Politie arresteert 17-jarigen die met wifisniffer voor Rusland zouden spioneren

De Nederlandse politie heeft twee 17-jarige jongens aangehouden die met een wifisniffer hacks zouden willen uitvoeren op ambassades en politiediensten in Den Haag. Dat gebeurde volgens De Telegraaf in opdracht van Rusland, al heeft de politie dat nieuws nog niet bevestigd.

De Telegraaf schrijft dat de politie twee jongens van 17 jaar heeft aangehouden, al ontbreken veel details nog. De jongens zouden met een wifisniffer door Den Haag zijn gelopen, onder andere langs de ambassade van Canada en de hoofdkantoren van Europol en Eurojust.

Volgens De Telegraaf zouden de jongens hebben gehandeld in opdracht van Russische inlichtingendiensten nadat ze werden benaderd via Telegram. De vader van een van de jongens heeft dat gezegd. Daarover wil het Openbaar Ministerie niets zeggen. Dat doet het onder andere vanwege de leeftijd van de verdachten. Het OM bevestigt wel dat de jongeren zijn opgepakt. De jongens zijn voorgeleid aan de rechter-commissaris. Een van de jongens moet veertien dagen langer vast blijven zitten. De ander kan zijn zaak thuis afwachten, met een enkelband om.

Reacties (199)

[NEK]

Wat veel mensen niet weten is dat netwerken “sniffen” doe je in feite al zodra je laptop of telefoon kijkt of er wifi in de buurt is. Dat is passief scannen doordat je apparaat “luistert” naar SSID’s die toch al publiekelijk worden uitgezonden. Daar is niks strafbaars aan. Een wifi-sniffer zoals in deze zaak kan meer dan dat want sommige tools kunnen daadwerkelijk netwerkpakketten daadwerkelijk “capturen” en zo ook vertrouwelijke communicatie onderscheppen. Op dat moment begeef je je op het terrein van art. 139c Sr (verboden aftappen) of zelfs art. 138ab Sr (computervredebreuk). Maar in geen enkel bericht wordt duidelijk of deze jongens dat ook echt deden. Er staat alleen dat ze een “wifi-sniffer” gebruikten, en dat kan net zo goed een app zijn die simpelweg netwerken in kaart brengt. De suggestie van “spionage” komt dus vooral voort uit de context (langs ambassades, Europol, en in vermoedelijke opdracht van Rusland), niet per se uit de technische diepgang van wat er gedaan is. Daar komt nog iets belangrijks bij namelijk dat iets verdachts is niet automatisch een misdrijf. In het strafrecht geldt namelijk geen straf zonder wet (nulla poena sine lege). Verdacht gedrag kan reden zijn om in te grijpen of onderzoek te doen maar pas als bewezen is dat er daadwerkelijk communicatie is onderschept of er is binnengedrongen of dat er opdrachten van een buitenlandse mogendheid zijn uitgevoerd, wordt het strafbaar.

[n4m3l355]

Echter hier zal vermoedelijk niet sprake zijn van enkel een laptopje openen maar het sniffen en opslaan van verkeer in gevoelige omgevingen die later wordt door gespeeld aan Rusland in dit geval. In dit geval is het natuurlijk niet zo onschuldig. Als ik vervolgens lees dat deze jongen graag met zn computer rommelde en hacking aspireerde, mogen we er toch wel vanuit gaan dat hij op zn minst wist wat hij deed, misschien niet voor wie.

Nu is het weer Rusland, ze droppen dan geen bommen op ons, maar dit zijn net zo goed openlijke vijandige acties. Hoelang laten we dit toe, wanneer gooien we de ambassade ons land uit? Die lachen zich rot hoe wij met hun aanvallen omgaan.

[ZwolschBalletje]

Het gaat om een jongere onder de 18 jaar in een spionnagezaak, en dat zijn twee redenen waarom er (via officiële kanalen) weinig naar buiten komt. Ook in reacties hier lees ik hier en daar sterke nuancering, of zelfs 'dat mag toch gewoon'?

Maar er zijn wel een paar aspecten die duidelijk maken dat dit niet gaat om "op je mobieltje kijken welke SSID's er in de lucht hangen":

• De verdachten konden worden aangehouden na een tip van de AIVD. Om één of andere reden kwamen deze jongens dus op de radar van onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
• Ze zijn al voorgeleid eentje blijft nog eens 14 dagen in voorlopige hechtenis. Dat mag een rechter alleen onder bepaalde voorwaarden besluiten, waaronder "De verdenking tegen de verdachte moet stevig zijn"
• Bij jongeren is daarbij nog de richtlijn om verdachten zo min mogelijk en zo kort mogelijk vast te zetten. Toch heeft de rechter één van de twee verdachten de maximale termijn van voorlopige hechtenis opgelegd, de ander krijgt gedurende die maximale termijn een enkelband.

Mijn conclusie: de rechter heeft het maximale uit de kast getrokken wat hij (bij jonge verdachten) kan besluiten, de verdenkingen moeten dus wel zeer serieus en goed onderbouwd zijn geweest. De details horen we na de rechtzaak (hopelijk), maar op basis van de beschikbare informatie kunnen we wel de conclusie trekken dat het niet om een paar onschuldige jongens gaat die slechts de randjes van de wet opzochten (en daarbinnen bleven).

[jeanj]

Een goede post maar ik ben het niet eens met je conclusie. We weten niet hoe vaardig de rechter is en welke bewijzen zijn voorgelegd door het OM. Dat rechter iets besluit, wil niet zeggen dat hij gelijk heeft, dat hebben we wel geleerd van de veroordeling van Lucia de B en toeslagen affaire om maar een paar te noemen

Ik ben wel benieuw wat ze precies hebben gedaan

[Angelevo]

Ik ben wel benieuw wat ze precies hebben gedaan

Daar komen we t.z.t. vast wel achter.

Laten we even realistisch blijven, in deze tijd van oorlog dit soort gedrag vertonen rond ambassades is per definitie heel suspicious, dus voldoende reden voor justis om zeer voorzichtig te zijn. De mogelijke gevolgen zijn gigantisch.

Prima dus dat hier hard wordt opgetreden, eventjes vast zitten is ook weer niet zó erg. Fsk around and find out zeggen ze toch?

[Reactie gewijzigd door Angelevo op 27 september 2025 09:01]

[sympa]

Laten we zeggen dat iemand met een boormachine klaar staat bij het slot van uw voordeur, de boor al bijna tegen het slot gezet. Maar er is nog niet ingebroken.

Dan die persoon maar laten gaan, want hij heeft nog niet ingebroken?

[Keypunchie]

Het kan best mogelijk zijn dat het sniffen zelf volkomen legaal is. Het is namelijk ook prima legaal om door een straat te lopen waar een ambassade is gevestigd en je ogen goed open te houden.

Maar als je vervolgens met de GROe gaat bellen en hun gaat vertellen wat je allemaal gezien hebt en opgevallen is in ruil voor geld, dan ben je, ondanks dat je geen enkel staatsgeheim deelt, nog steeds met spionage bezig!

[fevenhuis]

Als je de gesnifde gegevens dus met Russische inlichtingendiensten gaat delen, maar ik weet niet of dat via Telegram gaat.

Het kan zijn dat er geld is geboden voor zoiets en dat zij daarop zijn ingegaan.

Toch niet echt top spionage, eerder de laagste vorm.

Alle computers en mobieltjes sniffen continue, dus iedereen is in gevaar in de buurt van ambassades, zou je denken. Maar het verschil is meestal een sterkere antenne gebruiken en de gegevens loggen met bepaalde software en in dit geval blijkbaar ook de gegevens weer verkopen.

