De Wet van Moore in-depth

X-Bits gaat in een artikel dieper in op de complexiteit van transistors en hun kosten, deze complexiteit is door voormalig Intel-topman Gordon Moore gepoogd vast te leggen in zijn verklaring die later zou uitgroeien tot de beroemde Wet van Moore. Allereerst proberen de mannen van X-Bit Labs te verklaren dat de verklaring die tegenwoordig onder de Wet van Moore valt, sterk afwijkt van wat Gordon Moore in 1965 over het verband tussen de hoeveelheid componenten die een chip bevat en de kosten van een component en de chip als geheel heeft gezegd, de verklaring zou in 1975 tot een chip met 65.000 componenten moeten leiden. Ook sprak Moore over geïntegreerde circuits die tot pc's en electronica in auto's moesten leiden.

Het hierboven genoemde verband is vandaag de dag echter al niet meer door te trekken. Volgens X-Bit Labs is de Wet van Moore ook te deponeren als een stelling die omschrijft dat de complexiteit van een component tegen minimumkosten elk jaar met een factor twee stijgt. Deze stelling zou volgens de schrijver nu nog steeds bewaarheid zijn gebleken. Over warmte werd ook gesproken, hierbij ging Moore er vanuit dat een toename van het aantal componenten op een chip geen problemen met betrekking tot warmte-afvoer zouden opleveren.

Bij Moore's stelling werd echter rekening gehouden met een 2D-embedded electronische structuur, waarin warmte snel van zijn bron afgevoerd zou kunnen worden. Ook hield Moore destijds geen rekening met de fysieke effecten die optreden wanneer men de transistoren meerdere ordes in grootte verkleint. Volgens X-Bit Labs is het zelfs zo dat deze onvoorzienigheden de verdere werking en de toekomst van de Wet van Moore in de weg staan.

Reacties (30)

[Beaves]

Volgens X-Bit Labs is het zelfs zo dat deze onvoorzienigheden de verdere werking en de toekomst van de Wet van Moore in de weg staan.

Simpele vraag, maar wat zou dat? De wet van Moore is leuk, maar waarom moet die 30 jaar na uitspraak nog steeds geldig zijn? Er hangt niets vanaf en niemand volgt die wet (Intel of AMD zal echt niet de ontwikkeling van een nieuwe chip op de wet van Moore afstemmen).

Ik begrijp niet waarom er nog steeds aandacht aan wordt besteed, Moore zelf heeft het er nooit over, de chipproducenten niet, bijna niemand. En toch wordt elke keer weer berekend en verklaard dat de wet van Moore niet lang meer kan werken, interessant?

[Timfonie]

Als je er van uitgaat dat de wet van Moore nog geruime tijd een feit blijft, maakt het het gemakkelijker om voorspellingen te doen over de kracht van toekomstige machines (al likkebaardend ?? :-)

Neem iemand als Ray Kurzweil, die maakt er gretig gebruik van. Maar ik denk dat hij toch wel wat te optimistisch is over hoe lang de exponentiële groei van de (computer)technologie voort kan blijven duren.

Ray Kurzweil over exponentiële groei:
http://www.kurzweilai.net/meme/frame.html?main=/articles/art0134.html

[Blaah]

Er is op de wereld geen enkel exponentieel groeiprocess beschreven, dat niet verandert in een lineair groeiprocess of constante hoeveelheid, o.i.d.
Om een lang verhaal kort te maken: ik geloof niet zo in singularity.

[Verwijderd]

Nou het omgekeerde wel, namelijk logaritmische afnames. Bijvoorbeeld de quadratenwet m.b.t. straling. Tevens zijn er economische phenomena die zowel met exponenten als logaritmen beschrijfbaar zijn. Bijvoorbeeld macroeconomische modellen van Keynes.

[KompjoeFriek]

[Off-topic]
Ik dacht dat bacteriën wel exponentieel vermenigvuldigde en dus de hoeveelheid een exponentieele groei heeft?
[/Off-toptic]

[Blaah]

Heeft de huidige economische situatie niet aangetoont, dat Keynes slechts ten dele gelijk had?

[BaatZ]

Maar niet tot in het oneindige... Op een gegeven moment zijn de bronnen uitgeput en houdt de groei op, die zelfs omgezet wordt in een sterke afname (afnemend dalend, dat wel).

Dat is er dus waarschijnlijk ook met de chips aan de hand...

[Left]

Nee hij bedoelt dat de groei zal gaan afnemen.
Dus chips zullen nog wel sneller worden maar steeds minder per jaar.

Als je zoiets tekent dan krijg je een zgn S-curve: In het begin gaat het heel snel vooruit totdat de groei eruit begint te raken, en dan groeit het nog wel maar heel langzaam. S-curves kom je overal tegen in de praktijk.

