Regering wil digitaal aanbesteden niet verplichten

De regering wil overheden niet verplichten om een aanbestedingsprocedure digitaal af te handelen. Dat is tegen de wens van de Europese Unie, die digitalisering wil afdwingen. Nu verlopen aanbestedingen nog grotendeels op papier.

Minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie reageert in een brief aan de Tweede Kamer op een rapport van de Europese Commissie. Volgens dat rapport wordt bij aanbestedingsprocedures te weinig gebruikgemaakt van digitale methoden. Verhagen belooft dat het kabinet het gebruik van 'elektronische middelen' bij dergelijke procedures zal bevorderen, maar wil overheden niet verplichten om aanbestedingen digitaal af te handelen.

Enkel het aankondigen van een aanbesteding op de site TenderNed wordt verplicht, zo blijkt uit de brief van Verhagen. Een inschrijvingsmodule, waarmee bedrijven zich online voor een tender kunnen inschrijven, komt op vrijwillige basis beschikbaar. Dat gaat tegen de wens in van de Europese Commissie, die schrijft dat er 'leiderschap' moet worden getoond. Volgens de commissie is het niet verstandig om de keuze voor digitaliseren aan de aanbestedende overheidsdiensten te laten, omdat die aan de papieren praktijken zouden vasthouden.

Vijf jaar geleden stelde de EU dat in 2010 vijftig procent van de aanbestedingsprocedures digitaal moet worden afgehandeld. In werkelijkheid was de waarde van 'digitale' aanbestedingsprocedures dit jaar enkel in Portugal meer dan vijf procent van de totale waarde van overheidsopdrachten, schrijft de Commissie. Minister Verhagen geeft niet aan hoe hij denkt de doelstellingen in de toekomst wel te halen. Het ministerie was niet voor commentaar bereikbaar.

Als de waarde van een overheidsopdracht hoger ligt dan een bepaalde drempel, die voor de nationale overheid 125.000 euro bedraagt, moet een aanbestedingsprocedure worden gevolgd. Dat wordt verplicht door de Europese Unie. Deze aanbestedingsprocedures verlopen nog grotendeels op papier. Afgelopen week berichtte Computable nog dat veel deelnemers de procedures fraudegevoelig en onbetrouwbaar vinden. Het zou niet duidelijk zijn op welke criteria een voorstel wordt beoordeeld.

Reacties (27)

[X-t-r-e-m-e]

Aanbestedingsprocedures zijn vrij simpel. Je hebt drempelbedragen waaruit voorvloeit of een werk aanbesteed mag worden op basis van bijvoorbeeld een offerte, offerte bij 3 partijen, onderhands aanbesteden, openbaar aanbesteden of Europees aanbesteden.

Daabij is het bestek inclusief de bijlagen en tekeningen het contract. In het contract kan je allerlei gunningscriteria opnemen als omzeteisen en ervaringseisen. Zo kan je stellen dat Nederlands de voertaal dient te zijn bij Europees aanbesteden. Echter moet bij de omzet- en ervaringseisen wel reeel nagedacht worden anders sluit je teveel bedrijven op voorhand al uit.

Maar je kan je voorstellen dat je de ombouw van de A2 niet door de locale stratenmaker wil laten uitvoeren.

Daarnaast kan je criteria opnemen dat een bepaald percentage van het werk in onderaanneming mag worden uitgevoerd enz enz.

Buiten dat is het wel erg kwalijk dat er niet meer digitaal wordt aanbesteed. Maar meestal zijn er kosten verbonden aan het opvragen van een bestek zodat niet iedereen zomaar een bestek aanvraagd en alleen de serieus geinteresseerden. Denk aan een bedrag van € 500,-

[dormamu]

_{Buiten dat is het wel erg kwalijk dat er niet meer digitaal wordt aanbesteed. Maar meestal zijn er kosten verbonden aan het opvragen van een bestek zodat niet iedereen zomaar een bestek aanvraagd en alleen de serieus geinteresseerden. Denk aan een bedrag van € 500,-}

Ik heb net even gekeken op de TED (tenders electronic daily) en de aanbestedingskalender.nl maar ik kon zo 1,2,3 geen aanbestedingen vinden waar je voor moest betalen voor het verkrijgen van het bestek dus dat zal wel meevallen.

