Toen het mobiele netwerk van Odido op maandagochtend een paar uur niet stabiel werkte, leek dat een storing zoals die recent vaker zijn voorgekomen. De oorzaak lijkt te liggen bij een extern datacenter, maar het is wel een bijzondere. In een datacenter van een natuurkundig onderzoeksinstituut vond een stroomstoring plaats die precies 51 seconden duurde, maar grote impact had op niet alleen Odido maar ook Eurofiber, en vervolgens weer andere diensten.
Wat is Nikhef?
Om te begrijpen waar deze storing vandaan kwam, duiken we de subatomaire fysica in. Geen zorg, dit wordt geen college van Robbert Dijkgraaf, we gaan het hebben over een datacenter. Specifieker: we gaan het hebben over Nikhef, van oorsprong een instituut dat onderzoek doet naar subatomaire fysica. Dat onderzoek doet het nog steeds, maar inmiddels beheert Nikhef ook een groot datacenter dat vooral dienst doet als internetknooppunt. De organisatie heeft naar eigen zeggen 'een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het internet, satellietnavigatie, geavanceerde sensortechnologie en medische beeldvormingstechnieken'. Computable schreef in 2017, toen Nikhef zich aansloot bij de Dutch Datacenter Association, dat het instituut 'vanaf het begin' betrokken is bij de ontwikkeling van het internet, vooral door experimenten met de Europese raad voor kernonderzoek, het Cern.
We spraken met meerdere tweakers die op een of andere manier werken met het datacenter van Nikhef. Een van hen zegt dat je je als klant tot een paar jaar geleden nog moest melden aan de balie van 'een soort universiteitsgebouw' om toegang te krijgen. Sindsdien is het datacenter gegroeid en professioneler geworden. Desondanks is het naar verluidt nog relatief kleinschalig en vooral heel techneutvriendelijk. Een andere tweaker vertelt dat beheerders kabels tussen de kasten in het datacenter zelf mogen trekken, mits ze deze netjes labelen en documenteren. Nikhef heeft daar ook richtlijnen voor opgesteld.
Desondanks is Nikhef, mede omdat het zo'n belangrijke plek is geweest voor het ontstaan van het internet, een van de belangrijkste datacenters voor de connectiviteit in Nederland en delen van Europa. Onder meer Proximus, Eurofiber, Ziggo, Odido, KPN, Tele2 Zweden, het Deense TDC en het Finse Elisa hebben hardware staan in Nikhef. Dat komt ook doordat Nikhef een datacenter is dat vooral voor connectiviteit bedoeld is. Volgens een van de tweakers die wij spraken staat Nikhef zelfs alleen routers toe, een andere houdt het erop dat Nikhef 'liever niet' heeft dat klanten er servers plaatsen.
Een storing van één minuut
Een tweaker meldt dat alle voedingen bij 'serieuzere datacenters' zoals Nikhef dubbel zijn uitgevoerd. Het datacenter verwacht van klanten dat zij een van die powerfeeds continu belasten en de andere alleen als back-up gebruiken of met apparaten die een dubbele voeding hebben. Een van de feeds viel om 8:44:45 uur precies 51 seconden uit, zo meldt een tweaker op basis van de logging van zijn router. Dat had lang niet voor alle klanten impact, omdat de andere voeding wel bleef werken. Bij twee providers, EuroFiber en Odido, leek dat anders te zijn, maar waarom daar problemen ontstonden, is moeilijk te zeggen. Eurofiber zelf zegt niet expliciet dat de stroomuitval bij Nikhef de oorzaak was van de storing bij de zakelijke provider. "Deze verstoring had een landelijke, externe oorzaak en lag buiten onze eigen infrastructuur", reageert een woordvoerder op vragen van Tweakers. "Wij blijven de situatie actief monitoren en houden alles nauwlettend in de gaten. Voorlopig hebben wij nog geen definitieve verklaring ontvangen van de betrokken partijen over de oorzaak van de onbeschikbaarheid."
Ook Odido wil alleen verklaren dat een stroomstoring in 'een datacenter' de oorzaak was van de storing waardoor het mobiele internet maandagochtend instabiel werkte. Op Allestoringen kwamen ook duizenden meldingen binnen over KPN en Ziggo, die beide ook klant zijn bij Nikhef. Woordvoerders van die bedrijven verklaren echter dat er bij hun netwerken geen storingen waren. Zij zeggen dat de pieken werden veroorzaakt door de problemen die hun klanten ondervonden met het contact met Odido-klanten.
Ook bij meerdere banken werden vanochtend problemen gemeld op Allestoringen. Dat gold met name voor de RegioBank, ASN Bank en SNS. Het is zeer waarschijnlijk dat dit verband houdt met de storing bij Nikhef. ASN Bank, moederbedrijf van de drie eerdergenoemde banken, is daar zelf geen klant. Het maakt echter wel gebruik van diensten van internetknooppunt NL-ix, dat op zijn beurt weer klant is van Nikhef. Het is ook mogelijk dat ASN diensten afneemt van Eurofiber, maar dat is niet bekend; de zakelijke provider heeft geen openbare lijst van klanten.
De storing roept daarmee ook vragen op over de kwetsbaarheid van internetverbindingen in Nederland. Want als een stroomstoring van minder dan een minuut al serieuze problemen kan veroorzaken bij twee grote providers in Nederland, wat zijn dan de gevolgen van een serieuzere, langdurige storing? En waarom ondervonden twee grote bedrijven problemen terwijl slechts een van de twee feeds uitviel? Het is een vraag die vast en zeker nog besproken zal worden, vooral bij die bedrijven zelf.
Nikhef wilde nog geen inhoudelijke reactie geven op vragen van Tweakers. Het bedrijf meldt wel dat het nog onderzoek doet naar de oorzaak van de storing en zijn klanten later informeert over de resultaten. Wanneer dat precies gebeurt, is niet bekend.
Redactie: Imre Himmelbauer • Eindredactie: Marger Verschuur