[FrankHe]

De 'laagste vorm' van spionage is alsnog gewoon spionage. Dar mag wat mij betreft, zoals in dit geval, hard tegen worden opgetreden. Het moet voor iedereen duidelijk gaan worden dat je dit niet ongestraft kunt doen. Of te wel, doe het niet!

[fevenhuis]

Nee het is niet gewoon spionage, het is de verkoop van privacy data, iets wat toevallig alle tech bedrijven zich schuldig aan maken.

Dus zo zwart/wit is het dus ook weer niet.

Strafbaar ja, maar we hoeven niet meteen door te slaan en de doodstraf te eisen voor iets wat nonstop gebeurt.

[FrankHe]

Volgens mij heeft niemand het hier over de doodstraf.

Er moet een duidelijk signaal gaan naar jongeren dat eventjes 'gemakkelijk geld verdienen' grote risico's met zich meebreng. Wanneer iets te mooi lijkt om waar te zijn dan is dat doorgaans ook zo.

Een 'klusje' doen voor iemand waarmee je via Discord of Telegram in contact bent gekomen en daar vervolgens geld voor ontvangen is gewoon vragen om problemen. Gewoon niet doen dus.

De vraag is, hoe breng je deze boodschap luid en duidelijk bij de mensen die het moeten horen? Een persbericht als het bovenstaande artikel helpt alvast een stukje. Wellicht moeten we in Nederland net als in Duitsland een landelijke campagne starten. Langsgaan op scholen en jongeren informeren dat het aannemen van een onschuldig ogend klusje je zwaar in de problemen kan brengen.

[fevenhuis]

U heeft hier over maximaal bestraffen, in het geval van spionage betekent dat de doodstraf.

We hoeven helemaal geen jongeren te knuppelen om ze lesjes te keren.

Ik zou advisren, drink eens een kopje koffie minder.

[FrankHe]

Ik weet niet in welk land u woont maar in Nederland kennen we de doodstraf niet. Ook fysiek geweld met knuppels lijkt me niet nodig. Met een stel politieagenten kun je zonder veel problemen een jongen van 17 in bewaring stellen. Dat daar eventueel een rake klap bij valt past gewoon binnen de geweldsinstructie van de politie.

[FrankHe]

De verenigde staten is uiteraard een verhaal apart. In de eerste plaats is het een federatie van staten met ieder zo hun eigen wetgeving wat betreft strafrecht. In dergelijke gevallen geldt in landen als Nederland altijd het adagium dat er in beginsel niet wordt uitgeleverd aan gebieden waar de doodstraf van kracht is.

De knuppelvergelijking ontgaat mij eerlijk gezegd nog steeds. Wel sluit me van harte aan bij uw pleidooi voor medemenselijkheid.

Helaas zijn jongeren gemakkelijk benaderbaar en sneller te ronselen voor 'klussen' die, grenzen aan dan wel volledig, vallen onder de definitie van spionage en/of terrorisme. Ze overzien simpelweg niet wat de gevolgen kunnen zijn. In de eerste plaats voor zichzelf, eventuele (jeugd)detentie staat garant voor een uitermate slechte start van de professionele carrière. In de tweede plaats help je een vijandige mogendheid en dat gaat dus ten koste van de veiligheid van jezelf en de mensen die je lief hebt.

Mensen hebben soms de indruk dat de geheime diensten zitten te springen om waaghalzen maar dat is absoluut niet het geval. Wanneer je als jeugdige hebt gespioneerd of in systemen hebt ingebroken dan is het bijzonder onwaarschijnlijk dat een veiligheidsdienst je vervolgens een positie aanbiedt.

De vraag is of deze berichtgeving de jongeren wel bereikt? En als dit nieuwsbericht een jongere bereikt dan is het zeer verstandig om daar als school / docent meer context bij te geven. Waarom is dit een probleem, wat zijn de gevolgen en wat kunnen we leren van gevallen uit het verleden. Bewustwording is meer dan alleen het lezen van een headline of een artikel. Het is noodzakelijk om bij de voorlichting meer kader en verbanden aan te brengen zodat de informatie bij de jongeren beklijft.

[Jorah_Newstone]

Dat laatste is inderdaad spionage, maar als je dat niet weet, wat dan? Wat als ze een app hebben waar je voor geld wat details in vult, dat het er eigenlijk onschuldig uitziet? Met Pokemon Go scan je ook pokestops, en ja die zijn er ook in de buurt van ambasades. Ben je dan meteen aan het spioneren?

Alles heeft met intentie te maken, en dat moet even goed uitgezocht worden.

[jeanj]

Vreemd dus de google car (voor google maps) snift alle Wifi netwerken SSID's, dat mag wel, maar iemand je betaald om die informatie door te geven (dus alleen SSID + locatie zoals google het doet) dan mag het niet?

Payloads analyseren om het wachtwoord te hacken is mogelijk een ander ding...

Ik zie trouwen dat de wet is veranderd in mei, zodat idd " als iemand handelingen uitvoert voor een buitenlandse overheid, is dat nu strafbaar als het de Nederlandse belangen ernstig kan schaden."

De discussie zal dan ontstaan, als ze alleen aan het sniffen waren, of het "Nederlandse belangen ernstig kan schaden.".

[Reactie gewijzigd door jeanj op 27 september 2025 05:27]

[svane]

die gebeuren ook al decennia van beide kanten.

Vertel eens, waneer is 'de andere' kant met 19+ drones Rusland binnen gevlogen? Ik ben benieuwd uit welke Facebook post je dit nu weer vandaan hebt.

[E!Ma0RB7]

Belangrijk is het doel van de acties die het wel of niet strafbaar maakt.

Sniffen mag en moet, want anders is draadloze communicatie onmogelijk. Gebruik ik deze zelfde techniek om vijandige actoren te helpen met identificeren van potentiële aanvalsvectoren, dan mag dat niet - lijkt me en hoop ik.

[rjmno1]

Ja dit nieuws brengt de oorlog weer een beetje dichterbij wat in oekraine nu aan de hand is maar het lijkt wel of Poetin geheel Europa in zijn macht wilt hebben tenminste als ze weten wat die jongens precies gedaan hebben.Volgens mij ALS ze data aan het downloaden hebben had van deze instanties is het wel een misdrijf en kunnen ze omdat ze minderjarig zijn een tik op de vinger krijgen maar serieus echt in de cel zitten daar is het Nederlands rechtssysteem te zwak voor en niet hard genoeg.

[NEK]

Wat deze zaak zo uniek maakt is dat hij precies op de grens ligt tussen cybercrime en spionage. Het gebruiken van een wifisniffer kan op zichzelf variëren van onschuldig netwerk scannen tot strafbaar onderscheppen van communicatie (art. 138ab en 139c Sr). Maar zodra dit gebeurt in opdracht van een buitenlandse mogendheid en rond gevoelige locaties als Europol en ambassades, kom je in het zwaardere domein van statelijke inmenging (art. 98c/d Sr). Sinds de wetswijziging van mei dit jaar kan dat tot acht jaar gevangenisstraf opleveren. Wat het extra wrang maakt is dat het gaat hier om minderjarigen. In juridische zin betekent dat meestal jeugdstrafrecht (meer gericht op resocialisatie) maar de ernst van de verdenking kan ertoe leiden dat het volwassenenstrafrecht wordt toegepast. En maatschappelijk is de vraag: zijn dit daders of slachtoffers? De berichten uit Duitsland laten zien dat Rusland vaker jongeren benadert via Telegram voor “wegwerpklusjes” dus snel, goedkoop, en moeilijk herleidbaar. De AIVD-tip en de ferme politie-inval laten zien dat de Nederlandse staat dit als een serieuze bedreiging ziet. Tegelijk roept het Telegraaf-verhaal over ouders die volslagen verbijsterd zijn een ander beeld op namelijk van scholieren die naast huiswerk en een baantje in de supermarkt in een Telegram-fuik terechtkomen. De kernvraag in deze is dus niet alleen hoe we dit juridisch bestraffen maar ook hoe we voorkomen dat jongeren de volgende “wegwerpagenten” worden. Duitsland is al campagnes gestart (“Word geen wegwerpagent”) om jongeren bewust te maken van dit risico. Misschien moet Nederland dezelfde kant op zodat naast strafrecht en inlichtingenwerk ook preventie en educatie want naïeve scholieren zijn een gemakkelijk doelwit voor buitenlandse diensten.

