

Ik was je Olie voorbeeld al weer vergeten! Dàt is nou hèt perfecte voorbeeld van dit fenomeen.
Wil je dat dit soort onzin niet meer gebeurt en bedrijven/overheden/iedereen niet meer de laatste druppels uit een natte handdoek wringen/wringt? Ik vrees dat dat een inherent gevolg is van het Kapitalisme en de vrije-markt economie. Je zou eens wat boeken moeten lezen over Karl Marx, dat was een pientere gozer .

[Reactie gewijzigd door Ayporos op 14 juni 2011 19:20]

Bij een fatsoenlijk groot bedrijf is R&D, net als marketing, gewoon een vast percentage van de omzet. Niks variabel.

Daar komt nog bij dat de echte R&D voor LTE al lang gedaan is. Het is nu alleen nog een kwestie van investeren in infrastructuur en uitrollen.

Tetheren toestaan of niet, opzeggen van het thuisnet zal ik niet snel doen.

Mede omdat ik niet 24/24 thuis ben, en mijn gezin wel
Dat zou inhouden dat er altijd een 2e verbinding moet zijn.
Comfortabel thuis de Wifi aan hebben, zodat gasten eenvoudig gebruik kunnen maken van het netwerk, zonder een "los" mobiel accespoint.

Jouw situatie zou voor een alleenstaande eenvoudig kunnen zijn, maar op de lange duur loop je tegen de beperkingen op

Bovendien is het zelfs met 4G niet mogelijk om iedere Nederlander thuis mobiel internet aan te bieden. Je loopt dan (weer) tegen capaciteitsproblemen aan... alleen iets minder gauw dan met 3G. Je snelheid wordt dan sowieso lager... omdat je dit met iedereen op de mast deelt.

Niet verwonderlijk.
Ik vermoed dat de terugverdienperiode van 3G veel langer bleek dan verwacht.

Al was er veel nieuws over panne's bij mobiele operatoren, invoeren van datalimieten,... zou je afleiden dat de penetratie van mobiel internet hoog is, maar het tegendeel is waar volgens officiële cijfers van Europa (zie onderaan).
Waarschijnlijk is het aantal data-abonnement laag en het verbruik per abonnement hoog (gemiddeld gezien). Verklaart waarom Nederlandse operators massaal overschakelden naar datalimieten. Indien de penetratie veel hoger zou zijn, zouden (mede dankzij schaalvoordelen) "onbeperkte" abonnementen misschien wel haalbaar zijn.

Met haalbaar bedoel ik hoog genoeg om continu te investeren in een beter, geavanceerder en stabieler netwerk.

Het is waarschijnlijk moeilijk investeerders te overtuigen voor 4G met de lage (huidige) penetratie van mobiel internet. Door de investering later te plannen, hoopt men dat bij het uitrollen van 4G de marktpenetratie significant is gegroeid waardoor de investeerders mooiere resultaten krijgen voorgeschoteld.

Deze beredenering is gebaseerd op de actualiteit en de officiële Europese cijfers over datagebruik. Het is dus best mogelijk dat ik volledig verkeerd redeneer.

Op volgende links zie je duidelijk dat in de Scandinavische landen, Oostenrijk, Denemarken,.. waar er al LTE is uitgerold... het mobiel datagebruik hoger is (in aantal gebruikers).

% of population accessing the internet through a mobile phone via UMTS (3G) - 2010

% of population accessing the internet through a mobile phone via UMTS (3G) - evolution from 2004 to 2010

Mobile broadband penetration - dedicated data service cards/modems/keys only - evolution from 2004 to 2010

Update: links aangepast en gebruiksvriendelijker gemaakt.

[Reactie gewijzigd door c-mattic op 14 juni 2011 16:53]

Op zich vind ik het niet verbazingwekkend dat Nederland achterblijft. Het vaste net is hier van goede kwaliteit, en met een hoge dichtheid. Terwijl ik me kan voorstellen dat het in de Scandinavische landen minder dicht is. Hier is het mobiele netwerk ook een serieus alternatief voor internet thuis, terwijl (bijna) iedereen hier thuis een vaste aansluiting heeft.

Wat me wel opvalt is dat de groei er in Nederland uit is, terwijl bij de andere landen de groei doorzet.

