Canadese telecomwaakhond geeft oordeel over netwerkneutraliteit

De Canadian Radio-Television and Telecommunications Commission heeft bepaald dat intenetproviders wel aan traffic shaping mogen doen, maar dat ze tijdkritische toepassingen zoals voip niet zonder toestemming mogen vertragen.

Nadat Bell Canada in 2007 had toegegeven dat het p2p-verkeer afkneep op de lijnen van zijn eindgebruikers, erkende het bedrijf begin 2008 dat dit ook gebeurde op lijnen die waren verhuurd aan andere providers. De Canadian Association of Internet Providers diende hierover een klacht in bij de CRTC, met het verzoek om deze praktijk te verbieden. De CRTC besloot dat de kwestie niet urgent genoeg was om een spoedprocedure te rechtvaardigen, zodat de telecomwaakhond pas deze week een oordeel velde.

Tot teleurstelling van de kleine providers kwam het niet tot een verbod op discriminatie van bepaalde soorten dataverkeer, al legde de CRTC de telecombedrijven wel enige beperkingen op. Tijdkritisch verkeer, zoals voip of videoconferencing, mag niet zonder toestemming van de CRTC zodanig worden vertraagd dat de prestaties merkbaar achteruitgaan. Voor het geheel blokkeren van bepaalde soorten verkeer geldt hetzelfde. De telecomregulator zal een dergelijke toestemming alleen bij hoge uitzondering geven, werd erbij gezegd.

Traffic Shaping is toegestaan, zo stelt de toezichthouder, maar alleen met een geldige reden, zoals het voorkomen van verstopping van het netwerk. Het moet zo beperkt mogelijk toegepast worden en zo min mogelijk schade veroorzaken voor de klanten en andere providers die van het net gebruik maken, terwijl andere middelen zoals het verbeteren van het netwerk of het meer laten betalen door de gebruikers tijdens piekuren niet het gewenste effect kunnen bereiken.

De CAIP is niet erg tevreden over het oordeel. Volgens Tom Copeland, voorzitter van de organisatie, is er niet erg veel veranderd. "De grootste, meest in het oog springende omissie is het feit dat er geen beperkingen zijn aan het tijdstip of de tijdsduur van de beheersmaatregelen. We kunnen nu iedere dag van het jaar beperkingen krijgen." Volgens Copeland zijn de lichte gebruikers van p2p niet het grootste probleem, maar worden ze wel als zodanig behandeld.

Telecombedrijven die traffic shaping invoeren, moeten op hun website melden hoe dit precies in zijn werk gaat, zoals welk verkeer wordt beïnvloed, op welke tijden dit gebeurt, waarom dit nodig is en hoe het precies zal uitwerken op de snelheid van de verschillende toepassingen. Wijzigingen hierin moeten 30 dagen van tevoren aan eindgebruikers worden gemeld, en 60 dagen van tevoren aan groothandelsafnemers, zo meldt PCWorld.

Reacties (40)

[The Soft Jr]

Trafic shaping? Als alle ISP's alleen abbo's verkopen die binnen de eigen netwerkcappaciteit gerealiseerd kunnen worden is dit niet nodig. Zorg dat je netwerk gelijk opgaat met je verkochte bandbreedte!!

[humbug]

Overboeking is een normaal fenomeen. Als je geen overboeking wil kan dat, maar dan betaal je een veelvoud van wat je bij een verbinding met overboeking betaald. En normaal gesproken is overboeking geen groot probleem. De meeste mensen gebruiken hun verbinding niet continue voor 100%.

Uiteindelijk is overboeking goed voor beide partijen. De consument betaald minder, terwijl het netwerk van de provider "optimaal" benut wordt. Wel moet er voorkomen worden dat providers doorslaan en ondercapaciteit hebben. Maar daar hebben we consumenten onderzoeken voor. Providers met slechte verbindingen worden slecht getest en ontevreden klanten zullen daar weglopen. Stemmen met je voeten werkt over het algemeen prima om de kwaliteit bij leveranciers te verbeteren

[ALRD]

Hier sluit ik me volledig bij aan. Maximale kwaliteit is altijd mogelijk, maar zeker niet het meest efficiënt. Het gaat er om dat productie zo efficiënt mogelijk plaatsvind en zo goed mogelijk aansluit bij de wensen van de consument.

offtopic:
Hoe is het in Nederland eigenlijk geregeld? Is er al jurisprudentie over vergelijkbare zaken? Over het algemeen is de telecom sector in Nederland uitstekend gereguleerd, daar kunnen veel landen van leren. België bijvoorbeeld...

