Qualcomm gaat socs voor pc's Snapdragon X noemen

Qualcomm gaat toekomstige socs voor pc's aanduiden als Snapdragon X, zo heeft het bedrijf bekendgemaakt. Die heetten tot nu toe 8cx of 7cx.

Qualcomm kondigt nog geen nieuwe socs aan, maar spreekt alleen over de naamswijziging. Met de naam Snapdragon X houdt Qualcomm vast aan de Snapdragon-merknaam die het inmiddels bijna vijftien jaar in gebruik heeft. Onder meer socs voor smartphones en wearables dragen ook de naam Snapdragon. Vorige socs voor pc's heetten ook al Snapdragon, maar kregen namen als 8cx Gen 3. De eerste socs in de Snapdragon X-serie zal Qualcomm binnenkort aankondigen.

Qualcomm Snapdragon X
Qualcomm Snapdragon X

Door Arnoud Wokke

Redacteur Tweakers

11-10-2023 • 10:34

47

Submitter: Balance

Reacties (47)

Sorteer op:

Weergave:

Hoe zit het met Linux ondersteuning op dergelijke 'voor PC bestemde' SoC's? Draait mainline erop met ondersteuning voor alle randzaken (inclusief video, 5G, etc.), of is ondersteuning beperkt tot een specifieke kernelversie (zoals bij Android)?

Wat ik mis bij veel ARM SoC's is de mainline ondersteuning die standaard Intel/AMD-systemen hebben (zonder Nvidia videokaart), waarbij de CPU-fabrikanten geen middelen hebben om geplande veroudering toe te passen.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 10:57]

Patches voor Qualcomm SoC's, in iedere industrie die ze bezetten, worden al jaren geupstreamed. De voorganger van deze chips, de 8cx Gen 3 (en/of SQ3 voor de Surface gebruikers onder ons) zijn, op een paar patches na, in een zeer bruikbare staat. De onderdelen die niet werken (video (niet GPU) acceleratie, webcam, bijvoorbeeld) wordt actief aan gewerkt.
De voorganger van deze chips, de 8cx Gen 3 (en/of SQ3 voor de Surface gebruikers onder ons) zijn, op een paar patches na, in een zeer bruikbare staat. De onderdelen die niet werken (video (niet GPU) acceleratie, webcam, bijvoorbeeld) wordt actief aan gewerkt.
Door wie wordt daaraan gewerkt? Intel, evil they might be, etc., etc., levert zelf opensource code aan voor hun hardware, waardoor die volledig gebruikt kan worden in Linux en bij gebrek aan toekomstige ondersteuning door Intel, verder opgepakt kan worden door de community. Hetzelfde voor AMD. Beide partijen doen dat ook voor bijvoorbeeld GPU-acceleratie. Daarom draait recente Linux nog prima op oude x86 hardware (opnieuw Nvidia even buiten beschouwing gelaten).

In je bericht lees ik tussen de regels door dat Linux mainlineondersteuning van Qualcomm ARM SoC's nog niet volwassen is voor PC-gebruik. Dat is jammer, want krachtige ARM kan zeker voordelen bieden voor bijvoorbeeld laptops t.o.v. krachtige x86.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 10:57]

Door wie wordt daaraan gewerkt? Intel, evil they might be, levert zelf opensource code aan voor hun hardware.
Linaro, Qualcomm, Lenovo, Google. Iedereen die eigenlijk wel iets met de SoC's doet. Zelfde als Intel eigenlijk, zij zijn ook niet de enige die code voor hun producten aanlevert.
In je bericht lees ik tussen de regels dat de mainline ondersteuning nog niet volwassen is voor PC-gebruik.
Ligt er aan wat je er mee wilt doen, het is prima voor huis tuin en keuken gebruik. 3D acceleratie werkt nagenoeg perfect, opladen en batterij gebruik werkt, alle cores doen het met frequentie schaling. Enige waar je iets over kan zeggen (op de Thinkpad X13s bijvoorbeeld) is ingebouwde Audio, daar werkt (voor mij) de amplificatie van de speakers en 3.5mm jack wat wisselvallig, maar zoals ik al eerder zei wordt daar hard aan gewerkt.
Ik kijk de kat uit de boom totdat Linuxondersteuning voor Qualcomm SoC's net zo goed is ingericht en werkt als Linux op Intel/AMD CPU's met bijbehorende videokaarten. Je bericht is wel hoopgevend. :)
Qualcomm heeft een monopolie-contract met Microsoft las ik ergens. Dus alleen voor Qualcomm maakt Microsoft "Windows for ARM".