Inderdaad, viel me ook op. Geen goed nieuws voor investeerders.
Hopelijk zijn de cijfers voor 2011 beter

Crossreferencing met de tarief- en limietveranderingen enzo zou misschien verklaringen kunnen geven?

Hoe erg zouden de providers staan te springen om het implementeren van deze technieken, terwijl ze momenteel waarschijnlijk weinig verdienen aan mobiel internet? (gezien de spotgoedkope abonnementen van afgelopen jaren)

Het is weer een flinke investering en nu hun model van geld verdienen staat te wankelen, kan ik me voorstellen dat ze nog even wachten in plaats van vooraan willen staan.

[Reactie gewijzigd door FunFair op 14 juni 2011 15:58]

Het valt nog wel mee met het weinig verdienen, er worden nog steeds relatief grote monsterwinsten geboekt.
Ze zullen er aan moeten gaan wennen om weer gewone bedrijven te worden die gewoon moeten concurreren, dat dat minder absurde winsten inhoud is logisch maar dat lijkt me niet direct een issue voor de uitrol van LTE (indien netneutraliteit wettelijk is vastgelegd kunnen we misschien eindelijk wat van die concurrentie gaan merken, ik wil graag voor data en snelheid betalen en ik heb geen zin om voor al die minuten en sms meuk te betalen terwijl ik ze niet gebruik)

Heb je misschien ook een bron van die 'monsterwinsten', want dat is volgens mij een beetje zo'n popie-jopie argument dat veel gebruikt wordt om maar even duidelijk te maken dat we allemaal meer willen en minder betalen aan al die zakkenvullende aanbieders.

Even opgezocht wat Vodafone NL in 2010 verdiend heeft: 300 miljoen euro, en dat is inclusief alle zakelijke diensten die ze aanbieden. Daar kun je nog niet eens 1/10e van een landelijk dekkend LTE netwerk van aanleggen denk ik, en dan zijn ze nu nog bezig de investeringen in de UMTS netwerken terug te verdienen (alleen de licenties daarvoor liepen al in de miljarden).
http://www.emerce.nl/nieu...ultaat-vodafone-nederland

T-Mobile Nederland: rond de 400 miljoen en loopt terug
http://www.telecom-update...erland-ziet-winst-slinken

KPN: geen cijfers van alleen mobiele dienstverlening kunnen vinden, maar ze gaan tot 2015 wel 5000 banen schrappen vanwege teruglopende inkomsten van hun mobiele diensten
http://www.ispam.nl/archi...ele-internettoepassingen/

Echt honger leiden is het nog niet, maar geen van de providers maakt 'monsterwinsten' als je het in verhouding met de investeringen bekijkt, bedenk even dat ze de afgelopen 10 jaar ongeveer 3x hun complete netwerk hebben moeten upgraden of vervangen.

Komt nog bij dat bedrijven naar de toekomst kijken en niet naar wat ze nu verdienen. De inkomsten lopen langzaamaan terug, de klanten belasten de netwerken steeds zwaarder, er is nog geen goed verdienmodel voor mobiel data verkeer en nu moeten ze straks ook nog een paar miljard in een LTE netwerk te investeren. Al dat geld moet ooit wel terug verdiend worden.

Het huidige verdienmodel lijkt dan ook vooral een lange-termijnvisie te zijn; eerst een grote afhankelijkheid van mobiel internet creëren onder je klanten, om vervolgens langzaam de prijzen op te hogen. Wellicht hebben de providers de druk op het netwerk enigszins onderschat, zoals T-Mobile die kampte met een te grote bezetting van het netwerk met de daarbij behorende gevolgen.

Ik denk dat providers ook afscheid zullen moeten nemen met de monsterwinsten die ze voorheen maakten op zaken als SMS. Waarbij <1kB eenvoudig tussen de €0.05-€0.30 opleverde. Deze technieken worden nu verdrongen door Whatsapp en andere apps die instant messaging mogelijk maken.

Wellicht hebben de telecomaanbieders de markt niet zorgvuldig genoeg ingeschat, daarbij opgeteld dat oudere 'cashcows' verdrongen worden levert dat een ongunstige situatie op.

