Honderden huishoudens in Overijssel krijgen internet via straalverbinding

De mast voor Project Marconi in het buitengebied van Overijssel is donderdag in gebruik genomen. De mast levert via een straalverbinding internet aan inwoners van Holtheme en Vilsterborg.

De mast staat op een centrale plek in de regio rond Holtheme en Vilsterborg. Delen van het buitengebied in Overijssel hebben glasvezel maar in de betreffende dorpen en omstreken was dat geen optie. De aanleg zou te duur worden, onder andere omdat een kanaal en een spoorweg in de weg liggen, schrijft RTV Oost.

Eind vorig jaar besloten de Provincie Overijssel, de gemeente Hardenberg, Cogas en het bedrijf Qonnected een test uit te voeren met een straalverbinding onder de naam Project Marconi. Een point-to-point-verbinding tussen twee masten levert hierbij het signaal. Hierop kunnen huishoudens aangesloten worden die dan telefonie, tv en internet krijgen. Qonnected biedt onder de merknaam Onvi abonnementen met down- en uploadsnelheden van 30Mbit/s en van 50Mbit/s voor respectievelijk 54 en 72 euro per maand.

Meestal zijn vergunningen nodig voor straalverbindingen maar voor verbindingen in de 60GHz-band is dat niet het geval. Ze worden daarom vaker ingezet om buitengebieden van internet te voorzien of voor tijdelijke projecten waar snel internet voor nodig is.

De provincie Overijssel kijkt na het project voor Holtheme of ook andere buitengebieden waar glasvezel geen optie aan te sluiten zijn via een straalverbinding. Onder andere gebieden rond Markelo en het noordoosten van Twente komen in aanmerking.

Reacties (147)

Ubiquiti heeft ook een 60GHz-straalverbinding in de pijplijn zitten, de 60G Link. Een 2-pack kost nu $258 in de Early Access-store (screenshot). Deze moet meer dan 1 Gb/s aan doorvoer krijgen, onder de juiste omstandigheden uiteraard. Er lijkt ook een 5GHz-radio aanwezig te zijn als back-up, voor als onder slechte omstandigheden de 60GHz link wegvalt. Dan hou je nog wel een langzamere, maar stabiele verbinding over.

Er zijn meer projecten op 60GHz bezig. Facebook heeft zijn gewicht achter terragraph gegooid, een point-to-point meshnetwerk wat op 60GHz via het 802.11ay-protocol werkt. Ze werken samen met Qualcomm en MikroTik voor de hardware. Hier is een live-demo uit februari waar meer dan 1 Gb/s upload en download wordt bereikt.

[Reactie gewijzigd door Balance op 21 juni 2019 13:31]

Wij hebben meerdere ubiquiti straalverbindingen uitgerold, van de nano tot de grootste veriant (tot max 5ghz).
Na de nano variant te hebben getest zijn we de grootste veriant gaan testen. (weet niet precies welke type nummers het waren en geen tijd nu om dat uit te zoeken, pm als je meer wilt weten)

Met de grootste haalde we over 1,5 kilometer een snelheid van 700mbit.
Hij hing op 30 meter hoog in een mast tijdens afgelope winter, hield zich perfect en viel nooit weg.
Op dit moment weer gedomonteerd en goedgekeurd bevonden.

Mikrotik heeft de 'Wireless Wire' (162 euro) voor een 1gbit full duplex straalverbinding. Daarnaast nog een aantal andere mooie 60ghz producten.
Ik heb er goede ervaringen mee, het werkt prima!

Op 60 GHz zal het niet veel moeten regenen vrees ik.

Op 60 GHz zal er niet meer zuurstuf in de lucht moeten zitten vrees ik.

https://vertassets.blob.c...f32/041001akembedded1.gif

https://www.rfglobalnet.c...ions-at-60ghz-unique-0001

In een artikel op Tweakers verwacht ik dan details over bandbreedte, max. aantal connecties, latency, wat de gebruikers als device installeren (iedereen een eigen zender ontvanger of via een centraal punt?) en nog meer van dat soort technische vragen.

De informatie hierboven had ik ook best op nu.nl kunnen lezen.

En waarom ligt spoor in de weg? Dat is toch juist vaak ook een snelweg van glasvezelverbindingen?
En anders kun je toch eenvoudig onder het spoor door? Of is dat lastiger dan het klinkt?

Admin-edit:

Spelfouten en/of ander commentaar m.b.t. nieuwsposts horen thuis in
Geachte Redactie.

