Bronbescherming journalist en blogger wettelijk geregeld

Minister Hirsch Ballin van Justitie heeft een wetsvoorstel ingediend waarin het zogeheten verschoningsrecht voor de media wordt vastgelegd. Een strikte definitie van journalist geeft de bewindsman niet.

De dinsdag aangekondigde regeling is het gevolg van een uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Dat rechtsorgaan oordeelde vorig jaar dat het Openbaar Ministerie in de fout was gegaan bij de gijzeling van Spits-journalist Koen Voskuil in 2000, toen die weigerde zijn bronnen openbaar te maken. Twee jaar geleden overkwam twee Telegraaf-reporters hetzelfde. Het Hof stelde destijds dat bronbescherming een basisvoorwaarde is voor de vrijheid van meningsuiting. Hirsch Ballin reageerde op de uitspraak met de melding dat hij dit zogeheten verschoningsrecht in de wet wilde gaan vastleggen.

In het wetsvoorstel ontbreekt een strikte definitie van de term journalist. Volgens Hirsch Ballin moet het recht op bronbescherming ook gelden voor 'bloggers en andere personen die via de media deelnemen aan het publieke debat'. Het maakt voor de wet dan ook niet uit of de publicist betaald krijgt voor zijn werk, wel dat de publicatie is bedoeld om een rol te spelen in het publieke debat of dat er 'openbaarmaking in ruimere kring' mee wordt beoogd.

De bewindsman benadrukt dat het recht op bronbescherming niet absoluut is: in bepaalde gevallen kan de rechter besluiten dat een beroep op het verschoningsrecht ten onrechte is gedaan. Dat kan volgens Hirsch Ballin gebeuren in het geval dat principes van het onderbouwen en het natrekken van beweringen niet zijn gevolgd, of dat er zwaarder wegende belangen in het geding zijn zoals de nationale veiligheid.

Reacties (19)

[Obiter dictum]

Hirsch Ballin is weer op dreef. Als je dit artikel zo leest, komt het zelfs over als een positieve ontwikkeling. Dit is namelijk niets meer dan een omzeiling van de uitspraak van het EHRM.

Hij leeft de jurisprudentie niet na, nee, hij geeft een nieuwe wet die zo wazig is, dat de jurisprudentie die in de eerdere zaken zijn gegeven teniet worden gedaan. Wat is het geval; Nadat het EHRM de uitspraak had gedaan, was het voor ieder vergelijkbaar geval mogelijk dat de gearesteerde direct verwees naar deze uitrspraak van een verdragshof, hoger zelfs dan onze grondwet. Met deze nieuwe wet, nu nog precedentloos, kan Hirsch Ballin zelf trachten invulling te geven door een zo aangenaam mogelijk precedent te scheppen.

Er ontbreekt een definitie van de term journalist. Die moet nog gevonden worden. Maar die was juist reeds gevormd door de precedenten van het EHRM.

Tevens was het argument van de "zwaarderwegende belangen, zoals de nationale veiligheid" juist tenietgedaan in de oude wetgeving door de uitspraak van het EHRM, en nu wederom precedentloos.

Maar goed, het zal ongetwijfeld wel als een erg positieve actie van onze minister ontvangen worden.

Tot mijn spijt, dat dan weer wel.

[hollandismad]

Ik vind dat de poging tot omzeiling van de jurisprudentie wel meevalt. Om even je argumenten te trachten te weerleggen:

Nieuwe wet is precedentloos: De uitspraak van het EHRM is ook een precedent voor alle nieuwe wetten aangezien er duidelijke richtlijnen zijn aangegeven wat betreft de toepassing van de vrijheid van meningsuiting en de rol van bronbescherming daarin. De beschrijving in de Nederlandse wet daarvan kan dat niet teniet doen.

Definitie van "journalist" wordt onduidelijk: Hoewel dit klopt betekent dit niet dat de personen die al door het EHRM als "journalisten" zijn aangemerkt deze titel(en daarmee hun rechten) kunnen verliezen. De breedte van de toepassing van dit recht kan door de Nederlandse staat alleen worden vergroot, niet verkleint.

Nationale veiligheid was geen argument: Ik quote hier het artikel over de uitspraak van het EHRM van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten:

Het Hof geeft aan dat een bevel tot het onthullen van een bron alleen kan worden gerechtvaardigd door een ‘overriding requirement in the public interest’.

Het lijkt me dat onder "overriding requirement in the public interest" ook nationale veiligheid valt. Wat je zegt klopt dus niet.


