Franse overheid wil delen van noodlijdend IT-bedrijf Atos overnemen

De Franse overheid heeft aangeboden een deel van noodlijdend IT-bedrijf Atos over te nemen. Dat bevestigt het bedrijf op maandagochtend. Frankrijk wil specifieke onderdelen van Atos overnemen die als 'strategisch' worden gezien.

De Franse staat heeft een intentieverklaring verstuurd naar Atos, schrijft het IT-bedrijf. Frankrijk biedt daarin aan om de Advanced Computing-, Mission-Critical Systems- en Cybersecurity Products-bedrijfsonderdelen volledig over te nemen. Die worden als strategisch belangrijk gezien. Er wordt geen concreet overnamebedrag genoemd, maar volgens Atos zijn die onderdelen 700 miljoen tot 1 miljard euro waard. Het bedrijf zegt het voorstel te verwelkomen. Het techbedrijf gaat dit nu onderzoeken en verwacht uiterlijk begin juni een concreet bod van de Franse overheid.

Bruno Le Maire, de Franse minister van Financiën, kondigde de plannen op zondag aan. Hij zegt niet hoe de bedrijfsonderdelen precies worden ingericht na een eventuele overname. Gezamenlijk hebben deze takken ongeveer vierduizend medewerkers, schrijft ook persbureau Reuters. Frankrijk wil met de overnames voorkomen dat deze belangrijke bedrijfstakken in handen vallen van buitenlandse spelers.

Het gaat al jaren financieel slecht met Atos. Het bedrijf hield sinds december vorig jaar gesprekken om twee bedrijfsonderdelen te verkopen, respectievelijk aan vliegtuigmaker Airbus en Tsjechische miljardair Daniel Kretinsky. Beide gesprekken zijn inmiddels beëindigd, meldde ceo Paul Saleh eerder dit jaar. Atos zei toen 'strategische alternatieven' te evalueren. Het bedrijf zei op maandag dat het 1,1 miljard euro nodig heeft om zijn activiteiten de komende twee jaar te financieren. Atos verwachtte eerder 600 miljoen euro nodig te hebben voor diezelfde periode.

Atos is een grote Europese IT-dienstverlener. Verschillende Nederlandse overheidsinstanties zijn klant van Atos, waaronder Defensie en de Sociale Verzekeringsbank. Ook verschillende Belgische overheidsinstanties werken samen met het IT-bedrijf. Atos beheert daarnaast de data en cybersecurity voor de Olympische Spelen die deze zomer in Parijs worden gehouden.

Door Daan van Monsjou

Nieuwsredacteur

29-04-2024 • 12:00

83

Reacties (83)

83
81
40
2
0
33
Wijzig sortering
Weer een voorbeeld van een onderneming die door overnames en fusies enorm groot geworden is, en nu te groot geworden is om om te vallen dus gered moet worden.
Wanneer zouden de overheden leren door de graaizucht van de aandeelhouders te kijken bij het goedkeuren van het ontstaan van zulke grote bedrijven, in het grote belang van de belastingbetaler en de overheden zelf?
Weer een voorbeeld van een onderneming die door overnames en fusies enorm groot geworden is, en nu te groot geworden is om om te vallen dus gered moet worden.
Het probleem is dat schaalvergroting vaak noodzakelijk is om te overleven. Of je bent een kleintje die wordt opgevreten door een concurrent, of je bent een grote jongen die de concurrenten opvreet.
Juist dat principe moeten we vanaf. Het moet een keer genoeg zijn, bovendien is er dan op den duur geen enkele concurrentie meer en ben je de marktleider in NL tot er een groter bedrijf uit het buitenland komt die het NLse bedrijf opslokt. En dan zitten we in de problemen want dan hebben we ineens niks meer te zeggen en is onze trots ineens niet meer van ons. En dat is nu een reden waarom ik een hekel heb aan globalisme.

We moeten ons meer gaan richten op nationalisme, sterke eigen merken/productie en eigen bedrijven. Dan kun je nog steeds samen werken met het buitenland, europa etc. Maar de macht en focus blijft in eigen handen en niet 1 of andere snelle investeerder uit het buitenland die geen reet om het product of de mensen hier geeft.
Onze eigen investeerders geven ook niks om onze bedrijven, producten of mensen. Investeerders willen winst zien. Meer niet. Het maakt ze niet uit waar ze die winst vandaan halen.
Hoe moeten we chips gaan maken als je dat zonder globalisme wilt doen?
Globalisme verandert as we speak

Kijk naar China, daar snappen ze beter wat het betekent om kritieke infrastructuur en business in handen te houden. Of naar Taiwan. Of naar de VS, die dat op soortgelijke manier doen. Met mega kapitaal injecties en keiharde eisen. De commercie komt later wel. Niemand in China of de VS maakt zich enige illusie dat die injecties geen geld kosten.

Wij zitten hier nog knopen te tellen en denken dat geld ertoe doet. Het doet er vooral toe WAT je met je geld doet. En we gaan nu vanuit EU verband wat tergend langzame onderzoeken opstarten tegen Chinese bedrijven met overheidsconnecties. Ergens in 2026 weten we meer. Ondertussen worden we leeggeroofd.

Het is hetzelfde als de wapenleverantie aan Oekraine. Het besef van urgentie is er wel maar vindt niet zijn weg naar de bedrijfstakken die het probleem moeten gaan oplossen omdat we nog in een oud denkpatroon zitten waarin handel en winstgevendheid het panacea is voor alle problemen. Elk weldenkend mens zou al 2 jaar geleden de wapenfabrikanten hebben gesommeerd maximaal te gaan produceren en een roadmap te maken om in 2024 meer dan een miljoen granaten te produceren. Wij constateren in 2024 dat de magazijnen nog steeds leeg zijn en gooien wat geld in een verbond om granaten te importeren. En zonder Tsjechie hadden we zelfs dat niet.

Typerend, toen het om geld (de Euro) ging, hoorden we iemand zeggen 'Whatever it takes'. Als we heden Macron horen roepen dat hij grenzen wil verleggen inzake de militaire aanwezigheid, is het parlement te klein. Zien we alleen nog maar Eurotekens?

[Reactie gewijzigd door Vayra op 23 juli 2024 08:47]

Is dit een reactie op mijn vraag?
Ja. Hoe ga je chips maken zonder globalisme: doe het zelf en met louter strategische partners, anders is het een wassen neus. De VS begrijpt dat. Nu wij nog. We kunnen de machines in elk geval zonder China al maken dus ik zie kansen.

