KPN trekt stekker uit telex

KPN Telecom heeft vorige week de telexdienst stopgezet. Nieuwe ontwikkelingen zoals de fax en later e-mail, maakten dat er nog maar zeer weinig gebruik van werd gemaakt, zodat het niet lonend meer was de dienst in stand te houden.

De telex, in feite een schrijfmachine met afstandsbediening, werd in 1933 in Nederland geïntroduceerd als alternatief voor de telegraaf. Wie een bericht wilde versturen hoefde niet eerst naar het telegraafkantoor, maar kon dit ter plekke doen. Voor wie veel berichten te versturen had woog de besparing aan tijd en moeite zeker op tegen de extra kosten van een telexaansluiting. Berichten werden verstuurd via een vijfbits-code, de zogenaamde Baudot-code. Omdat de 32 mogelijkheden hiervan onvoldoende waren om zowel alle letters als cijfers te versturen moest voor het versturen van een cijfer eerst de 'cijfer'-toets worden ingedrukt, zodat een cijfer tien bits in beslag nam. De snelheid was met 45,5 bits per seconde naar moderne maatstaven erg laag, maar in 1933 lang niet slecht.

Vlak na de Tweede Wereldoorlog begon het telexverkeer sterk te groeien, zo sterk zelfs dat de PTT (de voorganger van KPN) een apart telexnetwerk ging aanleggen. Voorheen had de telex gebruik gemaakt van het telefoonnet. De opkomst van de telex ging nogal ten koste van de telegraaf, waarvan het gebruik gestaag daalde. Ook de telegraafdienst zelf moderniseerde: vanaf 1956 werden telegrammen niet meer in morsecode overgeseind, maar per telex. In 1980 kwam er een nieuwigheid op de markt die de telex snel zou verdringen: de fax. In de jaren '80 groeide het faxverkeer explosief en begon het gebruik van de telex sterk terug te lopen. Uiteindelijk waren er nog maar 200 klanten over, en het was niet lonend meer om daarvoor het telexnet in stand te houden. In veel landen bestaat de telex echter nog steeds, en wie daar mee wil communiceren kan dat via internet doen. De firma Easylink heeft hiervoor een gateway ingericht en met het programma Real Time Messenger kan hiermee nog altijd getelext worden.

Reacties (90)

[Anoniem: 97275]

Uiteindelijk waren er nog maar 200 klanten over, en het was niet lonend meer om daarvoor het telexnet in stand te houden.

Vraag me toch af wat voor soort mensen dat zijn. We zitten in 2007 en internet is al erg lang mainstream en beschikbaar voor iedereen. Waarom zou je dan in godsnaam nog gaan telexen?

[Ad-]

Telex is (nog steeds ?) het enige medium waarbij de afzender is gegarandeerd. (d.w.z. dat je weet van wie het bericht komt).
Andere dingen zoals E-mail moet je weer extra dingen voor doen. (pgp?)
In de energie sector wordt telex nog vaak gebruikt: zo van: komend uur 20 miljoen kubieke. meter gas graag.

Die telexen gaan trouwens wel een geautomatiseerd systeem in (je moet niet denken dat iemand dat nog vanaf papier zit te lezen).

[rokas]

De afzender "12345 bedrijfsnaam nl" die je op een ontvangen bericht ziet staan wordt automatisch door de zender gegenereerd (feitelijk vraagt de centrale tijdens de opbouw van de verbinding aan de zender: "verstuur je identiteit", dat komt dan uit een rom (al dan niet mechanisch). Maar die is door een beetje techneut zo aan te passen. Het is dus een functie van de afzender en niet van de telexcentrale. De waarde van de identiteit is dus feitelijk 0.

Snelheid
De vermeldde 45,5 bits/s zal wel van wiki afkomen die snelheid had de telex in eerste instantie. Het is al heeeel lang anders. De bittijd is werkelijk 20 ms dus 50 bits/s of -in dit geval- 50 baud. De gekozen 20 ms zal ongetwijfeld een relatie hebben met de frequentie van het elektriciteitsnet (50 Hz).

