Odido had apparatuur mogelijk niet goed aangesloten in datacenter Nikhef

Het mobiele netwerk van Odido was maandag mogelijk instabiel omdat de provider zijn apparatuur niet correct had aangesloten in datacenter Nikhef. In het rapport over de reden van de storing schrijft Nikhef dat het datacenter klanten tijdens een situatie zoals die van afgelopen maandag 'continuïteit in de bedrijfsvoering' kan bieden.

Nikhef schrijft dat het datacenter drie afzonderlijke stroomfeeds heeft: een A-, B- en C-feed. Per rack zijn er twee stroomfeeds aangesloten. Op 17 november viel door een menselijke fout kort de B-feed weg. Dit gebeurde bij de voorbereidingen van het vervangen van de uninterruptible power supply. Er was wel een bypass om de continuïteit van de stroom te verzekeren, maar door een communicatiefout werd die niet gebruikt en werd de stroom kort onderbroken.

Nikhef meldt dat het een dergelijk scenario niet beschouwt als een storing: "Het is een bedrijfsscenario dat, hoewel het niet ideaal is en zo snel mogelijk hersteld moet worden, onze klanten wel continuïteit in de bedrijfsvoering biedt." Storingen tijdens een onderbreking van een van de feeds kunnen volgens het datacenter worden veroorzaakt doordat klanten hun apparatuur niet correct hebben aangesloten op de redundante feed of de beschikbare feeds overbelasten, waardoor de redundantie in gevaar komt.

Klanten die hun apparatuur alleen op de B-feed hadden aangesloten, zijn wel getroffen door de uitval van maandag, schrijft Nikhef. Dat geldt ook voor klanten die te veel stroom per feed gebruiken. Een medewerker van Nikhef legt tegenover Tweakers uit dat de feeds standaard maximaal 16A kunnen bieden. Daarom werkt apparatuur alleen correct redundant als per feed '7A tot 7,5A' is aangesloten. Ook klanten die de redundantievereisten van hun apparatuur niet goed hadden afgestemd op de aangeboden feeds, zijn mogelijk getroffen. Die redundantievereisten moeten 'matchen' met wat Nikhef biedt, zegt een medewerker. Als dat niet het geval is, kan die klant bij Nikhef een oplossing op maat aanvragen. De medewerker wilde niet ingaan op de specifieke toedracht van de verstoringen op het mobiele netwerk van Odido. Een woordvoerder van Odido wilde niet inhoudelijk reageren.

Door Imre Himmelbauer

Redacteur

20-11-2025 • 16:00

108

Reacties (108)

Sorteer op:

Weergave:

Er was maandag toch wel wat meer aan de hand dan alleen een issue bij Odido?

Bovendien denk ik niet dat men bij Odido niet bekend is met het principe van twee stroomfeeds in een datacenter. Dat is echt datacenter 101.
Maar het is nou eenmaal zo dat sommige apparaten maar een enkele voeding hebben.
Normaal hang je die dan aan een ATS maar dat is wel een extra apparaat die zou kunnen falen.

Nogal speculatief dit, al met al.

[Reactie gewijzigd door Polderviking op 20 november 2025 16:15]

"professionele" apparatuur met maar een voeding kan ik niet professioneel noemen :+

Misschien kan je ook uitleggen wat een ATS is, want hier wordt ik niet wijzer van
https://acronyms.thefreedictionary.com/ATS

UPS ken ik wel en dan bedoel ik niet die pakjes bezorger.

[Reactie gewijzigd door Saffie01 op 20 november 2025 19:12]

ATS = Automatic Transfer Switch, doos die seamless kan overschakelen tussen twee (of meer) power feeds. Hier zie je enkele voorbeelden van APC: https://www.se.com/be/en/product-range/61810-rackmount-transfer-switches/#products
Werken de feeds die aangesloten zijn allebei op volle toeren of kan ik dit zien als active/passive die switcht zodra het moet?

Ik kan me voorstellen dat je dan gaat betalen voor hoe snel een ATS kan 'switchen'.

Het doet me beetje denken aan VRRP protocol waarin twee routers hetzelfde zijn en elkaar pollen om te zien of één offline is. Deze aanpak zou alleen dubbel de stroomverbruiken.
Of je de router dubbel uitvoert hangt een beetje af van de gevolgen van de uitval. In het geval van Odido lijkt het voor de hand liggend om de hele server en network stack redundant, mischien zelfs wel triple redundant, uit te voeren.

Verder zou je er voor moeten zorgen dat je een feed (als je er 2 hebt) maximaal voor een 80% belast als de er een uitvalt, bij heel kritische toepassingen zou je zelfs van maximaal 60% uit willen gaan. Overigens moet je nog wel wat inregelen aan de redundante voedingen, zodat ze bij normaal bedrijf allemaal gelijk belast worden, waarbij je bij nieuwe apparatuur na een jaar preventief alvast 1 voeding vervangt voor een nieuwe, waarbij je jezelf er ook nog van verzekerd dat die uit een andere productie batch komt.

Voor maximale bedrijfszekerheid moet je gewoon goed Lifecycle Management bijhouden van alle apparatuur. Het is bijvoorbeeld bij preventieve uitwisseling van redundante voedingen niet zo dat je ze gelijk weg moet gooien, je kan de voeding die een jaar gedraaid heeft terug op de plank leggen, met registratie van de urine in bedrijf, en die direct weer inzetten bij een nieuwe installatie, zeker bij triple redundante voedingen kan dat heel goed, een nieuwe uitwisselen met een gebruikte, en de volgende na een jaar uitwisselen met weer een nieuwe, of iig eentje die weer een ander aantal bedrijfsuren erop heeft zitten.

Ik heb zelf ervaring met best kritische toepassingen in de offshore, waarbij we bij een nieuwe installatie wel drie nieuwe voedingen leveren. Maar dan wel recent geproduceerd, 1-2 jaar en 3-4 jaar als reserve in magazijn gelegen in de kast schroeven. Kan je verzekeren dat het niet grappig is als je door uitval tegen een brug vaart, je de pijp tijdens het leggen in stukken trekt, of je de fundaties van de windmolens omgooit met je schip....
Het werk heel simpel. Dat is ook de reden dat je maar 7-7,5A per feed mag aansluiten, met een totaal van maximaal 14-15A per kast. Een goed device heeft twee power supplies welke per stuk volledig vermogen kunnen bieden maar wanneer ze beide aangesloten zijn leveren ze half vermogen.

