Er zijn in Nederland minstens 228.530 geregistreerde beveiligingscamera's. Van alle beveiligingscamera's is 87,6 procent op de openbare weg gericht, terwijl dat misschien tegen de privacywet is. Dat blijkt uit een Wob-verzoek dat door VPNgids is ingediend.
De Nederlandse website VPNGids deed een verzoek op de Wet Openbaarheid van Bestuur. De site vroeg bij de politie data op over de database Camera in Beeld. Dat is een register waar burgers hun beveiligingscamera's kunnen aanmelden zodat de politie weet of er in de buurt van misdrijven misschien beelden zijn opgenomen. Uit de data blijkt dat in Nederland 228.530 beveiligingscamera's in het straatbeeld zijn te vinden. Hiervan zijn 17.222 publieke camera's, zoals gemeentecamera's en verkeerscamera's. Dat komt neer op 7,54 procent. 26.690 camera's zijn in het bezit van particulieren, terwijl 184.618 camera's van bedrijven zijn. Dit is respectievelijk 11,68 en 80,87 procent van alle geregistreerde camera's in Nederland. Gemiddeld hangen er in Nederland 5,5 beveiligingscamera's per vierkante kilometer.
Eigenaar | Aantal geregistreerde camera's | % van totale aantal camera's |
---|---|---|
Particulieren | 26.690 | 11,68% |
Bedrijven | 184.618 | 80,78% |
Publieke camera’s (Gemeente, verkeer) | 17.222 | 7,54% |
Totaal | 228.530 |
De politie schatte het aantal beveiligingscamera's in Nederland op 1,5 miljoen; lang niet alle beveiligingscamera's zijn geregistreerd bij Camera in Beeld of bij bijvoorbeeld de Autoriteit Persoonsgegevens. Gemiddeld worden beelden afkomstig van beveiligingscamera's zo'n 23 dagen bewaard, blijkt uit data van de politie.
Maar liefst 87,6 procent van de geregistreerde camera's is op de openbare weg gericht, iets wat in strijd met de wet kan zijn. Op camera's die de weg filmen, is de AVG van toepassing. Op de website van de politie staat dat particuliere camera's alleen opnames mogen maken van privé-eigendommen. "[Men mag] alleen opnamen maken met als doel persoonlijke eigendommen te beschermen en niet om de privacy van mensen, dieren, goederen te schenden." Daarbij staat wel aangewezen dat soms onvermijdelijk is dat een camera ook de straat filmt. 'Enige overlap is soms onvermijdelijk', schrijft de politie, bijvoorbeeld wanneer iemand een carport wil beveiligen en daarmee een deel van de stoep in beeld brengt.
Als een camera volledig gericht is op de openbare weg moet die voldoen aan strenge eisen onder de privacywet. Zo moet er een 'zwaarwegend belang' zijn om de camera op te hangen, moet de eigenaar waarschuwingsbordjes plaatsen, en mogen de beelden maar beperkte tijd bewaard blijven. De privacywaakhond houdt toezicht op de regels. Het is onbekend welk percentage van de camera's op zo'n manier op de weg is gericht dat de privacywet erop van toepassing is. Dat blijkt niet uit de data die VPNgids kreeg. De politie vraagt bij aanmelding van de camera's in welke kijkhoek een camera filmt, en burgers kunnen bij het aanmelden opgenomen beelden meesturen als voorbeeld.
Bij het percentage van camera's die de openbare weg filmen, worden overheidscamera's wel meegerekend. Die zijn allemaal op de openbare weg gericht. Wanneer alleen beveiligingscamera's van bedrijven en particulieren worden meegenomen, dan ligt dit percentage alsnog op 86,6 procent. Dat betekent dat bijna 183.000 geregistreerde niet-publieke camera's op de openbare weg gericht zijn.
Camera's per vierkante kilometer
De meeste camera's staan in Amsterdam: in die gemeente zijn er 21.816 geregistreerde camera's. Voor de hoofdstad komt dan neer op zo'n 99 camera's per vierkante kilometer of 253 camera's per 10.000 inwoners. Gemiddeld zijn er in Nederland per vierkante kilometer iets minder dan zes beveiligingscamera's te vinden, ontdekte VPNGids. In Vlieland zijn de meeste camera's per 10.000 inwoners te vinden met 677 stuks. Opvallend detail is dat er hiervan nul van de overheid zijn.
Andere gemeentelijke uitschieters zijn Nijkerk en Zandvoort met respectievelijk 424 en 473 geregistreerde camera's per 10.000 inwoners. De Groningse gemeente Loppersum heeft de minste camera's relatief aan het inwoneraantal: 7 stuks per 10.000 bewoners.
Veel verschillen tussen gemeenten
Opvallend is dat er veel verschillen tussen gemeentes in camera-aantallen zijn. Zo zijn er in 31,5 procent van alle gemeentes geen publieke camera's geïnstalleerd van de overheid of in het verkeer. De gemeente Haarlemmermeer heeft de meeste overheidscamera's, namelijk 4683 stuks. Daarbij is het wel belangrijk te melden dat Schiphol Airport in deze gemeente ligt. Het overgrote deel bevindt zich waarschijnlijk daar.
In werkelijkheid zijn de meeste gemeentecamera's dan ook waarschijnlijk te vinden in Rotterdam, met 1807 geregistreerde camera's. Ook interessant is dat Rotterdam in een rapport uit 2019 stelt dat er in de gemeente 388 publieke camera's hangen, maar dit aantal ligt volgens de data van Camera in Beeld dus beduidend hoger. In Amsterdam hangen er 1083 gemeentelijke camera's. In 2014 was dit aantal nog 203 volgens Protocity.
Op provinciaal niveau zijn er ook duidelijke verschillen te zien. Zo zijn er in Zuid-Holland en Utrecht zo'n 13 camera's per vierkante kilometer te vinden; in Friesland en Zeeland ligt dit aantal op een enkele camera. Per 10.000 inwoners heeft Gelderland als provincie de hoogste cameradichtheid met 174 stuks, terwijl Groningen met 82 camera's de minste camera's heeft per 10.000 inwoners.
De politie registreert de camera's via Camera In Beeld sinds 2016. De politie kan niet standaard meekijken met geregistreerde camera's. Hiervoor moet de politie eerst een verzoek bij de eigenaar indienen. Camera In Beeld maakt het gemakkelijker om dat snel te doen na een misdrijf, doordat bekend is waar misschien opnames zijn gemaakt. Tweakers publiceerde onlangs een artikel waaruit blijkt dat de politie samen met gemeenten slimme deurbellen uitdeelt aan burgers om de veiligheid te vergroten. Die camera's worden ook aangemeld bij Camera In Beeld.