[Quilt]

Je kan ook dader en slachtoffer zijn.

[NEK]

In dit soort gevallen kunnen die 17-jarigen juridisch gezien als daders worden aangemerkt (ze hebben iets gedaan dat mogelijk onder computervredebreuk of zelfs spionagewetgeving valt), maar tegelijk zijn ze ook slachtoffers omdat ze gerekruteerd zijn via Telegram, misbruikt als wegwerpagenten en waarschijnlijk niet volledig beseffend wat de gevolgen zijn. Juist dat spanningsveld maakt deze zaak zo uniek en lastig te duiden.........

[rjmno1]

naïeve scholieren zijn in mijn optiek dader plus slachtoffer want ze zien het belang van zulke fratsen niet en denken dat dat een normale gang van zaken is maar je zult als jongere er maar intuinen misschien hebben ze bergen geld belooft en onze naïeve jongeren trappen overal in.

[rjmno1]

Klopt helemaal wat je hier schrijft.

[oltk]

Dat was een paar decennia geleden. Tegenwoordig heerst daar het Trumpism. Iets vergelijkbaars, ook tegen "de communisten" en "extreem links". Dus er is niets veranderd. Alleen is Rusland niet langer meer een communistisch regime, maar een bevriende staat met een zelfde filosofie over leiderschap.

Of het echt is vraagt u. Maar denkt u nou echt dat telkens wegwuiven van dit soort signalen ook echt iets helpt? Of u bent een hopeloze Rusland fan, of u bent gewoon naief of wellicht een Russische trol. In alle gevallen is het nonsens om alles maar te ontkennen.

[banaj]

De tieners worden volgens een van de vaders ervan verdacht dat ze hackopdrachten hebben uitgevoerd in Den Haag. Ze zouden een route langs Europol, Eurojust en de Canadese ambassade zijn gelopen. Daarbij gebruikten ze een ’wifi-sniffer’, een apparaat of app die netwerken in de omgeving in kaart brengt of data onderschept. De jongens zouden zijn benaderd via Telegram.

Met WLAN-signalen (passief) opvangen ('sniffen') lijkt me niets mis. Daarmee breek je geen wet computercriminaliteit.

De vraag voor juristen in de zaal: op basis waarvan kan men die jongens vasthouden? In de openbare ruimte rondlopen en daar geen feitelijk geen illegale doen lijkt me raar, ook als een Rus je dat vraagt.

[Arnoud Engelfriet]

Ik zie twee opties:

1. Artikel 98 Wetboek van Strafrecht, het klassieke spionage-artikel: Hij die een inlichting waarvan de geheimhouding door het belang van de staat of van zijn bondgenoten wordt geboden, een voorwerp waaraan een zodanige inlichting kan worden ontleend, of zodanige gegevens opzettelijk verstrekt aan of ter beschikking stelt van een tot kennisneming daarvan niet gerechtigd persoon of lichaam, wordt, indien hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het een zodanige inlichting, een zodanig voorwerp of zodanige gegevens betreft, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie.
2. Artikel 98d: Met gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft hij die, wetende dat daarvan gevaar is te duchten voor de veiligheid van de staat, van zijn bondgenoten of van een volkenrechtelijke organisatie, voor de vitale infrastructuur, voor de integriteit en exclusiviteit van hoogwaardige technologieën, of voor de veiligheid van een of meer personen, opzettelijk in heimelijke betrokkenheid met een buitenlandse mogendheid … 2°.aan die buitenlandse mogendheid onmiddellijk of middellijk inlichtingen, een voorwerp of gegevens verstrekt.

Bij 1 is dan het argument dat versleuteld netwerkverkeer van zeg Europol "een inlichting waarvan de geheimhouding door het belang van de staat of van zijn bondgenoten wordt geboden" is, en dat de FSB/GRU daartoe niet gerechtigd is.

Bij 2 zeg je dat het geven van een wifi netwerkdump of via een evil twin attack verkrijgen van credentials leidt tot gevaar voor de staat, een bondgenoot/organisatie (Europol) of vitale infra (politie/veiligheidsdiensten). Voor beiden is zeker wat te zeggen, in ieder geval genoeg om tot arrestatie en voorarrest over te gaan (al ken ik de regels daarvoor bij jeugdstrafrecht niet).

[PixelPionier]

Het lijkt me toch dat gegevens die draadloos de wereld ingeslingerd worden door Europol nooit kunnen kwalificeren als een gevaar voor de veiligheid van de staat. Als dat zo zou zijn zou de actie van Europol zelf (gebruik van Wifi) als veel kwalijker gezien moeten worden.


Aan de andere kant. Feitelijk zijn we al in oorlog met Rusland dus als je opdrachten uitvoert voor de Russen ben je gewoon een spion en fout bezig (NSB'er!). Dus prima om duidelijk de grens te trekken maar ik denk niet dat er een veroordeling volgt omdat het Europol zelf is die die informatie uitzend voor alles en iedereen te ontvangen en deze informatie derhalve nooit als vertrouwelijk of in het landsbelang kan kwalificeren.

En weten de russen https://wigle.net/ niet te vinden soms? En als die dezelfde informatie publiceren en de russen pakken het daarvandaan, zijn zij dan ook strafbaar?

[Reactie gewijzigd door PixelPionier op 26 september 2025 12:55]

[Keypunchie]

Vliegtuigspotten is volkomen legaal. Je mag gewoon bij Schiphol staan en vliegtuigen kijken. Veel van die informatie is ook publiek. (Flightradar).

Maar als jij 's avonds met je GROe-handler gaat bellen om hun te briefen, ook of je toevallig nog wat vluchten hebt gezien die bewust van de radar zijn gehouden, dan ben je een spion...

"Maar ik wist niet dat Joeri van de GROe was". Tsja, in deze tijd mag, ook van een tiener, wel wat minder naiviteit verwacht worden...

[sympa]

De Russen weten ook Streetview te vinden. En toch is het anders als iemand met een verrekijker of telelens vanaf dezelfde plek bezig is richting een gebouw van een ambassade.

[grasmanek94]

, wetende dat daarvan gevaar is te duchten voor de veiligheid van de staat,

Ik zou toch wel het argument willen voeren dat een 17 jarig kindje niet het inzicht heeft om wetende de staat in gevaar te brengen

[banaj]

Vraag bij 1: als (bijvoorbeeld) Europol gegevens van staatsbelang via WLAN uitwisseld, zijn er dan niet hele andere problemen? Alsof er een verlengkabel onbeheerd op straat uitkomt, waarop iedereen kan aansluiten.