[Mithrandir]

En dat is er dus ook met chips aan de hand

Dus jij wilt suggereren dat de snelheid gaat afnemen over x aantal jaar

[ewasx]

Intel of AMD zal echt niet de ontwikkeling van een nieuwe chip op de wet van Moore afstemmen

De grap is dus dat dat wel gebeurt. Nadat Moorde die opmerking gemaakt had hebben bedrijven er hard aan gewerkt om minstens gelijk op te gaan met de voorspellingen volgens die wet, simpelweg omdat ze anders achter zouden lopen op de concurrentie. De concurrentie volgt immers wel de wet van Moore. De wet van Moore is daardoor een 'self fulfilling prophecy' geworden.

[Verwijderd]

Ik vraag me ook af waarom iemand geintresseerd is in de statestieken pagina's van tweakers.net of wat voor andere statestieken dan ook.
Volgens mij gaat het meer om statistische gegevens die de wet met zich mee brengt waarin men geintresseert is.

[Blaah]

De Wet van Moore is toch mooie nostalgie? Wij toeschouwers van het technologische vernieuwingsproces hebben daarmee een instrument in handen waarmee we kunnen kijken of alles vooruitgaat zoals het altijd vooruitging. Hebben we ook weer een beetje het gevoel aan dat proces deel te nemen...

[Verwijderd]

Moore's wet is een voorspelling maar geen wet natuurlijk. U=IxR das een wet (ook over 100 jaar). De grote winst die er is te behalen is wat mij betreft met software. Vroeger kon een 500Byte asembly utill meer dan nu een 2MB ding. Software schrijvers zijn lui geworden en weinig inventief. Hardware gaat ruim sneller dan software. Ik denk dat als op dit moment geen snellere hardware meer kon worden gemaakt de "wet" van Moore nog ruim kom door gaan door alleen beter geschreven software.

[Tomatoman]

Vroeger kon een 500Byte asembly utill meer dan nu een 2MB ding.

Die bewering is totaal ongefundeerd. Je bedoelt waarschijnlijk dat code vroeger efficiënter werd geschreven. Zelfs dit is maar ten dele waar, want code die zo efficiënt mogelijk met schijfruimte of geheugenruimte omgaat, is tegenwoordig over het algemeen langzamer dan code die geoptimaliseerd is voor snelheid. Bovendien is er geen enkele reden meer om een paar bytes programmacode uit te sparen. De extra inspanning om dat te bereiken weegt gewoonweg niet meer op tegen het resultaat. Je kunt je programmeertijd tegenwoordig effectiever op een andere manier besteden.

Software schrijvers zijn lui geworden en weinig inventief.

Door het gemak van moderne compilers en uitgebreide programmabibliotheken kun je tegenwoordig met weinig moeite een kant en klaar programma in elkaar zetten. Het lijkt alsof dat nauwelijks werk kost, maar je moet niet vergeten dat de ontwikkelaars van die compilers en bibliotheken er al vele duizenden uren werk in hebben gestoken. Als je hier geen gebruik van maakt is dat niet geen gebrek aan luiheid maar gewoon dom.

[Verwijderd]

Software ontwikkelaars zijn niet lui geworden.
Software ontwikkelaars staan onder druk van hogeraf, want 'time is money'. Zelf schrijf ik beroepshalve software en geloof mij vrij; ik zou wat graag mijn code optimaliseren en verfijnen omdat ik persoonlijk met minder niet tevreden ben. Helaas is daar geen geld voor binnen een groot project. Ik moet aan mijn chef verantwoorden waarom ik een bepaalde tijd nodig heb om een stuk code te schrijven en hij moet op zijn beurt aan zijn chef verantoorden waarom een project alweer zoveel uur over de initiële schatting gaat.
"lui zijn" vind ik dan ook een beetje een onterechte opmerking.

[wica]

Lui is msschien niet het juiste wordt. gemakzuctig misschien beter.

En ja, bedrijven blijven pushen om iets snel(ler) klaar te hebben. Waardoor programmeurs over gaan naar handige tools. Waardoor het allemaal weer wat meer kracht nodig heeft.

Niet dat ik vindt dat het juist is hoor. Ik zou ook veel liever zien. Dat mijn Mhz niet onnodig gebruikt worden omdat het bedrijf er niet meer geld in wilde steken.

Daar naast heeft het oaken met de taal die je kiest. C/C++ zijn minder efficent dan bv. in asembly. Maar asembly is weer klote om te schrijven.

[al-ahlex]

Waarom is het slecht dat programmeertalen 'hoger' worden naarmate de hardware krachtiger wordt? Als je nu in de supermarkt een pc meeneemt voor 600€ heb je voor het overgrote deel van de consumentensoftware massa's 'power' over om die hogere taal op aanvaardbare snelheid uit te voeren. Een Word of een Photoshop of het weergeven van tweakers.net krijg je gewoon niet enkel in Assembly voor elkaar. Het gaat er dus om dat je hardware best wel mag benutten als de software er sneller door kan evolueren en groeien.