Dan lijkt het me logisch, dat andersom Qualcomm zich qua desktop ook voornamelijk op Windows richt, al was het maar uit loyaliteit.

Voor zover ik heb begrepen, waren er tot een jaar geleden geen open GPU drivers voor Adreno. En vaak ook niet voor de DSP's (die noemen ze tegenwoordig vaak Neural Processing Units).

Dat gold ook voor ARM Mali vziw. Ik dacht dat Vivante open drivers had; maar die GPU's komen weinig voor.

Samsung Exynos krijgt voortaan AMD RDNA2 gpu kernen, misschien komen daar wel open linux drivers voor.
Voor zover ik heb begrepen, waren er tot een jaar geleden geen open GPU drivers voor Adreno. En vaak ook niet voor de DSP's (die noemen ze tegenwoordig vaak Neural Processing Units).
Weet niet waar je dat vandaan haalt want dat is al jaren wel zo. Freedreno wordt al minstens 11 jaar aan gewerkt.. Hexagon en andere chips werken ook al jaren, de NPU is alleen vrij nieuw.
Dat gold ook voor ARM Mali vziw. Ik dacht dat Vivante open drivers had; maar die GPU's komen weinig voor.
Mali heeft ook al tich jaar Lima (development werd weer actief en zinvol nadat er meer Mali400/450 dev bordjes weren uitgebracht), panfrost (voor de nieuwere mali chips) wordt ook al jaren actief aan gewerkt. Etnaviv bestaat ook al vrij lang (zie librem 5).
Samsung Exynos krijgt voortaan AMD RDNA2 gpu kernen, misschien komen daar wel open linux drivers voor.
Misschien, maar dan moeten ze eerst hun SoC code upstreamen. Komt misschien verandering met de Google Tensor zusterchips.
Nou vooruit, ze zijn er maar wat ik bedoelde is dat Qualcomm en ARM ze niet zelf leveren.

Gereverse engineered, net zoals jaren lang bij NVidia.

De vraag was of Qualcomm net zo goed werkt als bijv. Intel en AMD die zelf hun open linux drivers leveren, en met gereverse engineerde drivers is dat een overduidelijke "Nee".

Ed - wat overigens natuurlijk niet erg is als je gesloten blobs accepteert.

[Reactie gewijzigd door kidde op 23 juli 2024 10:57]

Wel bijzonder. Als ik naar een laptop met die chip kijk zoals de Samsung Galaxy Book Go 5G dan zie je dat het eigenlijk nog niemand gelukt is om daar Linux op te draaien.

Ik zou op zich prima een Arm laptop willen met Linux er op, maar voor zover ik het kan lezen is de support nog bijna 0...
Qualcomm helpt ook niet echt mee, dus al het werk wordt gedaan door externe ontwikkelaars. Daarom hoop ik ook dat er een SoC voor laptops komt van een ander bedrijf waar wel Linux als primair besturingssysteem op ondersteund wordt. Mediatek, Rockchip en Nvidia zouden dat bijvoorbeeld prima kunnen.
Mediatek, Rockchip en Nvidia zouden dat bijvoorbeeld prima kunnen.
Je noemt nu drie bedrijven die Linux en GPL-compliant ontwikkeling zelf niet goed combineren. Dit i.t.t. een Intel of AMD.
Intel en AMD leveren geen ARM SoC's, dus die vallen sowieso buiten de boot. Daarnaast hebben deze twee bedrijven een x86 client markt om te beschermen i.t.t. de drie bedrijven die ik heb genoemd, die zich tot nu toe vooral met embedded en server hardware bezig hebben gehouden. Naarmate ARM platformen populairder worden op de client, zullen ze zich meer bezig gaan houden met de upstream ontwikkeling.

