Nederlandse overheid gaat miljoenen euro's investeren in online bibliotheken

De Nederlandse overheid gaat de komende jaren tientallen miljoenen euro's per jaar in bibliotheken investeren, waaronder ook jaarlijks enkele miljoenen in online bibliotheken. De overheid werkt hiervoor samen met 'de Koninklijke Bibliotheek en andere partners'.

Vanaf volgend jaar is er bijna 30 miljoen euro beschikbaar voor het onderhouden van Nederlandse bibliotheken en dat loopt volgens de Rijksoverheid op 'tot een structureel bedrag van 58,7 miljoen euro vanaf 2025'. Het grootste gedeelte van dit bedrag gaat naar het ondersteunen van het fysieke bibliotheeknetwerk; het aantal fysieke bibliotheken in Nederland zou in de afgelopen tien jaar afgenomen zijn van 843 naar 744 locaties. Hierdoor zouden dergelijke kenniscentra niet meer voor iedereen binnen een redelijke afstand bereikbaar zijn.

Van het vermelde bedrag gaat een deel naar het inrichten en onderhouden van een 'innovatieve landelijke infrastructuur' voor online bibliotheken. Jaarlijks stelt de Nederlandse overheid hier 5 miljoen euro voor beschikbaar, met daarbovenop nog eens 8 miljoen euro in 2023 en 2024. Staatssecretaris Uslu van Cultuur en Media merkt op dat online bibliotheken tijdens de coronaperiode een 'grote vlucht genomen' hebben; Uslu wil deze functie met de extra investeringen versterken.

Om het bibliotheeknetwerk in stand te houden introduceert de staatssecretaris daarnaast een 'wettelijke zorgplicht voor provincies en gemeenten om de bibliotheekvoorziening in stand te houden'. Vooralsnog hebben lokale overheden alleen een bevorderingstaak. "De openbare bibliotheek kan een belangrijke rol spelen in het vergroten van kansengelijkheid en behoort tot de meest bezochte sociaal-culturele voorzieningen van Nederland." Ze stelt daarnaast: "Als je lid bent van de openbare bibliotheek, heb je een abonnement op de hele wereld. Want lezen is fundamenteel, en een bibliotheek brengt je nog veel meer dan dat."

Door Yannick Spinner

Redacteur

04-11-2022 • 17:40

85

Reacties (85)

85
85
60
3
0
14
Wijzig sortering
Fantastisch nieuws!
Drempel vrije toegang tot informatie en een plek voor iedereen om te leren.
Voor een ieder die zegt:"we hebben internet toch al". Nee de bibliotheek is veel meer dan dat oa met internet les voor digibeten en leshulp voor laaggeletterden. Maar ook steeds meer een ontmoetingsplek. Jammer dat niet iedereen de bibliotheek weet te vinden of juist weet in te zetten.
Laten we eerlijk zijn, als iedereen meer zou lezen (en dan niet op facebook) dan wordt Nederland daar zeker niet slechter van.

[Reactie gewijzigd door frankyfn126 op 23 juli 2024 06:09]

Drempel vrije toegang tot informatie en een plek voor iedereen om te leren.
Voor een ieder die zegt:"we hebben internet toch al". Nee de bibliotheek is veel meer dan dat oa met internet les voor digibeten en leshulp voor laaggeletterden. Maar ook steeds meer een ontmoetingsplek.
Haal je nu niet gewoon elke cliche naar boven die je kan bedenken? De bib is net een drempel voor laaggeletterden.

Als je drempel vrije kennis wil leveren moet je simpelweg het internet vrij maken op zoveel mogelijk plaatsen. Niet enkel in de bib. Dat zou een kerntaak moeten zijn van elke overheid.

Digibeten worden door familie en vrienden geholpen. Dat is geen kerntaak van de overheid.
En ja er zullen mensen zijn die geen vrienden of familie hebben, geen café bezoeken of in speciale omstandigheden leven.

Dat zijn dan vooral daklozen en asielzoekers Of mensen die leven van de sociale bijstand. Die moet je dan maar opleiden en toegang tot internet (les) geven in het centrum waar ze zich bevinden. Dat is veel laagdrempeliger.

