Rapport: 'IT-onderwijs Nederland onder de maat'

De Economist Intelligence Unit (EIU), onderdeel van het Britse tijdschrift The Economist, heeft een onderzoek uitgevoerd naar het resultaat van IT-investeringen. In het rapport wordt Nederland geprezen om zijn goede IT-infrastructuur en het positieve ondernemersklimaat. Op het gebied van onderwijs schiet ons land echter tekort. Volgens de EIU studeren er in Nederland te weinig mensen af richting IT, wiskunde en aanverwante studierichtingen. Daarnaast is het ook zo dat Nederland volgens de EIU te weinig uitgeeft aan onderwijs, onderzoek en ontwikkeling. De EIU heeft echter niet alleen een boekje opengedaan over Nederland, ook Europa moet er aan geloven.

Volgens hetzelfde onderzoek blijft Europa in vergelijking met Amerika namelijk achter op IT-gebied doordat onder andere de productiviteit weinig is gestegen door IT-gebruik. Een groot aantal Europese bedrijven vindt het moeilijk om effectief gebruik te maken van IT. Zo liet een derde van de ondervraagden weten dat de helft van de IT-projecten niet dat opleverde waarop gehoopt was. Volgens het onderzoek komt dit doordat het senior management te weinig van IT afweet waardoor het moeilijk is om IT ten volle te benutten. Het probleem is daarom niet dat er onvoldoende geïnvesteerd wordt, maar dat door een gebrek aan kennis er te weinig gebruik gemaakt kan worden van alle IT-voorzieningen.

Reacties (60)

[siggy]

De ene keer is het dat er een gigantisch overschot is aan I(C)T-personeel (ook echte it-ers), en nu is het zo dat er te weinig mensen afstuderen. Wat is het nou?

Volgens het onderzoek komt dit doordat het senior management te weinig van IT afweet waardoor het moeilijk is om IT ten volle te benutten

Tsja, dat is puur en alleen omdat deze managers het vaak zelf beter denken te weten en gewoon vaak genoeg niet luisteren naar de mensen die het wél weten.

[hansg]

Nou, simpel. Er _is_ een overschot, en dat wordt alleen maar erger naarmate er meer I(C)T banen naar het oostblok en India gaan, maar de werkgevers vinden het wel prettig om heel veel mensen in de markt te zien zodat ze een ruime keuze aan personeel hebben en er niet veel voor hoeven te betalen.

Dit lijkt misschien wat cynisch, maar ik zit dan ook alweer wat jaartjes in diezelfde I(C)T

Daarnaast speelt ook me dat niet alle I(C)T banen gelijk zijn. Er kan best een overschot aan programmeurs zijn en een tekort aan systeembeheerders. Dat zijn toch hele andere specialisaties.

[madhapee]

Standaard werk wordt inderdaad gauw uitbesteed. Maar voor hoger werk op concept niveau is er nog veel ruimte. Ik heb wel eens het idee dat het merendeel van de IT-ers alleen maar systeembeheerder is.

Het ondernemende/creatieve ontbreekt in de IT opleidingen in Nederland. En misschien daarom heeft Nederland weinig grote titels op zijn naam:

Waarom is er geen nederlandse concurrent van photoshop? of mathcad?

[BarôZZa]

Het probleem is volgens mij ook dat de meeste leerlingen met computers zijn opgegroeid en veel leraren pas er echt mee in contact kwamen toen ze al lang en breed volwassen waren. Ik ben bijvoorbeeld nog maar 18, maar toen ik een kleuter was zat ik al achter m'n commodore 64 en XT al te basicen (dingen overtypen, aanpassen enz). De meeste leraren hebben nou ook niet veel meer ervaring en zijn ook met de Commodore oid begonnen. Bovendien leren kinderen nogal snel.
Niet dat ik wil beweren dat ik meer weet dan de leraren op mijn school, maar er lopen er toch ook wel aardig wat rond waarvan ik me afvraag wat zij er nou precies doen. Het meeste leer ik volgens mij nog van de zelfstudies als bijvoorbeeld Cisqo en Aries A+ zonder leraren...