Aan de andere kant wordt er gesproken van winst in de door jou gelinkte artikelen. Niet om de omzet. Wie weet hoeveel van het budget reeds geinvesteerd is in de bestaande of toekomstige netwerken? Als dat bedrag ook significant is zijn winsten van 300-500 miljoen helemaal niet zo vreemd.

Gezien de vorige zal men men niet meer zo'n hoge bedragen op de frequentieveilingen betalen. Hoewel, managers zijn soms net zo kort van memorie als politici.

Het heeft er veel weg van dat de providers gedacht hebben van "hoera, we hebben de investering in UMTS terugverdiend, laten we gaan stunten met de prijzen" en er vervolgens achter kwamen dat ze ook nog moesten investeren in nieuwe technologie, waar dus klaarblijkelijk gewoon het geld niet voor is, of in ieder geval het verdienmodel onvoldoende.

Maak daar maar van:

hoera, we hebben de investering in UMTS terugverdiend afgeschreven in de boeken, laten we gaan stunten met de prijzen

Voor de rest heb je het helemaal bij het rechte eind. En toch zullen ze wel moeten, dataverkeer wordt wordt steeds belangrijker, de huidge netwerken kunnen het amper aan, worden onevenwichtig belast (spraak slots blijven leeg, data slots worden gevuld met voip). LTE zal in eerste instantie dus wel weer heel duur worden (net als UMTS in het begin).

Men moet niets. Als het economisch niet rendabel is gaat niemand er veel geld in stoppen. Nederland loopt al achter op mobiele netwerken en de kans is groot dat die achterstand alleen maar groter wordt. Want de wetgeving rond netneutraliteit maakt het alleen maar moeilijker. Ik denk dat de netwerken gewoon nog verder overbelast gaan worden en LTE nog wel een jaar of drie op zich laat wachten. En ja, dan mag je alsnog de hoofdprijs betalen.

Goedkoop gaat nu eenmaal niet samen met innovatie.

Nederland loopt alleen maar achter op de implementatie van LTE, wat 3G en 3.5G betreft zijn de mobiele netwerken hier uitstekend, met een zeer hoge dekkingsgraad, hoge snelheden en lage prijzen. Dat je in Nederland 3.6 Mbit/s over 3G kunt halen, of 7.2 Mbit/s over 3.5G daar staan ze in de VS echt van te kijken bijvoorbeeld, en AT&T is inmiddels al zo ver dat ze HSDPA+ (ook in NL in de 4 grootste steden al beschikbaar) als 4G adverteren. Dat LTE maar moeilijk van de grond komt in Nederland is denk ik vooral te denken aan de belachelijke bedragen die in Nederland voor UMTS licenties zijn betaald, en de lage prijzen van data abbonnementen. Nogal wiedes dat de aanbieders hier niet staan te springen om nog maar een keer een paar miljard te investeren in nieuwe netwerken, eerst maar eens een gezond verdienmodel voor data verzinnen (vandaar ook alle discussies over het apart betalen voor verschillende mobiele data diensten nu).

Sowieso is het ook niet alsof je in de VS of in andere landen een landelijk dekkend LTE netwerk hebt, volgens mij zijn het in de VS maar een stuk of 20 stedelijke gebieden waar LTE beschikbaar is, en behaal je alleen in het centrum van de grootste steden daadwerkelijk LTE snelheden.

Edit: @Vorlon_Kosh
Helemaal mee eens, sowieso is het in de VS natuurlijk vele malen moeilijker om een dekkend mobiel netwerk aan te leggen, simpelweg omdat het zo gigantisch groot is, er verschillende technieken gebruikt worden (CDMA en GSM), en vanwege geologische complicaties (veel grote open vlaktes, woestijnen, oerbossen, etc). Daarbij vergeleken is Nederland zo'n ongeveer 1 enorme stad. Hoe dan ook. het punt was ook meer dat in Nederland de mobiele infrastructuur zeer goed te noemen is en de opmerking van humbug dat Nederland 'toch al achter loopt op mobiele netwerken' een beetje onzinnig is, en alleen waar als je het over LTE hebt.