De broncode is beschikbaar in de vorm van een BSP, bijvoorbeeld voor Nvidia Jetson hardware. Zo draai ik nu Debian 12 op mijn Jetson Nano met de verouderde 4.9 BSP kernel. Het platform is inmiddels ook end-of-life, dus Nvidia zal er niets meer mee doen. Maar ik ben aan het kijken naar het porten van drivers naar de mainline kernel.

Qualcomm houdt zich daarnaast opvallend afzijdig van de ondersteuning van Linux voor de eigen laptopchips, dus alles moet gereverse engineered worden. Meestal werken partners zoals Linaro en Collabora samen met ze om code in upstream projecten te integreren.

Je kunt de bijdragen aan de Linux kernel van Qualcomm, Mediatek, Rockchip en Nvidia overigens gemakkelijk vinden.
Intel en AMD leveren geen ARM SoC's, dus die vallen sowieso buiten de boot. Daarnaast hebben deze twee bedrijven een x86 client markt om te beschermen i.t.t. de drie bedrijven die ik heb genoemd, die zich tot nu toe vooral met embedded en server hardware bezig hebben gehouden. Naarmate ARM platformen populairder worden op de client, zullen ze zich meer bezig gaan houden met de upstream ontwikkeling.
Je ziet dit ook terug bij ChromeOS devices waarbij Google forceert om upstreaming tot een zekere hoogte te doen.
De broncode is beschikbaar in de vorm van een BSP, bijvoorbeeld voor Nvidia Jetson hardware. Zo draai ik nu Debian 12 op mijn Jetson Nano met de verouderde 4.9 BSP kernel. Het platform is inmiddels ook end-of-life, dus Nvidia zal er niets meer mee doen. Maar ik ben aan het kijken naar het porten van drivers naar de mainline kernel.
Beetje off topic, maar ik ben zelf ook met de Pixel C bezig geweest. Er missen wat belangrijke dingen zoals cpuidle en cpufreq drivers voor deze apparaten. Ook is nouveau bij lange na niet functioneel genoeg om ook maar iets capabels op het scherm te laten zien voor deze apparaten. Ik hoop dat je er qua basisfunctionaliteit ergens mee komt in ieder geval.
Qualcomm houdt zich daarnaast opvallend afzijdig van de ondersteuning van Linux voor de eigen laptopchips, dus alles moet gereverse engineered worden. Meestal werken partners zoals Linaro en Collabora samen met ze om code in upstream projecten te integreren.
Mwa, ja en nee. Naast het voorbeeld van ChromeOS apparaten en alle preproductie apparaten die ze zelf wel degelijk upstreamen heb je ook de constructie waar de Thinkpad X13s zich op dit moment bevindt waarbij Lenovo aan Linaro vraagt om het upstreamen officieel te doen. Lenovo maakt (zo ver ik gehoord heb) niet de firmware van het apparaat, alleen de UI schil er omheen. Features als "linux mode" en het leveren van belangrijke schematics is dan toch echt de taak van Qualcomm, niet die van Lenovo.
Je kunt de bijdragen aan de Linux kernel van Qualcomm, Mediatek, Rockchip en Nvidia overigens gemakkelijk vinden.
Hetzelfde geldt ook voor NXP en Ralink (Mediatek Wifi divisie ondertussen) om toch nog wat voorbeelden te noemen.
Beetje off topic, maar ik ben zelf ook met de Pixel C bezig geweest. Er missen wat belangrijke dingen zoals cpuidle en cpufreq drivers voor deze apparaten. Ook is nouveau bij lange na niet functioneel genoeg om ook maar iets capabels op het scherm te laten zien voor deze apparaten. Ik hoop dat je er qua basisfunctionaliteit ergens mee komt in ieder geval.
Er is een nvgpu driver waarvoor de broncode beschikbaar is. Ik denk dat dit een andere driver is dan nouveau. Ik kan hem in ieder geval als lichte desktop gebruiken. Maar je verliest wel andere zaken zoals 3D acceleratie. Ik probeerde eerst de Jetpack naar een nieuwere Ubuntu release te updaten, maar dat ging falikant mis. En dus besloot ik maar de hele userland te vervangen met Debian en alleen de bootloader en de kernel te houden.