[Verwijderd]

Bring back the old days, waarom niet downloadlimieten terugbrengen? Dan reguleert het zichzelf wel. Je krijgt een keer de rekening, en houdt het downloaden voortaan wel in de gaten.

Zo ging dat vroeger in ons land, maar een voor een gingen alle providers in Nederland overstag, en dropten hun download-limiet in ruil voor een fair-use policy. Het enige wat je daar volgens mij mee aantrekt, zijn klanten die je juist *niet* wil, omdat die het voor de rest verpesten. Dankzij onze greed voor hd-films (en het feit dat illegaal downloaden daarvan niet illegaal is) krijgen we dit soort shit.

[Korras]

om een voorbeeld te zien hoe goed de datalimieten werken, hoef je enkel maar over de grens naar Belgie te kijken.

en verder: geen enkele ISP zal uit zichzelf overgaan op een datalimiet in NL. waarom niet? omdat er een flinke berg klanten over zullen gaan op een concurrent die nog wel een FUP hanteerd.

[Verwijderd]

Dan is de keuze datalimiet en zekerheid van je connectie/bandbreedte. Of FUP en onregelmatig netwerk door teveel (p2p) netwerk verkeer door hun hubs, waardoor je hoge (onregelmatige) pings krijgt en slechte streaming video.

Ik denk dat veel mensen kiezen voor een betrouwbaar netwerk met datalimiet. Natuurlijk allebij is het beste maar niet mogelijk zonder traffic shaping.

[-DarkShadow-]

Hoezo niet mogelijk? Ik maak er al 10 jaar gebruik van. Maar omdat providers nu meer willen verdienen is het niet meer mogelijk?

[i-chat]

dat is natuurlijk een domme en kortzichtige statement.. omdat jij er al tien jaar gebruik van maakt... ???? echter toen begon de hele straat jouw slechte voorbeeld te volgen en nu begin je te huilen ???? - ja zou ik ook doen... goed plan man....

face it, alles gaat tegenwordig online en iedereen gaat online, als kpn echt zo'n dik netwerk zou moeten aanleggen om minstens 30% van nederlands in staat te stellen net zo hard te downloaden als de gemiddelde tweaker / gamer - dan gingen er waarscheinlijk enkele duizenden kilometers glas de grond in en bleven we nog steeds klagen...

en de prijs?? kijk maar eens op kpn / zakelijk (lijn zonder overboeking ) ... daar is trafic shaping niet nodig... daar heeft iedereen gewoon dedicated bandbreedte...

[T-men]

Dat ben ik niet met je eens. De provider belooft een bepaalde snelheid met grote letters in de reclame. Ik betaal voor die snelheid, en dan wil ik hem ook krijgen.

Kan een provider de snelheid niet waarmaken, dan moet hij het ook maar niet beloven cq. het pakket aanpassen.

Nu kan hij de hele wereld beloven, en met een "Ja, maar de techniek..." een smoesje maken de snelheid te knijpen om vervolgens nog steeds doodleuk de volle mep aan abonnementsgelden te innen.

@flubug en Blokker_1999 hieronder:
Ik weet best dat in de reklame de "top snelheden" vermeld worden (al vermelden ze dat altijd zo stilletjes mogelijk) maar er is verschil tussen de-data-er-niet-doorheen-krijgen, en bewust gaan knijpen op de verkeerssoorten die juist de réden zijn om voor een snel abbo te kiezen.

[Reactie gewijzigd door T-men op 29 juli 2024 19:52]

[Verwijderd]

Je betaald voor een topsnelheid. Je kan ook voor een continue snelheid betalen maar dan zul je heel wat dieper in je portemonee moeten tasten.

[Blokker_1999]

Bij ADSL snelheden gaat het altijd om een max daar de snelheid van zoveel factoren afhankelijk is. Maar vele mensen (zeker in verstedlijkte gebieden) komen over het algemeen toch goed in de buurt denk ik.

[NaoPb]

Dat soort klanten kun je dan ook aanpakken op basis van die fair-use policy. Dat is het hele doel van zo'n policy. Als één klant de hele verbinding van de buurt dicht trekt dan kun je zijn verbinding knijpen voor bepaalde duur of om bepaalde tijden.