Wanneer je dus alles in een rack zo aansluit dan zal er bij stroomuitval van 1 van de twee rack aansluitingen de werkende voeding op vol vermogen draaien.

Wanneer je dit niet goed doet dan loop je het risico dat het hele rack uitvalt.

Overigens hoef je niet alles van dubbele stroom aansluiting te voorzien. Je kan ook op andere wijze redundantie aanbieden. Bijvoorbeeld met switches, waarbij je gewoon twee switches ophangt waarbij 1 op feed A en 1 op feed B en dan sluit je alles dubbel op de switches aan (dus zowel op switch 1 en switch 2).
Een ATS in deze context is een Automatic Transfer Switch, een apparaatje waarmee je een device met enkele voeding toch op twee feeds tegelijk kunt aansluiten.
ATS / STS of dergelijke apparaten hebben ook wel de juiste aandacht nodig.

Als de selectiviteit niet op orde is kan dit resulteren dat hele rack uitvalt bij kortsluiting in of na ATS.

Voorkeur behoeft apparaten met redundante voedingen of 2x hetzelfde apparaat met 1 voeding die elkaar functies kunnen overnemen.


Ik weet dat de prijsverschillen soms gigantisch kunnen zijn als je device wilt met 2 voedingen. Maar ook vaak genoeg meegemaakt dat de 2de voeding nooit hadden geïnstalleerd terwijl die daar wel plek voor had.
Er is zat professionele apparatuur met maar een aansluiting. Voor datacenter-apparatuur zie je uiteraard wel vaak dat apparaten standaard (minimaal) twee stroombronnen kunnen/moeten gebruiken voor redundantiedoeleinden.
Er is zat datacenterapparatuur met maar 1 voeding. Veel switches hebben maar 1 voeding. Maar als het betreffende apparaat redundant is, is dat niet erg. Als al je apparatuur op 2 switches is aangesloten, en beide switches een andere feed gebruiken, is er altijd 1 netwerkpad nog actief.
Een (rackmounted) switch die bedoelt is voor in een datacenter (dus niet de switch die bovenin in een patchkast van het printerhok staat) met maar één voeding? Jij zegt het. Ik ken ze niet. (ik sluit het niet uit hoor, maar voor m'n datacenter zou ik daar zeker niet aan beginnen.)
Dan zal ik het nuanceren.
Professionele datacenter apparatuur met maar een voeding noem ik niet professioneel :+
De kop is erg speculatief. Mogelijk heeft Odido de apparatuur niet goed aangesloten. Dat blijkt ook uit de tekst. De kop had beter kunnen gaan over Nikhef en de communicatiefout waardoor de B-feed weg ging. Er staat nu eigenlijk totaal niets in over Odido.
Stroomstoringen worden zelden van te voren aangekondigd. Daarom plaats je ook UPS blokken in je eigen rack en omdat naast stroom onderbreking in het data center, ook een idioot zomaar een verkeerde stekker eruit kan trekken waardoor de stroom weg valt.

Het wegvallen van een enkele power feed behoort niet een issue te zijn. Zelfs niet in het geval van een communicatie fout.

Er staat vrijwel niets over Odido omdat de woordvoerder van Odido niet de behoefte had aan een weerwoord. Dat is hun goed recht, maar dat moet je niet raar opkijken als tech sites vervolgens schrijven dat je je apparatuur mogelijk verkeerd had aangesloten (of een feed had overbelast) en dat daardoor Odido down was.


Fouten gebeuren. Cloudfare ging down omdat een developer de Result<T,E>.unwrap methode uit Rust niet begreep en men een panic kreeg in de code waardoor ook alles plat ging.
Bijzonder inderdaad, dit komt uit dit artikel:

review: Eén minuut uitval bij Nikhef ontregelde Odido's mobiele netwerk urenlang
Ook Odido wil alleen verklaren dat een stroomstoring in 'een datacenter' de oorzaak was van de storing waardoor het mobiele internet maandagochtend instabiel werkte. Op Allestoringen kwamen ook duizenden meldingen binnen over KPN en Ziggo, die beide ook klant zijn bij Nikhef. Woordvoerders van die bedrijven verklaren echter dat er bij hun netwerken geen storingen waren. Zij zeggen dat de pieken werden veroorzaakt door de problemen die hun klanten ondervonden met het contact met Odido-klanten.


Ook bij meerdere banken werden vanochtend problemen gemeld op Allestoringen. Dat gold met name voor de RegioBank, ASN Bank en SNS. Het is zeer waarschijnlijk dat dit verband houdt met de storing bij Nikhef. ASN Bank, moederbedrijf van de drie eerdergenoemde banken, is daar zelf geen klant. Het maakt echter wel gebruik van diensten van internetknooppunt NL-ix, dat op zijn beurt weer klant is van Nikhef. Het is ook mogelijk dat ASN diensten afneemt van Eurofiber, maar dat is niet bekend; de zakelijke provider heeft geen openbare lijst van klanten.
Klinkt niet heel erg als "Odido heeft iets verkeerd aangesloten". Het was heel erg Nikhef specifiek.
Als je enigsinds verstand van datacenters hebt dan lees je exact dat odido iets niet goed heeft aangesloten heeft (of een feed te veel heeft overbelast)
Als je echter verstand ervan hebt weet je dat er nog veel meer fout kan zijn gegaan.

b.v.

Fout aangesloten ( beide op 1 feed)
Teveel stroom van 1 feed nodig hebben, wat artikel suggereert.
Zekering van 1 feed is al een jaar stuk maar wordt niet gemonitord.
Configuratie van router is niet goed gesaved zodat hij niet goed opkomt na een powerup.
Afhankelijkheden van een data centrum terwijl je meerdere datacentra gebruikt.
Dit soort scenarios niet oefenen.
Maandag had Nikhef een issue en daar hadden een aantal partijen last van. Gezien de timing van de issue bij Odido en het feit dat ze daar hosten is dat blijkbaar ook voor hun de oorzaak geweest. En bij Odido duurde de storing veel langer. Aangezien niemand wat wil zeggen blijft speculeren de enige optie dan, toch?
Aangezien niemand wat wil zeggen blijft speculeren de enige optie dan, toch?
Wachten met je artikelen tot je wel wat concrete info hebt lijkt mij een prima alternatief.
Dus dan schrijven we maar niets over het feit dat Nikhef communiceert over het issue in hun eigen DC?
Volgens mij heeft Nikhef alleen uitleg gegeven over wat er bij hun is gebeurd en wat toch tot storingen zou kunnen leiden bij klanten, en komt dat doorredeneren naar Odido dus vooral uit de koker van Tweakers?
Inderdaad, als een medewerker een van de basisprincipes uitlegt hoe je dingen op de stroom in een DC moet aansluiten en wat de mogelijke gevolgen ervan zijn (lees: dus géén onderdeel van het RFO-rapport), wil dat niet zeggen dat dat is wat er effectief is gebeurd. De enige die kan en mag zeggen hoe de apparatuur is aangesloten is de klant en het is ter zijner discretie om dat publiek te maken, dan wel intern te houden.

