In het onderzoekslaboratorium van IBM in Zurich zijn medewerkers erin geslaagd opeengestapelde chips te koelen door water tussen de siliciumlagen te persen. Dit zou tot meer rekenkracht op een kleiner oppervlak moeten leiden.
De chips werden voor de experimenten niet, zoals gebruikelijk, naast elkaar geplaatst, maar bovenop elkaar. De chip-stapel zou echter te dik zijn om met heatsinks en andere conventionele methoden te koelen. De oplossing is een tussenlaagse koelmethode, die de IBM-medewerkers met waterkoeling realiseerden. Tussen elke laag silicium wordt een netwerk van dunne buisjes, met een doorsnee van 50 micrometer, aangelegd, die de warmte afvoeren. De benodigde druk om de wrijving tussen water en siliciumdioxide te overwinnen zou minder dan één bar bedragen, waardoor de koeling efficiënt met energie om zou moeten gaan. De koellaag is slechts 100 micrometer dik en kan een vermogen van 180W per vierkante centimeter afvoeren.
Naast voordelen voor directe en efficiënte koeling, zou het onderzoek in Zurich ook de Wet van Moore in stand helpen houden. Dankzij het opeenstapelen van chips kunnen meer transistors per kubieke centimeter gerealiseerd worden. Door de interconnects tussen de chips door de koellagen heen te laten lopen, realiseerden de onderzoekers tienduizend verticale interconnects in hun testopstelling. De testopstelling was een dubbellaagse structuur van één bij één centimeter waarin water van 20°C werd gepompt.
Volgens projectleider Thomas Brunschwiler zal het nog enige tijd duren voor de techniek geïmplementeerd zal worden. IBM is nog maar relatief kort bezig met de ontwikkeling van 3d-chips en zal de opeengestapelde chips in eerste instantie inzetten voor toepassingen met een lage energiebehoefte. Een latere generatie 3d-stacks zou meer warmte ontwikkelen, maar nog steeds met conventionele middelen gekoeld kunnen worden. Pas wanneer opeengestapelde chips, zoals processors, met meer warmte-ontwikkeling gerealiseerd kunnen worden, zal de waterkoeling noodzakelijk zijn. Dat moment zal echter nog zeker vijf tot tien jaar op zich laten wachten.
