Op mijn beurt bedank ik je graag voor je inhoudelijke en vriendelijke reactie. Ze zijn helaas zeldzaam op het internet tegenwoordig.
Om te beginnen wil ik even reageren op je uitleg van de 'braindrain'. Ik snap de strekking en in essentie ben ik het met je eens. Wel vraag ik mij af in hoeverre dat in deze sector van toepassing is. Als farmaceutisch ingenieur, waar anders moet je terecht komen dan bij een farmaceut? Er zijn weinig andere carrièrepaden mogelijk en voor goed personeel is er altijd wel plek bij een farmaceut. De salarissen in de sector zijn sowieso vrij hoog vergeleken met de rest van de arbeidsmarkt en de aanwas is beperkt. Of daarom meer geld zorgt voor beter personeel weet ik dus niet zo zeker, want ik zou niet zo goed weten waar het vandaan moet komen. Mogelijk dat het op lange termijn voor een grotere aanwas zou kunnen zorgen, maar dat is ook lang niet altijd het geval. Kijk naar de chirurgie, de salarissen zijn fors, maar er is nog altijd een tekort aan chirurgisch personeel. Geld is één van de variabelen, maar geld is niet de enige factor waarmee gestuurd kan worden.
Wel denk ik dat het verlagen van de salarissen een negatief effect zou hebben op de hoeveelheid beschikbaar personeel en dat is een reden om niet te veel aan die knop te draaien.
Uiteindelijk komt t denk ik neer op de vraag, hoeveel moet de overheid of wij als samenleving overhebben om een persoon te redden van een ziekte.
Helemaal mee eens, en we spreken het niet graag uit, maar uiteindelijk komt het daar wel op neer. Wanneer is het in leven houden van een bepaald persoon nog 'economisch rendabel'? De kans is vrij klein dat een patiënt die een medicijn van €150.000 per jaar nodig heeft, €150.000 of meer bijdraagt aan de samenleving, hetzij in waardevergroting door middel van zijn werk, hetzij door het betalen van belastingen die anders niet zouden zijn geheven. Het is cru om het zo op de man af te meten, maar het is wel het vraagstuk wat wij als collectief hebben. Er zijn gigantisch dure weesgeneesmiddelen die nu nog volledig in het basispakket zijn gedekt. Maar hoe hoog mogen we de kosten op laten lopen voordat we een streep moeten trekken? Als 0,05% van de Nederlanders een bepaalde aandoening heeft waarvoor de jaarlijkse behandeling €150.000 per patiënt kost, dan is dat een totale collectieve last van €1,275 miljard per jaar die Nederlanders gezamenlijk moeten afdragen (hetzij in de vorm van premie, hetzij als belasting). Dat komt neer op €75 per Nederlander per jaar. Wanneer is een kostenpost zo groot dat het niet meer verantwoord is om het collectief daarmee te belasten?
Wanneer is een leven te duur? Wanneer zeggen we dat het ons niet langer waard is om een bepaald geneesmiddel als collectief te vergoeden en het verlies van het leven op de koop toenemen? Kan er wel, op die basis, een bestuursmatige keuze worden gemaakt? Het wordt op die manier eerder een filosofische kwestie dan een economische.
En het is makkelijk te roepen dat elke verhoging onethisch is, maar om 1 industrie specifiek af te dwingen om hun winst te verlagen, dat vindt ik nou onethisch. Waarom gaan we ook niet prijsverhogingen in de real estate/bouw sector onethisch verklaren voor de kosten van een ziekenhuis?
Misschien moet de vraag eerder zijn: is het wel ethisch dat een bedrijf of een sector waarvan de functie volledig maatschappelijk is, namelijk het waarborgen en het verbeteren van de gezondheid van de samenleving, mag bestaan met winstoogmerk? Mag er geld verdiend worden aan noodzaak?
Vrijwel alle bedrijven die functioneren in de vrije sector hebben een winstoogmerk, en dat winstoogmerk wordt behaald uit het vervullen van een
wens, van iemand die iets
wilt, en daar een bepaalde hoeveelheid geld voor over heeft. Iemand
wilt een nieuw huis laten bouwen en neemt daarvoor een aannemer in de arm die die wens voor hem kan realiseren en daar iets aan verdient. Het is geen noodzaak, dat persoon had ook een ander huis kunnen kopen en daarin gaan wonen, maar hij heeft de
keuze om dat al dan niet te doen.
