Verder heeft men vele potentiële terroristen in de smiezen, maar lukt het niet om ze tegen te houden.
Dit argument komt steeds naar voren, maar, met alle respect, ik vind het niet echt een sterk argument.
Ten eerste weet je helemaal niet hoeveel terroristen er zijn tegengehouden, omdat dat informatie is die niet publiek is.
Ten tweede is het tegenhouden van terroristen erg lastig, juist door de rechten en vrijheden die we zo graag willen beschermen. Je kunt niet maar zo iemand in de bak mieteren omdat je denkt dat hij iets van plan is. Onderdeel van een fatsoenlijke democratische rechtsstaat is een behoorlijke rechtsgang, en onderdeel daarvan is weer een controleerbare procedure voordat iemand achter de tralies verdwijnt. En daar wringt het, want een geheime dienst verzamelt informatie die per definitie bijna oncontroleerbaar is en dus geen onderdeel kan zijn van een behoorlijke rechtsgang. Bovendien is 'iets van plan zijn' wat anders dan 'iets doen'. Dat je iets van plan bent betekent helemaal niet dat je het ook uitvoert. En je kunt iemand niet opsluiten voor iets dat hij (nog) niet gedaan heeft*.
Maar het tegenhouden van terroristen vereist beide. Kort door de bocht lukt het tegenhouden van terroristen alleen door de principes van behoorlijke rechtsgang te schenden, terwijl we die terroristen juist willen tegenhouden om onze democratische principes (waaronder behoorlijke rechtsgang) te beschermen. Aan de andere kant, als je ervoor kiest om ten koste van alles die democratische principes hoog te houden ontneem je jezelf dus elke mogelijkheid om terrorisme te voorkomen, wat die terroristen vrij baan geeft om die democratische principes onderuit te halen. Oftewel: wat je ook doet, het levert altijd een bedreiging voor de rechtsstaat op. De vraag is dus, simpel gesteld, niet
of je (wat van) die principes gaat inleveren, maar wie ervoor zorgt dat dat gebeurt: terroristen of de overheid.
De schending van privacy, wat op zich ook terreur is, gaat steeds verder. Jou achterkleinkind groeit op in een totalitaire infomatiestaat.
Daar heb je wel gelijk in. Terrorisme is een wazig, ongrijpbaar fenomeen, en wanneer je je voortdurend focust op dat (mogelijke) risico creëer je weer het risico dat je te ver gaat in het nemen van maatregelen ertegen, zeker omdat je het nooit 100% kunt voorkomen; oftewel, er is altijd een reden te vinden om meer maatregelen te nemen. Aan de andere kant, waar zou jij de streep trekken? Wanneer heb je genoeg gedaan om onze democratische principes hoog te houden? Welke dreiging vind je acceptabel om niks aan te doen, en welke niet meer? Het probleem is dat een dreiging op zich geen concreet probleem hoeft te zijn. Iemand moet een inschatting maken welke dreiging een probleem gaat opleveren en welke niet, en dat is altijd natte-vingerwerk. Wat dat betreft begrijp ik de overweging van de overheid wel (NB: dat betekent dus niet per definitie dat ik het er ook mee eens ben

). Het inleveren van privacy is een concrete maatregel met een min of meer bekende impact, die je in principe ook weer ongedaan kunt maken. Het risico op een terroristische aanslag is een gok, en als die plaatsvindt is het ook niet iets dat je terug kunt draaien. De afweging is dan redelijk eenvoudig: ik neem een bekend risico waarvan ik de gevolgen ongedaan kan maken (privacy inleveren), maar waarvan ik de effectiviteit niet weet, versus een onbekend risico waarvan de gevolgen niet ongedaan gemaakt kunnen worden en mogelijk serieus ontwrichtend zijn.
Het is een beetje te vergelijken met het ophogen van de dijken: als je die dingen 100 meter hoog maakt weet je vrij zeker dat je weinig risico loopt, maar dat kost klauwen met geld; aan de andere kant, als je niks doet weet je dat je een vrij groot risico loopt dat je een probleem krijgt. Wat is nu de 'gulden middenweg'? Nu kun je met het ophogen van dijken nog wel het 'risico' lopen dat je ze te hoog maakt, omdat daar geen burgerrechten in het geding zijn, maar hoe hoog precies moet je de 'dijk' maken die terrorisme tegenhoudt? Het niet bouwen van zo'n dijk gaat tegen onze principes in, en het wel bouwen ervan ook.
* Dat gebeurt nu wel, het plannen van een terroristisch misdrijf is strafbaar, maar dat gaat dus strikt genomen al in tegen de principes van behoorlijke rechtsgang.
[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 07:40]