ESA lanceert satelliet voor preciezere zwaartekrachtmetingen

Dinsdagmiddag heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA in Rusland de GOCE-satelliet gelanceerd. De kunstmaan gaat een minutieus model van het oppervlak van de aarde en van fluctuaties in de zwaartekracht maken.

De GOCE is dinsdag om 15:21 Nederlandse tijd vanaf de Russische Plesetsk-basis gelanceerd. De eerste poging, vierentwintig uur eerder, werd zeven seconden voor tijd afgebroken wegens een storing in de lanceerinstallatie. De iets meer dan vijf meter lange satelliet wordt naar een hoogte van 263 kilometer gebracht, wat aanzienlijk lager is dan gebruikelijk. Omdat er op deze hoogte nog lucht aanwezig is, heeft de satelliet een gestroomlijnd uiterlijk en draagvleugels.

De Gravity Field and Steady-State Ocean Circulation Explorer gaat verschillen in de zwaartekracht op verschillende plekken op aarde zo nauwkeurig mogelijk in kaart brengen. Dat moet uniforme hoogtemetingen mogelijk maken, nieuwe inzichten verschaffen in de manier waarop de oceanen bewegen en leiden tot een beter begrip van massaverdeling in de aarde, wat nuttig kan zijn bij het voorspellen van vulkaanuitbarstingen en aardbevingen. Verder hopen de wetenschappers dat de missie nuttig is voor het onderzoek aan de opwarming van de aarde.

De 350 miljoen euro kostende GOCE-missie is de eerste in een reeks van ESA-missies die als doel hebben om tegen betrekkelijk lage kosten wetenschappelijke gegevens te leveren. Eigenlijk had de Cryosat-kunstmaan, die metingen aan de poolkappen had moeten doen, in 2005 de primeur moeten hebben. De Rockot-draagraket, waarvan ook een exemplaar voor de lancering van de GOCE wordt ingezet, stortte destijds echter neer.

Aan de constructie van de Goce is door 45 bedrijven in 13 Europese landen meegewerkt. Daartoe behoren ook de Technische Universiteit Delft, die expertise over satellietbanen levert, en de Nederlandse bedrijven Dutch Space en Bradford Engineering, die respectievelijk zonnepanelen en onderdelen voor de aandrijving leverden. De missie duurt twintig maanden maar kan worden verlengd als er voldoende brandstof over is.

Reacties (42)

Ook een leuk weetje, wat deze satteliet gebruikt voor de aandrijving en sturing:

20 mN RF-ion thrusters (2x)
1 mN proportional micro-thrusters (2 x 4 pods)

ionenmotor dus!

ITER + Ionen motor + grote 'hull' = starship k?

Ruimtestations zijn leuk en aardig, ik vraag me af, waarom men nog niet iets 'groters' heeft gebouwt wat ook kan vliegen, ionenmotor met een kernreactor of fusiereactor zal leuk zijn daarvoor; en met iets groters kun je makkelijker echt mensen op Mars zetten dan die kleine ruimtescheepjes die we nu hebben, waarop amper voorraad meekan.

En wie weet wát de potentie is van ion thrusters, als je ze méér puf kan geven dan 'slechts' twee zonnepaneeltjes.

Het probleem is brandstof. Fusiereactoren zijn nog niet haalbaar en kernreactoren leveren een te groot risico op vervuiling van onze atmosfeer.

Hoeveel geld ben jij van plan opzij te zetten voor jouw missie? Hoe kom je aan dat geld? Hoe wil je het verantwoorden zoveel geld - dat ook voor andere doelen gebruikt kan worden - te steken in een 'groter' ruimteschip?

Een van de redenen waarom jouw ruimteschip is dat de spacerace door de val van de USSR over is. In tijden van oorlog of ernstige dreiging gaan ontwikkelingen sneller. Er worden meer risico's genomen om de vijand op technologisch vlak te overtreffen.