[Reactie gewijzigd door Vayra op 23 juli 2024 08:47]

Oké, dat was me niet helemaal duidelijk. Maar het punt is dat je zonder schaalvergroting en dus globalisme geen chips kunt maken. Want dan worden de initiële kosten onbetaalbaar. En ja momenteel maken wij (ASML) machines die gebruikt worden voor één van de meest kritische en moeilijke stappen tijdens het maken van de chips, namelijk het belichten van de wafers. Maar er zijn zoveel meer stappen nodig. Zoals maar niet exclusief, het etsen van de wafers, het maken van de onbewerkte wafers, het maken van het ontwerp van de chips, het maken van de reticles, het packaging en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ook de machines van ASML zijn zonder globalisme niet mogelijk. Zo komen de lenzen/spiegels uit Duitsland (Zeiss) en de source van EUV (laser) uit Amerika (Cymer). En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Maar we máken al chips in Europa. Die bedrijven hebben we alleen laten vertrekken of uitkopen en nog altijd is die uittocht gaande of wordt die trend niet gekeerd. Kijk hoeveel stappen van de keten we lokaal (EU) hebben. We kunnen simpelweg afdwingen dat hier ook de rest van de keten wordt geplaatst, minimaal gedeeltelijk. Dan heb je alleen nog grondstoffen nodig.

[Reactie gewijzigd door Vayra op 23 juli 2024 08:47]

China is nog steeds niet in staat om de Chip- machines van ASML na te bouwen. Zelfs niet de (oudere) machines die er al staan in dat land.

Of doel je op materialen die zulke machines nodig hebben die niet in NL/EU/het vrije Westen/rest van de wereld gewonnen of gemaakt kunnen worden?

Gebrek aan kennis/kunde is moeilijker te overwinnen dan het gebrek aan grondstoffen. Materialen zullen vast wat duurder zijn dan als dezelfde soort en materialen uit China zou komen. Maar onmogelijk is het dus niet.
Macht? Waar dan? Met een 18 miljoen zieltjes heb je geen macht, ben je een kansloos clubje mensen die zielig in een hoekje zitten. Hier in de metropool Los Angeles wonen al ruim 12 miljoen mensen, in California 40 miljoen mensen. En dat is maar één staat in de USA.

Als Nederland zul je moeten denken als één EU. Dan kun je wat voor elkaar krijgen, dan krijg je macht. In je eentje ben je maar alleen en is er niemand die jou macht geeft.
Dan heb je het wel over de staat die als ie zou afsplitsen en een eigen land zou worden (zonder exodus van huidige bedrijven), 5e zou staan in de lijst van BBP. Dus dat is niet zo maar een willekeurige of gemiddelde staat.

Maar verder wel met je sentiment eens, dat je met meer mensen een sterkere vuist kunt maken tegen megacorps.
Een belangrijk deel van het BBP wat in California wordt verdiend, is er dankzij de rest van de USA. Ik denk niet dat California 5e op de lijst zou staan, wanneer het een zelfstandig land zou zijn. California heeft zo'n grote economie dankzij de USA en de USA heeft zo'n grote economie dankzij California.

Gevalletje 1 + 1 = 3
Noem je wel een van de grotere staten in de VS. En ook een van de drukst bewoonde. En een van de welvarende. Was het ook niet zo dat alleen de staat Californie op zich de 3e of 4e economie in de wereld is?

Hier in Zuid-Amerika ligt de stad Sao Paulo. In die stad wonen bijna zoveel mensen als in de staat Californie. Als we het dan toch over schaalgrootte hebben. Mocht je eens van van NL naar Brazilie vliegen, doe dat 's nachts voor het uitzicht. Die stad verlicht is indrukwekkend.

Probleem is echter dat dit een slecht idee is. Het vliegveld aldaar, daar wonen rondom (zeer) arme mensen. En 's nachts is de bewaking minder goed geregeld dan overdag.
Wij hebben nog een huis in Rio de Janeiro, Barra da Tijuca 8-)

São Paulo kom ik met enige regelmaat en wil er voor geen goud wonen! Rio is zó veel mooier O-) Al moet ik zeggen dat we het hier in LA ook uitstekend naar onze zin hebben, vooral omdat het veel veiliger is.

SP is natuurlijk groot, maar daar wordt bij lange na niet zoveel verdiend als in California. Toch zijn het ook in BR de grote steden die samen voor de macht en kracht van Brazilië zorgen. Het zou voor Brazilië goed zijn om minder grondstoffen te exporteren, maar deze eerst om te zetten naar half- of eindfabrikaten. Daar verdien je veel meer aan. Maar ja, onvoldoende mensen met de benodigde kennis en kunde dankzij het schrikbarend slechte openbare onderwijs. Wat een gevolg is van de corruptie. De privé scholen zijn dan wel weer goed/zeer goed, maar dat is slechts voor een minderheid van de bevolking weggelegd. En juist de meerderheid zou een betere opleiding moeten krijgen.
Ja dat klinkt op papier heel goed, maar in de praktijk krijg je dan Nederlandse bedrijven waarbij het hoofdkantoor plotseling verplaatst naar een ander land waar deze regels niet gelden. Want die snelle investeerder die geen reet om het product of de mensen geeft komen niet perse uit het buitenland, dat zijn net zo goed de Nederlandse aandeelhouders die het verkopen (en Nederlandse investeerders die het kopen).

Of je krijgt bedrijven die constant dreigen met een vertrek uit Nederland tenzij ze heel veel belastingvoordeel of investeringen krijgen etc.
Als je je wilt richten op nationalisme, dan moet je ook accepteren dat we heel veel niet meer doen en hebben. We kunnen domweg niet alles zelf doen. En andere landen kunnen dat ook niet. Het is een misplaatste rozebrillenkijk op het verleden.
En je zadelt dus de consument op met hoge kosten omdat je alles in Nederland wilt produceren, terwijl het in het buitenland goedkoper kan. Daarnaast is de vraag, hoe kom je aan al die werknemers, volgens mij (maar dat weet ik niet zeker) kunnen we onze levensstandaard nooit volhouden als we alles in Nederland zouden gaan produceren omdat we simpelweg niet voldoende werknemers hebben voor zoveel consumptiegoederen.
Die afweging is op zich niet zo heel gek. Het zou nog goedkoper kunnen als we het door kleutertjes in elkaar zouden laten zetten, maar we hebben besloten dat we economisch voordeel dat ook weer niet waard vinden.