[Verwijderd]

Volgens mij is dit echt onzin. Ik begeleid nu een ICT student van de hogeschool rotterdam en die doet echt heel goed werk, kan menig 'ervaren' ict'er niet aan tippen.

Wat mij echter wel op valt is dat een groot aantal ict studenten, de goeden daargelaten, niet eens in staat zijn bij een programmeer probleem de Google site te vinden en een oplossing te zoeken (Denk aan de 1000den sites over PHP, MySQL, VB en Perl........)

Jammer is ook dat ondanks de hype rond Linux, de gemiddelde ICT student weinig kaas heeft gegeten van commandline tools of wat exotischer programmeer talen zoals R.

[stok]

Studenten in het hoger onderwijs wordt geleerd _hoe_ ze iets moeten leren (een nieuwe taal bijvoorbeeld, door te weten waar je op wat moet zoeken en hoe je de gevonden informatie moet gebruiken).
Wat heb je eraan als je als student les krijgt in 10 talen, maar de achterliggende gedachte van programmeren niet snapt.

Proggen leer je in de praktijk. Wanneer ik afgestudeerd ben heb ik onderwijs gehad in Java en C++.
Met een training ben ik dan zo om te vormen tot een programmeur in een andere taal. Simpelweg omdat de essentie in alle talen hetzelfde is.

[Whieee]

waarom weten de meeste ICT studenten niets van de commandline? Omdat de ICT opleidingen geen tijd steken in het aanleren van een zogenaamd 'niet bruikbaar' OS. Ik heb al meerdere keren moeten horen dat we geen Linux voorgeschoteld krijgen omdat 'toch iedereen met windows werkt'.

En zelfs windows is voor veel van mijn docenten te moeilijk, als ik zie dat op de AIM in Breda de meeste docenten nog niet weten hoe ze moeten knippen en plakken in word...

De docenten weten vaak maar half waar ze over praten, wanneer het over hardware gaat staan ze over het algemeen gewoon onzin te verkopen, en ze weten dan ook niet wat ze moeten zeggen wanneer jij ze even uitlegt dat AMD geen inferieure, Intel-klonende chipbakker is. en dat een AthlonXP op 2.2GHz de P4 op 3.2GHz eruit fietst vanwege de verschillen in de architectuur, lengte van de pipelines, verschillen in branch prediction en verschillen in IPC.

Daar komt bij dat de opleiding niet echt motiverend is. Je krijgt elk kwartaal een prof-project (wat leuk is), maar daarnaast moet je ook als een klein schoolkindje saaie huiswerkopdrachtjes maken waar ik toch niets van leer. Ik ga liever vol aan de slag met het project, en dan vind ik aan de hand van readers, docbooks en hoorcolleges alle kennis wel uit. De echte praktijk is de beste leermeester, en niet het zoveelste "Hello world" progje....

[stok]

waarom weten de meeste ICT studenten niets van de commandline? Omdat de ICT opleidingen geen tijd steken in het aanleren van een zogenaamd 'niet bruikbaar' OS. Ik heb al meerdere keren moeten horen dat we geen Linux voorgeschoteld krijgen omdat 'toch iedereen met windows werkt'.

je zit niet op een TU om een OS te leren. Op mijn school werken de Techn. Inf. & Inf. studenten onder een Solaris omgeving. Na ruim 2,5 jaar zit ik nu op stage waar ik full-time met Solaris lig te stoeien, en ik heb in 3 maand meer van Unix geleerd dan in de 2,5 jaar daarvoor.

Het kost de school prolly teveel geld om een aparte Unix omgeving te creeëren. Mijn school was er 'toevalig' vroeg bij (late 70's, Saxion Enschede).

En zelfs windows is voor veel van mijn docenten te moeilijk, als ik zie dat op de AIM in Breda de meeste docenten nog niet weten hoe ze moeten knippen en plakken in word..