[versc049]

digistamremco
"Onzin, bij openbare aanbesteding hebben de andere inschrijvers het recht op inzage in de andere biedingen en de beoordeling/keuzemotivering. daarom heet het openbaar. En vinden ze de keuze niet eerlijk dan kunnen ze bezwaar aantekenen en eventueel bij de rechter afdwingen dat ze de opdracht alsnog krijgen. (of een schadevergoeding als de opdracht al is uitgevoerd)"

Je slaat de plank hier een beetje mis, De term 'openbare aanbesteding' zegt niets over het openbaar zijn van de informatie die een aanbestedende dienst krijgt vanuit de markt (offertes) . De term 'openbaar' verwijst naar het feit dat iedereen een offerte kan uitbrengen (mist de partij voldoet aan de gestelde minimum criteria). Dit in tegenstelling tot de 'niet openbare' aanbestedings procedure. Hierbij kunnen alleen geselecteerde partijen een offerte indienen (de selectie procedure is overigens wel weer openbaar).

Bij zowel 'openbare' als 'niet-openbare' aanbestedingen hebben inschrijvers wel het recht om van de aanbestedende dienst te vernemen hoe de ingediende offerte is beoordeeld en hoe de aanbestedende dienst is gekomen tot een totaal score.
Bij een aanbesteding op laagste prijs is dit niet zo moeilijk. In het proces verbaal wat wordt opgemaakt bij de opening van de offertes worden alle (totaal) prijzen genoemd, dit PV is voor alle partijen opvraagbaar.
Bij een aanbesteding waar naast de prijs ook andere aspecten een rol spelen zal de aanbestedende dienst moeten motiveren waarom een bepaalde offerte beter of slechter is beoordeeld.
Voor meer info zie http://www.pianoo.nl/metrokaart-inkopen-aanbesteden-faq

[Soldaatje]

En toch gaat het gruwelijk fout in de praktijk zoals met de noord-zuidlijn in Amsterdam.
Daar heeft de gemeente ook de goedkoopste genomen, en toen zaten ze opeens met een halve tunnel en was het geld op. Fijn is dat!

[NL-JP]

De Europese commissie onderzoekt op het moment of het verplicht stellen van e-procurement het proces kan versnellen. Er zijn in Europa slechts een paar landen waar e-procurement verplicht is. Zoals in Portugal waar meer dan 95% van alle overheidsaankopen via e-procurement systemen loopt en dat met aanzienlijke besparingen in transacties.

Een probleem met het verplicht stellen van e-procurement is dat er nog geen goede Europese standaarden voor de benodigde systemen zijn zoals voor e-identificatie of e-catalogs. Deze standaarden zijn nodig om zodat er geen extra drempels in het aanbestedingsproces opkomen voor bv. buitenlandse inschrijvers. Iedereen in de EU heeft immers recht op een gelijke kans op een opdracht van de overheid. De europese commissie heeft inmiddels een drietal projecten gestart om deze problemen aan te pakken.

De redenen waarom het verplicht stellen van e-procurement nu is uitgesteld heeft naar mijn mening te maken met het feit dat Tenderned eenvoudigweg nog niet klaar is en dat wet- en regelgeving op enkele punten moet worden aangepast.

Doordat er nu wordt getracht een door de overheid beheerd e-procurement platform verplicht te stellen sluit de overheid innovatie op e-procurement gebied in de toekomst vrijwel uit. Dat lijkt me onverstandig omdat inkopen steeds meer afhankelijk wordt van de systemen waar met innovatie winst te behalen valt.