Ik ben niet tegen moderne bibliotheken maar ik volg uw redenering gewoon niet. Alsof bibs enkel laaggeletterden dienen. Er zijn best veel mensen die graag op papier lezen en simpelweg niet elk boek willen aankopen.

Bibs zijn ook niet schaalbaar omdat ze zoveel geld kosten. Die er zijn moeten blijven maar om echt inclusief moet je fijnmaziger werken, minder focus op boeken en meer focus op toegang tot informatie. En dat doen ze gelukkig wat ze investeren ook in online bibliotheken.

Zorg ervoor gewoon dat elke smartphone 4g toegang heeft tot die online bibliotheek, zelfs al heb je geen sim. Dat is pas laagdrempelige toegang tot basis info en link met de echte bib is zo gelegd.
Smartphones zonder sim kunnen niet op internet via 4g, dat is een technisch "probleem" dat bij de Telco's en smartphone fabrikanten ligt.

De overheid kan wifi zoveel mogelijk gratis toegankelijk maken. In bijv de bieb ;) of het buurthuis, dakloze opvang oid.

Echter steeds meer informatie op internet is of dubieus van oorsprong of achter een betaalmuur of achter een advertentiemuur.
Wat mooi toch dat we dan straks een digitale bieb hebben om die informatie op te zoeken. En dan hebben we ook nog een fijn gebouw met fysieke boeken en tal van nevenfuncties.

En nee dit is niet enkel voor een bepaalde doelgroep, maar juist voor iedereen gelijk. Dat maakt het juist zo mooi.

[Reactie gewijzigd door frankyfn126 op 23 juli 2024 06:09]

[...]
Digibeten worden door familie en vrienden geholpen. Dat is geen kerntaak van de overheid.
En ja er zullen mensen zijn die geen vrienden of familie hebben, geen café bezoeken of in speciale omstandigheden leven.
Analfabetisme en laaggeletterdheid is in Nederland, in 2022, nog steeds best een groot probleem. Die mensen worden vast ook door familie en vrienden geholpen, voor anderen houden ze het vaak verborgen.

De samenleving wordt steeds complexer en leunt steeds meer op digitale vaardigheden. Er zijn veel meer digibeten dan analfabeten. Het is juist een taak van de overheid ervoor te zorgen dat iedereen in de samenleving mee kan komen.
De bibliotheek hier in het midden des lands vernaderd steeds meer in een studielocatie voor studenten - dat ze nu ook geld vragen om er met laptop te zitten (en gebruik te maken van draadloos/USB/wifi) Reden is ook dat de bibliotheek goed verwarmt is.

Zag je dus eerst nauwelijks een 'jongere' nu zit het vol, maar dus niet om boeken te lenen of te lezen, maar om aan hun laptop te werken.

(dat is geen nadeel, maar een verandering van gebruik)
Ja, hier in het buitenland (en neem aan ook in NL) doen ze steeds meer, zo is er een werkplaats, een video studio, 3D printers etc. Het wordt zo meer een ontmoetingsplek, waarbij mensen ook eindelijk weet eens een boek zien. :)
En dan tenminste boeken waar fatsoenlijke informatie in staat en geen "reptielenonzin". Het is treurig dat een bepaalde groep mensen goede wetenschappelijk onderbouwde informatie zelfs niet meer "gelooft".
Eens maar de discussie ging niet over onzin. Dus laten we niet die kant opgaan.
Geheel met je eens :), goed initiatief.
Stel me ook voor dat ze elk boek in de biep digitaliseren of via uitgevers digitaal kopen/krijgen. Dat zal nog wel een auteurs rrechten dingetje worden.
Waar een wil is, is een weg. In Vlaanderen is er een proefproject om films te streamen als alternatief voor de DVD die je kon ontlenen. Daar hebben ze dus ook een oplossing gevonden voor die auteursrechten...

Je hoeft niet elke boek aan te bieden, gewoon een mooi aanbod is voldoende. Top project denk ik!

[Reactie gewijzigd door be_bert op 23 juli 2024 06:09]

De biebs hier in NL zijn iet te vergelijken met de bieb in de UK. Daar is een bieb ook echt een bieb en een ontmoetingsplek voor iedereen met deels een ingevurgerde gratis musea.