Letters/cijfers
Men heeft twee codes van de 32 bits gereserveerd voor de "letterstand" en de "cijferstand". Dus van de 32 mogelijke combinaties zijn er 2 afgesnoept en hield je er 30 over maar die dan wel twee keer te gebruiken waren.
Dus theoretisch 60 mogelijke tekens. Een cijfer blijft dus gewoon 5 bits (zonder start en stopbits).

[Steenvoorde]

De Gasunie werkt voor dit soort zaken via het internet. Een beveiligde site met certificaten die per leverancier aangemaakt worden, maar dit betreft de aanlevering van aardgas naar de gasunie toe. Ik weet niet hoe het verder gedistribueerd wordt naar de energiebedrijven.

[cybero]

Hetzelfde geldt volgens mij voor officieel verkeer tussen banken met name internationaal dan. Niet elke bank zit op swift. Dan gaat zo'n transfer via een telex. Verder in het internationale vrachtverkeer.

Het is inderdaad wel een beetje ouderwets allemaal. Aangezien de kosten van het instandhouden zo duur zijn. Ik kan me voorstellen dat veel gesimuleerd word en die beveiliging is natuurlijk niet meer van deze tijd.

[Bacchus]

Mwah, volgens mij niet meer gegarandeerd dan telefoon, fax of email. Je kan nog steeds niet weten wie dat er op dat moment het apparaat bedient.

[Polaris]

Volgens de bron waren het vooral banken en scheepvaartmaatschappijen.

[Theadalus]

Jep, mijn vader heeft op de grote scheepvaart gezeten, de communicatie van en naar het thuisfront ging of per post of via telex. De laatste 5 jaar ging dat per e-mail, dus ook daar is de telex al redelijk achterhaald.

[Mayco]

mss een heel oud systeem dat om de week een log doorstuurt naar het hoofdkantoor ergens, en dat dat nog via telex werd verstuurd... je zou verschieten als je weet hoeveel oude technologieën nog in gebruik zijn, gewoon omdat er geen alternatief voor is (en volgens de regel, als het werkt, blijf je je er beter af... code van een paar decennia oud)

[Molybdenum]

je zou verschieten als je weet hoeveel oude technologieën nog in gebruik zijn

Teletekst, om maar eens wat te noemen! Zeer veel gebruikt en nog niks veranderd ten opzichte van het eerste begin!

[Anoniem: 118045]

Maar teletekst is niet echt verouderd, want het maakt gebruik van het structuur van het signaal van een televisiekanaal.

[Richard]

je zou verschieten als je weet hoeveel oude technologieën nog in gebruik zijn

EDI (Electronic Data Interchange) bijvoorbeeld; dat zou toch ook gewoon wat gestroomlijnder kunnen.

Gaat er een berichtje niet lekker omdat de afzender niet volgens EDI-standaard heeft aan lopen maken; dan mag ik UNB & UNZ regeltjes nalopen. Ik moet zeggen dat het een stuk verder gemoderniseerd is; maar het blijft ouderwets.

[Darude1234]

"If it works, don't fix it"
Veel grote bedrijven werken nog met oude technologiën, omdat ze gewoon bang zijn dat er wat verkeerd gaat als ze overstappen.

Ook banken als de postbank werken nog met hele oude technologiën puur om het feit: "If it works, don't fix it". Wat denk je dat er met de nederlandse economie gebeurd als nederland een dag niet kan pinnen, bedrijven een dag geen betalingen uit kunnen voeren, mensen geen salaris kunnen krijgen. Dat wordt een regelrechte ramp.

Jij als gebruiker ziet je bij- en afschriften keurig in een mooie GUI op een internet site, maar backstage werkt het allemaal command prompt op oude stabiele mainframes.

[Anoniem: 46945]

Jij als gebruiker ziet je bij- en afschriften keurig in een mooie GUI op een internet site, maar backstage werkt het allemaal command prompt op oude stabiele mainframes.