Nederland zou eens naar Portugal kunnen kijken waar gewerkt wordt in een model met meerdere e-procurement oplossingen van verschillende aanbieders die allen aan 'de standaard' voldoen en gecertificeerd zijn door overheid. Ze zijn ook niet voor niets het Europese voorbeeld van hoe je e-procurement in de stijgers moet zetten

[R0elr]

Belachelijk. Zo wordt het toch een administratief zooitje? De ene helft op papier afhandelen, de rest digitaal. Dit zorgt voor verwarring imo

[dormamu]

Flauwekul... of het papier staat of digitaal opgeslagen heeft geen enkele invloed op doorzichtigheid. Bij een openbare aanbesteding dient van te voren aangegeven worden door de aanbestedende partij wat de gunningcriteria zijn en hoe die gewogen dienen te worden. Dit is ter bevordering van de doorzichtigheid. De gunning dient openbaar gemaakt te worden. De indienende partijen kunnen in beroep gaan tegen de gunning waarbij het proces verbaal (hier staat ondere andere hoe de beoordeling is van de verschillende partijen) vrijgegeven kan worden op eis van de rechter. Na gunnning dienen alle aanbestedingsdocumenten minimaal 7 jaar bewaard worden. Dit allemaal integenstelling in het gewone bedrijfsleven waar je nog altijd kan gunnen aan je vriendje.
Je kan je voorstellen dat dit alles een hoop papierwerk oplevert. De meeste aanbestedende partijen slaan de documentatie al digitaal op. Alleen de procedure zelf verloopt nog per papier.

[digistamremco]

Onzin, bij openbare aanbesteding hebben de andere inschrijvers het recht op inzage in de andere biedingen en de beoordeling/keuzemotivering. daarom heet het openbaar. En vinden ze de keuze niet eerlijk dan kunnen ze bezwaar aantekenen en eventueel bij de rechter afdwingen dat ze de opdracht alsnog krijgen. (of een schadevergoeding als de opdracht al is uitgevoerd)

wel is het zo dat het voor de opdrachtgever mogelijk is de boel een beetje te sturen door in het bestek eisen te stellen waaraan de partij waar ze mee in zee willen alleen aan kan voldoen (bijvoorbeeld een aantal jaren ervaring in een bepaald vakgebied, wat de ander partijen niet hebben). Maar ook hier zullen ze erg mee uit moeten kijken, want andere partijen kunnen ook bij onredelijke eisen bezwaar aantekenen.

[Okki5]

Dit is volgens mij om vriendjespolitiek te beschermen. Openbare aanbestedingen zijn er gekomen om omkoperij en vriendjespolitiek tegen te gaan: zodra een aanbesteding over een bepaald bedrag ging moest deze openbaar gebeuren: een onlogische keuze (voor bv niet de goedkoopste of beste service) zo zo meteen opvallen en de verantwoordelijke moet zich dan verantwoorden (bv waarom ent het bedrijf van zn broer de aanbesteding binnensleepte: erg toevallig, toch? )

Tegenwoordig moet een aanbesteding ook internationaal gedaan worden bij een bepaalde omvang, dit om bepaalde EU landen een kans te geven. Dit blijkt in de praktijk echt ook nooit te gebeuren, grote Nederlandse projecten gaan in de praktijk zelden tot nooit naar bijvoorbeeld een Poolse aannemer.
Vriendjespolitiek is iets wat in ieder geval in de bouw nooit zal verdwijnen. We kunnen erover discussiëren of dat goed is of niet, maar als jij de keus hebt om over een brug van Nederlandse makelij te rijden of over één van Oostblok kwaliteit?
Wordt jij liever tegen de zee beschermt door een Nederlandse dijk, of door een dijk die ontworpen en gebouwd is door aannemer uit een Oostblok land?