Ik heb liever dat mijn docent alles weet van Analyseren en Ontwerpen van software dan van Word en Excel.

De docenten weten vaak maar half waar ze over praten, wanneer het over hardware gaat staan ze over het algemeen gewoon onzin te verkopen, en ze weten dan ook niet wat ze moeten zeggen wanneer jij ze even uitlegt dat AMD geen inferieure, Intel-klonende chipbakker is. en dat een AthlonXP op 2.2GHz de P4 op 3.2GHz eruit fietst vanwege de verschillen in de architectuur, lengte van de pipelines, verschillen in branch prediction en verschillen in IPC.

Is het nodig dat zij dat weten dan? Kunnen ze je anders geen les geven in ontwikkelen? Op je opleiding ga je toch niet echt in op het very low level developen. Dus dan hoef je je daar ook geen zorgen over te maken.
Docenten hebben vaak genoeg aan hun hoofd om ook nog es op de hoogte te blijven van _alle_ ontwikkelingen in ICT-land. Alleen op de hoogte blijven van hun eigen (kleine) gebied is al moeilijk.

[Daar komt bij dat de opleiding niet echt motiverend is. Je krijgt elk kwartaal een prof-project (wat leuk is), maar daarnaast moet je ook als een klein schoolkindje saaie huiswerkopdrachtjes maken waar ik toch niets van leer. Ik ga liever vol aan de slag met het project, en dan vind ik aan de hand van readers, docbooks en hoorcolleges alle kennis wel uit. De echte praktijk is de beste leermeester, en niet het zoveelste "Hello world" progje....

Aan een uni wordt je geacht theorie te kennen. Het "handen uit de mouwen"-idee is HBO.

[hamsteg]

Ik heb ook mogen genieten van de Hoge School Enschede (HIO) maar heb in mijn vier jaar de opleiding zien afbrokkelen naar een bedenkelijk niveau. De opleiding stond bekend als technisch (ook stukjes HW uitleg) en had een groot aantal vrijstellingen waren aanwezig bij overstap naar UT.

Ik begon op 38 uur per week, latere lichtingen op 24. Belangrijke vakken vielen er meer en meer uit ... ik noem discrete wiskunde (de oorsprong van logisch denken en problemen oplossen, wel een but vak). Alle andere moeilijke wiskunde werd uit het eerste jaar gehaald om maar studenten binnen te halen en vast te houden voor het geld. Vertalerbouw (Lex/Yacc), computertechieken in basis vorm, Miranda en Prolog. Als deze, in eerste instantie niet direct aan requirements/architectuur/oplossing gerichte vakken, hebben er bij mij juist voor gezorgd dat ik creatief ben in oplossingen.

De later opgeleiden kennen allemaal de standaard patterns en weten die, een stuk beter als ik, toe te passen maar ze denken niet zelf, stellen geen vraagtekens bij het gebruik. Ik vind ze minder zelfstandig en minder initiatiefrijk. De vrijstellingen voor de UT zijn dan ook een stuk minder geworden. Het staat hier een beetje zwart-wit maar mijn gevoel sluit wel aan bij het artikel.

Het gebruik van Unix op de opleiding was een groot pluspunt, hiervoor ben ik de HIO nog steeds dankbaar.

Jammer alleen dat de kwaliteit minder is geworden (onder druk van geld/budgetten).

[Whieee]

ik mag van een afgestudeerd IT'er (mijn docenten) toch wel verwachten dat ze op z'n minst de basiskennis beheersen die mijn digibete zus ook heeft. Daar valt voor mij ook knippen en plakken in word onder.

De docent die ons hardware kennis bij dient te brengen (redelijk low-level) mag ook wel op de hoogte zijn van de feiten. Dat is immers zijn vakgebied.