[Reactie gewijzigd door johnbetonschaar op 14 juni 2011 17:59]

De USA is ook niet het beste voorbeeld dat je kunt aanhalen, de infrastructuur (niet alleen de mobiele trouwens) is daar zo slecht dat menig 3e wereldland zich er voor zou schamen. Maar de 3G dekking is hier inderdaad erg goed. Als dat betekent dat LTE nog wat jaartjes moet wachten heb ik daar geen moeite mee. Over 3 jaar weet ik niet eens of ik al een telefoon heb die het uberhaupt aankan.

Op het netwerk van T-Mobile gaat het basisabonnement nog niet eens sneller dan 1 mbit/s. Daar zit dus voorlopig nog wel even rek in, zal blij zijn als ze de snelheden gaan verhogen.

Ik vraag me altijd af wat mensen met zulke hoge mobiele snelheden doen. Natuurlijk heb je best wat bandbreedte nodig om websites e.d. te kunnen zien, maar 1mbit is dan genoeg. De hoge latency is een veel groter probleem bij mobiel internet.

Ik zie in je uitspraak genoeg mogelijkheden voor providers:
LTE mag duur zijn, de consument zal wel willen betalen. Zet het neer als het nieuwe mobiele internet en de consument zal er vast voor betalen.
De prijzen zullen gewoon per MB berekend moeten worden en elke provider kan wel een online-app maken waarbij de gebruiker zijn verbruik kan inzien.

De mogelijkheden zijn er, alleen begrijp ik nog steeds niet waarom er zo terughoudend over wordt gedaan: de kleinverbruikers betalen nu voor de grootverbruikers en dat is krom. Betalen naar rato is de enige normale optie. Alleen: waarom niet?

Omdat er gestunt is met "onbeperkt" internet voor 10 euro/maand. Waarom zou je dan als consument meer gaan betalen? Verder is er prepaid internet per MB, dus de kleinverbruikers kunnen al naar rato betalen.

Tsja, maar 75 cent per MB is niet bepaald goed te praten. Na 30 schamele MB kun je net zo goed die 10 Euro betalen voor 1GB. Bovendien is het bij bijvoorbeeld Vodafone zo dat het is of 1MB of 15 minuten. Dus je kunt je 1MB ook niet opsparen en eventueel spreiden door slechts Whatsapp te gebruiken.

Voor de incidentele gebruiker is 30MB natuurlijk meer dan genoeg.

-- De meest beroemde Bill Gates citaten zijn nooit door hem uitgesproken. In 1981 zou hij hebben gezegd dat "640k zou genoeg moeten zijn voor iedereen". --

Anyone ?

Klok klepel. Doe even je quote vertalen naar engels,opzoeken via Google en lees dan maar eens waarom je antwoord slaat als een tang op een varken..

Maar ik denk dat inderdaad een salaris van 640k per jaar voor iedereen genoeg moet zijn. Maar ja, Bill had het niet over salaris of data verbruik..

LTE mag duur zijn, de consument zal wel willen betalen.

Reken maar daar niet op. Als ze er aparte, dure abonnementen voor gaan afsluiten blijft iedereen bij UMTS. UMTS is ook alleen maar massaal aangeslagen omdat het tegen dumpprijzen wegging, als je de prijzen ziet die men rekende om kostendekkend de belachelijke bedragen van de frequentieveilingen terug te verdienen dan moest er bijna 80 euro per Nederlander per maand aan mobiel internet verdient worden.

De prijzen zullen gewoon per MB berekend moeten worden en elke provider kan wel een online-app maken waarbij de gebruiker zijn verbruik kan inzien.

Mijn telefoon (Symbian) houdt dat zelf bij, kunnen andere dat niet?

Of hij het zelf doet, of je extern installeert, het blijft een "app"

Zet het neer als het nieuwe mobiele internet en de consument zal er vast voor betalen.

Pre is dat de consument nu gewend is geraakt aan mobiele data en hier alleen maar meer en sneller van zal willen. Con is dat het nu maar 10 euro kost en je thuis voor je vaste internet ook maar tussen 2 en 3 tientjes betaald. De bandbreedte om te spelen met prijzen is vrij klein.

De prijzen zullen gewoon per MB berekend moeten worden en elke provider kan wel een online-app maken waarbij de gebruiker zijn verbruik kan inzien.