Op de universiteit hebben we vakken gehad die over aanbestedingen gaan, maar zelden wordt door de overheid de door de EU verplichte procedure exact gevolgd. Niemand klaagt hierover, dus daarom blijft het ook maar zo. Mensen durven gewoon voor een gevulde collegezaal een gastcollege te geven waarin ze vertellen dat de wet op dit gebied zelden volledig wordt nageleefd, er zitten immers zoveel bruikbare mazen in.

Als jij als overheid of wat dan ook een aanbesteding aan een bepaald bedrijf wilt gunnen, dan is er altijd wel een min of meer legale manier te vinden waarop dat kan. Jij bepaald immers de gunnings-criteria.

[pegagus]

Eén van die mazen is voorschrijven van de Nederlandse taal. Of gewoon het bestek alleen in het Nederlands uitgeven.

Maar die mazen heb je veelal niet nodig. Om concurrerend en er ook nog wat aan te verdienen, heb je ofwel een vestiging nodig in het desbetreffende land, of wel een Nederlandse partner.

In de praktijk zijn er echter wel veel buitenlandse bedrijven actief in Nederland. Ze zijn alleen niet zo zichtbaar. Een buitenlands bedrijf wat wel wat zichtbaarder is in Nederland, is Cegelec. Van oorsprong een Frans bedrijf, maar met vestigingen in Nederland. Bij grote projecten zit je echter wel met een stel Fransozen aan tafel.

Ander groot bedrijf is Besix (Belgische aannemer) en in de spoorbouw zijn er ook zo wat buitenlandse spelers, maar wel in een alliantie met een Nederlandse partij. En op die manier kan een Nederlandse partij ook weer actief zijn in het buitenland.

Maasvlakte 2 is ook internationaal aanbesteed. Maar er zijn maar 4 bedrijven ter wereld die het uberhaupt aankunnen, waarvan twee Belgische en twee Nederlandse. Wat dus twee inschrijvers opleverde, één Belgische en één Nederlandse.

Betreffende het digitaal aanbesteden: er zitten nog wel een paar nadelen aan.:

- om je digitaal verkregen tekening weer op A0-lang te plotten heb je wel de apparatuur nodig (kost al gauw een ton).
- bij inschrijvingen in dialoog wil je juist niet dat alle contractstukken voor iedereen zichtbaar zijn.
- digitale documenten zijn makkelijker te vervalsen dan papieren documenten.

Overigens, wat hierboven wordt gesuggereerd: het heeft verder helemaal niets van doen met de betrouwbaarheid van de aanbestedingsprocedure. De uiteindelijke inschrijving blijft schriftelijk. Ambtenaren gaan tenslotte niet zelf alles lopen uiprinten.

[Brunniepoo]

Bedrijven die infrastructurele werken aanbesteden hebben vaak zelf wel een A0-plotter hoor, en als je dit maar zo weinig doet dan kun je het plotten altijd nog uitbesteden.

"Ambtenaren gaan tenslotte niet zelf alles lopen uiprinten."

Nou, ik werk zelf bij een gemeente en dat doen ze echt wel

[pegagus]

De bedrijven die ze aanbesteden, of de bedrijven die ze aannemen? Het lokale wegenbouwbedrijf heeft geen A0-plotter staan. Opdrachtgevers vaak weer wel. Met een verplichte digitale aanbesteding maak je het alleen maar nodeloos ingewikkeld.

En een ambtenaar gaat niet vragen of de opdrachtnemer het digitaal wil aanleveren, om het vervolgens zelf uit te printen (tenzij de tijd een rol speelt, uiteraard).

[Brunniepoo]

En een ambtenaar gaat niet vragen of de opdrachtnemer het digitaal wil aanleveren, om het vervolgens zelf uit te printen (tenzij de tijd een rol speelt, uiteraard).

Het is niet een ambtenaar die om een digitale aanlevering vraagt maar dé overheid (o.i.d.) Veel ambtenaren (en naar ik vermoed: veel werknemers) willen helemaal niet digitaal werken en hebben veel liever papier, en soms terecht. Ik zie het gebeuren met het aanleveren van aanvragen voor Wabo-vergunningen: kunnen digitaal worden aangeleverd maar worden door sommige ambtenaren net zo hard vanaf papier beoordeeld.