Daar komt bij dat ik niet op een TU zit maar op een HBO, waarbij juist meer praktijkgericht gewerkt zou moeten worden, en dat wordt nu juist niet gedaan. Op een HBO leer je je theorie door het toe te passen in de praktijk; wat in mijn ogen beter werkt dan de uni methode (ik heb op een TU gezeten, maar de werkwijze bevielme niet)

Daarnaast hamer ik ook niet op het feit dat we geen linux krijgen, maar ik wel van de reden die gegeven wordt... Mijn linux kennis doe ik op het werk wel op.

[stok]

Hm.
In je profiel staat dit: TU/e

[Verwijderd]

Tja...het nadeel van ICT-opleidingen is natuurlijk dat alles continue in ontwikkeling is. Ik heb zelf nog met NT 4.0 moeten werken voor 2 jaar terug, maar in de praktijk kom je het al steeds minder tegen.

Het meeste zal toch aankomen op je eigen initiatief. Je kan natuurlijk wel klagen dat je niks leert, maar ff iets op internet opzoeken is natuurlijk zo gedaan

[Verwijderd]

Sorry hoor, maar dat is dus meteen ook de grootste flater die het Nederlands onderwijs slaat. Nederland leidt mensen niet op, Nederland stoomt mensen klaar. Het bedrijfsleven dicteert wat er in het onderwijs gebeurt. Mensen leren geen OO concepten, nee ze leren Java want dat is de hype in het bedrijfsleven. Mensen leren niet hoe een OS werkt, nee ze leren hoe ze Linux/Windows moeten opstarten. Als ik om me heen kijk zie ik zo verschrikkelijk veel mensen die hun IT opleiding succesvol hebben afgerond maar werkelijk geen f&*k kunnen. .NET kunnen ze niet begrijpen, want ze hebben alleen Java geleerd (of nog erger, alleen Pascal of toch wel het allerergste: alleen JavaScript). Linux snappen ze niet, want ze hebben alleen maar Windows gezien. Het verschil tussen een interface en een base class kunnen ze niet uitleggen, want ze hebben alleen leren programmeren in Java, het heette wel Object Georiënteerd Programmeren, maar OO concepten kwamen niet aan bod. Mensen worden gewoon niet meer geleerd te denken, herkauwen is voldoende.
Geen wonder dat alles wordt geoutsourced naar India, want die mensen daar herkauwen alles zo mogelijk nog beter en kosten in ieder geval maar een fractie van wat de herkauwers hier kosten. En weet je wat het mooie daarvan is? Dat ze in India/China nu zoveel opdrachten krijgen dat ze hun economie een flinke boost kunnen geven. En omdat creativiteit echt geen Westerse eigenschap is maar een Oosterse zal het daarna niet lang meer duren of de gehele IT industrie wordt gedomineerd door het Verre Oosten. En dan gaan zij hun herkauwerbanen outsourcen naar Nederland. Dus geen zorgen, het komt allemaal vanzelf wel terug

En daarbij kan ik me eigenlijk ook helemaal niet verbazen over de conclusie dat Nederland te weinig investeert in IT en IT onderwijs. De Haagse regenten hebben het al moeilijk genoeg om hun mail te lezen (en dat komt niet door de hoeveelheid) en geld uitgeven dat doe je alleen aan echt nuttige dingen, zoals de Betuwelijn en het opzetten van inburgeringscursussen in het buitenland die zo moeilijk zijn dat de gemiddelde autochtone MBO student er voor zakt.

[Verwijderd]

Net zoals alle bovenstande personen ben ik ook uitermaten ontevreden over mijn ICT opleiding, maar ook de andere ICT opleidingen die ik heb gedaan.
Maar wat ik denk is dat dit vooral voortkomt uit het feit dat ik binnen zo'n opleiding vrijwel nooit een docent heb die ook met maar 1 been in de praktijk heeft gestaan. Bij ICT is dat denk ik nog pijnlijker dan de meeste andere opleidingen vanwege het continue veranderende karakter.

[Verwijderd]

Het is niet aan je opleiding je klaar te stomen voor je latere baan (zoals ik in mijn post hierboven ook al zeg), het is aan je opleiding je te voorzien van de noodzakelijke intellectuele bagage om _jezelf_ klaar te stomen voor het bedrijfsleven.