Op de langere termijn is dit dan toch meer een project om nog iets zinnigs met het apparaat te kunnen doen. Ik kan er ook niet over klagen, want ik heb deze voor een klein bedrag aangeschaft en pas sinds kort in gebruik genomen. Het is dat de Jetson Orin (Nano) modules nog zo duur zijn, maar die zou ik dan eerder voor serieuze toepassingen inzetten.

Wat Snapdragon 8cx en X betreft, hoop ik dat we meer upstream ontwikkeling vanuit Qualcomm zelf gaan zien. Er lijkt veel meer animo vanuit Linuxgebruikers en -ontwikkelaars te zijn voor apparaten met deze chips dan vanuit Windowsgebruikers en -ontwikkelaars. Nog steeds zie ik maar heel weinig software verschijnen die voor Windows op Snapdragon wordt gecompileerd en geoptimaliseerd.
Ik zie ze in #aarch64-laptops van tijd tot tijd voorbijkomen. Nadeel is dat van deze SoC geen vergelijkbare Android en ChromeOS apparaten van zijn dus men moet hun best doen om informatie vanuit vergelijkbare SoCs (in dit geval de Snapdragon 855) en de ACPI tabellen van de apparaten zelf te halen.

De Lenovo Flex 5G heeft enige vorm van ondersteuning dus een Linux bootende Galaxy Book Go 5G is in principe een simpele device tree verwijderd van "werkend".
Zou deze architecture ook gebruikt kunnen worden voor een NUC
Gezien dat NUC eigenljik een marktterm van Intel is klinkt dit een beetje apart (oke NUC is nu overgenomen door ASUS).

Maar is je vraag of je eventuele small form factor pc\s hiermee zou kunnen maken? Lijkt mij van wel. Meestal is ARM zuiniger dan x86(-64) cpu's. De beperkende factor met ARM is eventueel Windows omdat dat nooit echt van de grond is gekomen (voor zover ik weer). Geen idee hoe het met Linux zit.
Ja, die zijn er al in klein PC-formaat. Raspberry Pi en Mac Mini bijvoorbeeld. Volgens mij is de nieuwe Snapdragon uiteindelijk "gewoon" een ARM CPU, zoals er al velen op de markt zijn.
NextUnitComputing is meer het kastje, ligt er aan of Qualcomm die SoCs voor 90 euro gelijk Raspberry Pi5 gaat verkopen. Pi5 is quadcore Cortex-A76, is voor veel mensen goed te doen als Linux desktop. Van Q SoCs weet ik zo niet de deatails.
Een NUC van intel koste ook wel iets meer dan 90 euro
Ik vraag me af of een Hapdraak ooit een desktop format zal krijgen. Zal wel niet :(
Als ze op laptop niveau goed verkopen en het aantal cores en stroomverbruik goed schaalbaar blijkt, waarschijnlijk wel. Al denk ik dat net als bij de andere chipboeren het server/workstation volk voorrang krijgt.
RISC arm spul zal je alleen bij cloud producten die gebaseerd zijn op een mobile OS zoals Android terug zien in bijvoorbeeld de Chromebooks die low power en portable zijn. Alhoewel ze daar Mediatek en dergelijke chips in stoppen om de kosten te drukken. Maar Arm chips worden nu ook populair in datacenters.

nieuws: Arm-chips worden door overeenkomst eenvoudiger in Intels chipfabrieke...

Nvidia was ook bezig met die arm hpc producten voor in DC's alleen is dat onderwerp nu even niet meer in de zo warm blijkt. Ieder geval; kan ik geen recente Tweaker posts vinden erover.
Dat zal wel gebeuren, maar laptops zullen voorlopig de prioriteit krijgen. Het hoeft ook niet per se een SoC van Qualcomm te zijn, maar ik heb nog geen nieuws vernomen over ARM SoC's van andere bedrijven. Een ARM SoC voor SBC's/desktops met 4/8 Cortex-X4 cores en de mogelijkheid om 64/128 GB geheugen aan te sturen zou voor mij ideaal zijn.
Windows 11 is als ARM versie te downloaden.
Die werkt best ok.
Handige naam. Dan kan Mr. X op X schrijven over X.
offtopic:
Heeft Vader Abraham daar niet een soort octrooi op? (Waarom smurfte de smurf naar de smurfbibliotheek? Om wat smurfenwijsheid op te doen!)