Waarom zou je gaan betalen per mb? Dit is toch ook niet het geval met vast internet? En voordat men zegt van ja maar dat is al bijna uitontwikkeld, kijk is naar de glasvezel markt, daar moeten flink wat kabels voor getrokken worden, maar ondanks dat heb je nog steeds vaste abonnementen Ow, en je kan ook nog steeds bellen via die abonnementen ;]

Spotgoedkoop?? Zo goedkoop vind ik het anders niet, het dataverkeer van/naar mobiel is maar een ontzettend kleine fractie van het internetverkeer wat een gewone laptop of een PC genereerd. En dan nog dergelijke bedragen moeten betalen per maand of zelfs per MB? Betaal nu 10,- per maand voor onbeperkt internet, en dat vind ik een redelijk bedrag, veel meer zou ik er ook niet voor over hebben.

er zijn al 5 landen met lte en NL (en nog 300 andere landen) nog niet: we lopen dus achter op 5 landen. Op hoeveel landen lopen we voor omdat we al aan het experimenteren zijn?

Bijna de hele wereld behalve afrika (en wat midden oosten en paar kleine landjes in zuid america) is aan het experimenteren, is ook op het kaartje te zien met blauw en lichtblauwe kleur

Dus we lopen voor op derdewereldlanden Joepie wat een kunst!

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 14 juni 2011 16:06]

In verschillende Afrikaanse landen zijn ze ook bezig met LTE kan ik zeggen.

Dan zou ik toch eens wat beter op de kaart kijken, want er zijn ook Afrikaanse landen die met LTE aan het experimenteren zijn. Zuid-Afrika, Libië, Nigeria, Namibië, Egypte en Kenia. Laatste 2 hebben een lichtblauwe kleur.

Dat klinkt ook als landen die het hele bedraade internet waarschijnlijk zullen overslaan, net zoals de dorpen daar ook nooit meer een vaste telefoon aansluiting zullen krijgen omdat men al massaal mobiel belt.

Met "bedraad overslaan" bedoel ik dat niet elk huis of hut een breedband aansluiting via een kabel zal krijgen. Uiteraard lopen er wel ergens kabels.

Er zijn wel wat meer landen die een LTE- netwerk hebben, USA, Noorwegen, Zweden, Finland, Duitsland, Polen, Oostenrijk, Estland, Litouwen, Oezbekistan, Japan en de Filipijnen.

Persoon hieronder heeft gelijk, aangepast.

[Reactie gewijzigd door Jaap-Jan op 14 juni 2011 18:29]

Turkmenistan moet Uzbekistan zijn

Is dat dat Rode land in centraal azië? Hoe komen die aan een TLE netwerk dan?

Waarschijnlijk het gevolg van de wet van de remmende voorsprong.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_de_remmende_voorsprong

[Reactie gewijzigd door jip_86 op 14 juni 2011 16:41]

Gewoon, aangelegd en uitgerold door een lokale provider, net als hier. Of dacht jij dat heel centraal-Azië nog in hutjes en bomen leeft? Ik kijk nu al uit naar het ESF volgend jaar in Azerbeidjan, nog zo'n land waar mensen geen beeld bij hebben. Ik denk dat we nog een kleine cultuurschok kunnen verwachten.

Een antwoord in je straatje; "Ach zo moeilijk zal het niet zijn om die 4 huizen die electra hebben te verbinden"

De overige landen snap ik allemaal, maar wat moet Polen nu al met LTE?

Ik denk mobiel internetten

Polen is niet zo'n arm landje (meer) als jij waarschijnlijk denkt hoor.

Net even zitten googlen op hun economische status, ziet er inderdaad niet verkeerd uit.

Toch nog een verkeerd beeld over ze.

Link http://www.google.nl/sear...ei=fJT3TfTrLoHMhAeo26GoDA

[Reactie gewijzigd door Janusch op 14 juni 2011 19:04]

Ik tel er meer dan 5 op het kaartje... Ik zie er zo 12. Nou is dit over het algemeen gezien ook nog niet zo erg veel

achja, ik zie dat die 5 alleen al in europa zijn.
ik heb wat moeite met ranglijsten die de context weglaten

(Jeroen Loeffen is tweede geworden bij de clubkampioenschappen voor recreanten! Er waren 2 aanmeldingen: wie er laatste is geworden werd niet vermeld.)