Vind dat altijd zo'n aparte misvatting dat banken ed niet zouden investeren in computer hardware. Ja, het zijn mainframes, maar oud? (ligt misschien ook aan de opvatting van 'oud')

En mainframes kunnen best coole GUI's hebben

[Anoniem: 87832]

* Anoniem: 87832 is professioneel mainframe programmeur

Als mainframes oud zijn, dan is je eigen auto veel ouder.

De éérste mainframe stamt wel uit de computer-prehistorie, maar de meest recente (en elk jaar komen er weer nieuwe versies van de hardware, os, middleware en applicatie uit) zijn technisch gezien veel moderner dan de 64-bits dual-core PC die je wellicht zelf thuis hebt staan.

[Anoniem: 180245]

Met die kanttekening dat het "If it ain't broken, don't fix it.." is.

[DaaNMageDDoN]

Ik dacht eerder aan: "Never change a winning team"

[OverSoft]

Meer dan de helft van internet bestaat uit servers met een "command prompt". Linux heet zoiets

Daarnaast is een site altijd een GUI en het boeit niet waar het vanaf geserved wordt, dat kan zelfs een gameboy zijn.

[Sisko]

Ook banken als de postbank werken nog met hele oude technologiën puur om het feit: "If it works, don't fix it". Wat denk je dat er met de nederlandse economie gebeurd als nederland een dag niet kan pinnen, bedrijven een dag geen betalingen uit kunnen voeren, mensen geen salaris kunnen krijgen. Dat wordt een regelrechte ramp.

Wat heeft het eventuele upgraden van de postbank te maken met dat héél nederland niet kan pinnen. Banken werken genoeg samen om niet allemaal tegelijkertijd up te graden. Dan kan je nog steeds pinnen bij de andere banken. En als bedrijven er door de postbank op gewezen worden van , die en die dag geen betalingen, dan houden ze daar rekening mee, 1 dag is peanuts. En ik denk dat zelfs jij wel een dagje later je salaris kunt krijgen voor een keertje.
Je doet je naam dus geen eer aan, elke computernerd zou dit moeten weten.

[Dutch_Razor]

Het Amsterdams museum, het Rotterdams museaum, ..., ......

[Mayoz]

als ik me niet vergis gebruiken luchtvaartmaatschappijen nog telex

[Nijn]

Hang me er niet aan op, maar als ik me niet vergis werdt telex vooral in het bankwezen nog goed gebruikt omdat er een ontvangstbevestiging wordt teruggestuurd. Deze bevestiging was rechtsgeldig.

[Anoniem: 44174]

ja, dat klopt, maar de fax heeft als ik het goed heb dezelfde juridische status bereikt als de telex.

[Anoniem: 123662]

De fax heeft zeker niet de status van de telex en zal dat nooit hebben omdat er geen zekerheid bestaat over de verzender van een faxbericht. Bij telex was dit wel het geval.

[n4m3l355]

Kan me vergissen maar onder normale omstandigheden is hetgeen wat op de fax staat bindend. Als er een offerte opgesteld wordt en vervolgens door de fax geduwd wordt zal diegene die de offerte verstuurd heeft het ermee moeten doen. Ik heb hier al een paar keer gezeur mee gehad. Dus ik zou niet weten wat er nog verder met een fax kan worden gedaan maar hiervoor is het zeker bindend.

[burne]

Daar heb je dat verhaal weer. Ik heb nog nooit ergens enig bewijs gevonden voor bijzondere bewijskracht van telexen of faxen. Het enige wat je na lang zoeken kunt vinden is een AMvB waarin de overheid aangeeft biedingen op aanbestedingen te accepteren in de vorm van ondermeer aangetekende brieven, telex of fax. Het venijn zit 'm in het 'ondermeer'. De meeste ministeries accepteren ook documenten van koeriers, via email en andere wegen. En een AMvB is natuurlijk geen wet.

