De Algemene Rekenkamer adviseert de Nederlandse overheid te stoppen met subsidies voor warmtepompen in wijken waar een warmtenet komt. Dit zou de deelname aan warmtenetten kunnen verhogen, terwijl huishoudens nu vaak kiezen voor een goedkopere warmtepomp.
Volgens de Algemene Rekenkamer stijgt het aantal warmtepompen de laatste jaren veel sneller dan het aantal nieuwe aansluitingen op een warmtenet. In 2023 werden er 160.000 warmtepompen geplaatst, terwijl er slechts 11.000 nieuwe warmtenetaansluitingen bij kwamen. De lage participatiegraad bemoeilijkt de financiële haalbaarheid van nieuwe warmtenetten. Dat maakt het lastig voor het kabinet om tegen 2030 het doel van 500.000 extra warmtenetaansluitingen te realiseren.
Plannen van gemeenten om warmtenetten uit te breiden of toe te voegen zijn er wel, maar worden belemmerd doordat de hoge kosten ze onaantrekkelijk maakt voor huishoudens. Particulieren kiezen vaker voor een warmtepomp met subsidie, waarvan de kosten doorgaans een stuk lager liggen. Daardoor wordt de aanleg van warmtenetten al snel financieel onhaalbaar.
Meer dan 90 procent van de gesubsidieerde warmtepompen worden geplaatst in wijken zonder een warmtenet, blijkt uit onderzoek van de Rekenkamer. Ondanks de geringe overlap, adviseert de Rekenkamer in een rapport om niet langer subsidies te geven voor een warmtepomp als dit 'de ontwikkeling van een warmtenet kan belemmeren'. Bijsturing is volgens de Rekenkamer nodig omdat huishoudens met een warmtepomp niet snel meer zullen overschakelen naar het warmtenet. De gemiddelde levensduur van een warmtepomp ligt namelijk rond de vijftien jaar.
Het stoppen met subsidie voor warmtepompen in wijken met een warmtenet moet niet alleen helpen om deelname aan warmtenetten te verhogen, maar ook zorgen voor een mindere zware belasting van het elektriciteitsnet. Als wijken volledig op warmtepompen zouden draaien, moet het elektriciteitsnet verzwaard worden. Dat is meestal niet of minder nodig bij de aanleg van een warmtenet. De vermeden kosten hiervan worden door het kabinet niet meegenomen in de financiële beoordeling van warmtenetten, schrijft de Algemene Rekenkamer.