Dat staat haaks op de gezondheidsindustrie. Iemand die CMX heeft, heeft geen keuze of hij wel of niet dat medicijn moet afnemen. Het is betalen, of doodgaan. Welke prijs daar dan ook tegenover staat, er is geen keuze. Iemand kan af zien van het plan om een huis te laten bouwen wanneer dat zoveel meer geld zou kosten dan een ander huis kopen. Iemand kan niet af zien om zijn medicijnen niet meer af te nemen, want dat heeft de dood als gevolg.
Dit is een fundamenteel verschil, namelijk het verschil tussen keuze, en noodzaak. En de manier waarmee normaliter prijzen behapbaar blijven, die is ook op onhandige wijze onklaar gemaakt door de verordening omtrent weesgeneesmiddelen en het nog langer geldende patentrecht op medicatie. Als de ene aannemer een exorbitante prijs rekent, ga ik bij de concurrent een offerte aanvragen. Die mogelijkheid bestaat niet, want er geldt een geïnstitueerd monopolie op het betreffende geneesmiddel. Er valt geen betere prijs te vinden; dit is de enige keuze. Enige poging om door middel van eigen bereiding of alternatieve inkoop de prijs te drukken, wordt
vakkundig door juristen van de farmaceutische bedrijven de kop ingedrukt. En dan sta je, zowel als patiënt, als overheid of verzekeraar, met de rug tegen de muur.
Het lastige is dat een aanpassing van het systeem zoals dat nu bestaat een mondiale en fundamentele aanpak vereist. Farmaceutische bedrijven hebben een wereldwijk bereik. Dat is haast niet te realiseren. Ook eisen van een hogere transparantie, betekent niet dat dat ook tot grotere transparantie gaat leiden. Als de farmaceuten in Europa (wat via de Europese Unie nog wel valt af te dwingen) worden gedwongen om openheid van financiën en bestuur te verstrekken, zijn de farmaceuten uit de VS daar niet binnen gevat. Waar het hoofdzakelijk voor zal zorgen, is de verplaatsing van de farmaceutische bedrijven naar buiten de EU, wat geen verbetering van de transparantie tot gevolg heeft, en naar alle waarschijnlijkheid wél een verhoging van de kosten voor de geneesmiddelen van deze farmaceuten.
Iets waar ik het absoluut niet met je eens kan worden, is het volgende:
Misschien moeten we dan maar eerst die transparantie aanpakken in plaats van gelijk met beschuldigingen en ongegronde aantijgingen aan te komen
Het is belangrijk om te begrijpen hoe de casus in elkaar steekt. Ik vind dat
dit document het in duidelijke taal goed uitlegt.
In het kort:
CDCA is een galzuur wat al sinds de jaren '70 wordt gebruikt in de behandeling van galstenen. Een
onderzoek in 1994 heeft aangetoond dat CDCA een effectief middel is in de behandeling van de erfelijke en chronische ziekte CTX, wat zonder behandeling dodelijk is. Tot 2008 was het middel onder de handelsnaam Chenofalk beschikbaar in capsules met 250mg CDCA, voor €0,27 per capsule. Het gebruik van CDCA in de behandeling van deze erfelijke ziekte was tot dan toe 'off-label', wat betekent dat het middel ervoor gebruikt wordt, maar daar niet specifiek voor is ontwikkeld.
