Digitalisering kan in Nederland al snel leiden tot grotere ongelijkheid en daarmee de sociale cohesie in het land aantasten, waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau. De overheid zou daar meer oog voor moeten hebben en digitalisering vanuit een bredere strategie moeten benaderen.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau schrijft dat in haar rapport Digitaal vervlochten, maar ook verbonden? Daarin kijkt het naar de sociale cohesie in Nederland in combinatie met digitalisering. Die digitalisering kan Nederland en zijn burgers veel positiefs brengen, maar het heeft volgens het SCP ook potentiële negatieve gevolgen. Het gaat dan bijvoorbeeld over sociale ongelijkheid, die door verregaande digitalisering kan verergeren. Theoretisch opgeleide of rijke mensen kunnen bijvoorbeeld makkelijker gebruikmaken van digitale middelen. Dat kan leiden tot meer afstand tot praktisch opgeleiden of armere mensen.
Door die ongelijkheid kan de sociale samenwerking ook weer afzwakken, stelt het SCP. Dat waarschuwt ervoor dat het Nederlandse digitaliseringsbeleid er meestal nog op is gericht om digitale toepassingen voor zoveel mogelijk mensen beschikbaar te maken. Maar, zegt het SCP, dat is 'vanuit het perspectief van cohesie slechts beperkt effectief'. Wel vindt het SCP over het algemeen dat de overheid goede onderwerpen aankaart rondom digitalisering, zoals het beschermen van privacy of betere beveiliging. Ook digitale toegankelijkheid van de overheid is een goede zaak, stelt het SCP.
Het SCP raadt onder andere aan om andere ministeries te betrekken bij het opstellen van het digitaliseringsbeleid. Dat gebeurt nu voornamelijk door het ministerie van Binnenlandse Zaken, waar ook de staatssecretaris van Digitalisering onder valt, en door de ministeries van Economische Zaken en van Justitie en Veiligheid. Volgens het SCP zouden ook de ministeries van Sociale Zaken en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 'een sterke rol' moeten krijgen. "Immers, sociale en digitale gelijkheid zijn sterk met elkaar verweven en beide zijn weer verweven met vraagstukken van sociale cohesie", aldus het SCP.
De overheid zou verder ook aandacht moeten hebben voor de negatieve kanten van digitalisering. Het gaat dan bijvoorbeeld om individualisering die dat met zich mee kan brengen. Ook zegt het SCP: "Als het beleid gericht op cohesie en digitalisering wordt verbreed, is het van belang daarbij oog te hebben voor zowel de diversiteit van mensen als de gelaagdheid van het menselijk gedrag."