Er zijn immers nog verschillende scenario's mogelijk waarin je wél alles juist aangesloten hebt, maar toch down kunt gaan bvb door falende hardware die op dat moment iets zwaarder dan voordien belast wordt. Dat kan zelfs iets "dom" als een condensator in een voeding zijn, wat niet te monitorren is.
Dit is nou inderdaad al het tweede artikel hierover, wederom met enkel speculatie |:(
En niet te vergeten dat er ook nog bij Eurofiber wat apparatuur gesneuveld is (not sure of ook in Nikhef of elders) en Eurofiber toch wel een hele grote leverancier is voor Odido in het core-netwerk. Durf niet te zeggen of Odido ook gebruik maakt van actieve apparatuur of andere diensten dan darkfibers van Eurofiber maar kan mij voorstellen dat een probleem bij hen ook een probleem bij Odido kan opleveren.
ik denk dat de menselijke factor in dit verhaal serieus wordt onderschat.

de clou is dat voor een redundant systeem al de volgende zaken op orde moeten zijn;

apparaten moeten aangesloten zijn zoals op die studie. in het verleden gebruikten wij stopcontacten van een verschillende kleur om dit aan te duiden, met daarbij een autistisch toepassen daarvan. Je moet niet onderschatten dat het soms een versteken van een prise naar een vrije plaats 10cm verder is die het verschil is bij functioneren bij uitval en falen.

Daarnaast mag de interactie tussen jouw installatie, de installatie van de buren (als je daarmee koppelt op netwerkniveau) ook hier geen roet in het eten gooien. Als switch 1 met switch2 moet praten, dan zijn die best gevoed op dezelfde voedingen. Als je dat niet doet en switch 1 en switch 2 (van bijvoorbeeld odido & eurofiber) staan op A en B, en de fallback van switch 3 en 4 staan op B en A, dan verlies je functionaliteit bij het wegvallen van een feed.

het zit dus soms in een klein hoekje. niet alle apparatuur heeft redundante voeding, en dan nog, kan dit op zich een probleem zijn. een goed richtgetal is 40% van de maximale stroom doen voor feeds die elkaars backup zijn, soms zelfs nog minder.... Doe je dat niet, krijg je uitval bij wegvallen van een feed. Zoals gesteld, als 1 feed 10A moet leveren, maar een deel van de feeds B beroept op A wanneer B uitvalt, kan dit gekke fenomenen met zich meebrengen.

de eenvoudigste manier om dit te testen is om stroompannescenariotesten te doen. Maar dit is niet altijd mogelijk. de installatie is immers in dienst en je klanten vertrouwen erop dat die dienst geleverd blijft.

Werken of lopende projecten in de installatie vergroten de kans op fouten met een factor 10 tot 100.

PS: zij die denken dat een ATS de oplossing is voor een systeem dat kritisch is maar niet redundant gevoed kan worden, hebben het fout. Als je een ATS nodig hebt voor een kritisch apparaat gebruik je het foute apparaat, zowel ATS als apparaat zijn nu een single point of failure (SPOF). het is zelfs mogelijk dat de betrouwbaarheid daalt omwille van het toevoegen van een component ipv dat deze stijgt, afhankelijk van het type voeding.

een (groot) deel van de lading kan je afdekken dmv testen, maar dan moet dat toegelaten zijn, en ook daar zit meestal een groot probleem want niemand wilt dat de boel uitvalt.

samengevat wat je nodig hebt om dit goed te doen werken;

- de studie is volledig uitgevoerd en stemt nog 100% overeen met de realiteit nu (verbruikers, voedingsmogelijkheden).

- de installatie is 100% uitgevoerd als in de studie

- de installatie is 100% getest voor uitval van elke feed en het gedrag is gelijk aan het te verwachten gedrag.
PFF al zovaak gezien,

hele racks dubble aangesloten alleen de switches voor netwerk waar zi in gaan zitten dan bijde op de zelfde power of bij redudante voeding stekkers in zelfde block.

allemaal van dat soort dingetjes.
Ach, wij hadden voor enkele enkelvoudige apparaten een mooie ats erin hangen.

Tot die bij een stroomstoring van 1 feed kortsluiting gaf en de andere feed ook uit knalde.....
Nadeel is dat bij een stroomonderbreking in het ene deel al het vermogen op het andere deel komt. Die krijgt dan een verdubbeling van het vermogen te verwerken.
Wat bedoel je met 'er was toch wel wat meer aan de hand'? Want je geeft daar zelf geen onderbouwing voor.

Stellen dat men wel weet wat secundaire voeding is is geen onderbouwing dat men dat ook toe past. Het nieuws is niet dat men het niet weet.

Stellen dat niet alle apparaten meerdere voeding ondersteunen is geen onderbouwing dat men dat soort apparatuur in gebruik heeft.

Wat je nmm toont is dat speculeren juist prima kan om mogelijkheden aan te geven. Dat doe je zelf immers ook. Dus wat is nu je puntt? Dat de redactie niet meer mogelijkheden benoemd? Dat je geen mogelijkheden leest die je liever (ook) benoemd had gezien? Dat is de vrijheid van de redactie. (Opmerking daarover horen overigens thuis bij de redactie, via GoT).
Het verschil tussen mijn "aannames" en die Tweakers hier doet is dat ik daar niets of niemand mee in een kwaad daglicht zet.
Anders dan dat ik dit geval dan een beetje laat doorschemeren de kwaliteit van de berichtgeving hier niet op peil te vinden.
Dus wat is nu je puntt? Dat de redactie niet meer mogelijkheden benoemd? Dat je geen mogelijkheden leest die je liever (ook) benoemd had gezien?
Dit is een nieuwsbericht over Nikhef waar op één of andere manier Odido voor in de titel benoemd moet worden terwijl Odido in beginsel niks met de inhoud van het bericht van doen heeft.
Dat je de relatie tot de storing bij Odido als mogelijkheid ergens je item noemt is echt wel wat anders dan waar ze nu voor gekozen hebben hier.
(Opmerking daarover horen overigens thuis bij de redactie, via GoT).
Ik denk niet dat het de bedoeling is dat ik reacties (al dan niet op posters) hier op de FP in GoT ga posten alleen omdat het wat met de redactie van doen heeft.
En ook niet elke zijdelijkse opmerking hoeft naar de redactie als concrete feedback allicht, zo hard trek ik hier verder namelijk ook niet aan.