Momenteel is er juist een trend gaande om satellieten kleiner te maken. En daarmee ook goedkoper. Dat staat ook in het bericht. Het is wachten op de tijd dat de hedendaagse technieken uitontwikkeld zijn, voor er een nieuwe weg ingeslagen wordt.

hoe noukeurig is noukeurig bij deze satteliet/vliegtuig dan?

kan hij hoogtes meten in meters? cm? mm?

hoe wilt dat ding eigenlijk zwaartekracht meten als hij 250km van de plek afzit van waar de meting iets uitmaakt? 250km hoger is de zwaartekracht toch aanzienlijk minder in vergelijking met NAP? er bestaan toch al genoeg van die aparaten die de zwaartekracht kunnen meten?

[Reactie gewijzigd door flippy op 17 maart 2009 15:37]

Het probleem met een (nauwkeurige) zwaartekracht meting op de aarde is dat hij word beinvloed door objecten waar je niet in gientresseerd bent (zoals de wetenschapper die ernaast staat). Tevens zijn dit soort puntmetingen vaak niet heel erg intressant, maar zijn we juist geintresseerd in metingen over een groter oppervlak. Dit is enkel te doen met een kunstmaan.

De ondervonden zwaartekracht is daar inderdaad minder, maar het verval gebeurt volgens rigide natuurkundige regeltjes...en die weten we op zijn minst goed genoeg om geen merkbaar effect te hebben op de nauwkeurigheid.

Dit soort metingen zijn niet alleen handig voor aardbevingen e.d. Ook meteorologie, macro-landbouwkundige zaken, Hydrologie en Oceanografie hebben hier voordeel bij. Denk hierbij aan directe weersvoorspellingen, overstromings waarschuwingen, het voorspellen van voedseltekorten, en klimaatvoorspellingen.

Zie deze pagina: http://www.iapg.bv.tum.de...ng~goce~gradiometrie.html

Hij meet de zwaartekracht op aarde, niet op zijn locatie in de ruimte.

Het lijkt me ook handig te weten waar de zwaartekracht "schil" het dunst is, vandaar zou je dus economischer kunnen lanceren naar de ruimte misschien?

Helaas spelen er nog een ton andere factoren mee bij het bepalen van een geschikte lanceerlocatie. Daarnaast zal het verschil dusdanig klein zijn dat het niet de moeite waard is.

Maar wie weet.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 178962 op 17 maart 2009 17:53]

Dat doen ze al lang, ik denk dat het gewoon de nauwkeurigheid vs oppervlakte die hier het belangrijkste is. Zwaartekracht heeft een grote invloed op oceaanstromingen.

Ik vraag me wel af hoe ze dat meten, op de aarde zelf lijkt me dat erg logisch. gewoon het verschil meten van een geikt gewicht, maar hoe kan je nu de zwaartekracht van op een afstand meten? lijkt me echt ingewikkeld. iemand een idee?

Volgens hun uitleg :
"To measure gravity, there can be no disturbances from moving parts so the entire spacecraft is actually one extremely sensitive measuring device. It will be the first space mission to employ ‘gradiometry’ – the measurement of gravitational differences between an ensemble of test masses inside the satellite. "

Het is blijkbaar de eerste keer dat er een zwaartekrachtmeter de ruimte in gaat.

toch wel ironisch dat de eerste satelliet die iets aan de zwaartekracht ging meten neergestort is.

Ben wel benieuwd of op die hoogte factoren als turbulentie nog meespelen.
en hoe ze dat ding in de lucht houden, aangezien het vleugels meekrijgt zal het ook wel bestuurd kunnen worden lijkt me.

[Reactie gewijzigd door proatjeboksem op 18 maart 2009 09:32]

"In order to get the maximum performance from the Gradiometer, GOCE is designed to provide a highly stable and undisturbed environment, despite its low-altitude orbit which forces the spacecraft to endure slight but significant drag from the uppermost layers of the atmosphere. This is the main reason for its slender 5 metre-long arrowhead aerodynamic shape design."

ff orgineel lezen werkt verhelderend

Goeie, man!

Jij druist, met je rare zinnen zonder interpunctie, in tegen de concensus die heerst in de wetenschappelijke wereld m.b.t. de klimaatproblematiek. Om en de nabij 95% van de experts in het veld is van mening dat Co2 en de opwarming van de aarde een sterk verband houden, en dat de mens een groot aandeel heeft in de huidige opwarming. Dit zijn mensen die behoren tot de intelligentste mensen op aarde.