In de periode van 2008 tot 2015 heeft het bedrijf Leadiant, wat voorheen bekend was als Sigma Tau, het merk Chenofalk in handen gekregen en heeft het ook het middel Chenix, een andere handelsnaam voor 250mg CDCA van het bedrijf Solvay overgenomen. Hierdoor heeft Leadiant het voor elkaar gekregen om de enige farmaceut op de markt te zijn met CDCA in het aanbod. In 2015 haalde Leadiant de middelen van de markt en begon een weesgeneesmiddelenverzoek, wat in 2017 werd
goedgekeurd. De truuc die Leadiant heeft uitgehaald hier, is dat het de merknamen van CDCA heeft ontmanteld (Chenix en Chenofalk zijn niet langer beschikbaar), en hetzelfde middel opnieuw op de markt heeft gebracht. De grote verandering is dat CDCA nu niet als generiek galzuur, maar als een weesgeneesmiddel om CTX mee te behandelen is gepresenteerd. Hierdoor heeft Leadiant het alleenrecht op de markt vastgelegd en kan het, voor een middel waar het zelf nooit een euro aan R&D heeft hoeven spenderen, elke mogelijke prijs vragen. Die prijs is dan ook sinds 2017 gestegen naar €140 per capsule, een toename van 50000%.
Er is hier absoluut geen sprake van een ongegronde aantijging, de feiten zijn breed bekend maar de verzekeraars zitten in een juridische houdgreep. Er wordt in de EU voorkeur gegeven aan merkgeregistreerde geneesmiddelen boven magistraal (= in de apotheek) geproduceerde geneesmiddelen en magistrale productie wordt in principe uitsluitend toegestaan wanneer er geen merkgeregistreerd middel in het land beschikbaar is (wanneer bijvoorbeeld een middel niet in Europa wordt geleverd). Het AMC heeft een periode CDCA in eigen huis gesynthetiseerd en verstrekt aan CTX-patiënten, maar Leadiant heeft daar een klacht over ingediend en heeft daarmee het AMC gedwongen te stoppen met de magistrale productie. Leadiant heeft in deze kwestie meer weg van een patenttroll dan een farmaceut dat geneesmiddelen wilt ontwikkelen en verstrekken voor een eerlijke prijs.
Nog enkele bronnen omtrent dit onderwerp:
https://mlexmarketinsight...-orphan-drugs-ingredients
https://www.biospace.com/...ences-and-martin-shkreli/
https://www.zorginstituut...ndineuze-xanthomatose-ctx
Leadiant maakt misbruik van de weesgeneesmiddelen-verordening en dat verdient geen enkel respect. Daarmee wil ik niet stellen dat het idee van een weesgeneesmiddelen-verordening in de basis een slecht idee is. Het maakt het echter mogelijk om middelen die reeds op de markt zijn of zijn geweest waarvan een bepaalde 'off-label' werking bekend was, van de markt te halen en het middel opnieuw als weesgeneesmiddel op de markt te introduceren tegen waanzinnige prijzen en met 10 jaar marktexclusiviteit. En farmaceuten maken hier op grote schaal
gebruik van.
Het verzekerd marktexclusiviteit, een monopolie. En dat is waar ook de vergelijking met Apple en Samsung mank gaat, want Apple en Samsung bevinden zich op een markt waarin concurrentie bestaat. Als Samsung morgen besluit de aanschafprijs van alle telefoons driemaal zo duur te maken, dan is het zeer aannemelijk dat Samsung binnen enkele weken zijn verkoopscijfers ziet verdampen omdat men overstapt naar Apple of andere concurrenten die een gelijkwaardig product voor een lagere prijs aanbieden. Maar in het geval van een weesgeneesmiddel is dat niet zo; er is geen alternatief, het is een geïnstitueerd monopolie op een product waarbij de afname geen keuze, maar noodzaak is.
Hoe het anders moet is lastig te stellen. Maar een eenvoudig een hoogst noodzakelijk begin zou zijn om te verbieden dat middelen die reeds op de markt zijn of zijn geweest kunnen worden gereïntroduceerd als een weesgeneesmiddel aan de hand van een behandelingsmethode die aanvankelijk 'off-label' was. Het waterdicht maken van de weesgeneesmiddelen-verordening om te voorkomen dat er op deze manier misbruik kan worden gemaakt, is van groot belang. Op het wenslijstje zou kunnen staan dat er voor elk weesgeneesmiddel een verantwoording moet worden uitgebracht over de gemaakte kosten en tegen welke prijs die zou kunnen worden terugverdiend, en het veranderen van de farmaceutische sector van een for-profit naar een non-profit sector. Maar dat zijn ideeën waar enkel over kan worden gedroomd.