Vraag bij 1 en 2: in de berichtgeving tot nu toe lees ik dat zij 'sniffen' = luisteren naar verkeer. Data opvangen, die via een publieke band (2.4/5 GHz) vrijelijk is op te vangen vanuit de openbare ruimte. Daar is toch niets mis mee? Je noemt credentials en aanvallen. Dat die activiteit strafbaar is (WCC) lijkt me duidelijk, maar dat lijkt helemaal niet aan de order op basis van wat ik lees. Of mis ik dan iets? De Google Maps-auto snifft ook. En heeft foto's van dezelfde gebouwen. Moeten we nu daar de deur ook intrappen?

[sympa]

De Google Maps auto is ook bij jouw huis langs geweest. Mag nu iemand buiten een camera neerzetten die uw deur observeert? Mogen we wat dieper in uw netwerksignalen gaan graven?

[Arnoud Engelfriet]

Het is niet duidelijk wat men snifft inderdaad. Gaat het enkel om dumpen van WPA3 versleuteld netwerkverkeer met SSID's? De waarde daarvan is beperkt, tenzij we vermoeden dat de GRU in staat is WPA3 te kraken. Of waren het geen sniffers maar nep-accesspoints, in de hoop dat medewerkers op die dingen aanmelden? Dan krijg je credentials, misschien wel mails in plaintext via jouw AP?

Het gaat niet om openbare ruimte. Het gaat bij dit artikel om het weten dat sprake is van "een inlichting waarvan de geheimhouding door het belang van de staat of van zijn bondgenoten wordt geboden". Stel een stafofficier verongelukt en zijn staatsgeheime papieren waaien op straat. Dan zijn die papieren dergelijke inlichtingen, en is "ze liggen op straat" echt geen argument. Als de Streetview auto precies dán een foto maakt en de resolutie is hoog genoeg om ze leesbaar te houden, dan wordt het even heel bijzonder.

[Curiousity]

Als je echt slim bent dan leg ( lees verstop ) je gewoon een burner naast de ambassade of lokaties van interest?

Ooh wacht zulke ideeën mogen we niet hebben natuurlijk.

Heb het idee dat we in Nederland aardig achter de feiten aanlopen en de makkelijkste zaken zoals deze gebruiken als grote successen in een strijd die niet te winnen is

[businesspro]

Allicht worden technische termen door elkaar gehaald. Wifi sniffing vanuit security perspectief biedt weinig meerwaarde omdat tegenwoordig alles WPA-Enterprise encrypted is. Het zal eerder richting evil twin attacks gaan, waardoor je kans maakt om credentials te stelen en zo ook toegang tot het netwerk kan krijgen. Dezelfde credentials kunnen ook op AD werken, wat het ook interessant maakt voor als er al een foothold binnen is. Omdat evil-twin wifi attacks noisy zijn en je via triangulatie de personen kan vinden als je er actief naar zoekt, wouden ze random jongeren burnen just in case. Just my 2 cents.

[Reactie gewijzigd door businesspro op 26 september 2025 11:55]

[Arnoud Engelfriet]

Tussen de regels door krijg ik het vermoeden dat het gaat om dumpen van data en die dan geven aan de FSB, met de veronderstelling dat die slim genoeg is om WPA-Enterprise te kunnen kraken en zo die offline dump te kunnen lezen. Evil twin had ook gekund en past beter bij de term 'hacks' die her en der opduikt.

[Llopigat]

met de veronderstelling dat die slim genoeg is om WPA-Enterprise te kunnen kraken

Dat is nogal een veronderstelling. Bij WPA2 enterprise wordt voor elk apparaat een andere random AES key aangemaakt. Die ook nog eens vaak wordt hernieuwd (via degelijke key exchange algoritmes, welke precies kan je zelf kiezen). Het is nogal wat anders dan het wifi netwerk van de buren waarvan je alleen een wachtwoord moet raden.

Als de FSB die allemaal kan kraken dan hebben we een groter probleem dan alleen wat gerommel van wat tieners bij Europol. Dan staat de hele basis van al onze cryptografische beveiliging in te storten. Al ons web verkeer, bank verkeer enzovoorts. Die gebruiken allemaal dezelfde onderliggende algoritmes.

Ik denk niet dat het doel is om hiermee de boel te kraken. Als je dat wil doen heb je sowieso meerdere dagen aan captures nodig met hele goede antennes zodat je zowel de access point als de devices kan horen (die laatsten hebben veel minder bereik), en daarmee de key-vernieuwing kan opvangen. En dan moet je nog door al enkele lagen crypto heen, die momenteel praktisch onkraakbaar geacht worden. Meestal zijn er simpeler manieren om er binnen te geraken. Menselijke infiltratie, hardware / supply chain aanvallen, software kwetsbaarheden enz.

Ik denk dat het hier niet zozeer gaat om het kraken van het netwerk, maar meer om metadata. Want die is bij WPA2 nog niet ge-encrypt (WPA3 wel maar dat wordt nog niet breed ondersteund en bij grote organisaties is het lastig om alles daaraan te laten voldoen omdat je zoveel apparatuur hebt). Dus je kan zien welke merken apparaten er gebruikt worden, via de MAC adressen. Wat voor merk laptops hebben ze, wat voor access points enz. Als ze contacten hebben bij de leverancier kan je zelfs zien uit welke fabriek die apparaten zijn gekomen. Dat kan waardevolle informatie zijn voor een staatsactor als die een supply chain aanval wil uitvoeren of zich wil richten op kwetsbaarheden van bepaalde specifieke apparatuur.

Sowieso, als het ging om een serieuze aanval dan zouden ze het niet door wat tieners laten doen. Want je wil niet dat het ontdekt gaat worden als je er echt binnen raakt. Dan is alles voor niets geweest. Dit komt op mij over als het equivalent van tegen de voordeur aantrappen en kijken hoeveel bewakers erop af komen en hoe lang het duurt.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 26 september 2025 14:42]

[mrmrmr]

Het is voldoende om apparaten en/of gebruikers te laten denken dat ze met "hun" WiFi verbinden. WPA kraken is niet noodzakelijk. Dat gaat verder dan passief sniffen.

[DataGhost]

Dat is in principe voldoende ja, maar je gaat snoeihard voorbij aan het simpele feit dat je daarvoor precies hetzelfde netwerk op moet zetten, inclusief versleutelingsmethode en netwerksleutel, of in het geval van WPA2/3-enterprise moet je ook nog de RADIUS-server zien te spoofen. Dit is bij normaal beveiligde netwerken al een paar decennia geen issue en daarmee ook geen aanvalsvector meer. Gewoon een onversleuteld netwerk opzetten met hetzelfde SSID heeft geen zin want apparaten weigeren er verbinding mee te maken omdat die anders is dan "hun" netwerk. Dus tegenwoordig kan je zo'n aanval praktisch alleen nog maar opzetten bij netwerken die al openbaar en zonder versleuteling waren, zoals wifi in de trein of een bibliotheek. En zelfs dan is nog behoorlijk beperkt wat je ermee kan doen omdat vrijwel al het internetverkeer tegenwoordig zelf ook nog eens versleuteld is.

[mrmrmr]

Als je met een sterke zender andere zenders wegdrukt, bezighoudt of verstoort gaat de gebruiker zoeken naar een herkenbare SSID op de laptop (rogue access point).

De aanvaller heeft zijn eigen netwerk.

Je lijkt er ook een beetje van uit te gaan dat de beveiliging wel goed geregeld zal zijn, maar dat blijkt in de praktijk vaak niet zo te zijn. Pineaple Wifi.

[Llopigat]

Die Pineapple werkt alleen bij een onbeveiligd netwerk zoals in een restaurant, of als je het wachtwoord weet. Voor enterprise heb je er sowieso niks aan. Ik heb er zelf ook een.