[Reactie gewijzigd door Polderviking op 21 november 2025 15:07]

Je opmerking is niet zijdelings op de redactie. Je stelt immers zelf dat het je om het verschil gaat dat het nieuws aannames doet die volgens jou het bedrijf in een kwaad daglicht zouden zetten. Je hebt daarmee direct kritiek op het nieuws en de redactie.
Ze konden een derde beschikbare feed tijdelijk als "2e" gebruken, alleen zat het mailtje in de spam. Ofzo. ;)
Hoe snel schakelt zo'n rack normaliter om naar de secundaire voeding? Of lopen beide voedingen altijd parellel aan elkaar, zodat er geen tijdsverlies is?

Kan me enigszins voorstellen, dat hier tussen best een minimale tijd zit. Geen 51 seconden overigens, maar wellicht een fractie van een seconde?
Normaliter gebruik je twee feeds met twee voedingen. En dan kan de apparatuur zelf overschakelen als er wat uit valt. Het is wel zo dat je het ook dusdanig moet instellen voor redundantie.

Heb je dat niet kun je altijd gebruik maken van een ATS (Automatic Transfer Switch) die zelf schakelt tussen de feeds.
Beide voedingen in een server of appliance staan aan. Als er 1 een storing heeft krijg je een alarm zodat je die snel kunt vervangen.
Ligt aan de instellingen op de machines. Bij servers kan je instellen active/passive of grid redundant of andere.
Gewoon direct, beide voedingen zijn aangesloten en actief, je stelt mogelijk wel een primary in (bijv om de UPS te ontlasten) maar overschakelen gaat direct als op 1 van de 2 poten de spanning weg valt.

Je kan ook instellen dat de last over beide verdeeld wordt, zolang de totale vraag maar niet de capaciteit van 1 voeding overschrijdt zal het dan goed gaan.
Je hoort in zo'n rek apparatuur te hebben hangen met twee voedingen, waarbij je altijd het volledige apparaat van stroom kunt voorzien op 1 voeding. Je hebt dan geen vertraging als er een voeding uit knalt.
Sinds maandag doet mijn Odido Klik&klaar, zoals ik praat, het stottert de hele dag door. Denk toch dat ik de komende week ga kijken naar een leuke glasvezel deal, klik&klaar begint echt te irriteren.
Puur uit interesse, waarom ben je uberhaupt voor klik&klaar gegaan als je glasvezel kunt krijgen? Glasvezel is in alle aspecten beter toch?
Ik woon in een (toren)flat, daar staat een 10 Gb mast met straalverbinding op van Odido.

Veder staan er ook masten op van Vodafone en KPN, dat zijn 1 Gb masten, ik woon beneden op de bg grond en met KPN heb ik thuis geen ontvangst. Odido doet hier in huis makkelijk 1 Gb met klik&klaar.

Maar vier keer per uur 30 seconden uitval, dat werkt niet voor mij, ik werk thuis, het is ontzettend irritant.
KPN op een 1Gbps-verbinding. Lijkt me stug gezien KPN standaard opstelpunten met 10Gbps direct op een coreswitch in de Metro Core locatie verbindt in ster-topologie. Als dat geen optie is dan wordt het een straalverbinding en die halen ook makkelijk boven de 1Gbps.

Dat KPN geen bereik heeft in jouw woning en Odido wel kan komen door tal van oorzaken, een grote is bijvoorbeeld het aantal graden mechanische of elektrische tilt. Mechanisch kan je zien, elektrisch niet want dat gebeurt in de antenne zelf. Verder heeft het ook met type antennes te maken, de ene straalt sowieso wat verder naar beneden dan de ander. Heb er met mijn werk overigens bij KPN niet echt last van, ookal sta ik op de grond van de locatie waar het opstelpunt is gebouwd. Danwel masten, danwel daklocaties. Verder kan je het Klik&Klaar modem niet echt vergelijken met bijvoorbeeld een mobiele telefoon: compleet andere architectuur, ander modem en hele andere antennes.
Glasvezel is in alle aspecten beter toch?
Behalve kosten
Dat is correct, 1gb internet voor € 25.- pm, het deed een jaar ontzettend goed, sinds maandag heb ik steeds uitval, dat is spijtig.
1 gbit?
De maximaal haalbare snelheid kan per locatie verschillen. En kan uiteenlopen van 5 Mbit/s tot 300 Mbit/s.
Dit is beschikbaar op je adres: Klik&Klaar Internet via ons 5G-netwerk met een verwachte snelheid tot 60 Mbit/s download en tot 15 Mbit/s upload.
Dit is beschikbaar op je adres: Klik&Klaar Internet via ons 5G-netwerk met een verwachte snelheid tot 123 Mbit/s download en tot 26 Mbit/s upload.

[Reactie gewijzigd door Olaf van der Spek op 20 november 2025 16:29]

Download kom ik makkelijk aan de 1000 Mbit/s, upload rond de 40 Mbit/s.

Op de Odido site geeft Odido aan dat ik 300 Mbit/s kan halen, maar het is altijd veel meer dan dat.
Download kom ik makkelijk aan de 1000 Mbit/s, upload rond de 40 Mbit/s.
Met Klik een klaar? Dat is toch via mobiele 5G verbinding? 1000mbit is de maximale snelheid bij ideale omstandigheden. Ik denk niet dat ik dat ooit gehaald heb met mobiele 5G.

Wij gebruiken het in het buitengebied voor een vakantie huisje, daar kom je niet verder dan 20 tot 40Mbit.