[Reactie gewijzigd door Dirk op 21 juni 2019 12:01]

Onder een spoor mag je geen leidingen graven. Vaak heeft ProRail wel voorzien in "loze buizen" onder het spoor door op enkele punten, maar hiervoor heb je naast een vergunning ook een huurcontract van prorail nodig. Om deze reden is het vaak voor individuele verbindingen te duur, Daarnast komt nog dat er ook nog ruimte moet zijn in deze buizen natuurlijk.

Wat je vaak ziet is dat een glasvezel-boer een aantal entry points heeft op zijn netwerk en maar op bepaalde punten onder het spoor door gaat.

Een voorbeeld hiervan heb ik vanuit mijn werk mee mogen maken: Onze 2 vestigingen zijn onderling voorzien van een eVPN verbinding over glas, de vestigingen liggen 500 meter uit elkaar. De glasvezelverbinding vanuit beide panden zijn beide meer dan 20km tot een centraal distri-punt van de provider.

[Reactie gewijzigd door Mopperman op 21 juni 2019 11:06]

Misschien is kijken of een airfiber van ubiquiti niet interesanter is. Aanschaf en installatie valt redelijk mee met deze.

Wij gebruiken een AirFiber van Ubiquiti voor een los staand gebouw op ons terrein - is inderdaad geweldig spul en we hebben er inderdaad naar gekeken als alternatief.

Het probleem is alleen:
* We hebben geen vrij zicht tussen de gebouwen
* De externe locatie is een "High Risk Area", waar we verlies van verbindingen niet kunnen verantwoorden

Vooral het laatste is het probleem met de Ubiquiti, we hebben namelijk op de locatie zelf geen IT personeel welke kan assisteren in geval van storing. Als in dit geval de verbinding weg valt betekend dit dat ons test-center stil komt te staan, hetgeen duizenden euros (tot tonnen) per uur kost.

Om deze reden hebben wij gekozen voor een zakelijke eVPN verbinding. Hierop staat een 4 uurs SLA en in de laatste 10 jaar hebben wij tot dusver maar 2 maal een storing gehad van langer dan 1 uur. Daarnaast kunnen we rekenen op ondersteuning van onze leverancier.

Onder een spoor of kanaal wordt er voor leidingen niet gegraven maar maakt men gebruik van 'gestuurde boringen'. https://nl.wikipedia.org/wiki/Horizontaal_gestuurd_boren

Neemt niet weg dat hier wel de nodige vergunningen voor nodig zijn en dat er voldoende ruimte moet zijn voor de machine(s) om de 1e aanzet te maken.

Klopt wat je zegt, echter is hier in de omgeving van het spoor reeds leidingen onder het spoor aangelegd tot 5-10 meter van de rand van het spoor. Hier zal je naartoe moeten graven en je leiding in gebruik gaan nemen. Nieuwe leidingen boren is enkel toegestaan door ProRail en onbetaalbaar.

Flauwekul dat je geen kabel onder een spoorweg mag leggen. Met de juiste vergunning en je de kabel onder de voorwaarden van ProRail gaat aanbrengen is dat een fluitje van een cent.

Dat wel, maar die paar duizend euro extra op de aanleg zijn juist het probleem.

Op de website van Onvi worden de volgende twee abonnementen aangeboden voor Q-Wave:

Voordelig (Q-WAVE 30):
Internet
€ 54,- p/mnd.
30 Mbits download
30 Mbits upload

Compleet (Q-WAVE 50):
Internet
€ 72,- p/mnd.
50 Mbits download
50 Mbits upload

Voor interactieve TV betaal je € 15,- p/mnd.

Eenmalige aansluitkosten van € 750,-.

Op de website van Qonnected kun je de zakelijke abonnementen vinden. Die zijn € 79,- p/mnd voor Q-WAVE 30 of € 97,- p/mnd voor Q-WAVE 50.

Qua apparatuur krijg je een antenne op je dak en een wifi modem (FRITZ!Box router).

Moet zeggen dat ik die prijzen niet echt goedkoop vind. In bijvoorbeeld Frankrijk zijn dit soort abonnementen een stuk goedkoper. Het is wel een andere techniek en frequentie, als ik me niet vergis. Maar in Frankrijk wordt WiMax regelmatig gebruikt. Familie heeft huisje ergens compleet in godverlaten gebied. Daar betalen de 27 euro voor 50/50 verbinding via WiMax. Ze halen maar 20Mbit maar toch

Maar misschien moet er in Nederland een licentie genomen worden om die frequenties te mogen gebruiken.