Maar dat zijn de tekortkomingen van Nederland
Ik vind jouw reactie toch niet helemaal kloppen. Jouw voorbeelden (hulp voor digibeten, leshulp voor laaggeletterden en ontmoetingsplek) gelden voor echte bibliotheken. Ik heb in deze tekst niets gelezen dat de online bibliotheek dit ook allemaal gaat krijgen.
Ummm :?
In de tekst staat dat het meeste geld naar fysieke bibliotheken gaat (jaar 1: 25 van de 30mln, tot 45 van de 58 mln in 2024).
13 mln (waarvan 8 incidenteel en 5 structureel) lijkt mij geen slechte investering om Nederland meer te laten lezen dan wel online cursussen aan te bieden. Dat komt neer op minder dan 1 euro per lid van de bevolking.
Zoals gezegd: het zou beter voor Nederland zijn als mensen meer zouden lezen.
Ik kan tig projecten opnoemen die aanzienlijk meer kosten en minder opleveren voor de samenleving. (Bijv nutteloze infrastructuur projecten waarbij een miljoen verkwanseld wordt zodat een rotonde een bloemen perk met standbeeld in het midden heeft)
Het mooi maken van de publieke ruimte levert zeker wel wat op in het op pijl houden van de geestelijke gezondheid van burgers. Helaas wordt er alleen vaak kunst voor gebruikt die voor veel mensen afschuwelijk eruit ziet. Maar een mooi bloemen perkje bij een rotonde kan denk ik iedereen wel waarderen.
Eens, plus het zorgt voor werkgelegenheid. Wordt ook vaak vergeten.
Je hebt helemaal gelijk. Ik zat met mijn gedachten te veel aan de online gedeelte te denken toen ik de reactie schreef en zelf de tekst opnieuw las. Sorry |:(
Bibliotheken zijn de enige plekken waar je onaangekondigd binnen kan lopen zonder je opgejaagd of "iets te moeten" te voelen. En veelal gelegen op A-locaties.

Ik ben blij dat het concept eeuwen bestaat. In de individualistische samenleving van nu zou het nooit het levenslicht kunnen zien.
Of het zou te 'elitair' gevonden worden met bv als argument: 'er zijn mensen die hun energie rekening niet kunnen betalen.'
Ik vraag me af of dit gaat werken. In Utrecht zie ik toch vooral mensen die intellectueel ingesteld zijn naar de bibliotheek gaan. Ik vraag me af of dat anders gaat worden met dit beleid.
De overheid is er gelukkig ook voor intellectueel ingestelde mensen!

Volgens mij is er tussen de basisscholen en bibliotheken samenwerking, dus in ieder geval krijgen alle kinderen een keertje contact met de bieb.

Een andere doelgroep die ik vaker bij de bibliotheek zie zijn ouderen, dat kijken bij mijn bieb (ook Utrecht) de hoofdgebruikers van de digitale mogelijkheden.

Ben je overigens een keer in de bibliotheek op de Neude geweest (voormalig hoofdpostkantoor)? Dat is meer een soort ervaring dan een bibliotheek. Daar komt echt van alles en iedereen.
Ja, ik zit daar wel eens een dag voor de studie. Mijn indruk is dat degenen die voor de zitplek komen, daar niet vervolgens heel veel anders komen doen dan studeren. Hetzelfde voor andere faciliteiten.
Je zegt dat alsof dat op zich iets slechts zou zijn? Dat is toch juist hartstikke goed?

De bibliotheek als alleen maar een publiek toegankelijk boekenmagazijn ligt achter ons (en was nooit het punt).

De bibliotheek faciliteert dat mensen zich kunnen ontwikkelen en toegang hebben tot informatie. Het pure lezen is daar een groot, maar beperkt onderdeel van. Plaats bieden om te kunnen studeren lijkt me een bibliotheek die zijn publieke educatieve functie prima vervuld.
Op zich oké dat er gestudeerd wordt in de bied, maar die functie wordt zonder dit extra geld ook al vervuld. Dus waarom nu allerlei toeters en bellen optuigen met veel extra geld als de kans dat dit gaat renderen tamelijk laag lijkt?
Zo deed ik dat 30 jaar geleden ook toen ik moest leren voor mijn eindexamen (shit, volgens mij wordt ik oud). Thuissituatie was alles behalve rustig en geschikt om te leren (door allerlei omstandigheden). Dus ik nam mijn schooltas en boeken mee naar de bibliotheek (piazza Eindhoven), die daar keurig een aantal studeerplekken had ingericht. Waren ook échte stilteplekken, waar je dus inderdaad door een bibliothecaris boos werd aangekeken als je te vaak wat geluid maakte.
Ideaal, op die manier veel meters kunnen maken en met het volste vertrouwen mijn eindexamenperiode in gegaan (waar ik dus alleen maar de examens ging maken en niet meer hoefde te leren).