[Reactie gewijzigd door david-v op 20 november 2025 20:02]

Een buitengebied is ook wel heel anders dan het stadse (I presume) waar waarschijnlijk meerdere sites zijn, waar N78 voor handen is en waar het opstelpunt ook nog eens een stuk dichterbij staat. Dat maakt allen echt serieus verschil. N78 speelt hierin wel een sleutelrol gezien de gigantische capaciteit. Ook de uplink van een opstelpunt maakt uit; zit het in een 10Gbps ring of draait het nog daisychained achter een minilink bijvoorbeeld. Maakt ook een serieus verschil samen met andere dingen. Op N78 kan je toch wel richting de 1250Mbps halen op de downlink, als het niet hoger is. De beperking ligt veelal aan de snelheidscap die aan het abonnement hangt.

Ik haal doorgaans ook 650Mbps op mijn Klik&Klaar maar die zit in een Teltonika RUTX50 met externe antenne.

[Reactie gewijzigd door NHendriks op 20 november 2025 19:31]

Even afwachten misschien komt het nog goed wat ik wel verwacht. Dit lossen ze heus wel op heeft even tijd nodig. Even aankijken en veranderd er niets kan je altijd nog gaan.
Odido heeft zover ik begrepen heb veel hoog een duur technisch personeel laten vertrekken en dat heeft ze geen goed gedaan als ik alles zo mag ervaren. Thuis en mobiel bij Odido als back-up en die vliegen er in 1 jaar tijd meerdere keren uit en heb ook Ziggo Zakelijk met Vodafone en die hebben er bij mij in geen tijden uit gelegen.
Alles heeft een prijs.
ik heb hetzelfde hier met klik en klaar sinds maandag, daarvoor nooit last van gehad. Elke zoveel uur gaat ie er voor ~20 seconden uit. Ik hoop dat dit nog opgelost gaat worden anders ga ik op zoek naar alternatieven.

Ik heb zelf geen andere makkelijke opties, geen glasvezel. Er is een trage DSL-lijn naar mijn flat, welke duurder is dan klik en klaar. Dus dan inleveren op zowel prijs als snelheid, voor meer stabiliteit. 2 stappen terug, 1 vooruit.

Ik vind het jammer want de snelheid van klikklaar in mijn locatie bevalt extreem goed. Ik trek makkelijk dingen van het internet met 30Mb/s. Had me niet voorgesteld dat dit kon met KlikenKlaar.

Latency is iets waar ik zelf mee kon leven als drawback, maar de stabiliteit is me te veel dat ik in moet leveren.
Ik besef me dat mensen het wellicht niks vinden. Maar voor €40/maand heb je Starlink met een snelheid van 400/40mbit, geen datalimiet en een ping van 25ms.
Voor 40 euro heb je ook wel een vaste lijn met geen datalimiet en 3 - 10ms ping, waarom zou je dan Starlink nemen? Kijk nooit op die website, maar moet je ook niet een receiver nog aanschaffen?
Omdat niet elke woning in Nederland aangesloten is op glasvezel / Coax of een vlotte DSL optie.

Voor de buitengebieden is iets als Klik en Klaar en Starlink dus best een goede optie
Geen glasvezel hier of ander snel internet, enkel beetje versneld met mobiel internetmaar ook dat is geen vetpot.. Zelfs Odido klik&klaar bleef hangen op 30MB max. Maar zelfs als ik alleen mijn ADSL zou hebben dan nog zou het idee dat mijn geld naar het bedrijf van iemand gaat met de getoonde sympathiën ..... Brrrrrrr.

Dan maar oldschool last van mijn principes hebben :?
Ik heb in de polder 3 mb en 30 ms…
Op welk medium? Ik heb LAN parties van 50 man op Starlink gedraaid, en dat ging top. Ik zou je wel aanraden hem met ethernet aan te sluiten, en niet de ingebouwde wifi te gebruiken.
Er is een trage DSL-lijn naar mijn flat,
Geen Ziggo / coax?
Dit hele artikel lijkt me puur speculatie, zonder enige reactie van Odido of Nikhef die dit bevestigen.


Kan best dat het wel goed aangesloten was, maar er een hardware component gefaald heeft. Of dat de uitval zorgde voor een korte daling in de beschikbare stroom doordat alle servers ineens over moesten schakelen, waardoor er beveiliging insloeg.
Of... nogmaals, allemaal speculatie.

Sowieso bijzonder dat Odido specifiek eruit wordt gepikt door de schrijver, er waren meer partijen met problemen zoals Eurofiber.
Precies: de schrijver noemt Odido, Nikhef niet. Een beetje kort naar de conclusie toe geredeneerd.
Tweakers: Jullie moeten je wel schamen zeg! Eerst al dit artikel, nu dit artikel. Waar stopt het bashen van Odido? Nogal suggestief bovendien dat "mogelijk verkeerd aangesloten". In beide artikelen is enkel Odido in de titel opgenomen, geen van de andere bedrijven/instellingen welke getroffen waren.

Ik heb niets met Odido en neem geen producten van hen af, maar alsjeblieft, ga objectief en informatief publiceren i.p.v. speculatief. :(
Zeg tegen de massa dat een bedrijf als Eurofiber een storing heeft en niemand zal weten waarover het gaat. Schrijf dat Odido een storing heeft en je krijgt onmiddelijk reacties van mensen die zeggen hier ook/niet.
Hoe is dit een antwoord op de genoemde conclusie die n.a.v. dit artikel toch wel vaak getrokken wordt door de lezers?

Of bedoelde je te bevestigen dat dit artikel vooral bedoeld is om traffic naar de website te trekken, door iets te roepen waar mensen de neiging op hebben om te willen reageren/corrigeren?
"Of je stopt de stekker erin" :) Van de oude IBM reclame.
Ik heb in mijn werkzame leven alle mogelijke opties qua verkeerd aansluiten al voorbij zien komen. Ik denk dat het ook praktisch onmogelijk is om dit altijd te voorkomen. Je kunt veel automatiseren maar juist de stappen daarvoor gooien vaak roet in het eten.
Odido heeft alweer een storing. Mijn ftth (Rekam gebied) is zojuist uitgevallen. Dit gaat wel lekker zo.
Hier ook glasvezel met storing rond 17 uur vandaag.
Dit zinnetje: "Een woordvoerder van Odido wilde niet inhoudelijk reageren." wordt je toch helemaal **** van.

Ten eerste ben je nu woordvoerder of niet?

Ten tweede zouden dit soort bedrijven gewoon wettelijk verplicht moeten zijn om hierop te reageren.