[sympa]

Door het beveiligde netwerk onbruikbaar te maken kan de aanvaller in ieder geval de persoonlijke devices omleiden naar een neppe "MacDonalds" of "Ibis Hotel" wifi.

[Llopigat]

Bij een volgens moderne standaarden beveiligde WPA2 Enterprise oplossing is dat niet genoeg. Buiten de naam moet ook het SSL certificaat van de RADIUS server kloppen voordat hij gaat authentificeren.

En zelfs als dat gebeurt, als ze volgens de moderne standaarden device certificaten gebruiken dan heb je er alsnog niks aan. Want daarmee kan je bewijzen dat je hem in handen hebt zonder het certificaat (en daarmee de mogelijkheid van iemand anders om zich als jou voor te doen) uit handen te geven. In tegenstelling tot een wachtwoord, als iemand je wachtwoord weet kunnen ze zich altijd als jou voordoen (daarom is 2FA ook zo belangrijk).

[Keypunchie]

Meh, in de spionagewereld, en zeker met Rusland weet je nooit wat het is, het kan alle kanten op. (En ik vind het onwaarschijnlijk dat ze WPA3 kunnen kraken) Als ik wat brainstorm, dan kom ik de volgende opties, op volgorde van wat ik meer of minder waarschijnlijk acht:

* testen van deze jongeren met een simpel klusje, om hun betrouwbaarheid in te schatten en om ze chantabel te maken, vergelijkbaar met drugscriminelen. Ook daar recruteren ze jongeren door in het begin een simpel klusje te geven, zoals "bewaar dit pakketje voor ons". Die eerste keer is het dan uiteraard een pond suiker, maar ja dat weet de tiener niet. En dan iedere keer een stapje verder. Totdat ze een vuurwerkbom aan iemands deur moeten hangen. Dan durven ze dat klusje niet meer weigeren, want ze zitten er dan te diep in.

* Daadwerkelijk gegevens verzamelen, maar ik zou denken vooral voor de metadata: Welke type routers/APs gebruiken ze. (Zijn daar known vulnerabilities?) Is het signaal goed bereikbaar? Gebruiken er misschien mensen ook hotspots? (Ook altijd leuk, printers of andere randapparatuur die een eigen open Wifi heeft).

* Deze jongens bewust iets "pakbaars" te laten doen, juist *om* paranoia en onzekerheid te zaaien, danwel voor propaganda-doeleienden. Hun arrestatie is dan een feature, geen bug.

[Llopigat]

Ja precies. Ik denk eigenlijk het laatste. Of de middelste, in die volgorde.

En inderdaad, die printers zijn wel een dingetje. Je kan via die meestal niet naar de rest van het netwerk tenzij je een exploit in de printersoftware hebt, maar wat je wel kan doen is bijvoorbeeld de scanner aanroepen, voor het geval iemand iets heeft laten liggen.

Maar ik mag verwachten van een politie organisatie dat ze wel rogue hotspots en open printers detecteren. Vroeger liepen ze daarvoor regelmatig met een karretje rond, tegenwoordig doen Enterprise access points dat al helemaal zelf voor je.

Maargoed hacken is ook behoorlijk opportunisme, je hoopt er vaak op dat iemand toch ergens een vinkje vergeten is.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 26 september 2025 18:27]

[wildhagen]

Kwalijke zaak. Ten eerste dat die jongens bereid zijn te spioneren voor een ons vijandig land als Rusland. En dat als 17-jarige al, dan al met spionage-werk bezig zijn...

Anderszijds natuurlijk dat Rusland op deze manier aan onze (en die van de getroffen instanties) infrastructuur lopen te rammelen. Hopelijk is er geen informatie buitgemaakt, maar dat zal dus uit het onderzoek moeten blijken.

Ik hoop dat we (juiste instanties) uiteindelijk ook horen welke informatie deze spionnen doorgespeeld hebben aan Rusland, en dat het onze Defensie (en die van onze bondgenoten) geen al te grote schade toebrengt...

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 26 september 2025 11:31]

[Meister]

Ik geloof er niets van dat enige Russische entiteit verwacht nuttige gegevens te achterhalen op deze manier Sterker nog (hierbij mijn conspiracy theorie), ik denk dat het publiekelijk tegen de lamp lopen van deze onnozelaars juist de bedoeling is.

Net als het rondvliegen met drones en straaljagers, net wel of niet op de grens van het toelaatbare; het gaat om de zichtbaarheid, om het suggereren een ontastbare Russische dreiging; dat is de manier waarop de maatschappij wordt gedestabiliseerd. En daar zijn deze kwajongens de (goedkope) slachtoffers van.

[eboellie]

klinkt aannemelijk, destabilisatie. Maar meestal is de Russiche propaganda inzet van slechter kwaliteit

[Honytawk]

Of ze gooien wat tegen de muur om te zien wat blijft plakken.

Hoe meer verschillende manieren die ze gebruiken om ons te destabiliseren, hoe moeilijker het is om ze allemaal te onderscheppen.
Misschien dat ze niet veel van deze wifisniffers verwachten, maar hoe meer info ze buitmaken hoe beter.

En al zeker als het hen geen echte manschappen kost. Enkel wat propaganda.

[Wietsee.]

Helemaal eens.

[Jochemp]

Ik vraag mij sterk af of deze jongeren daadwerkelijk te horen hebben gekregen dat het om een Russische spionageklus ging. Dit soort klussen zouden wellicht redelijk onschuldig ingepakt zijn om ervoor te zorgen dat het gebeurd én dat er een flinke vergoeding tegenover stond. Op die leeftijd ben je tegenwoordig waarschijnlijk wat beter te beïnvloeden dan wij tegenwoordig.

[5pë©ïàál_Tèkén]

Er zitten, denk ik, wel een paar stappen tussen de Russen die contacten zoeken voor spioneren en het contact met de jongens. Ik geloof niet dat de jongens rechtstreeks is verteld 'hey, wil je spioneren voor Poetin?' - dit soort inlichtingen rondselwerk gaat veel geleidelijker en subtieler. Eerst contact maken, vertrouwen winnen, makkelijk geld geven en nog meer in het vooruitzicht nadat de jongens de eerste ronde hebben gelopen.

Op die leeftijd zijn die jongens zich van geen kwaad bewust, want wat kan er nou mis zijn met het rondlopen op de openbare weg met een apparaatje in je rugzak? Ze vallen niemand er mee lastig - is (waarschijnlijk) hun redenatie.

Dankzij social media is het classieke James Bond werk verleden tijd. Men ronselt bij het doelwit wat lokale bevolking die voor een 'paar centen' (voor inlichtingenwerk is €10.000 echt peanuts) het vuile werk doen. Een beetje de mensen opjutten (mensen die bij radicale groeperingen zitten zijn hier heel vatbaar voor), zeg dat de betaalde actie deel is van HUN strijd (ja, het is een smerige business) en je kan als inlichtingendienst kiezen met wie je in zee wil. Niet genoeg mensen? 'Voor elke recruit krijg je een X bedrag aan crypto'. Halverwege het contact krijgen ze een telefoon toegestuurd die ze moeten gebruiken (een mooi sexy stoer toestel) dat vanaf afstand gebrickt/gewiped kan worden en misschien zelfs satellietverbinding heeft. Hoe waarschijnlijk de kans op succes wordt geacht, hoe meer middelen Rusland ter beschikbaar stelt voor de operatie. Als 1 op die 50.000 mensen bereid is om dit te doen, dan zijn er ~350 mensen waar Rusland naar op zoek 'moet'. Naïve jongeren en radicale clubjes zijn natuurlijk goede kweekvijvers.