[Reactie gewijzigd door walteij op 23 juli 2024 06:09]

Hier zie ik een ander beeld, lagere scholen, en ouderen komen boeken lenen.
Alle leeftijden komen om dingen te printen omdat ze thuis geen printer hebben.
Middelbare scholieren komen gezamenlijk huiswerk maken.
Lastigste groep zijn de volwassenen met een full time baan door de beperkte openingstijden. Hopelijk kan deze financiering zorgen dat er meer personeel aangenomen kan worden om dit punt te verbeteren.
En hoe veel van die mensen komen er dan om óók intellectueel geëngageerd te raken, in plaats van alleen die gemaksdiensten af te nemen omdat ze daar toevallig gratis zijn?
Als je bedoelt om wetenschappelijke boeken te lenen naast fictie? Ik schat een op 10.
Maar het bibliotheken netwerk krijgt deze financiële injectie juist vanwege die complete dienstverlening, niet vanwege sponsoring voor een groepje intellectuelen.
Nee, ik bedoelde dat wanneer men voor de printer komt, men überhaupt een boek openslaat.
Misschien is het wel voor een boekverslag? Veel docenten willen nog altijd van alles op papier omdat dat voor hun makkelijker nakijken is.

Meestal zijn het sowieso een handjevol mensen die echt een verschil maken, dus als je een paar kan bereiken die je normaal niet had kunnen bereiken, is dat al winst.

Daarnaast is het ook prima als ze fictionele boeken lezen en geen intellectuele. Alles beter dan Tiktok, Facebook en consorten. Stiekem gaan ze toch vooruit op taal.
Onze bieb heeft tegenwoordig een (betaalbaar!) cafe. Sindsdien is het er eigenlijk altijd wel druk. Een soort Starbucks met heel veel boeken. Ook is er speelgoed voor kinderen etc.

Volgens mij is dat de manier: naast de boeken ook wat andere dingen aanbieden, zodat je wat makkelijker met partner, gezin of vrienden naar binnen stapt.
Ik juich dat soort initiatieven toe hoor, maar uit ervaring weet ik dat de klasse die het nodig heeft er toch geen gebruik van gaat maken hoe leuk of laagdrempelig het ook is.

Ouders die gemotiveerd zijn in de opvoeding zullen hun kinderen toch wel laten lezen. Ouders die dat niet zijn, zelf vaak ook laaggeletterd, zullen angstaanjagend weinig energie stoppen in het motiveren van hun kinderen om te leren lezen. Die hebben vaak nog de misvatting dat dat een schoolse aangelegenheid is.
Je kan een paard naar het water leiden, maar niet dwingen om het te drinken.

Je hoop dat ze dorst krijgen door ermee in aanraking te komen.
Staat me bij dat daar recent iets over geschreven was en dat het antwoord nee was. Dat is ook mijn ervaring als voormalig leerkracht in een achterstandswijk.
De interesses van kinderen willen nog al veranderen. Een bibliotheek is dé uitgelezen plek voor een financieel laagdrempelig begin aan een nieuwe interesse.

n=1 maar ik zie het zelf wel met de kinderen van vrienden: zelfs als de ouders verder niets voor zich zelf vinden in de bibliotheek, is het alsnog heel praktisch met jongere kinderen.