*dit soort slaat op bedrijven met een maatschappelijk belangrijke funtie.
Meestal zegt het niet willen reageren van een woordvoerder genoeg. Odido is natuurlijk niet een partij die techniek echt hoog in het vaandel heeft. Maar goed, daar is hun prijs ook naar.
Ik ben het volkomen eens met je gevoel, feit is wel dat vele mensen op hun zeepkistjes aan de kant van de kade staan te roepen hoe het allemaal wel zou moeten.

Daarbij vergeten dat er gewoon fouten gemaakt worden en/of de nuances vergeten.

Ik praat het alles behalve goed hoe gemakkelijk bedrijven er soms vanaf komen.

Wij hebben echter nul,nul idee over context en wat er daadwerkelijk gebeurt is.
Misschien is het als simpel als iemand die gewoon een foutje gemaakt heeft doordat zijn collega toevallig die dag ziek was, of als moeilijk dat er bepaalde spanningen onderling zijn of gewoon weer eens een incompetente manager die loopt te schreeuwen.
Het is net het gebrek aan duidelijke communicatie (van de RCA) dat het wantrouwen schept waardoor mensen (zonder dat kennis of ervaring een vereiste is) zomaar wat gaan roepen.

Want als ze gewoon zouden zeggen "Er is een bekabelingsfout bij de stroomredundantie van een switch gemaakt, waardoor na een incident onverhoopt uitval is ontstaan. We doen het nodige om te voorkomen dat dat nog gebeurd" (wat mooier en technich correct ;) ), zouden we hier maar heel weinig hebben om over te roepen/speculeren...
Dat klopt ja, maar dat kan alleen als het antwoord zo simpel is.

Gewoon niet gaan roepen en speculeren is overigens ook een oplossing.
Mocht het te vaak gebeuren wordt er wel aan de bel getrokken.

Het is soms ook een kwestie van verwachtingen misschien.

Anyway, nogmaals ik keur het ook niet goed, maar ik geef enkel wat context :)
Het antwoord hoeft niet simpel. Technisch correct en eerlijk, zonder schieten op 'daders'.

Kijk naar wat cloudflare doet, of Microsoft... toegegeven dat zijn grotere bedijven met andere klanten en budgetten, maar ze tonen wél dat met de juiste informatie op het juiste moment je heel wat speculatie en wantrouwen kan wegnemen.
Dat zou ze inderdaad sieren, maar juridische kan dat niet heel handig zijn qua schade claims oid.. want je zegt eigenlijk dan "de fout lag geheel bij ons"
Goeie communicatie blijft hun vrije keuze... maar wel één waar elk bedrijf goed over moet (laten) nadenken.
Mwah. Odido heeft wel een van de sterkste 5G netwerken van het land en lopen veruit voorop als het komt op glasvezel.

De overname van Tweak vergeten? Waar denk je dat het 8Gbps aanbod vandaan komt? Dat is de tweak 10gig fiber deal, maar dan wel correct verwoord.
Je zal wel gelijk hebben met het 5G netwerk, ik geloof direct dat die erg goed is en dat zie je ook wel terug in veel onderzoeken. Maar lopen veruit als het komt op glasvezel snap ik niks van, wat doen ze meer dan KPN? Behalve de overboeking flink verhogen t.o.v. andere providers. Nu zal een 8Gbps lijn niet snel vol zitten en als je wel zo knap genoeg bent om dat te doen kan het haast niet voor heel lang zijn want je opslag zit in een mum vol, maar het is niet technisch voorop lopen maar gewoon een keuze.
wat doen ze meer dan KPN?
Nouja, vooral minder, Minder geld vragen.

KPN levert dezelfde XGS-PON lijnen met identieke hardware, maar dan veel duurder. Plus ik kan nu bij KPN niet meer krijgen dan 1gbps, bij odido wel 2 en 8.

En als ik dat bij Odido doe dan krijg ik een XGS-PON lijn van KPN, maar KPN zelf wil dat niet gaan doen.

KPN is voor de consumenten echt een bagger bedrijf. Dingen die ze leveren zijn vaak oke, maar als het nog niet kan, dan moeten er eerst tig andere initiatieven proberen het van de grond te krijgen en dan vlak voor dat die de vergunning rond hebben zegt KPN oh nee wij doen het wel even. Doen ze vel te vaak om daar nog wat aan te gunnen.
Identieke hardware? Goeie grap. KPN draait op Alcatel-Lucent op AON-lijnen en Nokia voor PON, sure AL is nu ook Nokia maar dat terzijde. Je CPE is Sagemcom met een ONT van Genexis of Nokia. Odido draait op Huwei OLT's (zowel PON als AON), je krijgt een Huawei ONT en een Zyxel modem. Hoe is dat identiek?

Verder, dat je bij Odido een XGS-PON lijn krijgt over KPN glasvezel betekent niet dat je ook op de KPN-apparatuur zit. Als KPN nog maar 1Gbps levert zit je in nog niet omgebouwd AON-gebied waar Odido reeds PON-apparatuur geplaatst heeft. Het is dus niet 'KPN zelf wil dat niet gaan doen'. Erg makkelijk om te roepen maar je opmerking slaat echt kant nog wal wat dit betreft.
Identieke hardware? Goeie grap. KPN draait op Alcatel-Lucent op AON-lijnen en Nokia voor PON, sure AL is nu ook Nokia maar dat terzijde. Je CPE is Sagemcom met een ONT van Genexis of Nokia. Odido draait op Huwei OLT's (zowel PON als AON), je krijgt een Huawei ONT en een Zyxel modem. Hoe is dat identiek?
Oke oke, even iets meer abstractie graag. Welk exact merkje er aan hangt is niet zo heel relevant, alle genoemde zaken zijn gewoon "goedkoop" die van KPN zijn niet significant anders geprijsd en daardoor van betere kwaliteit oid. Dat het niet 1-op-1 identiek is betekent niet dat het niet in dezelfde klasse hardware zit.

Nee integendeel. Hoewel KPN twee grote leveranciers gebruikt (AL/Nokia), is het totaalplaatje vaak ouder en minder flexibel dan je zou verwachten. Het AON-domein draait nog steeds op de oude Alcatel-Lucent 7302/7330 apparatuur in de DSLAM uit een tijd waarin glasvezel “exotisch” was. Sommige chassis zijn meer dan tien jaar oud, met beperktere uplinks, oudere switching-architectuur en minder dynamische provisioningopties. Dat werkt vaak prima, maar het is niet modern. Ik heb hier al eens issues mee gehad doordat er fysiek een module door was gefikt. Want KPN doet bij mij de belichting. Zit je een paar weken zonder internet.

