De Nederlandse politieke partijen D66 en CDA roepen het kabinet dinsdag in een motie op een toezichthouder op te zetten die het gebruik van algoritmes bij de overheid in de gaten houdt. Nu is daar geen toezicht op.
Het is nog niet duidelijk of een bestaande toezichthouder die taak krijgt of dat het een nieuwe instantie gaat worden, schrijft NOS. Die toezichthouder moet een richtlijn in de praktijk gaan brengen die duidelijk maakt wanneer een overheid wel of niet algoritmes mag gebruiken, en hoe ver dat gebruik mag gaan.
D66 en CDA zijn beide regeringspartijen. Samen met regeringspartijen VVD en CU hebben zij een meerderheid in de Tweede Kamer. Omdat die partijen vaak elkaars moties steunen, bestaat er een kans dat de Kamer de motie aanneemt. De exacte tekst van de motie staat niet online, maar vermoedelijk verplicht die het kabinet niet direct om een richtlijn en toezichthouder te creëren. Het zou desondanks wel een sterk signaal zijn dat de meerderheid van de Tweede Kamer wil dat die er komen.
De Autoriteit Persoonsgegevens zei onlangs al dat overheden transparanter moeten zijn over het gebruik van algoritmes, bijvoorbeeld als die voorspellingen doen over wie vroegtijdig schoolverlater kan worden, of wanneer overheden met algoritmes proberen fraudeurs op te sporen.
Algoritmes baseren zich op bestaande data en zijn door selectie van die data gevoelig voor discriminatie, zeggen deskundigen. Behalve discriminatie is het ook een probleem dat ambtenaren moeilijk het advies van een algoritme kunnen negeren, zei bijvoorbeeld het Centrum Indicatiestelling Zorg. Daardoor hebben algoritmes indirect meer macht. Het is nu vaak voor mensen die onderwerp worden van fraudeonderzoek, niet duidelijk dat een algoritme hen eruit heeft gepikt.