Ergens is dus een evenwicht. De keuze waar je iets laat produceren past in datzelfde plaatje.
Misschien moet het evenwicht wel worden gezocht in iets minder consumeren ;) Uiteindelijk keert de wal het schip...

[Reactie gewijzigd door Vayra op 23 juli 2024 08:47]

Je beseft toch dat een grote deel van de inkomsten van nederland van export komen?
Dat andere landen net hetzelfd zouden doen en die export gewoon opdroogt?
Het probleem is dat schaalvergroting vaak noodzakelijk is om te overleven. Of je bent een kleintje die wordt opgevreten door een concurrent, of je bent een grote jongen die de concurrenten opvreet.
Dat is toch precies het issue?

Als er andere (betere?) regelgeving omtrent overnames komen, dan hoef je niet aan schaalvergroting te doen, maar moet je het alleen maar beter doen dan je concurrent...
Volgens mij is het issue vooral dat bedrijven publiek gaan en daar mee zich zelf openstellen voor overnames. Sowieso veranderd op dat moment het business model van een gezond bedrijf runnen dat zich focused op zijn producten/diensten naar het blij maken van de aandeelhouders met zo veel mogelijk geld.

Een overname is dan in veel gevallen in het voordeel van de aandeelhouders.

Mijn beeld is ook dat er geen houdbare strategie bestaat voor een bedrijf dat publiek gaat. Het is meer meer meer meer, en als het een beetje minder gaat is het meteen paniek en word er alles aan gedaan om maar op korte termijn weer de cijfers voor de aandeelhouders op te krikken.

Alleen, we leven in een wereld met concurrentie en een eindig aantal klanten. Groeien en meer omzet/winst houd dan van zelf een keer op. Als je geluk hebt ben je zo groot dat je kunt uitbreiden naar ander sectoren en je daar inkopen zo dat je het trucje nog langer kunt volhouden maar een eind komt er uiteindelijk altijd. En dan sodemietert de boel in elkaar.

Er hoeft ook geen regelgeving te komen omtrent overnames, er zou gewoon beter gekeken moeten worden of een bedrijf wel publiek moet gaan. 9/10x dat een bedrijf publiek gaat tegenwoord is het gewoon om overgenomen te worden en dus te cashen. Als we willen dat bedrijven blijven, dan is het nog niet zo een slecht idee om op zo een moment als Europa zelf een significant belang te nemen en dus verkopen tegen te gaan als dat nodig geacht word.
Dacht je dat het anders is met private aandeelhouders? Met publieke aandeelhouders schrijven journalisten over de beurskoers, en dat is zichtbaar voor ons. Maar een privaat bedrijf kan de deuren voor journalisten gewoon dicht houden. En private aandeelhouders kunnen net zo goed aan Private Equity verkopen. Kijk maar naar Blokker, dat was ook niet publiek, en alsnog ging het goed fout.
Nou ik las niet dat het “een beetje” minder ging in dit geval hoor.
Schaalvergroting is pas nodig als andere oplossingen onvoldoende zekerheid geven. Wat niet zomaar het geval is. Omdat schaalvergroting ook grote risico's geeft. Dat zien we ook in dit geval: opsplitsen geeft meer mogelijkheden dan verdere schaalvergroting. En dat had men al eerder kunnen voorkomen zonder dat een overheid zich in de markt moet gaan mengen door zelfs delen over te willen nemen om dit soort belangrijke delen te behouden.
Dat hoor ik ook vaak. Maar zolang je in elk geval niet beursgenoteerd bent klopt dat natuurlijk niet. Je hoéft niet te verkopen…
Ik denk dat bij een boeren bedrijf of iets schaal wat uit maakt, dat je goedkoper veel grond verbouwt per m2 dan als je een kleine boer bent. Echter bij dit soort dingen twijfel ik er aan.

Ik krjig sterk het vermoeden dat een kleine MKB toko software stukken sneller werkend krijgen dan een grote corp
Kan dat alleen maar beamen.

Werk in een bedrijf wat software schrijft voor een ander NL bedrijf. Ons bedrijf is niet groter geworden, het bedrijf waarvoor we werken moest dat wel, omdat zij de software verkopen aan veel grotere bedrijven. En die grote bedrijven drongen erop aan dat het NL bedrijf moest groeien, omdat zij wel graag van de software gebruik maken, maar dat een klein bedrijf niet "verkocht" kan worden aan aandeelhouders als het gaat om continuïteit en aansprakelijkheid voor die software.

Dus het NL bedrijf is snel gegroeid. En mijn hemel, wat eerst een week kostte, kost nu makkelijk een maand, want meer afdelingen, meer meningen, meer meetings en meer onderhandse kantoor-politiek. En dan nog steeds alles "agile" durven te noemen...betekenis van het woord strookt niet bepaald met wat er speelt, maar goed.
Schaalvergroting is niet de noodzaak. Wel is het zo dat de kleintjes worden opgevreten door de grotere.

Een aantal jaar geleden werkte ik bij een organisatie die een nieuw contract moest afsluiten voor diensten en licenties en zo. De prijs daarvan werd wat aan de hoge kant. Toen de directie daar eens anders naar ging kijken bleek dat de prijs van de leverancier in zijn geheel maar 4 keer zo veel was als de vraag prijs voor het nieuwe contract. Toen is er wat financiering geregeld en de leverancier overgenomen en opgenomen in de organisatie. Een paar jaar later stond deze hele organisatie aan de andere kant van zo'n onderhandeling en werd ze zelf 'opgeslokt' door de klant.
Het probleem is niet zo zeer de acquisities, het is de manier waarop ze groot zijn geworden. Hun verdienmodel is publiek geld. Atos is groot geworden door overmatig veel overheidsprojecten op zich te nemen en zich te verwortelen in allerlei overheids-IT systemen, en daarmee is hun verdienmodel essentieel om overheden dure en complexe IT projecten aan te smeren. De code bases en systemen worden zo opgezet dat een ander bedrijf nog heel moeilijk er mee kan werken, en audit naar de kwaliteit of duurzaam inzetbaarheid is er nauwelijks.

Daarnaast gebruikten ze de het geld wat vrij kwam vanuit overheden om vervolgens bedrijven op te kopen die software of ecosystemen beheerde die gebruikt werden door diezelfde overheden, iets waar nog steeds geen toezicht op is.