Over het plotten: ik had je verkeerd begrepen, dacht dat je een probleem bij de opdrachtgever bedoelde. Alleen snap ik in dit geval dan niet waarom het lastiger wordt: het is voor een bedrijf zonder plotter toch juist handiger om digitaal aan te leveren?

[Reactie gewijzigd door Brunniepoo op 22 juli 2024 23:38]

[The Zep Man]

Eén van die mazen is voorschrijven van de Nederlandse taal. Of gewoon het bestek alleen in het Nederlands uitgeven.

Of nog een leuke: de aannemer moet minimaal X jaar ervaring hebben + zoveel soortgelijke projecten hebben gedaan.

- om je digitaal verkregen tekening weer op A0-lang te plotten heb je wel de apparatuur nodig (kost al gauw een ton).

Kan je uitbesteden.

- bij inschrijvingen in dialoog wil je juist niet dat alle contractstukken voor iedereen zichtbaar zijn.

Kan je beveiligen.

- digitale documenten zijn makkelijker te vervalsen dan papieren documenten.

Je kan eisen dat elk aangeleverd document digitaal ondertekend wordt.

[pegagus]

Zoals hierboven gezegd: alles kan, maar digitaal is niet altijd beter.

[indigo79]

We kunnen erover discussiëren of dat goed is of niet, maar als jij de keus hebt om over een brug van Nederlandse makelij te rijden of over één van Oostblok kwaliteit?
Wordt jij liever tegen de zee beschermt door een Nederlandse dijk, of door een dijk die ontworpen en gebouwd is door aannemer uit een Oostblok land?

Tenzij je dit kan onderbouwen (en daar heb ik ernstige twijfels bij) zijn dit het soort onzinargumenten waardoor openbare aanbestedingen in de praktijk vaak niet werken zoals ze zouden moeten werken.

[Okki5]

Dat is exact mijn punt!
Overigens is het natuurlijk wel zo dat de kennis van de Nederlandse ingenieur ver boven de kennis van de Oostblok ingenieurs uitkomt.
Maar inderdaad door onder andere dit soort vooroordelen en vriendjespolitiek zullen echt grote aanbestedingen niet zo gauw aan een Oostblok aannemer gegunt worden.

[BeosBeing]

Overigens is het natuurlijk wel zo dat de kennis van de Nederlandse ingenieur ver boven de kennis van de Oostblok ingenieurs uitkomt.

Dat nu, betwijfel ik ten zeerste. In die landen heeft men ook grote projecten. Soms lagen de prioriteiten mischien anders als hier omdat dingen in bv Siberië, ver van het machtige Moskou, er niet zo mooi uit hoefden te zien, zelfs vaak niet mooi uit mochten zien vanwege het aandeel veroordeelde en verbande personen daar.

Ook, de Russische vliegtuigen, zoals de Buran (sneeuwstorm), Antonov's, Tupolev's (alleen Tu-144 had een ontwerpfout) en helicopters (Mil, grootste en sterkste ter wereld) waren erg goed, echter met het ineenstorten van de USSR was er voor het onderhoud geen geld meer waardoor ze de reputatie kregen van onbtrouwbaar te zijn. Mits goed onderhouden, was het tegendeel waar. Enkel op het gebied van gevechtsvliegtuigen liep de USA voor, maar dat kwam o.a. door een drie keer zo hoog budget en meer concurrentie.

Naast vliegtuigen zijn er ook op andere gebieden zulke voorbeelden te vinden.

[Verwijderd]

tja, als je ontzettend corrupt bent dan zie je digitaal niet zitten. Dat kan iedereen snel nakijken.