Als laatste moet ik nog even opmerken dat bij een tweede mogelijke schending van de Vrijheid van Meningsuiting op basis van deze nieuwe wet(Wat jij suggereert dat zou kunnen gebeuren) het EHRM natuurlijk meteen erbij wordt geroepen om de nieuwe wet te toetsen. Aangezien het EHRM hun eigen precedent niet gaat negeren zal de nieuwe wet niet lang standhouden als deze niet binnen de grenzen van hun vorige uitspraak valt. Ook verwacht ik in dat geval flinke sancties voor de Nederlandse overheid voor het opzettelijk en herhaaldelijk schenden van de Rechten van de Mens.

[Rob Coops]

Flinke sancties, ik betwijfel het...

Het EHRM is ook maar volledig afhankelijk van steun van uit de verschillende europese landen. Als je kijkt hoe, Frankrijk, Engenland en Duitsland (de rest doet er toch niet toe zo lang turkije geen EU lid is) de laatste tijd paniek aan het zaaien zijn, mensen bang aan het maken zijn en aan het aansturen zijn op een voledige politie staat, waar alles wat je zegt, doet en zelfs denkt door de een of de andere overheids instantie in de gaten gehouden wordt. Dan denk ik toch dat de mening van het EHRM tegen de tijd dat deze wet door de opvolger van Hirsch Ballin misbruikt wordt om een blogger of reporter te dwingen zijn bronnen op te geven best wel eens een beetje anders zou kunnen zijn.
Het EHRM kan immers niet in een keer een hele lading wetten in een groot deel van de europese landen ongedaan maken, en met al de paniek die nu gebruikt wordt om steeds meer strengere gedachten controlles op te zetten is het moeilijk voor te stellen dat er niet meer landen zullen zijn die net als Nederland het verschoningsrecht recht voor het goed van allen wel even duidelijker in de wet willen opschrijven.

Maar goed het zal vast zijn dat ik in een vrij land woon (Nee natuurlijk niet de VS ik heb het over een vrij land) en dus de dingen die in Nederland en andere EU landen gebeuren door een iets minder gekleurde bril zie dan de meeste Nederlanders.

[Reactie gewijzigd door Rob Coops op 23 juli 2024 09:36]

[Obiter dictum]

Zonder inhoudelijk op je reactie in te gaan;

Mogelijk heb je gelijk, persoonlijk ben ik bang dat Hirsch Ballin hier een eigen draai aan zal trachten te geven. Gelukkig is het recht niet zo zwart/wit dat óf ik, óf jij gelijk hebt, maar dat kan en zal enkel de tijd ons leren.

Ik geef wel toe in mn eerste post wat te weinig te kennen hebben gegeven dat het natuurlijk slechts een mening, interpretatie betreft en geen keiharde feiten.

Echter ik blijf erbij, denkende aan vergelijkebare gevallen, met als voorbeeld het burkaverbod in A'dam (dat direct zal vallen bij een rechtzaak, aangezien in strijd met grondwet) dat het een manier is om de uitspraak te omzeilen, "de toon te zetten" en een nieuw precedent te scheppen.

Time will tell, my friend...

[RagEnigma]

Bedankt voor jouw reactie. Ik was al op zoek naar het addertje onder het gras.
Maar na een refresh van de reacties ben ik daar maar mee gestopt omdat jij de adder al gevonden had.

Offtopic die vent is toch zo lelijk. Ik verbaas me er elke keer weer over.

[brabbelaar]

Dat kan volgens Hirsch Ballin gebeuren in het geval dat principes van het onderbouwen en het natrekken van beweringen niet zijn gevolgd

Wat dachten we daarvan? Hoe kun je natrekken of ik mijn beweringen goed heb nagetrokken als je niet weet bij wie ik ze heb nagetrokken?

[Vordreller]

Dus als ik het goed opheb betekent dit dat journalisten zich nog meer kunnen beroepen op "persvrijheid" om de meest vergezochte, beledigende en insinuerende vragen te stellen aan zo goed als iedereen, totaal ongestraft?

[Azzmodan]

Dit gaat over bron bescherming, niet "persvrijheid" of wat jij gebruikt onder die noemer. Daarnaast kan iedereen vragen stellen aan iedereen en kan je er ook gewoon voor kiezen die niet te beantwoorden.

[David Mulder]

Dat is het hele punt van democratie, het is niet perfect, maar de rest is onhaalbaar of erger. Niettemin is dit wel voornamelijk goed, want dit (bevestigd) dat m'n het recht heeft om de bronnen de verzwijgen... ook al volg ik niet waarom men dan niet sowieso het recht heeft om dingen te verzwijgen onder het zwijgrecht.

[Reactie gewijzigd door David Mulder op 23 juli 2024 09:36]

[ewt]

Geef mij eens aan hoe jij die, meest vergezochte, beledigende en insinuerende vragen, wilt verkomen zonder gelijk een censuur afdeling in de overheid op te starten met 1000+ ambtenaren. En wie garandeert dat die ambtenaren de meningen aanpakken die jij slecht vindt? Alleen al het feit dat mensen denken dat de overheid dingen voor hen moet doen vergroot hun macht tot ongeloofelijke proporties, en maar zeer zelden doen ze werkelijk wat een deel van de bevolking wil. Meestal doen ze wat een kleine groep wil en dat is meer voor het kleine groepje ten koste van de rest.