"We maken gebruik van geavanceerde zendapparatuur en een licentievrije band". (bron)

Kenhas heeft het over WiMax in frankrijk, of dat ook een licentievrije band is, niet over de 60GH band van qwave

Eenmalige aansluitkosten van € 750,-.

De hardware, uren en specialisatie zijn inderdaad niet goedkoop.

En dan moet je ook nog rekening houden met de reiskosten, planning, administratie etc.

Edit: zinsopbouw aangepast.

[Reactie gewijzigd door Tgask op 21 juni 2019 14:39]

Inderdaad een duur verhaal voor een relatief specialistische opstelling. Aan de andere kant: waarschijnlijk een stuk beter dan het alternatief, en als je de kosten afzet tegen de lagere kosten van andere zaken zal het ook wel meevallen.

Oof, das duur..
ik snap wel waarom, maar, ik betaal €60 voor 750 mbit up/down bij T-mobile thuis

T-Mobile thuis is niet beschikbaar op de plek waar die straalverbinding dat wel is.

ja, hehe.

dit ging ook in op de prijs specifiek, niet op de provider.
en dan is ook 4G buitengebied van KPN nog goedkoper, terwijl je daar op zich ook deze snelheden mee kan halen.

Dan moet je al klant zijn bij KPN, zo'n beetje de duurste op gebied van welk abonnement dan ook.

ok, ik dacht dat je dat ook los kan afsluiten, maar nu zie ik indd van niet op de kpn site. dan weet ik niet wat prijstechnisch goedkoper is

[Reactie gewijzigd door robertlinke op 21 juni 2019 14:40]

Als je bij KPN zoekt op 4g buitengebied zie je dat je bij je abonnement als extra snelheid booster kunt gebruiken.

ja, ik heb het opgezocht, had ik iets beter in mijn comment moeten verwerken

Maakt niet uit, we zijn hier om te leren toch

Bij T-Mobile kan je 4G voor Thuis gewoon los bestellen voor een paar tientjes per maand.

[Reactie gewijzigd door j_bos op 24 juni 2019 10:58]

Of het mobile unlimited abonnement en steekt het in een mobiele router

Tot je dan waarschuwingen krijgt dat je daar geen mobiel abonnement voor mag gebruiken.

Na 1,5 jaar nog geen problemen met gehad, als je het in je telefoon stopt en heel de dag hotspot aan hebt staan met x aantal gekoppelde devices Dan heb je toch hetzelfde?

Als die telefoon dan altijd op dezelfde plek blijft dan heb je inderdaad hetzelfde. Maar ik ken meerdere mensen die ook een mobiele modem hadden met een unlimited abonnement erin, die vervolgens een waarschuwing kregen. Dat zullen ze wel checken op basis van de cell waar de telefoon zich in bevind in combinatie met de hoeveelheid data.

Nee het mag wettelijk gezien gewoon niet, en de provider kan er een hoop gedonder mee krijgen.

Zie hier

Toen het abonnement in een T-Mobile winkel is afgesloten is nadrukkelijk verteld dat het in een mobile router zou worden geplaatst. Toch is het abonnement met 06 nummer afgegeven en hebben we tot nu toe geen problemen gehad. Wel vindt de klantenservice het opmerkelijk als we bellen vanwege dat abonnement en het nut van dat abonnement vertellen. Ook is niet aangeboden om het abonnement om te zetten naar een 097 abonnement.
Naar mijn idee ligt de fout hierbij toch bij T-Mobile.

Ik betaal 39 euro voor 1gbit up/down bij tweak

kak, ik kan daar geen Gbit, ik heb daar maar 100Mbit, dan ben ik beter af waar ik nu zit

Haal je dat ook? En is dat nog relevant aangezien de snelheid van je internet deels afhankelijk is van het vermogen en de afstand tot de laser.

Geen idee, ben bezig met verhuizen maar kom er binnenkort wel achter.
Mijn famillie die ook bij tweak zitten halen allemaal ~950mbit effectief wat gewoon netjes is als je de overhead er af haalt.

Ja zeker. Ik zit er ook en haal de snelheden.

En dat is al bijna duur. Wij hebben hetzelfde abonnement voor 52 euro of zo. Tenzij je meer TV kanalen hebt dan wij.

Wat een prijzen zeg, dan zou je nog beter 4g voor buitengebied kunnen nemen.

Straalverbindingen denk ik meer aan zandbak landen dan aan een westerse land.

Eén van de kenmerken van buitengebieden is dat 4g niet overal even goed beschikbaar is.....

Véél lastiger. :-) Je kan er, na een langdurig overlegproces met Prorail eventueel met een gestuurde boring onderdoor, maar of dat kan, hangt van veel factoren af. Denk dan aan bijvoorbeeld bodemgesteldheid, niet elke bodem is zomaar geschikt voor gestuurde boringen, het wel/niet tijdelijke toegang voor de boormachines kunnen krijgen, en die zijn van een formaat leuke Ginaf truck, en bijvoorbeeld of je op het voorkeurstracé even verderop niet zeg een DPO of Gasunie leiding tegenkomt. (daar kan/mag je met gestuurde boringen meestal überhaupt niet onderdoor). Sowieso zit je met de spoorveiligheid, X meter uit het hart van het spoor mag je alleen werken met een digitaal veiligheidspaspoort, iets wat de gemiddelde poolse kabellegger vml niet heeft. Daarnaast is het zo dat voor dit type grondwerk op/naast het spoor een buitengebruikstelling nodig is, en dat krijg je alleen voor een kabel als deze niet geregeld. Dat kan weer betekenen dat je moet wachten tot er een grotere klus in uitvoering gaat, waar je op mee kan liftten.

Al met al is het een veel te lang, complex, en onderaan de streep, simpelweg te duur proces, om te doorlopen voor iets als dit.

Ik vermoed dat de prijs voor graafwerkzaamheden/vergunningen etc zo ver oploopt dat het totaal niet interessant is om een glasvezel onder het spoor en onder een kanaal door te brengen.
Daarnaast lijkt het mij niet ondenkbaar dat je na zo'n project tot de conclusie komt dat de helft van de inwoners toch niet willen betalen voor een glasvezelverbinding en de terugverdientijd zo verdubbeld voor de ISP en daarmee het project niet levensvatbaar is.

De prijs en de moeite om een glasvezelverbinding onder een object door te krijgen (dijk, gracht, kanaal, e.d.) valt reuze mee. Dat zijn vrijwel altijd gestuurde boringen.

Hier in Lelystad zijn er, tijdens de aanleg van FttH, diverse gestuurde boringen uitgevoerd. Vaak binnen een halve dag is een vaart (waar frequent grote binnenvaartschepen doorheen gaan), door een dijklichaam (onderdeel van de essentiële infrastructuur rond het Markermeer), onder een provinciale weg, onder een sluiskolk, allemaal voorzien van buizen, waar later de glasvezels doorheen geblazen werden.

Denk dat eerder het vergunningentraject een obstakel kan vormen. Gelukkig was dat alhier geen probleem.

[Reactie gewijzigd door ehtweak op 21 juni 2019 11:42]

Hier een leuk uitleg-filmpje van een gestuurde boring
Uiteraard is een straalverbinding een prima oplossing maar voor de stabiliteit kun je beter glasvezel aanleggen. Sowieso is straks overal glas nodig voor een 5G netwerk.
Straalverbindingen worden nu vaak ook in/opgezet bij evenementen als er tijdelijk veel informatie door de lucht moet. En het is mij opgevallen dat bijvoorbeeld in Frankrijk aan de snelwegen de laatste jaren enorm veel torens zijn verrezen met diverse schotels...

en natuurlijk de hamvraag: hoeveel gbit is de straalverbinding zelf?

Meestal zijn vergunningen nodig voor straalverbindingen maar voor verbindingen in de 60GHz-band is dat niet het geval.

60Ghz draaggolf en er staat me nog bij dat je 2Hz per bit nodig hebt -> 30Gbps maximaal.

Edit: Blijkbaar te lang geleden; de verhouding symbol rate vs bitrate is afhankelijk van de gekozen modulatie, dus dan weet je nog niets.

[Reactie gewijzigd door Durandal op 21 juni 2019 14:16]

60GHz is de frequentieband, niet de bandbreedte. Dus dan zou je berekening nog niet kloppen.

In een artikel op Tweakers verwacht ik dan details over bandbreedte, max. aantal connecties, latency, wat de gebruikers als device installeren (iedereen een eigen zender ontvanger of via een centraal punt?) en nog meer van dat soort technische vragen.

De informatie hierboven had ik ook best op nu.nl kunnen lezen.

En waarom ligt spoor in de weg? Dat is toch juist vaak ook een snelweg van glasvezelverbindingen?
En anders kun je toch eenvoudig onder het spoor door? Of is dat lastiger dan het klinkt?
[modbreak]
Spelfouten en/of ander commentaar m.b.t. nieuwsposts horen thuis in
Geachte Redactie.
[/modbreak]

Terechte kritiek, zonde dat admins dit zo behandelen.

@ spoor, dat staat toch in het artikel? Kost teveel geld om het spoor en het kanaal te overbruggen voor die paar inwoners.

je hoeft er ook niet overheen, met geleide boring eronderdoor . Toevallig in mijn kleine dorpje een groot bedrijf dat niets anders doet dan geleide boringen.

Misschien is het spoor een smoes om dit project niet overbodig te laten zijn, het levert best veel geld op als vaste permanente verbinding.

Of het komt door de benodigde vergunningen, tijd en afspraken met ProRail, en de hoge kosten wat het allemaal met zich meebrengt.

Ik vind de opmerking van Davey400 helemaal correct. Ik mis tegenwoordig een hoop als ik niet voorbij tweakers.net kijk.

Hoe gaat het als er een vogel voorlangs vliegt of met slecht weer?

Bij (zeer) dichte mist zal een straalverbinding inderdaad problemen hebben.
Heel wat jaartjes geleden werkte ik bij een ISP die een straalverbinding voor een bedrijf in de Rotterdamse haven had geregeld.
2 standaard vragen die we moesten stellen als er gebeld werd dat er geen internet verbinding was:
Ligt er een groot schip voor de kade?
Hoe mistig is het, is het einde van de kade zichtbaar?

Bij vraag 1 ja, of vraag 2 nee, dan konden we er maar weinig aan doen.

Een vogel die voorlangs vliegt is maar een kortstondige onderbreking, waar de verbinding zelf maar heel weinig overlast van ondervind. Regen is over het algemeen geen probleem, maar sneeuw kan wel voor de nodige problemen zorgen, zeker als de zender/ontvangers bedekt raken.

Regen is over het algemeen geen probleem, maar sneeuw kan wel voor de nodige problemen zorgen, zeker als de zender/ontvangers bedekt raken.

Mogelijk is voor sneeuw dezelfde oplossing als voor wissels op het spoor mogelijk: verwarmen (maar dan met behulp van elektriciteit, uiteraard).

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 21 juni 2019 11:25]

Dat is inderdaad een goede oplossing om sneeuw op de zenders/ontvangers weg te krijgen, maar een flinke sneeuwbui (die dus ook het zicht flink belemmert) zal ook de straalverbinding zelf gaan blokkeren, omdat het een line-of-sight verbinding is.

Interne temperatuur sensor, verwarmen bij temperatuur <2 a 3 graden? Of bij geen verbinding + temperatuur <5. Geen centrale aansturing nodig, iedere mode afzonderlijk laten bepalen.

Edit: Verkeerd begrepen, dacht dat je bedoelde geen straalvervinding betekend verwarming is niet aan te sturen, maar de verbinding op zich valt dan idd ook weg.

[Reactie gewijzigd door wild_dog op 21 juni 2019 16:54]

Oh, ik dacht even dat je ging voorstellen om de bandbreedte te halveren. Dat doet NS namelijk ook bij sneeuw

Niet alleen grappig, maar ook waar

Bij veel moderne straalverbindingen wordt de modulatie real-time aangepast aan de kwaliteit van het medium.

Met complexe modulatie realiseer je een hogere bandbreedte, maar je hebt een hoge kwaliteit medium nodig (in dit geval lucht). Hoe beter de omstandigheden, hoe hoger de bandbreedte. Hoe slechter, hoe lager.

Wordt trouwens niet alleen bij straalverbindingen gebruikt, maar bij alle type verbinden (glas, koper, etc).

Dat gebeurt ook voor schotels die communiceren met satellieten: die staan natuurlijk schuin omhoog gericht waardoor sneeuw blijft liggen en de reflectieve eigenschappen van de schotel (de zender is maar klein en 'kaatst' het signaal daarin) flink verstoren kan.

Waar ik werk hebben we straalverbinding.

En de verbinding word slecht inderdaad met slecht weer. We hadden een LAN party toen het ging sneeuwen, en pats internet compleet weg.
Er is ook bij ons ook altijd een packetloss van 0.03% tot 0.06% vaak niet te merken wel met VOIP.

Dit is echter wel een oudere systeem wat wij hebben op het dak, dus dat deze straalverbinding het problemen van hier boven hebben weet ik eigenlijk niet

Moet je dan zelg geen schotel hebben voor de straal van de verbinding te ontvangen?
Kun je deze verbinding vergelijken met glassvezel?Wat snelheid betrefd bedoel ik.
Ik kan me best voorstellen dat als er een vogel vliegt of het sneeuwt dat dan de straalverbinding niet optimaal is en dat je dan packet lost krijcht of soms helemaal geen verbinding.
Ik heb helemaal geen verstand van straalverbindingen, alleen al omdat het zo weinig in Nederland voorkomt.

[Reactie gewijzigd door rjmno1 op 21 juni 2019 11:34]

Je hebt inderdaad een ontvanger nodig, maar deze is een stuk kleiner dan een satelliet schotel.
De zenders/ontvangers waar ik mee gewerkt heb, waren ongeveer 20cmx20cm in het vierkant.
Het ontvangen signaal werd vervolgens naar de apparatuur doorgestuurd die het signaal weer Keurig omzette in TCP/IP.
Deze apparatuur zat (omdat het om zakelijke verbindingen ging) dus gemonteerd in een 19 inch rack en was dus wat groter (mede door de montagebeugels), maar ondertussen zal de technologie wel wat verbeterd zijn, zodat deze apparatuur niet heel veel groter zal zijn dan een router die je voor ADSL gebruikt.

Het is bij ons geen schotel die je gebruikt voor een satelliet tv, maar het is gewoon een kastje met een antenne die wij op dak hebben.

ik heb er niet dicht bij kunnen komen omdat dat stukje op het dak alleen toegankelijk is met een ladder. die heb ik helaas niet haha.

maar wat inderdaad @walteij zegt, je hebt hier inderdaad een ontvanger nodig.

ubiquiti is naar mijn idee een vrij goed bereikbare speler op straalverbindingen voor TCP/IP werk, zijn vrij kleine schotel antennetjes die toch best goed bereik hebben.

Ga je naar grotere schotel antennes worden de afstanden ook groter;

https://www.youtube.com/watch?v=lYJFwXw1ZIc

Net als bij satelliet TV krijg je problemen met de verbinding bij een zware regenbui. Maar hoe lang duurt zoiets en hoe vaak komt het voor? Een vogel is geen probleem, tenzij het een roofvogel is die precies in de bundel staat te bidden.
In bijvoorbeeld Spanje heb ik deze oplossing vaak gezien, en het werkt daar perfect.
Overigens gebruikt KPN nog veel straalzender verbindingen, en daar is latency kennelijk geen probleem.

Afhankelijk van de frequentie van de straalverbinding kan een weerradar ook impact geven op straalverbindingen. Als ik me niet vergis is een weerradar op 5GHz, waar sommige straalverbindingen dit ook zijn.

Ik heb ooit bij een bedrijf gewerkt waar men tussen twee kantoren ook een straalverbinding had. Op een koude winterdag kwam er een incidentmelding dat de verbinding weg was. Het bleek die dag zoveel gesneeuwd te hebben, dat de ontvanger ondergesneeuwd was.

Zou deze verbinding conflicteren met andere 60 GHz verbindingen, zoals die van TPCast om VR headsets draadloos te maken m.b.v. draadloze HDMI?

Nee, een straalverbinding is, zoals de naam doet vermoeden, een zeer nauw gebundelde straal radiogolven . Die ondervind geen of nauwelijks last van omliggende bronnen. Dat is juist het hele idee van een straalverbinding (point to point link) tov. een omnidirectionele antenne: ipv dat je je afgegeven vermogen 360c gaat afstralen ga je deze nu in een zeer geconcentreerde straal één kant opsturen, met alle voordelen van dien.

Blijft de verbinding op dezelfde hoogte (even rotatie kromming van de Aarde negerend, wat waarschijnlijk weinig invloed heeft op deze korte afstanden) of zijn de antennes bij huizen bijvoorbeeld lager? In dat laatste geval kan er nog wel eens iets 'achter' de ontvangende antenne belanden.

Verder duidelijk verhaal. Bedankt!

[edit]
Kleine maar kritieke correctie.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 21 juni 2019 12:09]

Ik neem aan dat je kromming van de aarde bedoeld.
Maar het is een ptp verbinding. Te vergelijken met een hele sterke zaklamp.
Punt 1 schijnt met zaklamp die aan een paal vast zit, op een een wit vlak ver weg.
punt 2 ziet dit en doet het zelfde maar dan heeft hij de zaklamp.
Nu kun me met elkaar communiceren door middel van morse.
Het maakt nu voor de opstelling niet meer uit wat er verder in de omgeving gebeurd. Zolang de zaklamp op het witte vlak kan schijnen werkt het.

Vervang nu de zaklamp door een antenne die er uit ziet als een schotelantenne. En ipv licht wordt er nu radiogolven op 60GHz gebruikt. (een paar Hz meer )

En ja in directe lijn achter de antenne is het signaal te meten. Dit valt niet dood neer na x meter.
Echter dit signaal is encrypted door de zenders en heb je als "hacker" niets aan.

[Reactie gewijzigd door Z80 op 21 juni 2019 14:10]

Ten eerste: je bedoelt 60GHz
Ten tweede: in directe lijn achter de antenne is het signaal inderdaad te meten, maar stopt tegen de buitenmuur van je huis.
(Net zoals je tpcast ook niet door muren gaat met z’n 60GHz)

Dus @The Zep Man : nee, die 2 gaan niet interfereren met elkaar

Vervang nu de zaklamp door een antenne die er uit ziet als een schotelantenne. En ipv licht wordt er nu radiogolven op 60GHz gebruikt. (een paar Hz meer )

Als je het over de verhouding van licht --> radio hebt, is het niet een paar Hz meer, maar enkele orders minder: met het oog zichtbare electromagnetische straling zit in de honderden THz, en heeft dus een veel hogere bandbreedte dan radio op 60GHz.

Zie @ efari
Zat een typo in. M ipv G.

Deze werkt wel met sector antennes aan de mastzijde voor de verbindingen naar de abonnees. Dus dit deze is wel gevoelig aan dit soort storingen.

Een snelle googleopdracht leert mij dat 60GHz een ononderbroken line of sight nodig heeft en dus niet door muren etc. dringt. Je hoeft dus niet bang te zijn dat deze signalen elkaar gaan verstoren. Wat wel kan gebeuren natuurlijk is dat een of andere grappenmaker het signaal van deze straalverbinding gaat storen, maar dat kan altijd gebeuren.

wat is het voordeel hiervan tegenover 4G?

met 4G kan je de zelfde snelheden, maar is volgens mij een stuk goedkoper, en je hebt geen LOS nodig

Vraag ik me ook af. 4g icm (trage) ADSL is redelijk te doen. KPN biedt een gedeelde verbinding die maximaal 35/26Mbit kan zijn. Tmobile biedt ook een25/25Mbit mogelijkheid, maar met een 100GB buffer en daarna 5GB per dag is het niet echt handig voor interactieve tv. Dan moet jij namelijk steeds 2GB erbij vragen met stotterende beelden. Voor de komst van de aanbod van KPN heb ik thuis de tmobile optie aangeschaft. Icm de ADSL en een ubiquiti edgerouter om het verkeer een beetje slim te sturen is het te doen. Nu kan de chromecast en de devices van de kids op de ADSL werken en de gene die voor zijn werk een conference call moet doen het via de snellere verbinding doen. Meeste buitengebieden kennen heel goede 4g verbinding, maar de "hoge" snelheid die ik met 10/1Mbit heb is ook maar een uitzondering.

Wellicht is de voordeel van geen beperking en interactieve tv de reden... Maar dat zou heel mogelijk ook op kpn kunnen...

4G is omnidirectioneel (kleine bandbreedte), straalverbinding is point to point (grote bandbreedte).

Maar idd, de grootste concurrent voor straalverbindingen is 4G-internet. De tussenvorm is hybride, waar je de meeste tijd gebruik maakt van de (goedkope) straalverbinding en bij tijdelijk hoge vraag 4G bijgeschakeld wordt.

[Reactie gewijzigd door Dreamvoid op 21 juni 2019 13:51]

waarom is de straalverbinding goedkoper?

als ik het hierboven lees ben je €72,- voor 50Mbit.
daar kan ik met 4G, dat die snelheden ook kan halen, makkelijk onder zitten.

dan hoef je niet te investeren in de schotels en je infra daarop te baseren, je kan gewoon een sim kastje grijpen, je gooit hem voor je edge device, en je bent klaar.

of mis ik iets?

Dat werkt voor 1 device ja, maar dat is niet echt schaalbaar naar de internet behoefte van een heel dorp. 4G werkt in principe goed voor het scenario met heel veel devices, die niet veel bandbreedte tegelijk vragen, over een breed dekkingsgebied. Zodra je een grote datapijp van A naar B nodig hebt (zoals om een hele woonwijk tegelijk Netflix te laten kijken), dan is het niet erg efficient meer.

Dit is ook een beetje waar de telco's tegenaan lopen als ze "4G-voor-thuis" abo's gaan uitgeven, een vrij klein aantal huishoudens trekken op de piek uren al je complete zendmast dicht. Huishoudens trekken veel meer data, en meer gelijktijdig, dan telefoongebruikers.

[Reactie gewijzigd door Dreamvoid op 21 juni 2019 14:05]

Is kwaliteit verlies bij een straal verbinding groot of valt dat tegenwoordig wel mee?

Lijkt me juist bij slecht weer of andere dingen dat de kans op storing of lage snelheid groot.

In iedergeval wel beter dan niks natuurlijk, maar op de lange termijn niet echt de oplossing denk ik.

Het tegenovergestelde is waar: straalverbindingen worden volop rondom ons heen gebruikt, bijvoorbeeld om 4g masten met elkaar te verbinden (zie de "koektrommels" in de masten hangen). Ook in het buitenland, bijv scandinavië, waar de bevolkingsdichtheid klein is in het buitengebied en de bodem rotsachtig (en er dus geen kabels ingegraven kunnen worden) wordt er volop gebruikt gemaakt van 4g straalverbindingen. Sterker nog, dit is gemeengoed daar. Als je in het noorden van zweden woont is er niet veel meer.

In de video zie je het spul van ubiquiti hangen.

Ik vermoed dat ze als sectors deze antenne's gebruiken:
https://www.ui.com/airmax/airprism-sector/

Afhankelijk van je frequentieplanning kan je met de nieuwe generatie tot 80Mhz op 5GHZ (per prism zender) (250mbit down en up)(Totaal)
https://www.ui.com/airmax/rocket-prism-ac/

Als ze er ook televisie op gaan aanbieden moeten ze wel compressie toepassen beetje HD stream dacht ik rond de 6-8mbit?

Kwa afstand en weersomstandigheden kan je goede stabiele setups neerzetten.

[Reactie gewijzigd door TheCaptain op 21 juni 2019 11:17]

Die 80MHz kan je vergeten, 40MHz is redelijk haalbaar met een goede planning, er is beperkte ruimte in 5GHz. Je hebt 3 prism radio's per 90-HD sector plus dat ze zo te zien er nog twee sectoren achter hebben zitten die met 1 radio werken.

Ze bieden 30-50Mbps aan dus ik denk dat ze op 20MHz zitten, wat prima is voor zo'n opstelling.

Dit lijken inderdaad de airprism 3x30° sectors aan de ene kant, en twee airMAX AC sectors aan de andere kant.
De uplink lijkt op een Airfiber-X AF-5G23-S45 met mogelijk een Airfiber NxN Multiplexer (https://www.ui.com/airfiber/airfiber-nxn/) er achter.

Heel fijn dat de provincie Overijssel zo fijn meedenkt/meewerkt en dus voortvarend bezig is met snel internet voor haar inwoners.

Dit is de eerste post die niet gaat over hoge kosten, problemen met voorbijvliegende vogels etc... maar de positieve kant van het bericht belicht.
Mooi!

Dit gebeurt in de provincie Groningen ook, daar wordt het buitengebied ontsloten met een mix van glasvezel en straal. Daar wordt alleen een 5GHz oplossing gebruikt in plaats van 60GHz. Ben wel benieuwd naar de specificaties van de gebruikte apparatuur. Die sectorantennes in de mast lijken verdacht veel op Ubiquiti AP-5AC-90-HD antennes overigens, dat zou beteken dat de verdeling naar eindgebruikers 'gewoon' op de 5GHz gaat.

In het verleden een 100/100 Mb straalverbinding gehad in het buitengebied met daarachter glasvezel. Downloaden en Uploaden werkt perfect juist met regen in mijn geval, omdat andere stralingszenders dan minder overlap had met de mijne. Werkt niet goed met sneeuw.

Verder onder de Multiplay-Gamers onder ons, teveel latency over een Straalverbinding. Veelste veel Lagg. Wordt bijvoorbeeld 7 van de 10 keer uit World of Tanks gegooid door teveel latency. Maar kan mogelijk beter zijn met duurdere/nieuwere apparatuur. Dus voor het gamen verbond ik me maar weer met de ADSL-lijn die ik ook nog ernaast had.

[Reactie gewijzigd door bastiaandegoede op 21 juni 2019 11:56]