[Reactie gewijzigd door jeroen_loeffen op 14 juni 2011 16:13]

Ook is Nederland geen 3e wereld land, en lopen we redelijk voorop op technisch gebied elders. Het is dus wel iets dat voor onze normen achter lopen genoemd kan worden.

Wat ik ook vreemd vind is dat globale providers elders wel al lte netwerken kunnen hebben terwijl ze hier nog moeten experimenteren. Lijkt mij dubbele kosten om niks. Daar heb je toch een groot bedrijf voor om dit juist niet te hoeven doen.

Ook is Nederland geen 3e wereld land, en lopen we redelijk voorop op technisch gebied elders.

De Filipijnen is volgens mij een een derde wereld land. Dit land staat wel op de kaart als LTE land.
Uzbekistan lijkt me ook niet een van de rijkste landen in deze wereld.

De wet van de remmende voorsprong denk ik. Als je al een 3G netwerk hebt liggen is de noodzaak wellicht niet zo hoog. Als je nu in een land zonder enige vorm van datanetwerken een nieuw netwerk opzet zal dat wellicht LTE wezen (nu nog een nieuw UMTS netwerk opzetten begint wss niemand meer aan).
En ja... wat is een 3de wereldland... naar mijn mening is de VS dat ook, maar daar zal de VS het niet mee eens zijn

ik zie op de map dat 13 (14 lees ik) landen al commerciele lte hebben en nederland ligt nog in de deployment fase met een groot aantal andere landen. maar 300 landen ? waar zijn die extra 107 landen vandaan ?

Ze doen iedereen geloven er weinig aan te verdienen. niks is minder waar. KPN spreekt alleen over minder winst. dat wordt meteen geinterperteerd als verlies.

Daarnaast is inversteren in de toekomst beter dan het geld naar de belastingdienst brengen.

Toch is het wel ZIEK om te bedenken dat ik straks op mijn mobiel sneller bestanden binnen haal dan op mijn UPC netwerkje. 1 Gbps is echt heel veel! en ik denk ook belachelijk duur voor de consument.

[Reactie gewijzigd door sygys op 14 juni 2011 16:04]

Ik zie het voorlopig niet gebeuren dat we daadwerkelijk 1Gb/s krijgen op de mobiel.
Gaat lijkt mij nog wel minimaal 5 jaar duren en misschien zitten we dan nog "maar" aan de 50Mb/s (ja, ik praat over praktijksnelheden)

Denk dat KPN niet binnen 5 jaar gaat komen met hoge snelheden op LTE.
Zeker niet als ze op de vaste netwerken (xDSL en Glas) niet minstens het zelfde kunnen aanbieden.


Zie het anders straks wel gebeuren dat iedereen een LTE router neerzet en zijn Kabel, DSL en Glas verbindingen opzegt omdat ze via LTE sneller kunnen downloaden.


noot: een en ander hangt uiteraard ook van prijzen af, maar ik zou mogelijk wel overwegen 100Mbit/s af te nemen via LTE als KPN blijft sukkelen met 40Mbit over een paar draadjes.

Hangt natuurlijk van eventuele datalimieten af. Voor tweakers.net is de sloomste ADSL lijn snel zat, en grote torrents binnenhalen via LTE zal wel tegen datalimieten aanlopen.

Ik kan zo wel een aantal websites aanwijzen die méér dan 1MB per pagina laden.
Dan is 10Mbit/s toch wel prettig.

Met Adblock aan zal dat wel flink reduceren.

Maar toch, zet een paal neer ergens rond Amsterdam en hang hem aan de AMS-IX en je bent klaar lijkt me toch? Dan heb je in ieder geval van de paal uit 1 Gbps, hoeveel daar tussen de gebouwen van overblijft is natuurlijk een andere zaak, heb je ook meteen een soort publieke test-paal én kan je de overige palen in de regio (toch best druk lijkt me zo) meteen ontlasten. Drie vliegen in één klap?

toch zou ik dit niet meteen willen. Bereik is niet altijd overal goed, en vertraging is een stuk hoger dacht ik (niet handig voor online-gaming bijvoorbeeld)

Ik verwacht niet dat ze zo snel, sneller mobiel internet gaan aanbieden dan aan de andere kant over de vaste lijn getrokken kan worden. Dan ben je min of meer je eigen marktaandeel aan het opeten. Een beetje prijsbewuste klant zegt dan zijn vaste internetlijn op.