[Pietervs]

En een AMvB is natuurlijk geen wet.
Nee, maar het heeft wel bijna dezelfde status. Veel wetten zijn niet compleet, maar laten de invulling over aan AMvBs.
Zie ook Wikipedia

[caipirinha]

Als je regelmatig contact hebt met buitenlandse overheidsdiensten die een telex als een officieel document zien en simpelweg geen andere apparatuur zoals een fax hebben dan hou je die telex lang in stand.
De stekker is er bij ons 2 jaar geleden uitgegaan. We hadden toen inmiddels wel een telex pc kaart die overigens veel brakker werkte dan zo´n ouderwetse wortelenstamper.

[Anoniem: 37722]

Nou, die pc kaart werkt dan ook niet meer omdat het hele telexnetwerk is opgeheven.

NNNN

[Anoniem: 158381]

lol vraag me af wie die 200 klanten waren

[Anoniem: 52621]

Had er tot voor kort ook 1.. toch wel handig.. alle ANP berichten kwamen er op! Dus je bleef erg op de hoogte van de NIEUWSTE nieuws!

[merethan]

ANP is net als Reuters in handen van een bankiers familie met een beetje teveel invloed om er zomaar vanuit te kunnen gaan dat je geen gecensureerd of verdraaid nieuws krijgt, maar dat ter zijde.

En ook voor deze functie is overigens al een vervanger: RSS feeds.

[pennywiser]

En wie zegt mij dat jouw niet-onderbouwde stelling niet verdraaid is?

[Drogo]

Bron aub?

[Anoniem: 77046]

Om Douglas Adams maar te quoten:
Don't believe anything you read on the net. Except this. Well, including this, I suppose.

[The Jester]

Luchtvaartmaatschappijen.
De papertapes zijn namelijk een stuk langer houdbaar dan thermische faxen en in de beginjaren van de fax was een fax niet rechtsgeldig.

PNL's (Passenger Name Lists) moesten daarom wel via telex verstuurd worden.

[Anoniem: 58667]

Er wordt zo wel meer dan de PNL doorgestuurd hoor... De telex wordt nog veel gebruikt in de cargo industrie ondanks de modernisering van de laatste jaren, bij de luchtvrachtafhandelaar (wat een woord ja) waar ik werk bijvoorbeeld (hoewel in België het telexnetwerk al ruimere tijd over het net verloopt als ik me niet vergis?);

Bijna alle belangrijke info wordt per telex doorgestuurd naar meerdere stations in het Cargo IMP jargon, wij geven zo onder andere de pre-advice en final figures (definitieve gegevens over de vracht die meegegeven wordt op een vlucht) door via telex. Ook communicatie van tracing afdelingen, schaderapporten en het electronisch doorsturen van de gegevens betreffende vracht die onderweg is naar een station worden per telex doorgestuurd (ook voor trucking). Zelfs de communicatie richting douane loopt nog over het telex systeem.

Ook allemaal voornamelijk zoals je zegt, omdat het rechtsgeldig is. Maar toegegeven het is wel een stuk praktischer dan telkens iets te moeten doorfaxen naar 20 verschillende nummers. Wat zou het fijn zijn om gewoon een 100% digitale variant van dit systeem te gebruiken op het net, gedaan met rollen nutteloze berichten in de prullemand pleuren!

[stewie]

de politie

[PcDealer]

Onder andere DAF in de fabrieken.

[MeMoRy]

Wat zal Van Dale met dit bericht doen?

Dat heb je namelijk ook al met het woord "telegramstijl"... die stijl zal blijven bestaan, maar de nieuwe generatie weet al niet meer wat een telegram was....

edit: het is trouwens ook mooi om te weten dat de elektrische telegrafie reeds bestond voordat de telefoon er was... SMS was eerst

[Daimanta]

Beste van Dale STOP
Wat gaat u met de telegramstijl doen nu de telex weg is STOP
De groeten STOP

[SWINX]

waarom moet er zowiezo altijd dat STOP in, dat heb ik nooi begrepen (en ook nooit in verdiept )

[jip_86]

Omdat er anders verwarring kon ontstaan over het einde van de zin. Heb momenteel geen voorbeeld bij de hand maar er zijn combinaties van zinnen die op 2 punten zouden kunnen eindigen, maar waarmee wel de betekenis ineens veranderd is.