Bedrijven als Atos en Centric zijn in essentie soort hofleveranciers geworden de afgelopen 30 jaar, en daar worden de systemen ook op gebouwd. Een slimme truc en een succesvolle investeringsstrategie, tot de knip op het overheidsbudget gaat. Deze overname zou het slechtste scenario zijn, omdat het groen licht geeft voor dit soort praktijken die de samenleving gigantisch veel geld kost terwijl IT aanbestedingen een vrije markt zouden moeten zijn.

[Reactie gewijzigd door Fox op 23 juli 2024 08:47]

Deze overname zou het slechtste scenario zijn, omdat het groen licht geeft voor dit soort praktijken die de samenleving gigantisch veel geld kost terwijl IT aanbestedingen een vrije markt zouden moeten zijn.
Helemaal mee eens.

Tegelijkertijd is het probleem, dat een overheid betrouwbaar moet zijn. Dat wil zeggen dat wij moeten weten wat onze paspoorten kosten en we deze in een redelijke termijn op kunnen halen na aanvragen. En niet een situatie hebben waarbij een paspoort het ene jaar €40 kost en het jaar erop €125.
Dat ambtenaren niet ieder jaar omgeschoold moeten worden want een andere leverancier heeft een aanbesteding gewonnen. Dat kost ook veel geld (nog los van het verloop in de organisatie omdat mensen het voortdurend omscholen in plaats van bijscholen ook beu worden).
Verder is de markt voor overheidsapplicaties nogal klein: er is maar 1 instantie die paspoorten en rijbewijzen uitdeelt, bijvoorbeeld. Daardoor is er fors minder concurrentie.

Dus overheden zijn nogal snel afhankelijk van slechts een paar leveranciers, jammer genoeg. En kunnen bedrijven als Centric (in Nederland), Atos (in Frankrijk) zich in een vrij unieke positie manoeuvreren. ;(
En niet een situatie hebben waarbij een paspoort het ene jaar €40 kost en het jaar erop €125.
Volgens mij heeft een paspoort nooit €40 gekost.
Dat ambtenaren niet ieder jaar omgeschoold moeten worden want een andere leverancier heeft een aanbesteding gewonnen.Dat kost ook veel geld (nog los van het verloop in de organisatie omdat mensen het voortdurend omscholen in plaats van bijscholen ook beu worden).
Dit is gewoon onzin. De gegunde diensten bij aanbestedingen voor dit soort trajecten lopen meestal 10 tot 15 jaar. Anders is het voor niemand te doen (niet voor de klant, maar zeker niet voor de leverancier).
Verder is de markt voor overheidsapplicaties nogal klein: er is maar 1 instantie die paspoorten en rijbewijzen uitdeelt, bijvoorbeeld. Daardoor is er fors minder concurrentie.
Nu ken ik die markt toevallig vrij goed. Bij aanbestedingen zijn er behoorlijk wat spelers die een goed bod kunnen neerleggen. We hebben in Nederland alleen een van de beste spelers toevallig zitten (de voormalige staatsdrukkerij).
Paspoorten is misschien een verkeerd voorbeeld maar het is toch wel moeilijk uit te leggen waarom een rijsbewijs in de ene gemeente minder dan 40 euro kost en in de ander meer dan 100 euro.

Verder qua aanbestedingen zijn we in sommige sectoren nu beland dat men niet meer wilt meedoen aan aanbestedingen. Aanbestedingen voor de overheid kunnen dermate complex en risicovol zijn dat bedrijven ondanks potentiele honderden miljoenen aan omzet mislopen gewoon niet meer inschrijven.

Ik heb geen ervaring als het op IT vlak aankomt, maar het zal niemand ontgaan dat we toch met enige regelmaat lezen dat projecten honderden miljoenen meer kosten dan verwacht en ongekend lang uitlopen. Het frappante is dat dit ook wel voorkomt in de prive sector maar zelden van zulke blammages horen terwijl zeker met genoteerde bedrijven dit bekend zou moeten zijn.

Ik heb geen antwoord maar een deels privatisering van ATOS lijkt me geen oplossing, buiten dat dit onwenselijk is voor de concurrentie mag je je ook afvragen of een bedrijf dat geen bestaansrecht heeft gered dient te worden. Zal best dat ATOS in Frankrijk een belangrijke functie vertegenwoordigd maar is hier nou een situatie van "to big to fail"?
Paspoorten is misschien een verkeerd voorbeeld maar het is toch wel moeilijk uit te leggen waarom een rijsbewijs in de ene gemeente minder dan 40 euro kost en in de ander meer dan 100 euro.
Dat heet leges, en de gemeente mag die zelf vaststellen om uit de kosten te komen. Klachten kun je bij de gemeenteraad indienen.
Verder qua aanbestedingen zijn we in sommige sectoren nu beland dat men niet meer wilt meedoen aan aanbestedingen. Aanbestedingen voor de overheid kunnen dermate complex en risicovol zijn dat bedrijven ondanks potentiele honderden miljoenen aan omzet mislopen gewoon niet meer inschrijven.
Tja, dat is na een tijd waarin civiele aannemers onder verkoopsprijs inschreven, en dan de overheid kaalplukten met claimen van meerwerk. Een verdienmodel waar ze alle risico's bij de overheid neerlegden en vervolgens wel binnenliepen.

Met de DBFM contracten konden ze dat ineens niet meer, maar dachten ze wel op de oude voet door konden gaan. Niet dus. Maar gedegen een ontwerp neerzetten doen ze niet. Dus ja, dan ga je op je bek.
Zo simpel is het vaak niet, ik heb zelf meermaals grote aanbestedingen persoonlijk getendered. Twee bekende ziekenhuizen maar ook een groot formaat tunneling project.

Laten we voorop stellen dat aannemers op miljarden omzet op z'n best een kleine 3% onder de streep overhouden ondanks alle meerwerk. Jij noemt het kaalplukken de realiteit is eerder omgekeerd. Maar meerwerk is ook doorgaans het gevolg van slechte tenders. Een leuk voorbeeld voor een bekend zwembad in het Zuiden is dat de gemeente expliciet aangaf dat we geen rekening diende te houden met de waterstand, dat in een omgeving naast de Maas. Als aanneemer doe je dat, en vervolgens ligt dezelfde gemeente te balken wanneer ze moeten betalen voor het aanvragen van extra vergunningen, vertraging in het project, meerkosten in de bouwplaats enz. Dit is niet een opzichstaand probleem, letterlijk ieder groot project is een opeenstapeling van amteuristische problemen vanuit de overheid ondanks dat ze worden bijgestaan door dure consultancies (die vaak net zo waardeloos zijn).