120Mbit is 120Mbit, mits je het niet te gek maakt. Over de oplossing van UPC ben ik dan ook niet te spreken, maar daar zullen ze wel hun redenen voor hebben. (oudere apparatuur, apparatuur die niet berekend is op het netwerkverkeer wat een 120Mbit verbinding met zich meebrengt)

[Reactie gewijzigd door NaoPb op 29 juli 2024 19:52]

[TDeK]

Kijk, en daar wordt het dus grijs gebied. Het hele idee van internet is namelijk dat er vrijheid van communicatie is. Ik mag doen en laten met mijn connectie wat ik wil. Natuurlijk zijn er clausules over het (teveel) belasten van het netwerk, snap ik ook. Maar ik ben zeer tegen het plan om data naar type anders af te handelen. ISPs moeten niet denken dat ze 'content' aanbieders zijn. Zij trekken de kabels en websites en/of services leveren content, en zo moet het ook blijven.

[humbug]

Ik vind dat traffic shaping voor gewone gebruikers wel moet kunnen. Iedereen heeft er belang bij als tijdkritische zaken voorrang krijgen boven zaken als P2P verkeer. dat betekent overig niet dat ik vind dat bepaald verkeer geblokeerd kan worden. Enkel dat als er meer vraag naar bandbreedte is dan beschikbaar, die bandbreedte gebruikt moet worden voor de "belangrijkste" zaken.

Wat ik wel jammer vind is dat dit ook gedaan mag worden op huurlijnen van andere providers. In mijn ogen zijn die andere providers gewoon zelf verantwoordelijk voor de traffic shaping en moeten ze dus ook zelf de keuze hebben hoe dit aangepakt wordt. De provider van de verbinding moet gewoon alle data doorlaten op die huurlijnen en enkel als het verkeer in hun eigen netwerk valt traffic shaping toepassen.

Maar pure net-neutraliteit is in mijn ogen dus te rigide.

[hetechtebeest]

Wie bepaald wat belangrijk is? Is het verkeer van iemand die uren zit te lullen via VOIP belangrijker dan dat van iemand die een handleiding voor iets (noem maar iets) download?

[arbraxas]

Tja daar zul je toch nooit de neuzen 1 kant op krijgen.
De 1 vind zn linux distros ( ) via bittorrent veel belangrijker als de buurman die uren loopt te lullen met zn nieuwe vriendin.
Persoonlijk vind ik wel dat voip ten alle tijden voorrang moet krijgen op de rest.
Beetje lullig als je 112 wilt bellen en het lukt niet omdat de buurman zijn toch al niet kleine pr0n collectie aan t uitbreiden is.
Maar het moet wel binnen de perken blijven, mocht het netwerk te zwaar belast worden en ze knijpen de downloads een beetje in de piek vind ik geen probleem.
Oplossingen als UPC die gewoon van 12 tot 12 je lijn voor 60-70% knijpen uit voorzorg (lees kostenbesparing) vind ik gewoonweg niet kunnen en gewoon bedrog van de abbonees.
Uiteindelijk vind ik wel dat als het netwerk de datastroom niet aankan ze het maar moeten uitbreiden. Dan moet je maar niet zoveel zware internet verbindingen aanbieden.
Dus traffic shaping alleen als noodoplossing.

[Reactie gewijzigd door arbraxas op 29 juli 2024 19:52]

[kozue]

Inderdaad... "persoonlijk vind ik"... ik vind helemaal niet dat voip voorrang moet krijgen, je kunt ook gewoon met een telefoon bellen als voip niet goed werkt. 112 bellen doet toch niemand over voip. Of bij iemand langs gaan om een koppie "thee" te doen, zoals in die "goeie ouwe tijd". Ik vind dat mijn game (WoW) belangrijker is, want lag in een game is veel vervelender dan een paar ontbrekende packets in een voip gesprek. Iemand die geen games speelt zal dit ongetwijfeld anders zien, dus zoals je al zei, hierover zal toch niemand het met elkaar eens worden.

[Verwijderd]

Steeds meer mensen bellen met ' gewoon een telefoon' toch echt over internet. De oude centrales en het atm net worden binnen afzienbare tijd gesloopt en dan belt bijna iedereen vanaf de straathoek via voip (Al dan niet met een simpele analoge telefoon) , met een telefoon aangesloten op een modem/router of een gewone ip telefoon.