[Reactie gewijzigd door Sando op 23 juli 2024 10:57]

Hoe retweet je tegenwoordig? reëXen? :9
Totaal offtopic maar de Smurfen zijn door tekenaar Peyo bedacht, hij en een producer hebben Vader Abraham gevraagd om er een lied over te zingen.
Ik mis wat de toepassing hiervoor is/gaat worden?

Bestaat Windows voor ARM eigenlijk nog of wordt dit puur een Linux verhaal en dus 99% voor de zakelijke markt/tweakers. (Niet echt een PC dus)

Edit: blijkbaar draaien ze op Win 11 zoals deze - ook is duidelijk dat emulatie een ramp is.

Ik zie er geen toekomst in, apparte desktop-ARM software zal er niet gaan komen zolang x86 dominant is. Microsoft heeft volgens mij simpelweg niet de luxe om het aan te pakken zoals Apple.

[Reactie gewijzigd door Alxndr op 23 juli 2024 10:57]

Ook een beetje kip en het ei verhaal niet? Als er geen hardware is komt er geen software voor. In dit geval lijkt het begin hier het mogelijk maken qua hardware. En dan hopelijk dat Microsoft goede tools maakt om x86 programma's uit te voeren op ARM. Apple heeft qua dat altijd best goede tools geleverd voor het uitvoeren van oudere programma's op nieuwe architectuur.

En wellicht voor het overgrote deel van de gebruikers moet de browser gewoon werken zodat je kat filmpjes kan kijken en je email checken.
Die tools heb je al jaren. De chips zijn gewoon te slecht. Elke review van Windows on Arm zegt hetzelfde: "erg leuk en zuinig, totdat je moet emuleren"

[Reactie gewijzigd door Clevergyno op 23 juli 2024 10:57]

Zijn de chips dan te slecht of de tools/efficiëntie van de emulatie? Apple is er in geslaagd van Intel naar zijn eigen ARM chips te gaan. En het is natuurlijk niet zo simpel als het lijkt maar ‘simpel gezegd’ als macOS het kan, waarom zou Windows het dan niet kunnen (de software) of waarom zouden andere ARM producenten niet betere performance kunnen bewerkstelligen?
Op Apple had je ook ongeveer een verlies van 30 tot 40% in het begin. Dat boeide niet want de chips waren zo snel. Als de Windows emulatie beter wordt dan zit je nogsteeds met een opgepofte telefoon chip die lekker word en youtube kan kijken, maar dat was het ook wel weer.
Maar elke review die ik over Windows on ARM heb gelezen lijkt specifiek geschreven om die combinatie af te kraken.
kijk maar uit dat Musk er niet achteraan rent.
Hmmm, zou Elon Musk in het geheim een pak Qualcomm aandelen gekocht hebben ? ;)
Dit zat er al een tijdje aan te komen. Telefoons zijn steeds belangrijker geworden en zijn nu voor veel mensen hun belangrijkste (of enige) device. De focus ligt al een tijdje op het ontwikkelen van hardware en software voor de mobiele markt (zolang dat nog zo heet ;) ). Vanaf daar druppelen de ontwikkeling door naar andere gebieden. Vroeger kwam nieuwe techniek altijd als eerste naar de PC en ging de ontwikkeling van CPU's vooral om snelheid. Tegenwoordig is efficientie zo'n beetje het belangrijkste.

Telefoons met 8GB RAM zijn tegenwoordig heel normaal terwijl er ook nog nieuwe PC's verkocht worden met 8GB.

Ook aan de kant van de sotware zien we het zelfde. Nieuwe applicaties (met uitzondering van games) richten zich steeds meer op online of mobiel gebruik, zowel in hun interface als in de verwachtingen die ze hebben over RAM, CPU en storage.