Als we dan aan de CPE zijde kijken, ook de Nokia PON-uitrol is niet per definitie cutting-edge. Nokia’s GPON en XGS-PON hardware is solide, maar relatief conservatief: trage introductie van features zoals geavanceerde DBA-profielen, beperkte flexibiliteit in OMCI-varianten, en langere validatietrajecten waardoor innovaties pas laat live gaan. Bij de KPN-wholesale-keten komt daarbovenop een starre provisioninglaag: BNG’s met ouderwetse VLAN-per-service architecturen, weinig flexibiliteit in multicast-offloading, en een netwerk dat vooral stabiliteit boven vernieuwing kiest, maar dat niet per se kan garanderen.

Maar hoe meer ik er nu over na zit te denken hoe meer storingen en issues ik naar boven kan halen met KPN en hoe meer "anti-innovatie" keuzes ik ook zie backfiren. Dus wat @SirMemeAlot zijn vraag betreft, dit is ook voor jou.

Wat veel mensen vergeten: als we het hebben over “hardwareklasse aan klantzijde”, dan gaat het niet om wat er theoretisch in een datasheet staat, maar om de feitelijke betrouwbaarheid van de apparaten die in het veld staan. En bij KPN is precies díe keten al langere tijd problematisch.

De Sagemcom Box 12 heeft inmiddels een reputatie opgebouwd van instabiliteit en hardwarefalen. Duizenden klanten kregen de afgelopen jaren te maken met uitvallende voedingen, defecte 12V-rails, spontaan herstartende modems en Wi-Fi-chips die bij hogere belasting simpelweg oververhit raakten. KPN moest meerdere omruilrondes doen, en recent is er zelfs een extra campagne geweest om specifieke batch-voedingen proactief te vervangen omdat ze te vroeg degradeerden.

nieuws: KPN stuurt klanten nieuwe adapters voor Box 12-modems omdat oude kunnen storen

nieuws: KPN werkt aan update voor Box 12-modem om IPv6-problemen op te lossen

Ook issues met het bijbehorende TV+ platform zijn er veel:

Bor in 'KPN-klanten klagen over problemen met TV+ Box'

Ook de ONT-lijn heeft problemen gehad. Zowel de Genexis GPON-ONT’s als bepaalde Nokia XS-010X-series werden in grote aantallen teruggehaald vanwege instabiliteit, verkeerd functionerende optics, slechte laserpower-marges of inconsistent OMCI-gedrag. In diverse regio’s werden complete batches preventief vervangen omdat de failure-rate boven de norm schoot.

nieuws: KPN gaat bestaande Genexis-glasvezelkastjes vervangen door nieuwe modellen

Waarom het dan “hardwareklasse-technisch” toch gelijk is? Dit is juist waar het nuanceverschil zit in de abstractie. Op papier komen KPN en Odido uit dezelfde categorie CPE inkoop. het merkje maakt niet uit, de hardwareklasse is hetzelfde:
  • goedkope massamarkt-ONT’s (Huawei, Nokia, Genexis -> allemaal budgetlijnen)
  • modems met Broadcom/Hisilicon-klasse SoC’s
  • low-cost voedingen, geen overbuilt enterprise-PSU’s
  • alles ontworpen om miljoenen units uit te rollen tegen minimale prijs
Dus ja, de klasse is gelijk, iedereen koopt low-margin CPE in.

KPN levert internet nog steeds via PPPoE-sessies op hun wholesale-BNG-infrastructuur. En ja, dat is een duidelijk teken dat delen van hun platform nog stammen uit een tijd waarin ADSL de norm was en glasvezel “een rare luxe”.

PPPoE werd ooit ontworpen om
  • telefonie-netwerken naar IP te migreren,
  • gebruikers individueel te authenticeren,
  • en netwerkpartities simpel te houden op DSLAM’s.
Maar op glasvezel, met gigabit tot XGS-PON-snelheden, levert PPPoE vooral nadelen, KPN Wholesale zit hiermee vast aan een oude architectuur die enorm traag beweegt. PPPoE voegt 8 bytes per pakket toe, plus extra encapsulation afhankelijk van VLAN-config. Niet catastrofaal, maar onnodig op moderne fiber. PPPoE schaalde slecht op consumer-hardware. Zelfs vandaag nog zie je "high end"-routers die een PPPoE-gigabit niet halen door single-threaded sessie-afhandeling. Dat is ook waarom mensen bij KPN met eigen apparatuur soms niet boven de 800 Mbit uitkomen, maar bij Odido wel gewoon 940+ halen. Ook de reden dat KPN niet hoger aanbied dan 4 Gigabit. Er is gewoon geen budget CPE die dat ook daadwerkelijk kan. Voor >4 Gbit/s zou je een enterprise-klasse router of dedicated firewall moeten inzetten met PPPoE offload of volledig hardware-accelerated tunneling. Zelfs op high end prosumer hardware is 4gbit al amper haalbaar: https://www.reddit.com/r/Ubiquiti/comments/1buqkx1/max_speed_pppoe_on_udm_pro_with_10gbit_wan/
Het is dus niet 'KPN zelf wil dat niet gaan doen'.
Nouja ze gaan het gewoon niet aanbieden. Ik heb het ze zelfs gevraagd. 8Gbps is technisch niet haalbaar en 4 willen ze mij niet leveren.
Erg makkelijk om te roepen maar je opmerking slaat echt kant nog wal wat dit betreft.
Als ze het niet aanbieden dan willen ze het toch gewoon niet doen?

En ja technisch kunnen ze ook geen 8gbps aanbieden want PPPoe zit in de weg. Dat is dus niet alleen een stukje overprovisioning @SirMemeAlot , dat is gewoon een keuze die ze remt.


KPN draait glasvezel alsof het 2008-VDSL is. Anyways, thanks voor het komen naar mij spreekbeurt over KPN
Ze hebben niks van tweak echt overgenomen.

Netwerk is verkocht aan Trined.

8gbit is een product op kpn wba volgens mij, waar ze geen techniek voor doen dus.

En tweak had ipv6, bij odido blijft het daar ontzettend stil over.
8gbit is een product op kpn wba volgens mij,
En ODF en nog een paar anderen.