[humbug]

Of die handleiding nu in 1 minuut of 1 1/2 minuut binnen is, is niet echt een groot verschil in gebruikerservaring. Een stotterende VOIP verbinding wel. Dus dat lijkt mij duidelijk

Maar ja, we praten nu eigenlijk over "details" Laat eerst maar eens de hele discussie over al dan niet net-neutraliteit afgerond worden. Als we dan beslissen dat net-neutraliteit niet hoeft, kunnen we gaan praten over wat de beste manier is om te prioriseren.

[XIU]

Time is money, wanneer er vanalles misgaat en je vlug opnieuw moet installeren kan je elke vertraging wel missen.

Als je provider je dan afknijpt tot 200KB/s ipv de 1MBps van je internetlijn kan het verschil in tijd wel snel oplopen.

Allemaal omdat er een paar 12 jarige tijdens een match Halo elkaar zitte uit te schijten.

[BadRespawn]

"Wie bepaald wat belangrijk is?"

Het is puur een technische kwestie. Zoals humbug zegt: "tijdkritische zaken."

Practisch gezien is bvb een paar honder milliseconden onderbreking bij VoIP veel erger (want veroorzaakt onderbreking in het gesprek) dan een paar honder milliseconden onderbreking bij het laden ve website of het downloaden van een bestand (merkt de gebruiker niets van).

[Verwijderd]

Idd, voip heeft niet zoveel bandbreedte nodig (2x 80Kbit/s per gesprek, maar wel een continu datastroom. Ze zouden eventueel ook nog een datalimiet of fair use kunnen koppelen aan de prioriteit. Als je bulkdata (downloads) op lage prioriteit zet (met 10Mb/s bijvoorbeeld) en je voip streampje op hoge prioriteit is er niks aan de hand. Als je dan dvd iso's gaat downloaden op hoge prioriteit ben je niet volgens fair use bezig, sterker nog gewoon asociaal. Dan vind ik het logisch dat je een 1:1 geboekte lijn neemt in plaats van een lijn waar je de bandbreedte met 40 andere mensen deelt.

[Verwijderd]

Maar het klopt toch ook niet helemaal dat er meer vraag naar bandbreedte is dan dat er beschikbaar is? Eigenlijk zou iedereen tegelijkertijd zijn volledige bandbreedte moeten kunnen gebruiken. Het vervelende is alleen dat de providers dan veel hogere prijzen moeten gaan rekenen om hun infrastructuur grondig uit te breiden.
Het besluit van de Radio-Television and Telecommunications Commission vind ik daarom zo gek nog niet. De providers verschaffen duidelijkheid en de klanten hebben internet tegen een lage prijs. En zij die een garantie van bandbreedte willen hebben, zullen moeten wachten op duurdere abonnementen die daarin voorzien.
Waar ik wel problemen mee heb, is het blokkeren van bepaalde protocollen of poorten.

@BadRespawn: Nee, ik denk dat de prijzen ongeveer gelijk blijven. Op dit moment wordt er 'onterecht' meer bandbreedte verkocht dan er beschikbaar is. Ofwel reguleren we dat zoals in het artikel staat beschreven, ofwel moeten overal dikke glasvezelkabels komen. Dat eerste betekent dat alles wat te identificeren valt als lagere prioriteit, beperkt zal worden, maar door dat goed te reguleren (niet blokkeren, alleen als het netwerk anders overbelast wordt, etc.), hoeft dat niet zo'n probleem te zijn. De andere oplossing betekent op korte termijn gigantische investeringen doen en die zijn dan voor de rekening van de klanten en/of de belastingbetaler. Zolang de bandbreedte op piekmomenten niet te sterk beperkt wordt, lijkt me dat niet de beste oplossing.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 19:52]

[BadRespawn]

"Het besluit...vind ik daarom zo gek nog niet. De providers verschaffen duidelijkheid en de klanten hebben internet tegen een lage prijs."

Denk je dat de prijzen daar nu gaan zakken?
Of zeg je dat internettoegang via Bell veel goedkoper is dan bij andere aanbieders?

Elders in de wereld wordt ook redelijk goedkoop internet aangeboden maar dan zonder al die beperkingen op het dataverkeer.

Wel opent deze opstelling van Bell een gat in de markt voor 'normale' internettoegang, maar voor dat gat is gevult door een nieuwe ISP ben je al snel een paar jaar verder. Dan werkt van overheidsheidswege ingrijpen veel sneller.

[arbraxas]

Oftewel de provider kan zijn gang maar gaan als ie t maar meld.
Dit schept een gevaarlijk precedent in Canada dat de providers alles maar kunnen gaan knijpen, net als UPC hier. 120Mbit beloven en in de praktijk het knijpen tot max 30% van je lijn.
En sowieso is het knijpen van de verbinding van je concurrenten al helemaal not done.
Dat riekt gewoon naar concurrentievervalsing.

[Verwijderd]

Neen, ze mogen niet doen wat ze willen ze moeten goede redenen hebben om af te knijpen, aantonen hoe ze afknijpen, wanneer ze afknijpen, ...
Dit is een maatregel tegen concurrentievervalsing en niet voor.

[arbraxas]

Tot teleurstelling van de kleine providers kwam het niet tot een verbod op discriminatie van bepaalde soorten dataverkeer, al legde de CRTC de telecombedrijven wel enige beperkingen op. Tijdkritisch verkeer, zoals voip of videoconferencing, mag niet zonder toestemming van de CRTC zodanig worden vertraagd dat de prestaties merkbaar achteruitgaan.

Ze mogen het dus wel, alleen met tijdkritische dingen en eigenlijk alleen als de klant begint te klagen over merkbare performance verlies grijpt de CRTC in. En zelfs dan mag het nog als de CRTC er zijn zegen aan geeft.
Voor de rest zijn de protocollen vogelvrij verklaard.

[Reactie gewijzigd door arbraxas op 29 juli 2024 19:52]

[mashell]

en in de praktijk het knijpen tot max 30% van je lijn

Je hebt het niet begrepen, verkeer als p2p wordt geknepen maar als gewoon gaat surfen en voipen kun je altijd je lijn voltrekken. Natuurlijk in theorie want zoveel browser vensters en gesprekken kan je als mens niet verwerken,

[Elonoir]

Ik vind dit persoonlijk een redelijk kwalijke zaak. Ik vind dat alleen in het geval complete overbelasting je tijdkritische protocollen zoals VoIP voorrang kunt geven en dit ook alleen maar bij tijdelijk overbelasting waarbij het niet mogelijk is netwerk te upgraden.

Als er teveel van je netwerk gebruikt word gemaakt kan je er altijd nog datalimieten opgooien, maar dit vind ik ook geen goede oplossing. Als netwerk provider heb je maar te leveren wat je belooft te geven, onafhankelijk van het protocol. Op het intern is alles gelijk, zonder dat zal het internet niet eens fatsoenlijk werken, dan kan ik net zo goed gewoon tv gaan kijken.

[laurencevde]

TCP heeft zelf al traffic shaping aan boord. ALS er verstopping optreedt, zorgt TCP er zelf voor dat de beschikbare bandbreedte eerlijk over alle TCP-connecties verdeeld wordt.

Zonder P2P lijkt me dit al voldoende. Echter zetten de meeste P2P-protocollen dusdanig veel verbindingen op, dat al het andere verkeer, juist dankzij TCP's traffic-shaping, van de lijn gedrukt wordt...

Helaas is, ALS er zware verstopping binnen je netwerk optreedt, dankzij P2P extra traffic-shaping dus zowat noodzakelijk, anders kunnen alleen nog maar de P2P-ers van het netwerk genieten...

Maar mijns insziens is er slechts 1 vorm van acceptabele traffic-shaping, en dat is de volle beschikbare bandbreedte eerlijk tussen de abbonnees verdelen. Eventueel als percentage van het abbonnement. Dit is redelijk eenvoudig te doen, en eerlijk. En als de snelheden dan alsnog te laag worden om nog wat te kunnen doen, wordt het toch echt tijd om het netwerk te upgraden...

En desnoods kan je daarbinnen nog verkeer prioritiseren, maar dan wel op een manier dat de klant dat zelf kan bepalen. Als een klant zijn P2P voorrang wil geven over zijn EIGEN VOIP, moet-ie dat zelf weten...

Ik vind het echter niet acceptabel om de ene klant zijn, laten we zeggen, videobellen voorrang te geven over een ander zijn P2P. Hoe ik mijn lijn gebruik moet ik zelf kunnen weten. Dit heeft enkel maar tot gevolg dat de P2P-protocollen aangepast gaan worden om zich als VOIP gaan gedragen, waardoor de provider weer dure DPI en dergelijke mag gaan proberen in te zetten, waar vervolgens ook weer omheen gewerkt wordt. Dat geld kan je beter in je netwerk steken...

Datalimieten hebben ook niet echt veel zin trouwens. Data zelf kost geen drol. Het kost de provider enkel wat, als die zijn netwerk moet gaan uitbreiden omdat er ergens verstopping plaatsvindt.
Iemand die continue 24/7 een 2Mbit/s videostream open heeft staan, en daarmee in een maand tijd 700Gbyte verstookt, kost een provider waarschijnlijk minder dan iemand die eens in de week op spitsuur voor een uur zijn lijn voltrekt (da's voor een 15Mbit/s lijn 27Gbyte)...

[SuperDre]

Tijdkritisch verkeer, zoals voip of videoconferencing, mag niet zonder toestemming van de CRTC zodanig worden vertraagd dat de prestaties merkbaar achteruitgaan.

Maarja wat is Tijdkritische verkeer? voor de 1 is het dat het downloaden van een bestand zo snel mogelijk gaat en voor een ander dus voip..

[mashell]

Natuurlijk niet. Als jouw download van een blu-ray rip 2 minuten later gereed is is dat niet erg en amper merkbaar, als de pakketjes van jouw skype gesprek vertraagd worden is dat nogal merkbaar en nogal storend.

[Verwijderd]

Ik heb een ontwerp klaar liggen voor een p2p library dat over het voip protocol werkt. Eigenlijk is het zelfs nog een eenvoudig ontwerp ook. Ik heb dit al eventjes terug gemaakt en het kan relatief gemakkelijk geintegreerd in bestaande applicaties.

[mbb]

Mooi.
Laat het maar weten als je betatesters nodig hebt, ik heb wel interresse. (Ik heb zoiezo NAT-en knijp- problemen omdat ik niet over de netwerkrouter van mijn appartement ga, en de eigenaar niet wil forwarden.
DIt zou beide wel eens kunnen oplossen :-)

[hetechtebeest]

Nu wachten op p2p applicaties die hun verkeer verpakken in H.323 pakketten

[mbb]

Of gewoon hun P2P-apllicatie laten registreren als tijdkritisch. Zoals radio-en tvzenders die via P2P uitzenden om hun serverkosten lager te houden, maar wiens businessmodel onmogelijk word gemaakt doordat nu hun hele swarm systematisch afgeknepen wordt en de vertraging te veel oploopt.

[Verwijderd]

trafficshaping door ISP's kan je vergelijken met banken met weinig eigen vermogen die toch een hoge spaarrente bieden.

en hoe dat afloopt weten we allemaal.

[Verwijderd]

lol, eigenlijk is dit wel goed

....waarom dit nodig is en hoe het precies zal uitwerken op de snelheid van de verschillende toepassingen.

Aangezien P2P meestal als reden opgegeven wordt om shapen toe te passen, ben ik benieuwd wat voor een reden ze nu weer verzinnen om dat te remmen.
P2P is bij lange na niet de hoofdmoot van het verkeer.

[T-men]

P2P heeft een slechte naam omdat het, noodgedwongen, een zeer inefficient protocol is en "vroeger" wel de grootste belasting was. P2P is sterk verbonden met het "illegaal downloaden" (let op de quotjes !)
Vandaar dat het nog altijd de schuld krijgt van alles.

Het gaat echter ook niet alleen om P2P.

Het, lekker efficient, downloaden vanaf een nieuwsserver wordt door sommige providers (*kuch* UPC *kuch*) evengoed geknepen.

[mashell]

Nieuwsservers zijn natuurlijk ook sterk verbonden met het "illegaal downloaden" en groot bandbreedte verbruik vandaar dat die geknepen worden.

Waarom zou p2p nou inefficiënt zijn? TCP/IP is in beginsel inefficiënt, p2p juist efficiënt omdat het korte paden bewerkstelligt en downloaden van grote bestanden van nieuwsgroepen is juist het meest verschrikkelijke misbruik van een onschuldig protocol wat op het internet voorkomt.