[Elmo_nl]

Apart. De burger wordt verplicht zijn belastingaangifte digitaal te doen, alsmede heel veel andere zaken die dig-id gebruiken. Ook worden wij geconfronteerd met het complete misukken van de vrije marktwerking waar al die jaren zo op gehamerd is (het zou de concurrentie bevorderen en de prijs naar beneden halen). De overheid zelf, die het goede voorbeeld zou moeten geven doet blijkbaar niet mee met haar eigen burgers in beide gevallen. Steeds vaker lees ik dit soort berichten en wordt ik er een beetje droevig van. Laten we het er maar op houden dat het voornamelijk digibeten zijn die er nu zitten en dat het over 1 of 2 generaties vanzelf opgelost is.

[Skinkie]

De burger wordt niets verplicht wat betreft digitaal aangifte doen, het bedrijfsleven wel... en de belastingdienst heeft dan ook nog 'sneertjes' als: "als uw accountant zelfs niet digitaal aangifte kan doen, nou ja... dat weet u zelf wel".

Verhagen ging gisteravond bij Brandpunt al plat. Klinkt weer als politiek voeren om de politiek, of in dit geval de aanbestedingen, niet controleerbaar te maken.

[Tazzios]

Bij een belasting aangifte wordt er op veld niveau validatie uitgevoerd zodat het direct in het systeem verwerkt kan worden.
Ik weet niet hoe je dat bij aanbestedingen zou willen bereiken? Aangezien elke aanbesteding anders is zou je telkens een database moeten gaan ontwerpen.

Zelfs als het digitaal wordt vermoed ik dat het er op neer komt dat ze pfdjes gaan uploaden zodat de ander die uit kan printen.

[miccamw2]

ligt ook aan de mensen die wel en niet met computers om kunnen gaan, ik denk dat je over een jaar of 30/40 dit wel als verplichting kan stellen.

[Brunniepoo]

Het zal wel aan mij liggen hoor, maar waarom moet Europa zich hier nou weer tegenaan bemoeien? Je moet digitaal gaan werken omdat je daar voordelen inziet (voor jezelf of voor de aanbieder), niet omdat de een of andere commissaris het tot zijn doelstelling heeft gemaakt om een bepaalde methode op te dringen...

Laat ze bijvoorbeeld eerst de aanbestedingsprocedures maar eens wat verder versimpelen door minder onzinnige eisen te stellen en pas daarna gaan nadenken over de vorm.

[Reactie gewijzigd door Brunniepoo op 22 juli 2024 23:38]

[BeosBeing]

De Nederlandse ambtenaren willen graag een ingewikkelde aanbestedingsprocedure die door anderen niet te begrijpen is. Daarmee maken ze zichzelf 'onmisbaar' en hun beslissingen voor niet-ambtenaren oncontroleerbaar. Zodoende kunnen ze niet meer afgerekend worden op hun beslissingen.

Die vormeisen (digitaal) dienen juist om onzinnige eisen zichtbaar te maken en de transparantie te verbeteren.

[Verwijderd]

ICT projecten falen veel te hard en kosten veel te veel. Laat ze eerst eens beginnen met een realistisch kostenplaatje te schetsen. En laat die ambtenaren zich eens realiseren dat de projecten gewoon net zo mooi gepresenteerd worden zoals ZIJ willen om de opdracht binnen te krijgen. Zoals Cap nu bij de SVB... bijvoorbeeld... Het kostenplaatje wordt achteraf gewoon opgehoogd, terwijl er eerst de wereld beloofd wordt. DAAR krijgen ze het contract ook op binnen. Eigenlijk zou je die clubs gewoon voor straf moeten laten leveren wat ze beloofd hebben voor het afgesproken bedrag. Als ze dan failliet gaat is dat hun eigen schuld. Dan komt er wel weer een ander, die wel van dergelijke fouten (wat dat zijn het gewoon, fouten die getolereerd worden) heeft geleerd en dus wel realistisch is. Het systeem moet om. Sim-pel.