Ik kom overigens bar weinig docenten tegen die in het geheel geen praktijkervaring hebben. Wel mensen die het daar niet gered hebben en dus maar docent worden, maar de meesten zijn naast onderwijzer ook onderzoeker en dat onderzoek wordt toch echt niet door magische feeën gesponsord. Veel docenten zijn overigens ook echt gepassioneerd over hun beroep en zouden niets liever doen dan studenten enthousiasmeren voor de theoretische kant van de IT, maar dan komt daar zo'n gesjeesde politicus aan die zegt dat Nederland te weinig hogeropgeleiden heeft en dus de opleiding eenvoudiger moeten en dan moet al die "moeilijke" theorie maar geschrapt worden. En waar in het bedrijfsleven hebben ze nou behoefte aan theoretici? Herkauwers, daar gaat het om!

[miw]

Goed punt. Ik ben wat optimistischer over de mogelijkheden van goede theoretisch opgeleide experts die ook een goed oog hebben voor waar in de markt behoefte aan is. Op tijd een nieuw ICT concept bedenken met commerciele relevantie is enorm waardevol.
Ook bij outsourcen van ontwikkelling heb je experts nodig die precies moeten weten hoe je iets in elkaar moet zetten, want anders krijg je gegarandeerd troep. Er is een belangrijk verschil tussen weten hoe je iets moet doen en het ook werkelijk moeten doen.
Als je ooit iemand iets voor je hebt laten doen, weet je dat de klus beter wordt uitgevoerd als de uitvoerder weet dat de opdrachtgever kennis van zaken heeft. In die zin zijn mensen met echte kennis veel belangrijker dan (herkauwers).

[Verwijderd]

Volgens het onderzoek komt dit doordat het senior management te weinig van IT afweet waardoor het moeilijk is om IT ten volle te benutten.

Als we nu allemaal die ouwe knaken van 'senior management' eens buiten gooien, dan lost het probleem zich vanzelf op.

[Mick]

Als we nu allemaal die ouwe knaken van 'senior management' eens buiten gooien, dan lost het probleem zich vanzelf op.

Maar dan krijgen we er weer andere problemen voor terug, zoals gebrek aan ervaring op andere vlakken.

Die 'oude knaken' gaan gestaag met pensioen en er komt vers management - die steeds meer kaas van IT gegeten hebben - voor in de plaats. Dus het probleem lost zich inderdaad 'vanzelf' op - maar daarvoor hoef je dus niemand naar buiten te gooien (dan zou 't ook niet echt 'vanzelf' zijn, hè ).

[miw]

Gezien de carriereperspectieven van iemand met echte kennis van zaken, ben ik minder optimistisch. De meeste 'business types' gaan naar een of andere vage management opleiding en worden dan met open armen ontvangen in het management team. De ICT achtergrond van deze lieden is vaak nog slechter dan die van het zittende management.

Kortom de heersende opinie lijkt te zijn: "waarom zou ik wat van techniek en ICT af moeten weten, ik geef liever leiding aan iemand die wel die kennis heeft". Uiteraard tegen een hogere beloning en zonder te luisteren naar deze deskundige.

[Dual Infinity]

zo lang het geen gulden-knaken zijn, ga ik buiten knaken vangen!
'knarren' dus..

Maar ontopic:
Heb niets te klagen over Tech. Informatica @ UT.
Kon natuurlijk allemaal beter, maar de basis wordt je wel degelijk goed aangeleerd. Ik hoor uit mijn omgeving wel heel veel klachten over andere IT-opleidingen. Docenten die er geen hol van snappen enzo. Misschien dat daardoor ook inderdaad de problemen veroorzaakt worden. De meeste ITers willen niet graag gaan onderwijzen, waardoor je dus cursus-'ITers' in de klas krijgt. Bij Uni's is het dan weer zo dat de docenten zich voornamelijk met onderzoek bezighouden en het (ik geloof verplichte) doceren daarbij voor lief nemen. Ik denk dat als die combinatie niet bestond, het academisch onderwijs ook erg weinig goeie IT-docenten zou hebben.