Ik vraag me af wat voor invloed het gaat hebben op de markt voor besturingssystemen. Windows is nog steeds het dominante PC besturingssysteem maar in de mobiele markt speelt het geen rol. We hebben al een tijdje Chromebooks die de grens tussen PC en mobiel doen vervagen en een deel van de tablet markt gaat ook die kant op. Ook bij Apple zie dat de aandacht op mobiel is gericht, inclusief hun eigen harddware.

De meest voor de hand liggende keuze is en blijft Windows. De Windows versie voor ARM is nooit heel populair geworden maar het bestaat wel. Ooit was backwards compatibility een showstopper voor alles behalve x86 maar emulatie/virtualisatie is tegenwoordig zo goed dat het me geen probleem meer lijkt.

Van de andere kant... als je primaire device op Android draait en geen legacy hebt die je aan iets anders bindt, waarom zou je dan iets anders op je PC willen als Android ook werkt? (Idem voor Apple).

Momenteel is er weinig druk om over te stappen. Sterker nog, mensen houden niet van verandering en zelfs upgraden naar de volgende versie van Windows zien velen niet zitten. Iedere versie van Windows zien we hetzelfde, mensen blijven bij het oude. Zelfs als MS de upgrades gratis weggeeft blijft het bidden en smeken. MS zit wat dat betreft in een lastig parket. Enerzijds verdienen ze niks aan mensen die nooit een OS kopen, anderzijds moeten ze concurreren met Google en Apple die hun OS'en gratis weggeven. MS lijkt Windows daarom steeds meer als platform te gebruiken om diensten te verkopen en, net zoals Google en Apple, geld te verdienen met de appstore, cloud-diensten en reclame.

Het probleem voor ons gebruikers is dat onze belangen nog verder naar de achtergrond verschuiven. Prettige en goede software schrijven wordt totaal ondergeschikt aan andere belangen zoals zoveel mogelijk reclame laten zien, vendor lock-in en het pushen van abonnementsdiensten. Zo'n beetje iedere mobiele telefoon wordt standaard geleverd met meuk van de fabrikant er bij en dat is zelden een verbetering (voor de gebruiker). Ik zeg niet dat ik dat wil verbieden (in tegendeel) maar dat het laat zien dat er weinig motivatie is om verschil te maken op het punt van meegeleverde software.

Het meest duidelijk is het misschien wel met OS'en die reclame laten zien aan de gebruiker. Dan is toch direct duidelijk dat het niet is om de gebruiker te dienen? Als MS (of Google of Apple) de gebruiker echt zou willen helpen dan zouden ze de beste adblocker ooit schrijven en standaard meeleveren. Maar nee, dat doen ze allemaal niet. Dan weet je dat niet de klant maar de melkkoe bent. Standaard een adblocker meeleveren zie ik alleen bij sommige Linux- en Android- distributies.

Mensen accepteren het blijkbaar wel. Ik kan er niet bij en kan het alleen maar verklaren als wanhoop en onwetendheid. Ze weten niet beter dan dat ze overal recalme zien. Mensen hebben niet genoeg verstand van IT om het probleem echt te duiden en ze hebben toch geen alternatief om naar over te stappen, dus slikken ze het maar zoals het is.

Ik ben benieuwd waar we naar toe gaan.
Misschien toch maar eens overstappen op Linux!
Wie zit er nu te wachten op die verwarmingselementen van Snapdragon in een pc?
Ze hebben nog veel werk te doen voordat het zover is dat die socs niet meer zo overdreven warm worden.
Zelf heb ik een Poco X3 pro maar als je daar een keer een spelletje op speelt weet je precies waar de soc in de telefoon zit!
Vergeleken met een normale CPU in je PC zal een Snapdragon eerder een koelelement zijn.
Een beetje CPU in je PC kan onder een beetje belasting makkelijk boven de 70 graden worden en met wat meer belasting de 100 aantikken. Daarom heb je in je PC ook actieve koeling zitten die bij sommige PC's indrukwekkende groottes aan kunnen nemen.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.