Ik heb wel veel vraagtekens over waar dat geld uiteindelijk terecht gaat komen. De uitgevers zien het lucratieve overheidsbudget al aankomen, terwijl de klanten tegenwoordig (particulier) blij mogen zijn als de content niet van gekke fratsen zoals 'alleen te gebruiken op dit apparaat' is voorzien.
Ik zie een verschil afhankelijk van de wijk waar de bibliotheek staat. Bij mij in de stad zijn er twee filialen van de openbare bibliotheek. Degene in het centrum lijkt vooral gebruikt te worden door hoger opgeleiden. Degene in de buitenwijk lijkt vooral gebruikt te worden door lager opgeleiden.
Dat kan wellicht verklaren waarom er bij mij dat beeld bestaat dan.
Het bibliotheekbezoek is enorm gekrompen.
https://app.powerbi.com/v...ction519a51a99ce08e470874
Investeren in stenen lijkt me geen goed idee, de digitale versie wel.
Of de stenen beter benutten. 's Ochtends koffieruimte voor eenzame ouderen. Overdag een leesruimte, 's avonds een buurtruimte. Als we vaker fysiek in de buurt van boeken komen, zijn we ook eerder geneigd om er eens eentje te lezen.
Zo komt het over als een willekeurig tabel zonder betekenis. Waar komt het vandaan, wie heeft het opgesteld?

Ik denk dat fysiek weldegelijk toegevoegde waarde heeft. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat leren met fysieke boeken beter gaat dan met digitale varianten.

En dat de aantal bezoeken afneemt is wat mij betreft een reden om de tij te keren door te investeren.
Als je publieke voorzieningen tientallen jaren kapot bezuinigt is het niet gek dat er minder mensen naar de bieb gaan. Gelukkig is de hulpkreet enigszins opgevangen. Vooral de kleinere biebs in de wijken zijn een van de weinig vrij toegankelijke publieke gebouwen wasr je als burger nog kan binnenstappen. Voor heel veel minder gestelde mensen en vooral kinderen erg belangrijk!
Iedereen leest steeds minder. Het is een product dat gewoon minder in trek is dus sluiten en alleen nog regionaal grote bibliotheken in standhouden.

[Reactie gewijzigd door Tweddy op 23 juli 2024 06:09]

Als je alleen regionaal grote bibliotheken in standhoudt, dan is de kans groot dat ze alleen nog maar voor de "elite" zijn. Dan verlies je het vergroten van kansen van mensen in een achterstandspositie. Als je dan toch subsidieert, dan heeft de "elite" die subsidie niet nodig, maar de mensen in een achterstandspositie wel. Mijn gedachte is dan ook dat als je doet wat jij voorstelt, dat je dan beter helemaal kan stoppen. Zoals misschien tussen de regels te lezen valt, lijkt mij dat geen goed idee.
In die tabel zie je een enorme teruggang in 2020 vanwege Covid. Van 63 miljoen naar 36 miljoen fysieke bezoekers. Dat valt toch te verwachten als de bib hele tijden ook fysiek sluit? Een beetje onzinnig om dat aan het bibmodel toe te schrijven, voor 2020 namen de bezoeken sinds 2015 weer langzaam toe.

Of iedereen weer terugkomt en het bezoek weer zo op 63 miljoen in 2023 of 24 ligt blijft afwachten, gaat wel een hele klus worden. Maar daar hebben een boel andere clubs en organisaties ook last van. Dat ligt dan toch niet aan de bib?
Wat lees jij eigenlijk?

Sinds 2013 redelijk stabiel met een licht stijgende lijn, met uitzondering van 2020 en 2021 iets met corona en zo…


Bibliotheken werkt drempelverlagend voor andere materie. Meer focus op zogeheten graphic novels zo vb geen slecht idee zijn, meer magazines om te onthaasten, etc, etc.
https://www.cbs.nl/nl-nl/...n-en-uitleningen-zet-door

Misschien een duidelijkere grafiek. De afname van het aantal uitgeleende boeken is een rechte lijn naar beneden.
Zonde van het geld, we hebben allemaal toch internet.. Waar heb je nog (digitale) boeken voor nodig,,

[Reactie gewijzigd door mdj84nl op 23 juli 2024 06:09]

Geloof het of niet, je leert anders door lezen ui een boek dan door te lezen op een digitaal medium. Heeft met de aard van de manier van lezen te maken. Digitaal lezen vanaf een scherm i.e.g. gaat vaak over in scannen. Scannen van informatie wordt meestal automatisch in het korte-termijn-geheugen opgeslagen. Het wordt minder overdacht (contemplated in het engels, vind ik een goed woord hiervoor) en er is 'automatisch interpreteren' daardoor.
Het proces lezen-interpreteren-toepassen vindt minder plaats.
Ben het helemaal met je eens. Daarom vind ik het ook een slechte zaak dat schoolboeken tegenwoordig digitaal zijn. Dat is alleen maar in het voordeel van de uitgevers. Maar goed, daar gaat dit nieuws niet over.
Noem me ouderwets, maar er gaat toch niks boven een papieren roman.