Nu schuiven ze inderdaad alles naar de aannemer, en die doet vervolgens niet meer mee. Immers men verwacht volledige openheid van boeken, legt al het risico bij de aannemer en dat voor 3%? Op een ziekenhuis van een half miljard steekt een aannemer als het goed gaat 15 miljoen in z'n broekzak, een fout in de beglazing en je bent al een veelvoud kwijt zoals we nu met regelmaat met BAM zien.

Dus nee, de aannemer gaat niet op z'n bek, men doet gewoon niet meer mee. Dit is eerder Nederland weer op z'n breedst, de overheid probeert slim te zijn, en vervolgens buiten alle zeik met vergunningen houdt het in de ontwikkeling gewoon op. En in de tussentijd als burger zit je wel met geen woningen, geen infra, geen ziekenhuizen enz. Jaren te kort in de bouw stapelen zich enkel verder op met geen uitzicht op verbetering. De aannemer betaald er niet voor, wij betalen daarvoor.
Het ging om het voorbeeld, niet om de bedragen zelf.

En aanbestedingen die een looptijd hebben van meer dan 5 jaar in overheidsland? Dat betwijfel ik. In de jaren dat ik bij een gemeente werkte heb ik die niet gezien, hoewel ik in die tijd erg weinig betrokken was bij aanbestedingen.

En “behoorlijk wat spelers”? Wat vind je behoorlijk wat? Want voor bijvoorbeeld besturingssystemen kom je niet verder dan Windows, Linux en Mac. Kunnen er wel 20 bedrijven zijn die het aanbieden, maar ze bieden geen van allen echt iets bijzonders aan, dus is de concurrentie op basis van prijs en wat er aan service geboden wordt.
Voor applicaties wordt het nog lastiger: bijvoorbeeld voor het aanmaken van paspoorten en rijbewijzen moeten alle gegevens van alle gemeentes op dezelfde manier worden aangeboden, versleuteld en verzonden. Dan wordt de spoeling echt wel een stukje dunner, want erg weinig bedrijven hebben die kennis in huis.
bijvoorbeeld voor het aanmaken van paspoorten en rijbewijzen moeten alle gegevens van alle gemeentes op dezelfde manier worden aangeboden, versleuteld en verzonden. Dan wordt de spoeling echt wel een stukje dunner, want erg weinig bedrijven hebben die kennis in huis.
Ik heb gewerkt op die aanbesteding, zo'n 15 jaar terug. De ICAO specificeert welke data op een paspoort moet komen, dus dat is geen verrassing en wereldwijd hetzelfde. Dus een paspoortketen kopieren van het ene land naar het andere is een hele realistische optie (en moet ook beschouwd worden als je de EU aanbestedingswetgeving volgt). Er zijn dan tientallen europese spelers in de markt die dat dagelijks voor hun klanten/landen doen. En er moesten zelfs bij gemeentes paspoort aanvraagstations geplaatst worden. Dat moet ook, omdat anders er geen sprake is van een level playing field bij de aanbesteding. Het koppelen naar de gemeentesystemen is niet zo heel complex, daar is sprake van een handje vol spelers (in praktijk twee), en BZK kan gewoon druk op die partijen uitoefenen.
Leveren aan overheidsinstanties kan heel lucratief zijn maar is ook heel complex. Als je je daar niet in specialiseert, dan zijn het hele lastige klanten en projecten. Niet gek dat maar een paar partijen daar groot zijn geworden. Het is echt een markt op zich.
Ik weet niet waar jij het over hebt maar AtosNL had maar heel weinig klanten in de publieke sector. Het aantal zegt niet alles, het percentage qua omzet in die hoek was minder dan 2 digits. Ik ga hier als EX-Atosser niet vertellen wie de klanten allemaal waren maar de meeste klanten in Nederland zaten in de technologische / petrochemische hoek. Misschien in andere landen anders maar ik kan dit ook bevestigen voor Duitsland waar ik ook veel betrokken ben geweest.
Dat klopt, maar je moet het eigenlijk andersom bekijken: heel veel publieke organisaties (waarvan behoorlijk wat mssion critical of maatschappij-ontwrichtend als het faalt) gebruikt diensten van Atos..Dus ook al is de omzet een minder groot deel, ze zijn essentieel voor publieke voorzieningen in Nederland (en andere landen waar ze actief zijn.
Vrijheid van ondernemen is een groot goed.

Bijvoorbeeld: als bij ASML een cruciale leverancier failliet dreigt te gaan, zal ASML die ook overnemen.

Mensen maken keuzes met de best beschikbare kennis van dat moment. Je weet nooit zeker of iets goed of slecht uitpakt.
Vrijheid van ondernemen is een groot goed.
Mee eens, maar in totaal wordt de marktvrijheid juist lager en lager vanwege overnames. Dat komt omdat nieuwe spelers een steeds hogere drempel van toetreding aantreffen. "Vrije markten" betekende origineel "vrij" om toe te treden, niet "vrij" in de zin dat bestaande spelers alles zelf bepalen. Dat laatste is de definitie die aandeelhouders graag zouden willen, maar die is zeer problematisch qua toetreding tot een markt en veroorzaakt ook het "Too Big To Fail"-probleem dat we hier weer zien.

Wil niet zeggen dat ik pleit voor een volledig verbod op fusies uiteraard, en ik denk ook niet dat vele anderen dat zouden willen.

Er is een tussenweg: per fusie controleren of de toetreding en concurrentie in de markt behouden blijven of verslechteren. Oftewel het mededingingsrecht weer echt gaan toepassen en handhaven, en dat gebeurt gelukkig weer ietsje meer in enkele markten (het beteugelen van Big Tech met name). Zouden we anders stemmen met z'n allen, dan was er misschien nog wat meer mogelijk in deze ruimte.