[Jack Flushell]

[..]zo sterk zelfs dat de PTT (de voorganger van KPN)[...]

Nou dat niet iedereen hier zo oud is om dat te weten (hoewel het volgens mij écht niet lang geleden is), is nog tot daar aan toe, maar ik vind het wel een bepaalde vorm van algemene ontwikkeling om dít soort feitjes wél te weten... of niet?

Anyways, telex eruit was wel te verwachten. De techniek is met de introductie/inburgering van internet volledig overbodig geworden (in Nederland althans ).

[Anoniem: 97275]

PTT deed toch ook post?

[Kama]

In principe PPT = KPN... Alleen de naam is gewijzigd.

KPN: Koninklijke PTT Nederland. Pas de laatste jaren zijn ze dat gaan afkorten. Daarvoor was het allang Koninklijke PTT.

En PTT deed post, totdat dat werd verkocht aan TNT (nu TPG). Desondanks heet(te) het nog steeds PTT.

[MetalMike]

Helaas: ook de TPG bestaat niet meer...

[HashIT]

TPG stond ook al voor TNT Post Groep

Toch ook wel weer grappig dat ik laatst in een journaalitem over Portugal op de achtergrond een TNT bus zag staan. (Nee, geen bomauto )

[Anoniem: 180245]

KPN kocht het australische TNT, het stootte vervolgens die hele sector af van postbezorging. Toen werd het in NL TPG genoemd maar internationaal hield men de naam TNT. Omdat die naam in de rest van de wereld beter bekend is, hebben ze nu TPG ook in NL omgedoopt in TNT.

[Anoniem: 114906]

off topic:

PTT heeft TNT gekocht, niet andersom. Vanwege de internationale ambities van de PTT heeft de PTT eerst de naam TPG (TNT Post Group) aangenomen en later de naam TNT.

[HashIT]

Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/PTT_%28Nederland%29

[BartOtten]

Post Telegraaf Telefoon (of de laatste twee omgedraaid)

Okey het is dus: Posterijen, Telegrafie en Telefonie.

[Pruttelpot]

Hm. Dat is enigsinds vreemd, aangezien erg veel persbureau's nog veel gebruik maken van de telex.
Sterker nog, de RVD is pas 2 maanden terug overgestapt van telex naar rss.

[Ramon]

rss he? niet echt vergelijkbaar of wel dan?

[the_stickie]

bwa: valt wel mee van gelijkaardigheid: vroegah zaten ze daar met z'n alln op zo'n teexmachine te gapen tot "er iets gebeurde". Nu worden al die telexen al bijna electronisch (op pc) ontvangen. Dus zitten ze met z'n allen op een computerscherm te staren tot er wat gebeurt
Of dat laatste dan een telexprogsel is, of een rss reader... what's the difference?
Zo lang het nieuws snel verspreid wordt...

[Anoniem: 97275]

Misschien dat KPN dit advies heeft opgevolgd?

[Bl@ckbird]

Een docent van me was zendamateur. Hebben we op een middag zo'n telex-apparaat op een kortegolf zender aangesloten. Zaten we op een gegeven moment te chatten met iemand uit -ik meen- Barcelona. De techniek is vrij simpel. Met een vrij brakke verbinding kun je de halve wereld bereiken.

't Zal ergens in 1999 / 2000 geweest zijn...

[raf]

Hamradio, onze hoop in bange dagen.
http://www.dares.nl/

[BamSlam_]

Mijn pa had dat in de jaren 70/80. Telex via Hamradio (AMTOR noemden ze dat : AMateur Telex Over Radio). Hij had ook stapels ponsbanden, die als je ze door de telex joeg, prachtige "ascii"-art produceerden van Asterix, Lucky Luke en natuurlijk de nodige mooie dames

[Megamind]

Scheepvaart werkt nog gewoon met de telex hoor, weerberichtjes over de telex is een normaal voorkomend soort van communicatie ab van schepen

En ja zelfs daar komt spam op binnen!