Gewoon het gevoel van de bladzijdes omslaan, ding in je handen houden of terugbladeren om wat iets na te slaan, heerlijk!

Aanblik van een boekenkast geeft je ook een kijkje in iemand z’n interesses.

Heb een e-reader welke ligt te verstoffen , dat geeft toch niet dezelfde lees ervaring, en de materie bleef niet zo hangen als hij een boek, maar dat kan gewenning zijn.
"Er gaat niks boven" is persoonlijk, maar ook ik vind het heerlijk. Sinds ik weer een bib abo heb (half jaartje nu) al weer menig 'echt' boek (lees: Roman) verslonden. Moet er eerlijk bij zeggen: dat is vooral sinds ik met pensioen ben. Werkte NB voor een Culturele instelling (met bib) Het digitale lezen is voor mij meer informatie (krant, nieuwssites, techinfo enz.)
Verdieping, focus (alle benodigde informatie in één boek) en zekerheid (geschreven door iemand waar je voor kiest zonder de kans op interpretatie van de website die een boek als bron gebruikt).
Zonde van het geld, we hebben allemaal toch internet.. Waar heb je nog (digitale) boeken voor nodig
Misschien ben ik erg negatief nu, maar ja het zou natuurlijk kunnen dat internet op een gegeven moment in de toekomst offline gaat.

Niets lijkt tegenwoordig uitgesloten.

Ook al hebben we het nu nog zo goed, kennis is ultiem en moet op meerdere manieren bewaard worden dan enkel digitaal, wat uiteindelijk afhankelijk is van constante levering van energie.
Wat evonck al zei + de kwaliteit van boeken ligt vaak hoger dan wat gratis beschikbaar is op het internet. Veel kwalitatieve inhoud op het net zit achter een paywall (niet onlogisch omdat het ook wel even duurt voor een goed stuk gemaakt is).
Ach, het kleine dorpje waar ik opgroeide had vaak studiemateriaal niet. Moest je naar een andere locatie, of ze bestelden het voor je. Kon je paar dagen wachten terwijl het een paar km verderop lag. Wat wil zeggen: het hebben van een bibliotheek zegt niets over de kwaliteit of kwantiteit. Dat gezegd hebbende: tegenwoordig heb je aan internettoegang veel meer. Online bibliotheken en kennisbanken zijn wat mij betreft interessanter. Met gepaste excuses voor de digibeten en e-book haters.
Jouw dorpje had een bibliotheek? Luxe. Als je in de onze een boek las kon je naderhand twee dorpen teruglopen :D
Een bibliotheek is een prima plek. Toen ik tot 2014 werkstukken en een profielwerkstuk maakte. Vond ik in de bieb meer informatie dan op internet.
Goede ontwikkeling!

De bibliotheek staat in mijn top3 van belangrijkste uitvindingen van de mens. Naast de fiets en scheiding der machten.
Ik hoop dat de ebooks makkelijker zijn te lenen op iedere ereader naar keuze. In plaats van dat het stijf staat met Adobe DRM. Ze kunnen bijvoorbeeld aanhaken bij Overdrive.

[Reactie gewijzigd door Webarcher op 23 juli 2024 06:09]

Wij kwamen nooit meer in de bieb, heel soms, maar sinds we kleine kinderen hebben zijn we er (weer) maandelijks. Ze mogen gratis 6 boeken lenen en leren er heel veel van. Na een paar weken zijn ze de boeken zat en wisselen we ze om voor nieuwe.
Ik kan wel zeggen dat onze kleine kinderen enorm veel geleerd hebben dankzij de bieb, dus ik moedig het aan. Het is duurzaam, leerzaam en ze genieten er volop van (je kan er ook lekker spelen). :)

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.