Vooral fusies uit geheel andere markten zijn lastig; dan is het grote geld verdiend in een andere markt, wat gebruikt wordt om een tweede markt te domineren. Oftewel conglomeraten, zoals Amazon, Sony, enz. Een nieuwe speler die niet zo'n bestaand aandeel heeft in een andere markt, die kan dan erg moeilijk toetreden en mee concurreren. Vrije markten horen een komen en gaan te zijn, waar de besten winnen en er ook verliezers zijn. In de praktijk zijn het nu altijd de grootsten die zowat eeuwig kunnen winnen, eventueel met belastinggeld om de gaten te dichten. Oftewel kapitalisme wanneer het goed gaat, en socialisme wanneer het even slecht gaat...

Best veel fusies zouden tegenwoordig gestopt moeten worden, en best een aantal ook teruggedraaid, als we geven om werkelijke vrije markten. Want veel markten zijn al ongezond met te weinig en te grote spelers. Wat weer leidt tot veel te sterke lobby's richting overheden, te hoge winstmarges, loonmatiging, verlaging van innovatie omdat echt nieuwe spelers geen kans krijgen, of sommige ideeën worden gekocht specifiek om ze niet te realiseren, "Too Big To Fail"-problemen, enz, enz.
Aangezien de strategische onderdelen niet pas nu bekend kunnen worden mag er vanuit worden gegaan dat men al veel langer wist wat wel en niet voor Frankrijk belangrijk is. Vaak heeft een land over zulke handel wettelijk ook meer te zeggen dan bij gewone handel. Het is dus te makkelijk om te doen alsof risico's niet redelijk te voorzien waren en door onduidelijkheid maar zelfs zo groot konden worden dat een overheid als uitweg zelfs bedrijfsonderdelen meent te moeten gaan over nemen.
Belangrijk in deze situatie vind ik ook: leuk dat Frankrijk dit als strategisch onmisbaar kenmerkt.
Maar welke overheden en kritieke bedrijven die niet Frans zijn bedient Atos? En wie krijgt dan toegang tot die informatie bij een nationalistische inlijving?
Marktwaarde technisch was het altijd zo dat een bedrijf per medewerker tot enkele jaren terug ongeveer €100k/medewerker moest leveren aan omzet om rendabel te zijn.
Met €700M/4k medewerkers zit dat op €175k/medewerker. Als ik corrigeer naar 'nu' inclusief rare inflatie en rentetarieven zit je worst case op €130k/medewerker.
Hoeveel minder rendabel zijn dan de andere afdelingen niet?
Hoeveel minder rendabel zijn dan de andere afdelingen niet?
Onrendabele afdelingen is, geloof ik, het probleem niet. Het probleem is dat ATOS met een enorme schuldenberg zit. Kwestie van investeren in zaken die nooit veel opgebracht hebben.

[Reactie gewijzigd door downtime op 23 juli 2024 08:47]

Zodra de politici geen leuke bijbaantjes/pensioen baantjes meer krijgen van diezelfde bedrijven...

E: Oh ja, donaties voor verkiezingen enzo heb je natuurlijk ook nog

[Reactie gewijzigd door Danny Phantom op 23 juli 2024 08:47]

Dit bedrijf is enorm groot meer dan 100.000 medewerkers. Dat als het nu omvalt dan heeft geeft dat mogelijk problemen voor de Olypische Spelen die Frankrijk deze zomer organiseert. Dat gaat Frankrijk niet laten gebeuren.
Wanneer zouden de overheden leren door de graaizucht van de aandeelhouders te kijken bij het goedkeuren van het ontstaan van zulke grote bedrijven, in het grote belang van de belastingbetaler en de overheden zelf?
Overheden weten allang hoe de vork in de steel zit. Maar maatregelen nemen betekend voor de politiek hoogst waarschijnlijk zetels inleveren. En dus doen 'we' het niet.
en nu te groot geworden is om om te vallen dus gered moet worden.
Zoals valt te lezen in het artikel gaat het slechts om delen die door de Franse overheid worden gezien als strategisch. Ik kan je zeggen als ex NL Atosser dat NL personeel nauwelijks werkt voor de strategische onderdelen van de Franse overheid.
Hier zou een "failliete" overname moeten kunnen.

Dat zou dan zeggen je bent als aandeelhouder gewoon je geld kwijt. Je aandeel is 0 euro waard. De inboedel/het bedrijf is nu van de overheid.

Een eventuele verkoop kan je weer geld opleveren.

Overigens een goed strafrechtelijk onderzoek moet hier ook altijd plaats vinden. En ik heb altijd het gevoel dat dat maar zelden gebeurd. Natuurlijk kan een bedrijf failliet gaan. Maar bestuurders moeten wel ingrijpen.

Dus altijd de vraag hoe kan het gebeuren. Is er geen geld verkeerd weg gesluist etc etc.
Prima toch?
Too big too fail betekent dat vanwege de nationalisatie de aandeelhouders hun geld kwijt zijn...
De motovatie voor aandeelhouders om dit le laten gebeuren is dus nul.
Je kunt ook wel vaststellen dat de oorzaak pure incompetentie is geweest.

De strategie dat je iedere vertrekkende klant probeert uit te knijpen tot de laatste druppel blijkt bij deze wel bij het afval gezet te kunnen worden.

Hak het verhaal in stukjes op en verkoop deze aan de hoogste bieders, bij voorkeur locale partijen.
Atos is een bedrijf wat goed gebruik weet te maken van overheidsprojecten en detachering. Bij bepaalde overheidsonderdelen lopen mensen vanuit Atos gedetacheerd rond. Die mogen vervolgens de aanbestedingen schrijven of zorgen voor een belangrijk deel de informatie van de aanbesteding waarop Atos vervolgens zelf mee mag bieden. Laat nu net een deel van die aanbestedingen waar ze aan meegeschreven hebben spontaan veel meerwerk te krijgen. RaRa hoe kan dat nu toch.
Ik zie ze dagelijks die gedetacheerde mensen van Atos bij de overheid. Ik kan je vertellen dat niemand maar dan ook niemand iets schrijft in het voordeel voor Atos. Al jaren willen de atos externen zo weinig mogelijk met het thuisfront te maken hebben. 90% is bezig intern bij de overheid te komen.
De andere kant is dat als je een vuist wil kunnen maken tegen de Amerikaanse en Indiaanse mega IT bedrijven je dit soort fusies en overnames wel goed moet keuren. Anders kan een bedrijf nooit uitgroeien tot een organisatie die groot genoeg is om in een adem genoemd te kunnen worden met de wereldwijde concurrentie en laat dat nu toch de natte droom van de boven ons gestelde zijn hier in Europa om een kennis economie op te bouwen die kan concurreren op het wereld toneel.