En dan kom jij eraan, iemand die nog niet eens de basisregels van de Nederlandse grammatica onder de knie heeft, om ons te vertellen dat het allemaal maar onzin is

Nee, het gevaar is dat iedereen dit als waarheid aan heeft genomen. Metname de politiek en de media. De wetenschap is gewoon te grabbel gegooid omdat een ex-presidentskandidaat een documentaire maakt over iets waar in de wetenschappelijke wereld toendertijd helemaal geen unamiteit over bestond (opzich logisch omdat het een documentaire is).
Als Al Gore vervolgens ook nog een Oscar krijgt voor "beste documentaire" en tot overmaat van ramp een Nobelprijs voor de vrede (!), wordt er door de media gereageerd alsof er een nieuwe messiah is opgestaan.
Ten eerste is zijn documentaire zeer slecht onderbouwd (http://nl.wikipedia.org/wiki/Al_Gore --> An inconvenient Truth) en presenteert hij zijn verhaal als zijnde feiten. Deze feiten blijken achteraf zo onjuist dat er in GB na een rechtszaak zelfs besloten is om deze documentaire niet meer te laten zien aan schoolkinderen als ze zich niet bewust zijn van deze onjuistheden. Alleen jammer dat de rest van de wereld dit nog niet door heeft.
Misschien moeten we het aankondigen en onderzoeken van dit soort ingewikkelde wetenschap maar overlaten aan de echte wetenschappers en niet een bekend gezicht (helemaal aangezien Amerikanen niet echt als nuchter bekend staan) gebruiken voor dit soort propaganda.

Het grootste probleem is natuurlijk dat de wetenschap misbruikt wordt op deze manier. Als straks de rest van de wereld ook beseft dat de CO2-problematiek eigenlijk enorm meevalt (niet dat we een significante invloed hebben) dan wordt de wetenschap al helemaal niet meer serieus genomen (en terecht).
Het probleem is natuurlijk ook dat elk onderzoek waar het woord CO2 in voorkomt garant staat voor financiering. Veel wetenschappers zullen dit dus graag gebruiken om hun eigenlijk onderzoek rond te krijgen.

Doordat deze suggestie over CO2 als waarheid is aangenomen kunnen we nu niet meer terug. Er wordt zo ongelovelijk veel geld aan verdient (bv autofabrikanten), en als je niet meedoet lig je eruit. Het houdt zichzelf dus in stand. Dat probleem komt ook terug als je je tegen de publieke opinie keert waardoor je gelijk wordt afgeschilderd als een ketter of een natuurhater (kon even niks anders verzinnen:P).
Heel gevaarlijk.

Opvallend is trouwens dat de documentaire "A Global Warming Swindle" veel minder aandacht heeft gekregen terwijl deze bijna elke bewering van "An inconvenient Truth" onderuit haalt (met betere argumentatie en ook door gerenommeerde wetenschappers). Als je hem niet gekeken hebt moet je dat zeker doen aangezien het geen kwaad kan om meerdere kanten te bekijken van het verhaal.

Om en de nabij 95% van de experts in het veld is van mening dat Co2 en de opwarming van de aarde een sterk verband houden

Het is dus ook zo dat de IPCC wetenschappers die het niet eens waren met hun visie (en ook niet genoemd wilden worden) dus gewoon gepubliceerd heeft in hun "onderzoeken". Daarbij zijn er ook mensen die puur en alleen van de CO2-problematiek leven, de zogenaamde klimaatjournalisten. Deze mensen zijn dus voor hun inkomen afhankelijk van de "opwarming van de aarde" en het lijkt me dan ook logisch om aan te nemen dat ze niet objectief zijn.

Sorry voor het lange verhaal, maar ik kan niet tegen mensen die blindelings achter mensen aanlopen die "expert" zijn. Doe je eigen onderzoek en neem dan je eigen standpunt in. Als iedereen dat gedaan had was het waarschijnlijk nooit zo ver gekomen.

[Reactie gewijzigd door Pb Pomper op 18 maart 2009 09:39]

Jij schrijft:

Ten eerste is zijn documentaire zeer slecht onderbouwd (http://nl.wikipedia.org/wiki/Al_Gore --> An inconvenient Truth) en presenteert hij zijn verhaal als zijnde feiten. Deze feiten blijken achteraf zo onjuist dat er in GB na een rechtszaak zelfs besloten is om deze documentaire niet meer te laten zien aan schoolkinderen als ze zich niet bewust zijn van deze onjuistheden. Alleen jammer dat de rest van de wereld dit nog niet door heeft.

In het Wikipedia artikel van Al Gore waar jij naar verwijst staat geschreven:

De documentaire zelf is omstreden vanwege een aantal wetenschappelijke onjuistheden. Na het horen van een aantal deskundigen besloot het High Court in Londen op 10 oktober 2007 dat de documentaire alleen over scholen in het Verenigd Koninkrijk verspreid mag worden indien tevens een schrijven wordt toegevoegd waarin leerlingen gewezen wordt op 9 wetenschappelijke onjuistheden in de documentaire.

Jouw interpretatie van deze tekst op Wikipedia is op gespannen voet met de waarheid. Omdat er negen wetenschappelijke onjuistheden in An Inconvenient Truth worden verkondigd noem jij de hele documentaire "zeer slecht onderbouwd"? Ik geloof onmiddellijk dat de documentaire niet perfect is en dat er wat fouten zijn gemaakt, maar dat is toch geen reden om de documentaire volledig te verwerpen zoals jij doet?

Verschillende visies over het probleem horen kan geen kwaad, maar op Wikipedia lees ik dat The Global Warming Swindle veel kritiek te verduren krijgt.

Op Wikipedia is in Attribution of recent climate change en Scientific opinion on climate change te lezen dat klimaatverandering toch echt hoogstwaarschijnlijk grotendeels is toe te schrijven aan menselijke activiteiten.

Ik weet dat Wiki niet echt een goede bron is, maar ik was even lui

Jouw interpretatie van deze tekst op Wikipedia is op gespannen voet met de waarheid. Omdat er negen wetenschappelijke onjuistheden in An Inconvenient Truth worden verkondigd noem jij de hele documentaire "zeer slecht onderbouwd"? Ik geloof onmiddellijk dat de documentaire niet perfect is en dat er wat fouten zijn gemaakt, maar dat is toch geen reden om de documentaire volledig te verwerpen zoals jij doet?

Waar ik op doelde is het feit dat er niet zomaar een paar "feiten" incorrect zijn, maar juist de "feiten" waar de heel de theorie op is gebouwd.
Om specifieker te zijn:
Al Gore stelt:
"Een stijging van CO2 heeft een stijging tot de temperatuur tot gevolg."

Global Warming Swindle stelt:
"Stijging van de temperatuur heeft een stijging tot CO2 op aarde tot gevolg."
Waarbij de stijging van de temperatuur voornamelijk afhankelijk is van de afstand tot de zon en de zonne-activiteit (opzich niet zo moeilijk te geloven als je weet dat de zon alle energie op aarde levert).

[q]Verschillende visies over het probleem horen kan geen kwaad, maar op Wikipedia lees ik dat The Global Warming Swindle veel kritiek te verduren krijgt.

Op Wikipedia is in Attribution of recent climate change en Scientific opinion on climate change te lezen dat klimaatverandering toch echt hoogstwaarschijnlijk grotendeels is toe te schrijven aan menselijke activiteiten.[q]

Zoals ik al zei is het niet echt goed geweest van mij om Wiki in mijn betoog te gebruiken. Immers iedereen kan een artikel aanmaken. Opzich is het dus niet zo raar dat fanatieke aanhangers van de Al Gore theorie afgeven op "The Global Warming Swindle" en vice versa.
Mijn punt was vooral dat je ook eens naar de bovengenoemde docu moet kijken. Ik heb ze iig allebei gezien en me wat verder ingelezen op internet. Uit jouw reactie vermoed ik dat je TGWS niet hebt gezien. (Als dit wel zo is, dan excuses )

Zoals ik al zei is het niet echt goed geweest van mij om Wiki in mijn betoog te gebruiken. Immers iedereen kan een artikel aanmaken. Opzich is het dus niet zo raar dat fanatieke aanhangers van de Al Gore theorie afgeven op "The Global Warming Swindle" en vice versa.

Nee, ik heb TGWS niet gezien, en ik ben het ook niet van plan na de in mijn ogen terechte kritiek op TGWS te hebben gelezen.

Ik denk dat het zeer onterecht is dat je de betrouwbaarheid van Wikipedia verwerpt. Natuurlijk zal niet ieder artikel even betrouwbaar zijn, maar de drie artikelen over klimaatverandering en TGWS die ik heb gelinkt in mijn vorige post zijn zeer uitgebreid en bevatten in het eerste opzicht een solide verwijzing naar de bronnen van de feiten die gepresenteerd worden. Bedenk ook dat vele mensen waken over de kwaliteit van artikelen.

Als je bezwaar hebt tegen het gebruik van Wikipedia presenteer dan bewijs dat specifieke artikelen onbetrouwbaar zijn, verwerp niet op gemakzuchtige wijze het gebruik van Wikipedia in het algemeen. Het gaat er bij mij niet in dat jij organisaties zoals de Royal Society schaart onder de Al Gore-aanhangers die kritiek leveren op TGWS volgens het Wikipedia artikel van TGWS.

Je hoeft TGWS niet te bekijken om te zien dat het verhaal van Al Gore slecht onderbouwd is.

Het hele verhaal drijft op de bewering dat de temperatuur-CO2 grafiek aantoont dat een hogere CO2 een hogere temperatuur veroorzaakt.

als je echter nauwkeurig naar de grafiek kijkt, dan kom je precies tot de tegengestelde conclusie.
Je ziet dan namelijk overduidelijk dat er eerst een temperatuur stijging is, en dat dat vele jaren later tot een zelfde stijging van CO2 stijging leidt.

Daarmee valt het cruciale uitgangspunt van het versterkt broeikas punt volledig weg en stort het hele verhaal compleet in.

Het probleem met TGWS is dat het weer naar de andere kant doorsloeg. (wel begrijpelijk, maar uiteindelijk niet slim)
Maar dat TGWS ook doorsloeg neemt niet weg dat de fundatie het verstker broeikas volledig weggeslagen is.

Vervolgens blijkt dan ook nog eens dat de opwarming van de afgelopen tientallen jaren perfect te verklaren is door de verandering in zonneactivieit, en dat dat ook als gevolg kan hebben dat de CO2 toeneemt. (het verband tussen temp en CO2 dat het IPCC / Al Gore misbruikt hebben voor hun theorie)
En die theorie blijkt ook nog eens veeeeeeel beter overeen te komen met de gemeten data dan elk rapport van de IPCC.


Het probleem is vervolgens dat er gigantische belangen kleven aan het behouden van de theorie van het versterkt broeikas effect waarbij de mens verantwoordelijk is.
Er worden namelijk miljaren aan verdient en die mensen willen hun inkomsten niet kwijt raken.

Helaas denken mensen dat wetenschappers heiliger dan de paus zijn.
Maar ook wetenschappers hebben grote financiele belangen bij het in stand houden van de versterkt broeikas theorie. Wetenschappers zijn ook maar gewoon mensen, die ook gewoon onderzoeksgeld nodig hebben om hun inkomsten veilig te stellen.

misschien het hele bericht lezen?

Dat moet uniforme hoogtemetingen mogelijk maken, nieuwe inzichten verschaffen in de manier waarop de oceanen bewegen en leiden tot een beter begrip van massaverdeling in de aarde, wat nuttig kan zijn bij het voorspellen van vulkaanuitbarstingen en aardbevingen. Verder hopen de wetenschappers dat de missie nuttig is voor het onderzoek aan de opwarming van de aarde.

Stukje lezen lijkt me... Als wetenschapper word ik er vrij moe van om elke keer weer te moeten verklaren wat het maatschappelijk nut van een missie is. Het wetenschappelijk nut is altijd wel bekend, maar niet altijd onder de niet-wetenschappers.

Ben benieuwd wat het oplevert!

Dat houd je toch, het geld om jouw idee te testen, uit te voeren, te meten, te bewijzen moet door iets of iemand gefinancierd worden. Collega van me is daar enorm goed in geworden door gewoon enorme jip en janneke gelijkenissen te maken, nou heeft hij het geluk dat zijn onderzoek vrij goed medisch toepasbaar is/gaat zijn en dat zijn 'sponsors' medische wetenschappers zijn, maar toch.

Ja en nee... Ik zit in de sterrenkunde en daar zit veel minder direct maatschappelijk nut in dan de medische wetenschap, veel meer filosofisch! Ik kan mijn kennis zeer goed communiceren naar mijn collega-wetenschappers, maar naar een niet-wetenschappelijk publiek is toch vrij lastig.

De afdeling marketing van ESA heeft het goed gespeeld, want iig Tweakers heeft het bericht opgepikt en d'r wordt weer over gediscussieerd Ik ben blij!

Deze data kan bijvoorbeeld worden gebruikt om nauwkeurig zeestromen en veranderingen in zeeniveau te meten. Met deze informatie kan men weer beter begrijpen hoe vulkanen en aardbevingen tot stand komen.
http://www.physorg.com/news155833444.html

Hij ontkent toch ook niet het opwarmen van de aarde? Het enige wat hij zegt is dat het een natuurlijk proces is wat regelmatig voorkomt op de aarde.

Nee, hij concludeert daaruit ook dat de extra co2 uitstoot van de mens weinig tot geen effect heeft. Maar dat is de verkeerde conclusie. Verder klopt het wel dat de 'natuur' zelf ook zorgt voor klimaatveranderingen, maar ja..... dat zegt dus niks over het feit dat 'onze' extra co2 géén effect heeft. Dit kul argument blijft elke keer maar weer langskomen. Alsof de wetenschappers dit zelf niet weten.

De opwarming van de aarde komt *wel* door het broeikas effect. De vraag is alleen of dit versterkte broeikaseffect komt door onze CO2 uitstoot of door natuurlijke processen zoals CO2 uitstoot van vulkanen en andere natuurlijke verschijnselen.

En de opmerking dat het bij een cyclus hoort waarin het hele heelal een rol speelt is wetenschappelijke kul. Zoiets is borderline astrologie. Reken voor de grap eens uit hoe groot de zwaartekracht is van een ster op 4 lichtjaar (de dichtstbijzijnde ster ten opzicht van de aarde).

Nog verder off-topic (al heeft het ook wel met zwaartekracht te maken)

Jullie hebben beiden gedeeltelijk gelijk en ongelijk.

Ten eerste spelen er veel factoren mee die invloed hebben op het klimaat...de mens speelt daar een zekere rol in met de ongebreidelde uitstoot van broeikasgassen.

Maar de natuur speelt een even grote rol (interactie tussen zee/dieren/planten inzake co2 opname en temperatuurregeling)

De planeten en het heelal, de zwaartekracht en de hoeveelheid zonneschijn de we ontvangen spelen een nog grotere rol.

De Aarde heeft enige baan schommelingen om de zon..deze worden mede veroorzaakt door de Maan.....dit was vermoedelijk ook de "trigger" voor de afgelopen ijstijden die in het verre verleden plaatsvonden.

En in het mindere verleden de "mini" ijstijd in de middeleeuwen die voor veel miserie gezorgd heeft.

Over de interactie en de oorzaak/gevolg van alles hebben we nog veel te leren....daarom is het dan ook goed dat er veel onderzoek naar gedaan word

http://nl.wikipedia.org/wiki/Milankovi%C4%87-parameters

[Reactie gewijzigd door Dofke op 17 maart 2009 18:12]

Natuurlijk, dingen in het zonnestelsel beinvloeden de aarde. Maar Bulls noemde expliciet het "hele heelal". Zelfs in ons zonnestelsel zijn de zon en de maan de enige objecten die een significante invloed uitoefenen. De rest staat te ver weg of is te licht.

De opwarming van de aarde wordt niet veroorzaakt door het broeikas effect. Dat is gewoon een commercieel onzin verhaal om mensen bewust te laten leven (en meer geld te vangen) De opwarming van de aarde hoort bij een cyclus waarin het hele heelal een rol speelt. We staan gewoon op de rand van een klimaat verandering en daar kunnen onze uitstoot van CO2 niets aan veranderen, misschien hebben we het versnelt met 50 jaar maar dat is alles.

Waarom wordt dit omlaag gemod? Ben helemaal mee eens wat hij zegt.

dat is vreemd aangezien de satelliet volgens het bericht 10 min geleden is gelanceerd

Hij had wel gelijk, de lancering was uitgesteld

http://www.nu.nl/wetensch...aartekracht-in-kaart.html

Denk het niet, hij is vandaag pas gelanceerd