Voor regulier politiewerk is dit natuurlijk hartstikke moeilijk om tegen op te treden, daar moeten 'onze' (lees: westerse) inlichtingendiensten aan de slag met contra-spionage.

[tszcheetah]

Kwalijk is het zeker. Ik vraag me wel af in hoeverre de tieners zelf beseften dat dit spionagewerk voor Rusland was, en bijvoorbeeld niet "gewoon" een klusje voor een willekeurige hacker die makkelijk geld heeft beloofd. Dat is nu natuurlijk nog niet duidelijk, maar zal uit onderzoek moeten blijken. De ambassades worden in het artikel benoemd en als dat alles was zou het een wel erg naieve actie zijn. Maar als ze heel de binnenstad hebben doorgelopen op zoek naar zwakke netwerken (denk aan winkelstraten) en daarbij min or meer toevallig ook langs ambassades liepen, dan is het vanuit de jongens mogelijk weer een ander verhaal. Dan is de link naar spionage voor henzelf wellicht minder duidelijk.

Dat praat de acties natuurlijk niet goed, maar zoals alles ligt het misschien genuanceerder dan hoe het nu vermeld wordt.

[YGDRASSIL]

Papa wist blijkbaar wel dat het voor de russen was...

[AJediIAm]

Jongeren zijn een kwetsbare en beïnvloedbaar groep waar professionele criminelen vaak misbruik van maken. Afhankelijk van de tijd en moeite kan 1 op 1000 of 1 op 100 sterk beïnvloed worden. We hebben allemaal onze zwakke kanten en het gaat om zeer professionele criminelen die zich als iedereen voor kunnen doen en uitgebreide middelen hebben om te krijgen wat ze nodig hebben. Je komt ze op straat tegen en in de kroeg.

De inzet van jongeren voor criminele activiteiten komt veel vaker voor dan je denkt en het is nagenoeg onmogelijk om iedereen er (mentaal) tegen te wapenen.

[sprankel]

Men start met specifiek op zoek te gaan naar mensen die vatbaar zijn, niet te slim, in armoede en nog wat naïef ook.

Vervolgens gaat men vertrouwen winnen, men gaat zich voordoen als iemand die een band heeft met het slachtoffer, whatever works. Vervolgens zal men onschuldige opdrachten geven en die daar rijkelijk voor belonen.

Eenmaal aan de haak moet je vervolgens leverage krijgen door ze iets illegaal te laten doen of iets wat men denkt dat illegaal is, pakjes bloem laten afleveren bijvoorbeeld, dit kan ook opbouwend gedaan worden. Uiteraard beloon je hen hiervoor.

Nu zijn ze klaar voor het echte werk, als ze niet willen of niet durven dan dreig je ze af. Ga met dit toestel daar lopen, zorg dat je niet gezien word. Als je niet luistert vertellen we tegen de politie/ouders dat je pakjes wit poeder hebt geleverd en vlieg je voor jaren de cel in. Of de lokale jongens waar het wit poeder voor bedoeld was zullen je weten te vinden.

Dat het Russen waren hebben die jongens waarschijnlijk nooit geweten, enkel dat ze in een situatie terecht gekomen waar ze niet meer wisten hoe uit te geraken. (En dat is by design)

[lenwar]

“Hey gast. Als jij dit kastje daar neerzet, krijg je 3000 euri. Goede deal toch? En oh ja… het zou vervelend zijn als je zusje iets overkomt hè?”

[Powerblast]

Vraag me ook af hoe je zoiets op het spoor komt. Geeft een sniffer signalen af die je kan detecteren als slachtoffer?

[DonChaot]

En dan gelijk de volgende vraag, is het gebruik van een sniffer strafbaar? Volgens mij valt te verdedigen dat het een radio-ontvanger is en die zijn niet verboden.

[Jron667]

Spionage is strafbaar.

[r03n_d]

Maar rijdt Google niet ook met een wifi sniffer door alle straten rond onder het mom van Streetview?

[Schway]

"Dierenmishandeling is strafbaar"

"Maar snijdt de slager niet ook met een mes in allemaal dieren onder het mom van vlees verkopen?"

Dat ze een bepaalde techniek gebruiken voor een ander doel maakt het anders.

[Kale Kiwi]

Nu je het zo zegt is een slager eigenlijk best een raar iets…

[_Pussycat_]

Toen ik me daarvan bewust werd, werd ik dus vegetariër.

[YGDRASSIL]

Maar Google heeft sinds 2011 een opt-out daarvoor. Denk dat de russen die niet hebben ;-)

https://blog.iusmentis.com/2011/11/21/google-biedt-opt-out-voor-wifi-sniffing-voldoet-aan-privacywet/

[Zo af en toe...]

Nou, inderdaad.

- Misschien hebben ze toestemming van de overheid gekregen?

[cheersmate]

Dat is strafbaar gesteld in artikel 139c Sr. Belangrijk om daarbij op te merken is dat het opnemen van gegevens strafbaar is (lid 1). Er geldt een uitzondering voor het opnemen van radio-signalen (lid 2, aanhef en onder 1°, eerste zin). Echter is het dan wel weer strafbaar indien er een niet toegestane ontvanginrichting wordt gebruikt (lid 2, aanhef en onder 1°, tweede zin). Dat laatste lijkt mij het geval bij het gebruik van een sniffer.

[DonChaot]

We weten natuurlijk niet wat voor apparatuur die jongens bij hadden maar een Flipper of iets dergelijks is volgens mij niet verboden. Dus dan wordt de vraag, wat hadden die jongens dan wel bij wat als niet toegestane ontvanginrichting wordt gerekend.

[ShDT]

Het kan zijn dat de AIVD al een positie had verkregen op de opdrachtgevende Rus, en dus exact wist wat de Rus vroeg aan deze twee jongens. Dit is slechts een aanname he, er zijn ook andere scenarios denkbaar. Daarna kwestie van traceren naar NAW gegevens, volgploeg achter de jongens aan en daarna opbrengst met het OM delen.

[sjaool]

Het lijkt mij dat de politie niet zo dom is om te geloven dat een wifi sniffer een radio is.

[DataGhost]

Een radio-ontvanger is niet per se een "radio" waarmee je muziek luistert, maar zo'n soort radio is dan wel weer een radio-ontvanger. Elk apparaat wat radiogolven (EM-straling zoals wifi, 4/5G, FM, 433MHz, etc.) kan ontvangen is een radio-ontvanger. Dus ook jouw telefoon is een radio-ontvanger, en dat is 'ie nog steeds wanneer je langs een ambassade loopt. Daarom is dat niet zomaar strafbaar.

[ultimate-tester]

Ik kan me voorstellen dat als een groep (zij het 2) jongeren telkens rondjes lopen rondom dezelfde gebouwen met een bepaalde status dat opgemerkt wordt. Vooral als ze een apparaatje vast lijken te houden, misschien met een antenne, etc. Verdacht gedrag is in het algemeen heel snel te zien, als je zelf kinderen hebt weet je precies wat ik bedoel. Alleen professionals (of mensen met schizofrenie) kunnen dat verbergen.

[Reactie gewijzigd door ultimate-tester op 26 september 2025 11:36]

[Tom Vertommen]

hoezo mensen met schizofrenie?

[bzuidgeest]

Ik onderschrijf je comment, maar ik snap alleen niet wat schizofrenie er mee te maken heeft... psychoses verberg je denk ik juist niet...

[ultimate-tester]

Oeps ik bedoelde sociopaten

[wildhagen]

Volgens mij is een sniffer puur passief?

Zou bijvoorbeeld ook simpelweg kunnen dat hun gedrag is opgevallen, dat ze bijvoorbeeld opvallend vaak langs liepen, bovengemiddeld dicht bij de gebouwen kwamen, of zich opvallend lang in de buurt van de panden ophielden, en men op die manier verder is gaan zoeken.

[Coolstart]

Ja, de meeste sniffer wel. Die gaan actief opzoek naar een wif-handshake en dat doen ze door een client te bestoken zodat de verbinding even uitvalt.

Zodra ze de public keys in handen en naar Rusland die wachtwoorden beginnen bruteforcen in combinatie met dictionary om zo toegang te krijgen tot het netwerk.

Het kan zijn dat ze enkel maar passief aan het sniffen waren. Dan laat het geen sporen na.

[robertwebbe]

Je loopt dus nu het risico dat als je zichtbaar met een Flipper Zero in je hand langs bepaalde gebouwen loopt, dat je wordt opgepakt.

[Kees]

Hier zal ongetwijfeld meer aan de hand zijn dan alleen maar met een flipper zero langs een gebouw lopen.

Het zou mij niet verbazen als de inlichtingendiensten zagen dat bepaalde personen via het internet zochten naar mensen om met zo'n flipper zero langs specifieke gebouwen te lopen. En als je dan iemand ziet lopen met een flipper zero langs die specifieke gebouwen dan heb je wel wat vragen voor ze.

[R_Zwart]

Als je alleen maar langsloopt zal het wel meevallen. Als je vooral langs alle ambassades en andere bijzondere panden loopt valt het wel op. En voordat je daadwerkelijk wordt opgepakt worden er wel vragen gesteld. In een nieuwsbericht staan niet alle stappen die zijn gedaan voor de aanhouding.

[Zoidberg_AvG]

Alles hangt af van wat je er mee doet of mee van plan bent te gaan doen.

Groot mes is je tas? prima als je naar de koksopleiding onderweg bent, problematisch als je er aantoonbaar minder nobele plannen mee hebt.
Koevoet, betonschaar en slijptol in je auto? prima als je deze in je dagelijks werk nodig hebt, maar volgens veel APV's verboden tenzij je een aantoonbaar legitieme reden hebt.
Flipper Zero is je tas of hand, prima zolang je hier geen illegale dingen mee doet, problematisch als je er mee probeert in te breken op WIFI van een ambassade of ministerie.

[Honytawk]

Dat is zoals zeggen dat je al wordt opgepakt als je met speelgoed op een open terrein bent aan het spelen.
Zonder dat je er bij zegt dat je speelgoed een drone is en het open terrein een vliegveld.

Je wordt ondervraagd, niet per se opgepakt.
En maar logisch ook, het zijn niet zomaar gebouwen maar staatsveiligheid gebouwen.
En zo'n Flipper Zero is niet zomaar een telefoon of gameboy.

[Reactie gewijzigd door Honytawk op 26 september 2025 14:21]

[Llopigat]

Een flipper zero is geen wifi sniffer. Het ding heeft geeneens wifi aan boord. Daar heb je een nogal onhandige extra module voor nodig, de wifi devkit. Je kan beter een raspberry pi pakken met wat USB wifi adapters er in. Er is zelfs een complete kali distributie voor de pi. Of een ESP32 desnoods als het klein moet zijn.

[telenut]

Je kan dus beter met een mes rondlopen dan met een sniffer...

Nog nooit geweten dat ze iemand die met een mes rond liep 14 dagen vast hielden.

[keejoz]

Als je met dat mes plannen had om de overheid/staat aan te vallen zal je zeker wel zo lang vast zitten.


Hier, ik help je even omdat je blijkbaar een zeer selectief geheugen hebt. https://www.om.nl/actueel/nieuws/2025/05/28/man-die-met-mes-tweede-kamer-binnendrong-voor-het-eerst-voor-de-rechter

[Reactie gewijzigd door keejoz op 26 september 2025 11:38]

[Tielenaar]

Staatsgeheimen verkopen of de taart van je buren aansnijden is toch wel een verschil.

[kneusteun]

Zou wat zijn als je als naar je opleiding/werk/hobby gaat en 14 dagen vast komt te zitten omdat je een mes bij je hebt.... of er net een gekocht hebt bij een winkel.

Dit is "mogelijk" spionage, dat lijkt me wel een iets andere orde.

[Kees]

Wat een appel-peer vergelijking is dat nu weer.

Met een mes rondlopen zonder dat je er iets mee doet is dan ook niet zo erg. Als je het gaat gebruiken om mee te dreigen of mensen te verwonden dan blijf je ook wel 14 dagen vast zitten (afhankelijk van de situatie).

[telenut]

Een sniffer is in mijn ogen even gevaarlijk als een mes... Of een camera.

er is te weinig diepgang en detail in het artikel om zeker te zijn van het feit dat ze voor Rusland aan het sniffen waren.

[eboellie]

als je daarvoor in Telegram bent benaderd door ISIS dan is het denk ik een ander verhaal

[CAPSLOCK2000]

Deze 'aanval' hoeft niet als doel te hebben om in te breken of belangrijke data te verzamelen. Het doel kan ook zijn om onrust in de maatschappij te veroorzaken. Blije en tevreden mensen zijn een stuk moeilijker te manipuleren dan bange of ontevreden mensen. Een van de taken van moderne geheime diensten is onrust stoken bij je vijanden. Een gevoel van angst en onzekerheid geeft meer ruimte aan extreme politieke opvattingen, polarisatie en alle bijhorende onrust in de maatschappij. Een maatschappij die ruzie met zichzelf heeft zal internationtaal minder sterk staan en (bv) geen steun willen geven aan andere landen, zoals Oekraïne. Tegelijkertijd komt Rusland naar voren als een sterk en machtig land dat wereldwijd invloed heeft. Met de juiste bril op kun je hier zelfs een stoer heldenverhaal in lezen: jonge mannen die vechten tegen de onderdrukkende overheid met niet meer dan hun mobiele telefoon en wat slimme software.

Waarschijnlijk hebben die jongens zelf niet geweten wat ze daar deden en dachten ze zelf dat ze Pokemons gingen vangen of zo iets. Dat doet er verder niet toe, de pers maakt er wel een spannend verhaal van.

[Robsel_NL]

Volgens nos: "De jongen van 17 wordt omschreven als een fanatieke gamer en handig met computers, met een fascinatie voor hacken" Dus ik denk dat ze best wisten waar ze mee bezig waren.

[_Pussycat_]

De russen kunnen bij ons spioneren, drones laten vliegen op vliegvelden, proberen de president van de EU-commissie te laten crashen, wapendrones Polen binnen laten vliegen... Echt te gek voor woorden.

Tijd om de Turkse methode toe te passen. Daarna hebben de russen nooit meer over Turks grondgebied gevlogen. En, je gelooft het niet: Er is geen 3e wereldoorlog uitgebroken.

[Powerblast]

Vraag is natuurlijk of je voor een vliegtuig dat 10 minuten je luchtruim binnen gaat zonder toestemming een derde wereld oorlog wil riskeren. Ik weet ook niet wat de reactie van Rusland daarop zou zijn, maar lachen gaan ze er in ieder geval niet mee doen als je het neerhaalt. Deel wel je mening dat er te zwak op gereageerd wordt. Er zou op ten minste iets van reactie moeten komen.

Drones lijken mij bijvoorbeeld iets dat je gewoon zonder pardon kunt neerhalen. Die moeten daar niet zijn en kun je nog onder het mom van veiligheid neerhalen lijkt mij.

[3raser]

Ik weet ook niet wat de reactie van Rusland daarop zou zijn, maar lachen gaan ze er in ieder geval niet mee doen als je het neerhaalt.

Als je ze van tevoren waarschuwt zal het wel los lopen. Dus net als Polen nu heeft gedaan, even duidelijk maken dat je niet moet gaan janken als er binnenkort één uit de lucht wordt geschoten. Lijkt me heel sterk dat Rusland voor zoiets een oorlog gaat beginnen. Andersom deden we dat tenslotte ook niet met MH17.

[Milanobrotchen]

Rusland porbeert gewoon van alles uit. Als EU zomaar alles laat gebeuren dan gaat rusland gewoon door want waarom niet. straks rijden ze met tanks door de EU. en dan is de reactie nog: Ohh we moten even een overlegje plegen.

[MarcMK2]

iirc heeft turkije de eerste 2x gewaarschuwd en pas bij de 3de keer het vliegtuig uit de lucht geschoten

[Audiodude]

Klinkt als tit4tat uit Game theory.

Bekijk eens veritasium over het onderwerp op YouTube.

[Coolstart]

Vraag is natuurlijk of je voor een vliegtuig dat 10 minuten je luchtruim binnen gaat zonder toestemming een derde wereld oorlog wil riskeren.

Rusland doet u geloven dat ze dat gaan doen maar ze zijn nu op hun zwakst. Ze kunnen zich niet verdedigen. Dan verliezen ze alles. Hun economie, hun leger, hun marine. Mss stort hun land in als een puzzel.

Waarom zou Rusland dat risico nemen? Ze gaan net zoals in Turkije juist niets doen. Ze gebruiken wen een of ander versleten toestel om wat risico te nemen. Piloten hebben ze genoeg. Dus

[Ruudje88]

Rusland ontkent meestal dat het om Russische vliegtuigen gaat.

Dus het kan geen kwaad om een vliegtuig dat van 'niemand' is neer te halen.

[SprockerJock]

2 min. 10 min. 15 min. Drones een paar uur. Drones "per ongeluk" laten crashen. Vliegtuigje neerhalen.

Jij bent een slachtoffer in een geweldadige relatie en je durft er niets tegen te doen "omdat ie dan pas echt kwaad gaat worden". Weet je hoe zo'n relaties uitdraaien?

[er0mess]

Drones lijken mij bijvoorbeeld iets dat je gewoon zonder pardon kunt neerhalen. Die moeten daar niet zijn en kun je nog onder het mom van veiligheid neerhalen lijkt mij.

Natuurlijk alleen wanneer ze boven een dunbevolkt gebeid zoals bv een weiland of de zee vliegen, vliegen ze boven bewoond gebied als een stad of zoiets als een vliegveld of een industrieterrein met veel brandbare stoffen dan is dat een heel ander verhaal natuurlijk. De brokstukken moeten toch ergens neerkomen. Dan kan je beter alleen monitoren dan neerhalen. (Ook één van de redenen dan de drones in Denemarken niet uit de lucht zijn geschoten)

[Reactie gewijzigd door er0mess op 26 september 2025 13:58]

[pepsiblik]

De vraag is evengoed of de Russen de 3de wereldoorlog riskeren voor het verlies van één vliegtuig.

[_Pussycat_]

Ik weet ook niet wat de reactie van Rusland daarop zou zijn, maar lachen gaan ze er in ieder geval niet mee doen als je het neerhaalt.

De reactie van rusland op het (terecht) afknallen van hun vliegtuig was dat ze zich nu wél correct gedragen tegenover Turkije. En een paar boze woorden, en daarna gewoon verder gaan met het bouwen van een nieuwe Turkstream pipeline.

Vraag is natuurlijk of je voor een vliegtuig dat 10 minuten je luchtruim binnen gaat zonder toestemming een derde wereld oorlog wil riskeren.

Die riskeer je niet. Denk jij dat rusland voor een eigen agressie en eigen fout een 3e wereldoorlog gaat beginnen? Waar zijn de atoombommen op Ankara dan?

[bzuidgeest]

Dat kunnen ze doen, maar dan krijgen ze een groot deel van nato op hun dak. Dit is gewoon provocatie voor binnenlands politiek gewin. Kijken hoe ver ze kunnen gaan. Een stevig antwoord kan denk ik geen kwaad.

We zouden kunnen beginnen met een paar waarschuwingschoten

[ComputerGekkie]

Grappig om dat artikel nog steeds dezelfde namen te zien die we nu ook zien in het nieuws (Putin, maar ook Lavrov)

[cupra4]

Dat is niet grappig.

[nonestpraens]

Aangezien de Europese wapenindustrie zich uitbreid, Frankrijk en Duitsland zich al voorbereiden op oorlog in 2026, mogelijk al in Maart met daarbij 1000 gewonden per dag kan je laatste zin zeer slecht verjaren:

En, je gelooft het niet: Er is geen 3e wereldoorlog uitgebroken.

Zelf heb ik ook liever niet dat de lagere klassen elkaar weer ontmoeten op het slagveld maar momenteel wijst elke informatie op een confrontatie van de EU tegen Rusland met daarbij Amerika tegen China, tja Israël heeft al aangekondigd hun Greater Israël plan te verwerkelijken dus die gaan vechten met het Midden Oosten.

Oftewel nog een aantal maanden om ongeschikt te worden!

[Coolstart]

maar momenteel wijst elke informatie op een confrontatie van de EU tegen Rusland met daarbij Amerika tegen China,

Ok, welke info? Rusland kan helemaal geen 2de oorlog veroorloven. Ze kunnen Ukraine al niet aan, laat staan 100+ Navolanden die hun heel hub economie uitschakelen op 10dagen tijd. Er zal geen enkel schip op trein nog Rusland bereiken.

Er zal ook geen wapenfabriek meer rechtstaan als Rusland bijv Polen en Finland full force binnenvalt.

Rusland zit zonder geld. 41% van hun inkomsten gaat naar de oorlog. Ze zitten al op hun maximum en ze verslaan Ukraine niet. Laat staan dat ze nog wat andere landen gaan uitdagen.

[nonestpraens]

Europese auto fabrikanten die massaal ombouwen naar oorlogsindustrie, Frankrijk en Duitsland die hun ziekenhuis capaciteiten hebben opgekrikt voor 1000 gewonden per dag, Rusland die de EU hun verdediging test zie Noorwegen, Polen en Denemarken, Amerika die massaal hun troepen terugtrekt uit de EU om vervolgens naar het Oosten te sturen en als je goed oplet in Nederland zie genoeg defensie voertuigen heen en weer rijden evenals kolonne pantservoertuigen die richting de Baltische Staten rijden.

Lijkt mij niet op desescalatie en meer voorbereiding

[John Doos]

Waarom alleen de lagere klassen?
Oprechte vraag trouwens, maar als het echt tot een dienst/oproep/meldplicht komt, waarom zouden dan enkel de lagere klassen op moeten draven denk je?

[Powerblast]

Laat ons zeggen dat de hogere klassen meestal de dans ontspringen omdat ze geld hebben. Ik vermoed dat hij daar op doelt. Of je daar tegenwoordig nog mee wegkomt als je als land dienstplicht invoert weet ik niet. Maar in sommige landen kon je vroeger volgens mij dienstplicht afkopen.

[Caelestis]

Dus je bent blij dat Trump daarvoor het groen licht heeft geven?

[Mathijs Kok]

Tijd om de Turkse methode toe te passen. Daarna hebben de russen nooit meer over Turks grondgebied gevlogen. En, je gelooft het niet: Er is geen 3e wereldoorlog uitgebroken.

Dat was tien jaar geleden, de huidige wereld is heel anders. Overigens heb je ook gewoon ongelijk Rusland heeft nog ettelijke malen het Turkse luchtruim geschonden.