Het probleem is niet zo zeer de overname en fusie zucht van deze bedrijven of de aandeel houders die uiteindelijk het geld er voor op tafel leggen. Het probleem is veel al de nationale en regionale overheden die aan alle kanten beperkingen op leggen weigeren te werken met dat bedrijf want Frans, of er wel mee willen werken maar alleen als alle mensen waar zij mee werken lokaal zijn en niet uit het buitenland komen etc, etc... De eis dat alles in de eigen taal geleverd wordt en dus vertaald moet worden en de interacties ook in de eigen taal moeten gebeuren.
Op dit moment werkend voor een internationaal opererende software leverancier, zie ik dat de Europese markt voor het grootste deel genegeerd wordt simpel weg omdat het onbetaalbaar is om de software, handleidingen, sales en account management processen, contracten, support en ga zo maar door te vertalen in het Duits, Frans, Spaan, Italiaans, ... er is geen cent te verdienen als je je daar aan brand. De kosten reizen de pan uit en je inkomsten, er zijn maar weinig echt grote bedrijven die dit soort taal eisen stellen ook in Europa, kunnen dat niet compenseren.

Ik zou dus eerder eens wijzen naar de arrogantie en de belachelijke eisen van Europese bedrijven en overheden die weigeren te accepteren dat een Amerikaans of Indisch bedrijf alles gewoon in het Engels kan doen maar een Europese leverancier hoe dan ook de lokale taal machtig moet zijn.
Als je daar aan koppelt dat veel al de eis is dat de mensen waar mee gewerkt wordt ook uit het land zelf komen en niet uit een land een paar honderd kilometer verder op dan zie je denk ik al snel waarom dit soort bedrijven financieel vrijwel altijd in de problemen moeten komen.
Nu is er nog een leuk verhaal en dat is dat men veel al als een Frans bedrijf een Nederlandse onderneming overneemt bijvoorbeeld een enorme hoeveelheid spanning ziet op de grens waar de twee talen elkaar raken. Ook dit is een van de redenen waarom die soort bedrijven vaak zelfs tientallen jaren na een overname of fusie nog problemen ondervinden in de samenwerking tussen de twee voormalig zelfstandige bedrijven. In Amerika is dat veel minder het geval en kun je ook nog eens als er wel dit soort problemen zijn veel makkelijker de leidinggevende aan beide kanten aanpakken door er een paar uit te gooien bijvoorbeeld iets dat in Europa zeker in bijvoorbeeld Frankrijk praktisch onmogelijk is. Als je dat niet gelooft zou je eens naar HP moeten kijken die nog steeds de voormalig Compaq mensen steeds maar weer op relatief onschuldige posities moet plaatsen omdat ze ze ook na bijna 30 jaar nog niet kunnen ontslaan ook als ze weinig tot niets toevoegen.

Europa is het probleem voor dit soort enorme fusie en overname bedrijven. Ze kunnen heel snel groeien omdat er vrijwel geen overheden zijn die ze stoppen. Op papier is er immers niets mis met de fusie of de overname, het probleem is dat het in de uitvoering dankzij de Europese regelgeving en mentaliteit vrijwel onmogelijk is om snel te groeien en van veel losse bedrijven een succesvol bedrijf te maken.
Het probleem is dus niet zo zeer de overname zucht of de noodzaak om te groeien maar eerder de manier waarop Europa en de Europese bevolking tegen dit soort dingen aankijkt en het dit soort bedrijven vrijwel onmogelijk maakt om succesvol te zijn op de lange termijn.
Als de Franse overheid slim is doet het helemaal geen zaken met Atos en zijn aandeelhouders, maar nationaliseren ze de echte kritieke infrastructuur onder het mom van landsbelang en biedt het aan het personeel van Atos zelf aan te nemen met behoud van loon en dealt het met het personeel zelf. Als dergelijke diensten en mensen die dit verwezenlijken zo belangrijk is, dan laat je hier toch geen commerciële partij die enkel het belang van graaiende aandeelhouders tussen zitten? Wat mij betreft mogen die aandeelhouders hun geld verliezen anders hadden ze ook geen recht op winst als het wel goed ging.
Horizontaal
Hoezo is het 1 miljard euro waard? Het maakt geen winst en kost alleen maar geld. Dan is het dus niets waard en moet je de top managers en directeuren afstraffen ipv belonen met een financiële injectie.

Als het failliet is, laat dan de onderdelen opkopen tegen de daadwerkelijke waarde.
atos is met zn e-suite onderdeel van dimpact. wat een samenwerking is tussen verschillende gemeenten in het oostn van het land. E-suite is een zaaksysteem met DMS en archivering. Daarbij worden door gemeenten veelal sociaal domein en vergunningverlenings apps via stuf zaak dms berichten aan het systeem gekoppeld.
Alle door de gemeenten genomen besluiten, en wat je ook maar kunt bedenken wat een gemeente aangaat zijn opgeslagen in het systeem. De gekoppelde informatiesystemen gebruiken het zaaksysteem voor document opslag . Business Critical System dus
Ook de NL regering mag wel even FR regering bellen dat we meedoen met een gedeelde redding van Atos.
Krijg steeds meer het gevoel dat Atos de Franse Centric is.

Wat Sanderink heeft gedaan is natuurlijk super fout maar in een van z'n databeestje staat wel waar mijn overgrootmoeder onder de grond ligt.

Denk dat het per definitie erg ongezond is als een bedrijf zich zo richt op de gezamenlijke pot.

Nu kan de Franse burger het straks ophoesten.
Krijg steeds meer het gevoel dat Atos de Franse Centric is.
Centric was een gezond bedrijf tot Sanderink van het padje raakt. Onder de nieuwe directie lijkt het schip weer op koers. Daar is bij ATOS geen sprake van. Dat loopt al jaren slecht en daar moet heel wat meer gebeuren om het bedrijf nog gezond te maken.
Ik denk dat Centric alleen maar gezond is omdat ze veel aanbestedingen van de overheid winnen/krijgen dit is natuurlijk geniaal maar ik zou er voor geen goud willen werken.

https://www.binnenlandsbe...j-met-macht-ict-bedrijven
Je pakt een artikel aan van 2015. In de afgelopen 9 jaar is er veel te doen geweest om het bedrijf.
Het was op zich een goed bedrijf om voor te werken voor een jaar of twee a drie, want een vast contract of overname van detachering was altijd een loze belofte.
Nu is het los geweekt van Sanderink en zijn cybercharlatan en kunnen ze de schade gaan herstellen.