Ja het kan af toe zeer vervelend (vooral als het de waarheid en negatief is) of zelfs complete larikoek en laster zijn wat mensen zeggen, maar de enige andere optie is een politiestaat. Persoonlijk ben ik van mening dat we nu al heel erg dicht tegen zo een staat aan zitten, en zonder vrijheid van meningsuiting hebben we zelfs geen kans meer die beweging van meer en meer controle om te buigen.

[Reactie gewijzigd door ewt op 23 juli 2024 09:36]

[regmaster]

Jaja, onder het mom van persvrijheid mag tenslotte alles. Ook iemands leven volledig naar de kloten helpen door iemand onterecht van zaken beschuldigen. Maar als de zogenaamde journalist een paar poffers krijgt staat ie wel direct te huilen bij de rechter dat ie is mishandeld. Kijk, als je een vent bent om een kritisch stuk te schrijven accepteer dan ook de consequenties daarvan. Hetzelfde geldt voor fotografen. Als je meerdere keren word gewaarschuwd om geen foto te nemen en je doet het toch kun je een actie verwachten. Lik op stuk. Ik vind dat deze wet de, toch al teveel beschermde, journalist nog veel meer in bescherming neemt.
Zowel in de kranten als op tv kom je nog maar weinig kritische journalisten tegen die politici het vuur aan de schenen durven te leggen. Iemand zwart maken, zonder daarbij de feiten te hanteren, is daarentegen een stuk makkelijker en scoort beter.

[Little Charlie]

a) je mag niemand slaan, hoe irritant sommige mensen ook zijn.
b) het schrijven van kritische stukken is een van de plichten van de journalistiek, dus daar kan je ze ook niet op aanvallen (al is 't soms vreselijk irritant en komt 't je slecht uit)

MAAR

ik moet je wel gelijk geven dat 't aantal echt kritische journalisten in Nederland nou niet bepaald zo groot meer is, maar da's dan weer 't voordeel dat bloggers e.d. ook blijkbaar onder de wet moeten vallen; daar zitten wel nog wel een paar kritische mensen tussen.

Maar tegen 't onnodig en ongefundeerd zwart maken zijn ook andere wetten: aanklagen wegens smaad bijvoorbeeld...

[Verwijderd]

Het tegenwerken van fotografen gebeurt hoofdzakelijk door de politie als ze weer eens iets uithalen wat niet door de beugel kan, of als ze weten dat ze gehaat worden (bv. snelheidscontroles op foto vastleggen, inclusief het gezicht van de persoon die het vuile werk uitvoert).

[comecme]

Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat precies onder

in bepaalde gevallen kan de rechter besluiten dat een beroep op het verschoningsrecht ten onrechte is gedaan. Dat kan volgens Hirsch Ballin gebeuren in het geval dat principes van het onderbouwen en het natrekken van beweringen niet zijn gevolgd

valt.
Als je iets onderbouwd door te stellen dat je het uit betrouwbare bron hebt vernomen, maar dat je die bron niet wilt prijsgeven, ben je er dan? Zo ja, dan kun je dus straffeloos van alles en nog wat beweren.

_{Aan de andere kant: dit kon natuurlijk al lang, zie Privé, Story, Weekend c.s.}

[Verwijderd]

Als bloggers, journalisten enzo geen bronnen meer hoeven te geven dan is het mooi
maar ja die uitzonderingen zit me dwars

*kuch* nationale veiligheid *kuch* er bestaat niet zoiets als nationale veiligheid en als je de wet wilt omzeilen geef je verhaal door aan een iemand die in een andere land woont en ze kunnen beide niet meer aanpakken

bedrijven zoals Apple zouden de bronbescherming graag willen doorbreken aangezien zij zelf weten dat er een lek zit in het bedrijf maar ze weten niet zeker wie

bronbescherming zonder uitzonderingen want elke uitzondering kan weer een maas in de wet vormen zodat iemand de bak in gaat of vrij uit gaat

af en toe is het wel makkelijk een maas in de wet maar die zaken zijn ook niet zo erg

[Verwijderd]

Tja, "nationale veiligheid" is een breed begrip. In Engeland werd zelfs antiterrorismewetgeving gebruikt om IJslandse tegoeden te bevriezen, dus wie weet wat ze hier mee gtaan doen?

[Verwijderd]

dat zou je kunnen schakelen onder de noemer "staatsterrorisme is ook terrorisme", maar dat kan ook weer gezien worden als een gevaarlijke uitspraak ...