[OpAmp]

assembly is oppermachtig, alle taal wordt namenlijk vertaald naar assembly, en uiteindelijk zelfs naar machine-taal (lees 1'en en 0'en).

[miw]

Net als U=IxR beschrijft de "wet van Moore" experimentele waarnemingen. In het geval van Moore de prestaties van de chip industrie als functie van de tijd. Merk op dat een vergelijkbare wet van toepassing is op harde schijven. Een tamelijk onderbelicht gegeven, maar een vergelijkbare exponentiele groei als die van de chip industrie.

[0rbit]

Het is logisch dat toen Moore eenmaal zijn 'wet' had uitgesproken dat de markt zich op deze groei ging richten. Het is namelijk uiterst handig als je weet waar je industrie (en dus ook je concurrenten) over een jaar zullen zijn. Sneller kan wel, maar dat is niet nodig... Dus zo werd de geldigheid van de wet van Moore gewoon min of meer in stand gehouden...

[willemd]

Nee, zo is dat dus niet! De concurrentie belemmert dat wel. En ja, ook voor een monopolist (zoals Intel dat was) is innovatie belangrijk.

[djluc]

Over bijna elke theorie wordt wel wat geschreven wat de waarheid ervan zou ontkennen. Toch vind ik dat de voorspellingen van Moore nog steeds verbijsterend goed kloppen, zeker als je bekijkt hoe lang deze voorspellingen al bestaan.

Tegenwoordig zie je vaak dat mensen niet verder dan een paar jaar, en in een extreem geval 10 jaar vooruit durven te kijken.

[bigoldie]

Op de site van de rug kwam ik dit laatst tegen:

De wet van Moore
Hoe snel wordt een nieuwe chip kleiner?

Toen Gordon Moore in 1965 een speech aan het voorbereiden was over de vooruitgang van de computertechnologie, zag hij in een grafiek iets opmerkelijks. Elke nieuwe chip die uitkwam, had ongeveer tweemaal zoveel capaciteit als zijn voorganger en kwam een jaar later op de markt. Hij voorspelde toen dat de rekenkracht van computers exponentieel toe zou nemen (later stelde hij de tussenperiode van een jaar bij naar achttien tot vierentwintig maanden.

Deze voorspelling heet nu de wet van Moore en men verwacht dat deze nog minstens twintig jaar zal gelden. Wetenschappers in Silicon Valley doen wel natuurlijk heel hard hun best om deze al eerder te ontkrachten..

Verder staat er op de site een grafiek dat het weergeeft.

de link:
http://www.rug.nl/informatica/informatievoor/studiekiezers/wistjedat/m oore

[Alex]

Eigenlijk is dit dus het einde van de eerste generatie computerlegendes. Moore kan nu de geschiedenisboeken in als de man die toonaangevend was maar hij werd door eigen innovatie voorbijgestreeft.
Hiermee komt hij dus in dit rijtje:
- Bill Gates(Microsoft):
"640K ought to be enough for anybody"
- Tom Watson(IBM):
"I think there is a world market for maybe five computers"
- Gordon Moore(Intel)
"The speed of microprocessors doubles every eighteen months"
- Bill Clinton(White House)
"I did not have an sexual relationship with that woman"

Of hoorde die laatste niet in dat rijtje thuis

[pstalman]

dat laatste moet verandert worden door "sex? she only sucked me."

[Verwijderd]

De 2e wet van Moore blijft in elk geval jaar in jaar uit geldig. Deze wet luidt: Minstens 2 keer per jaar wordt met veel tam-tam het einde van de (1e) wet van Moore aangekondigd.

[Verwijderd]

[Reactie op Mr_Atheist] Vraag ik me af. Ik denk niet dat Intel of AMD bij het opstellen van hun cpu-roadmaps rekening houden met de wet van Moore. Want concurrenten willen elkaar graag voor zijn > gevolg: snellere ontwikkeling van chips> de concurrent gaat ook een versnelling hoger> enz.

natuurlijk zit er een einde aan deze logica, maar ik denk niet dat AMD en Intel zich richten op de wet van Moore. Eerder op elkaars roadmaps en op wat ze aan gespioneerde info van de concurrent binnen krijgen

[Verwijderd]

WE WANT MOORE!!!

[Verwijderd]

Misschien zou het maar eens tijd gaan worden dat men efficiëntere chips gaat designen met minder transistors (en een lager energiegebruik en minder warmte-afgifte en dergelijke meer). Voor mijn part kan die wet van moore "den boom in".

[Verwijderd]

als ik me niet vergis noemen ze dat een "laptop"...