Ze zullen nog wat klappen moeten incasseren zoals het vertrek van DNB, maar ik denk persoonlijk dat onder huidig bestuur het langzaamaan wel weer de goede kant op zal gaan, en hopelijk echt weer een fijne plek gaat worden om te werken.
Ga je nou werkelijk een nieuwsbericht uit 2015(!) quoten om je post kracht bij te willen zetten?
Nu kan de Franse burger het straks ophoesten.
En wij als als Atos zich op de markt blijft begeven (aanbestedingen) en NL bedrijven hierdoor een bid verliezen.
Een sociale verzekeringsbank onder Franse papraplu en Defensie...dat zegt iets over wat we niet kunnen in NL of niet hebben.
Atos heeft een hele poos geleden het Nederlandse Origin (hiervoor BSO) overgenomen, en heeft toen nog een jaar of 11 onder de naam AtosOrigin geopereerd.
Jouw genoemde instanties namen destijds dus gewoon dienst af bij een Nederlandse onderneming, wat nu Frans geworden is.
Atos heeft een hele poos geleden het Nederlandse Origin (hiervoor BSO) overgenomen, en heeft toen nog een jaar of 11 onder de naam AtosOrigin geopereerd.
Jouw genoemde instanties namen destijds dus gewoon dienst af bij een Nederlandse onderneming, wat nu Frans geworden is.
De overname van Origin door ATOS is al 20 jaar geleden. Contracten duren vaak maar vijf jaar. Dus die klanten wisten bij het afsluiten of verlengen van hun contract heel goed dat ze zaken deden met een Frans bedrijf.
AtosOrigin nam destijds ook complete ICT afdelingen over van klanten waarvoor ze diensten gingen verlenen. Daar liepen dus heel veel oud-KPN'ers, Philips, Nuon en ander oud personeel.
Dat waren niet altijd de meest ijverige personen zullen we maar zeggen, vooral oud-KPN'ers waren soms niet vooruit te branden.
Ik heb er zelf drie jaar met plezier gewerkt, maar ondanks mijn "onmisbaarheid" kreeg ik geen vaste aanstelling. Vervolgens waren er twee anderen die mijn functie overnamen nadat ik ze netjes had ingewerkt. Afijn, ik ben uiteindelijk dichter bij huis gaan werken, is ook wel prettig.
Ik hoop het niet, maar denk dat de Fransen alleen geïnteresseerd zijn in die delen die voor de Franse overheid werken. Komen er in Eindhoven een boel ict-ers beschikbaar voor ASML.
Hoe was het ook weer? Oja! De winst is privé en de kosten zijn voor de staat.
op zich snap ik jouw reactie wel maar niet in deze context. De Franse overheid is normaal ook geld kwijt aan Atos om de strategische diensten in de lucht te houden. Reken maar dat die Fransen precies uitpluizen wat minimaal nodig is. Een redding zou weleens goedkoper kunnen zijn dan de dienst van Atos blijven afnemen.
op zich snap ik jouw reactie wel maar niet in deze context. De Franse overheid is normaal ook geld kwijt aan Atos om de strategische diensten in de lucht te houden.
Maar dat is niet in strijd met wat @Simon Weel zegt:
De winst is privé en de kosten zijn voor de staat.
Atos is al ruim 10 jaar zover uitgemolken en geschaad door wanbeleid door de directie en aandeelhouders (waaronder de huidige eurocommissaris Thierry Breton) dat er nu niets meer te halen valt, en de Franse staat zich gedwongen ziet om delen over te nemen. Dat zal niet betekenen dat de Franse staat daarna stopt met betalen voor de diensten van Atos. In de toekomst zal dat wellicht goedkoper zijn dan het alternatief, maar de prijs wordt betaald voor de in het verleden aangerichte schade.

Edit: Hier is nog een link: https://techmonitor.ai/te...ong-and-what-happens-next

[Reactie gewijzigd door enver63 op 23 juli 2024 08:47]

Wat ik bedoel, en wat @enver63 ook zegt, is dat zulk soort bedrijven jarenlang miljarden winst maken, maar dat die winst naar de aandeelhouders gaat. En als het tij keert, dan mag de staat opdraven om de ellende op te ruimen. Mooi voorbeeld is ABN AMRO. Dermate groot gegroeid dat een faillissement de economie ontwricht - 'too big to fail'. Ook jarenlang dikke winsten gemaakt, maar niets opzij gezet voor eventuele magere jaren. Want als het fout loopt, dan zal de overheid ons wel redden. Dus bij de crisis van 2008 maakten de aandeelhouders met uitpuilende zakken dat ze weg kwamen en kon de staat (wij dus) opdraaien voor de narigheid. Want een Fallissement zou nog veel meer ellende betekenen.

Met dat in het achterhoofd zou je denken dat 'de staat' wel wijzer zou zijn om dit soort gedrag te belonen. 'Too big to fail' betekend vaak ook dat men roekeloos te werk kan gaan - wat kan je gebeuren? Ontslag? Pff, lekker belangrijk. Maar helaas, de overheid deed wel wat, maar lang niet genoeg. Inmiddels is het in de financiële wereld allang weer 'business as usual' dus het wachten is op weer zo'n soort crisis.
Je begint nu wel echt te merken dat het niet zo lekker loopt bij Atos. Sfeer is om te snijden.
Niet vergeten dat het over Frankrijk gaat. De Franse staat heeft een geschiedenis van te participeren in bedrijven : Renault, EDF, Air France, Alstom,... Ze zaten ook in PSA (Citroën en Peugeot). En in Elf. Hoe het zit na de fusies van die laatste bedrijven weet ik niet.
De Franse vakbonden zijn veel machtiger als in Nederland en draaien hun hand er niet voor om om het land plat te leggen als er massa ontslagen dreigen door een faillissement van een groot bedrijf. Dus de Franse overheid zal eerder grote bedrijven in nood helpen, hoewel dat hier in Nederland ook vaak genoeg is gebeurd hoor :)
Dat kan nog leuk worden.
Straks wordt een deel van onze overheids-IT gerund door de Franse staat :)
Naja nu word een deel gerund door franse bedrijven, dus zoveel scheelt dat niet.
En gemaakt in India voor veel te veel geld.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.