[Verwijderd]

ow ff verkerd bezig
ja, in de middelbare school is het veel te eenvoudig en vaak nutteloos,
als je echter in het hoger komt, (Belgie wel) valt het wel goed mee

[thanquol]

Ik ben als \\\\\\\'IT\\\\\\\' al behoorlijk ervaren en heb naast mijn werk als Sr. Systeembeheerder tevens voor de klas gestaan. Ik in gaf zowel Linux als Unix les. Maar 80% wist niet wat \\\\\\\'Telnet\\\\\\\' was en dat ze de muis konden vergeten. Tevens kon ik niet echt merken dat de command prompt echt iets voor deze jongens was. Merendeel was opgegroeid met de \\\\\\\'sleur en pleur\\\\\\\' principe en had zeer tot geen ervaring met DOS of Linux. Zwaar bedroevend. Het enige wat overheerste was het \\\\\\\'klik\\\\\\\' mentaliteit. Jammer dat er zo weinig jongens zijn die een ICT studie doen zo weinig eigen \\\\\\\'basis\\\\\\\' kennis hebben. De interesse was ook vaak ver te zoeken. Kortom, een goede opleiding komt van beide kanten, dus verder kijken dan het aanbod...

[JeroenNietDoen]

Niet alleen het niveau van het ICT onderwijs is onder de maat, maar ook de leerlingen zelf. Ik heb zelf op een dergelijke MBO opleiding gezeten en ben zelf werkzaam bij deze school.

Als ik kijk naar de leerlingen op deze opleiding tegenwoordig, jantje en pietje die thuis Word kunnen opstarten, MSN updaten en Counter-Striken gaan ook deze opleiding volgen. Men komt gewoon met de verkeerde mentaliteit en instelling af op dit soort opleidingen.

Dat heeft als gevolg dat deze opleidingen in de laatste 2 jaar overspoeld zijn geraakt met dit soort leerlingen. Ik weet bijna zeker dat dit ook effect heeft op de manier van lesgeven en de kwaliteit daarvan.

[Verwijderd]

Misschien is wat ik zeg wat extreem, maar hier de ervaring van 2 jaar MBO ICT opleiding niveau vier:

van de 64 leerlingen zijn er in 2 jaar al 36 afgevallen. De meesten omdat ze tijdens de stage zijn ontslagen omdat ze of te slecht waren kwa niveau, of omdat ze de netwerken van de baas hackten.

De lessen hebben geen inhoud. We leren veel Nederlands, maar bijna geen inhoudelijke ICT.

Het schooljaar is bijna ten einde, maar ik weet zeker dat de helft van mijn klas geen Windows kan installeren. Laatst heb ik twee klasgenoten nog moeten uitleggen wat windows update is. Ook van spyware hadden ze nog nooit gehoord.

3 weken terug hadden we weer eens een praktijk les. Het installeren van een graische kaart. In een les zijn nog nooit zoveel pci sloten vernield. Want het merendeel wist niet wat een AGP slot was.

Leraren weten niets en kunnen geen orde houden. Het gebruik van laptops is verboden. Het ALC is dicht omdat er te veel vernield is en voor de theorie lessen ijn geen leraren (behalve nederlands).

Dit klinkt erg extreem maar zo zijn er nog veel andere zaken. We hebben inmiddels nog maar 28 man over waarvan er dagellijks nog geen 20 in de klas zijn. O ja, er stan maar 5 mensen gemiddeld voldoende.

Conclusie: er zijn geen leraren en als die er zijn hebben ze alleen een cursus gehad. De leerlingen hebben geen goede instelling. De apparatuur is te oud (win95 pentium 333mhz anyone) en de organisatie is crap

R.O.C. de Leijgraaf, loc Oss, Cuijk