Alleen als er flatfee abo's komen.

Hoewel minder winst geen verlies is, moet je wel bedenken dat een investeerder graag rendement wil zien. Als je op een miljard geinvesteerd vermogen 1 miljoen winst maakt zal een aandeelhouder toch gaan nadenken of het niet handiger is zijn geld op de bank te zetten of ergens anders te investeren.

De investering in 3G is in Nederland niet echt goed uitgepakt. Een telco zal dus voorzichtig zijn in investeringen in 4G en eerst op plaatsen investeren waar het klimaat beter is.

Want belasting betalen is nog altijd beter dan verlies.

Mensen begrijpen niet dat Nederland voor telcos momenteel totaal onbetrouwbaar is om te investeren. Kijk naar de netneutraliteitsregels van Verhagen en Co. Ze gaan innovatie en investeringen tegen omdat wij als enige in Europa al beslist hebben dat bepaalde verdienmodellen, al dan niet om de juiste redenen, verboden zijn.

Oplossing. Weg met die wet tot Europa beslist om zaken op een bepaalde wijze te regelen. Laat netneutrale bundels verplicht voor alle providers en geef ze de mogelijkheid om speciale bundels te maken (voor bv whatsapp of voip) tegen gereduceerd tarief.

Laat netneutrale bundels verplicht voor alle providers en geef ze de mogelijkheid om speciale bundels te maken (voor bv whatsapp of voip) tegen gereduceerd tarief.

Dat houdt helaas in de praktijk in dat de netneutrale abonnementen duurder zullen worden ipv de geknepen / aangepaste abonnementen goedkoper.

Klopt. En waarom? Omdat het ook meer kost!

Netneutraliteit is zeker de toekomst en zou op het vaste net sowieso 100% gegarandeerd moeten worden, maar als je met een beperkte technologie als 3G zit, dan is het de vraag of dit een goede beslissing is op dit moment.

Aan de andere kant is VOIP ongeveer de enige technologie waar de wet op dit moment in de praktijk invloed op heeft. Geavanceerde gebruikers gaan misschien wat minder belminuten verstoken en wat meer data, en de druk wordt groter om internationale tarieven lager te maken, maar verder..?

Klopt. Maar de consument heeft dan wel de keuze. Dan krijg je, voor zolang het niet door de eu wordt voorgekauwd, wel een bepaalde vorm van interne marktwerking. Immers voor netneutraal internet lijkt het mij logisch meer te moeten betalen dan voor bepaalde niche proposities waarbij alleen bepaalde diensten kunnen worden afgenomen.

15/20 euro per maand voor onbeperkt internet (fup) a 14 mb/s gebruik lijkt me redelijk.

5 euro voor alleen whatsapp/ping/ nieuwe android en iOS 5 messenger zonder verder internet is ook niet onredelijk en wellicht ook net de wens van de gebruiker (waarom betalen voor iets dat je toch niet gebruikt?!). Gebruik je het wel, prima maar dan betaal je gewoon per mb.

Nieuwe kans voor telcos: cloud bundel oid. Voor x euro per maand, tenminste wanneer het niet wifi only is.

Ongeacht wel/niet LTE; het verdienmodel voor mobiel internet gaat toch op de schop / waardevermeerdering uit mobiel internet zal toch (moeten) plaatsvinden. Argument voor LTE is veelal de lagere kostprijs per MB (efficienter gebruik spectrum en meer simpel netwerk). Je zou kunnen zeggen dat LTE een te grote prijsstijging van mobiel internet juist weet te voorkomen ;-)

Het grootste voodeel van een LTE netwerk op HSDPA is de snelheid, Wat kan je met deze snelheid? nog sneller je 1/2Gb Datalimiet vol maken van je abonnement.

Hogere snelheden hebben alleen zin als deze ook echt tenvolste kunnen worden gebruik. Laten ze dus eerst de databundels maar eens vergroten.

Aan de andere kant hoef je misschien geen 10 sec te bufferen als je een streaming viedeo/muziek bekijkt/luisterd... maar 1 sec... vervolgens blijft de gebruikte bandbreedte hetzelfde

Met LTE is veel meer capaciteit in het netwerk en zijn de datalimieten ook niet meer (zo) nodig.