Ik kan hier met KPN AON niet hoger krijgen dan 1gbps bij KPN, maar bij Odido wel 8.
Ze hebben niks van tweak echt overgenomen.
wel de interne kennis.

uiteindelijk is het allemaal ODF wat de kar trekt op netwerk gebied. Daar moeten we echt wel blij mee zijn, want als het aan KPN lag hadden we allemaal echt nog ADSL.

https://trined.nl/blogs/opendutchfiber/
Tweak deed AON, heeft weinig te maken met XGS-PON, gewoon SFF+ module erin was de techniek van Tweak. Odido heeft niks qua netwerk overgenomen en juist snel afgestoten na overname.

Dus welke kennis hebben we het over?
Dus welke kennis hebben we het over?
Hoe je het aan de achterkant verder uitregelt. De voorkant AON of XGS-PON is redelijk triviaal. Dat is maar net hoe de infrastructuur erbij ligt en de CPE is ~net zo duur. Die infra hebben ze zelf meestal niet in beheer dus dat is voor Odido ook helemaal niet interessant. Maar hoe kun je competitief wel 10gig lijntjes aanbieden en technisch je overboeking op orde hebben in je backend systemen? Tweak heeft dat redelijk vroeg uitgedokterd, daarom boden ze het al in 2019 aan.

Wat er precies van die kennis is blijven zitten weet ik niet. Ik werk er niet, maar dat er kennis is overgenomen is wel duidelijk. Voor het netwerk zelf hoefde het niet (want dat is daarna ook verkocht, volgens mij wil Odido geen glas in eigen beheer). De enige assets die je dan nog overhoud is naam, klanten en kennis. Naam hebben ze niet meer, klanten een beetje dus enige wat dan overblijft is de kennis nietwaar?
Tweak bood het niet aan voor iedereen, was alleen proef voor een aantal mensen, maar vanwege problemen met de apparatuur zijn ze niet verder gegaan. En overboeking is geen rocket science natuurlijk.

Sinds Tweak is overgenomen is er technisch geen innovatie geweest op het core netwerk van Odido, die is nog hetzelfde, alleen uplinks zijn verhoogd voor meer klanten. Ze hebben niet eens IPv6 voor consumenten, alleen zakelijk. Geen reverse DNS, geen vast IP. Alles waar Tweak om bekend was hebben ze niet. Het is niet voor niks dat veel voormalige Tweak klanten overgestapt zijn naar partijen zoals Freedom en Glasnet, die dat allemaal wel hebben.

[Reactie gewijzigd door Zenix op 21 november 2025 15:36]

Nope, geen WBA maar ODF Access. KPN WBA doet op geen enkele manier 8Gbps voor FttH-verbindingen. Odido heeft bij ODF Access zelf apparatuur in de POP hangen waar je op aangesloten wordt.
Wie heeft het wel goed op orde dan met de kwalificatie die jij eraan hangt? Ik heb hier alle providers, zowel privé en zakelijk. Ik ben benieuwd.
Wettelijk verplicht nog wel...zo zo.

Hoezo zou een woordvoerder volgens jou altijd inhoudelijk moeten reageren dan? Ze voeren het woord, maar dat hoeft niet te betekenen dat ze altijd het woord voeren te pas en onpas. Daar kom je als bedrijf mee als de tijd rijp is en dan mag de woordvoerder pas zijn/haar zegje doen. Denk aan de beurs, schade, verzekeringen, imago etc. die allemaal van invloed kunnen zijn.

Je denkt teveel vanuit consumentengedachte, zo werkt dat niet. Een bedrijf als Odido kan met een verkeerd statement zoveel schade oplopen dat het uiteindelijk banen kan kosten. Wie wordt daar gelukkig van? Gewoon even ademen als bedrijf, goed uitzoeken, statement maken via woordvoerder als de tijd rijp is en bovenal niet je oren laten hangen naar mensen zoals jou.

[Reactie gewijzigd door Redondo1982 op 20 november 2025 18:52]

Een woordvoerder kan niet reageren als er vanuit het bedrijf geen informatie tot bij de woordvoerder komt. Dan is het beste wat je kunt krijgen: ik vraag het even na. Het is niet aan Odido om te reageren op een bericht van een ander bedrijf.
Kan opzich zijn dat de woordvoerder ook van niks weet en eerst moet overleggen voor die een antwoord kan geven.
En dan komt er een standaard zinnetje "Daar kunnen wij op het moment geen uitspraken over doen".
Ik ben ruimschoots oud genoeg om te weten dat Internet ontstaan is in de wereld van universiteiten en onderzoeksinstituten. Maar waarom is Nikhef ("Nationaal instituut voor subatomaire fysica") anno 2025 nog een centraal knooppunt voor commerciële providers als Odido, Ziggo en KPN?
Nikhef rekent in tegenstelling tot bijna alle andere datacentra geen maandelijkse kosten voor cross connects (patches tussen de diverse racks).

Dit maakt het vooral populair :-)
Hierom: Nikhef Housing – Nikhef Housing

Ze leveren gewoon commerciële datacenterdiensten.
https://www.nikhef.nl/news/nederland-25-jaar-geleden-voor-het-eerst-op-internet/

Internet en het www, en de rol van Nikhef
Eén van de belangrijkste diensten die op het internet gebruikt worden is het World Wide Web. Nikhef kent een lange geschiedenis op het gebied van het WWW. Het is nu bijna niet te geloven, maar in 1992 bestonden er slechts drie websites in de hele wereld: die van CERN, SLAC en Nikhef. De Nikhef website werd operationeel in february 1992.


NIKHEF speelde een pioniersrol, en is nu nog steeds een heel groot knooppunt voor verbindingen/routers. Zie ook review: Eén minuut uitval bij Nikhef ontregelde Odido's mobiele netwerk urenlang
O, dank! Dat 'review' artikel had ik gemist. Ze zijn dus wat dit betreft commercieel gegaan.

Ja, WWW en CERN... Ik herinner me een bijeenkomst in SURFnet verband eind 1990 waar een paar mannen arriveerden direct uit de nachttrein na een bezoek aan CERN. Ze moesten meteen iets bijzonders laten zien. Na het nodige geklooi met een modem en floppies verscheen daar, tergend traag op het scherm: een 'website', al werd het toen niet zo genoemd. Tekst in kleuren, uitgelijnd om een heel klein plaatje. En links waar je op kon klikken. Ik herinner me niet dat we heel erg onder de indruk waren. Het zal ook een heel vroege versie geweest zijn, want Tim Berners-Lee heeft de eerste HTML specificatie pas in 1991 gepubliceerd.

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn