Bram van der Kolk, de Nederlandse programmeur die wordt gezien als de rechterhand van Megaupload-oprichter Kim Dotcom, wordt vermeld in de Panama Papers. Van der Kolk is aandeelhouder van een brievenbusfirma, naar eigen zeggen om privacyredenen.
Uit de Panama Papers blijkt dat Bram van der Kolk zestig procent van de aandelen bezit van het bedrijf Easy Focus Technology Limited, dat op 5 januari 2010 is opgericht en gevestigd is op de Britse Maagdeneilanden, een bekend belastingparadijs. De Slowaak Július Benko, grafisch ontwerper van Megaupload, is de andere aandeelhouder van de brievenbusfirma.
Van der Kolk zegt tegen Het Financieele Dagblad en Trouw dat hij samen met Benko aan een nieuwe start-up werkte en daarvoor een vennootschap oprichtte in het belastingparadijs om dat te kunnen doen zonder dat Kim Dotcom het te weten zou komen. "Niet zozeer omdat ons project concurreerde met Megaupload of omdat we daardoor minder tijd aan Megaupload konden besteden. Meer omdat Kim het principieel nooit zou toestaan en het direct zou leiden tot een onnodige escalatie", zegt Van der Kolk tegen de kranten. Hoeveel geld er in het bedrijf omgaat, is niet bekendgemaakt.
Eind vorig jaar besliste een rechter in Nieuw-Zeeland dat Van der Kolk samen met Kim Dotcom mag worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten, omdat zij met filesharingdienst Megaupload auteursrechten zouden hebben geschonden. De zaak over de uitlevering kan nog doorgaan tot het hooggerechtshof in Nieuw-Zeeland en daarmee kan het nog twee tot vier jaar duren voordat er een definitieve uitspraak is.
Dat Van der Kolk gebruikmaakt van een brievenbusfirma blijkt uit een artikel waarin Het Financieele Dagblad bekendmaakt welke Nederlanders bedrijven lieten registeren door de Panamese juristenfirma Mossack Fonseca. Het FD is een van de meer dan honderd mediaorganisaties wereldwijd die onderzoek doen naar de 2,6 terabyte aan data die bij Mossack Fonseca werd ontvreemd en naar buiten werd gebracht. De Panama Papers omvatten 11,5 miljoen documenten en gelden als het grootste datalek uit de geschiedenis.
Een anonieme bron stuurde de data aanvankelijk naar een journalist van de Süddeutsche Zeitung. De eerste documenten werden een jaar geleden verstuurd. De SZ schakelde vervolgens het ICIJ, een consortium van onderzoeksjournalisten in. Die organisatie staat aan de leiding van het omvangrijke onderzoek, waaraan in het afgelopen jaar vierhonderd journalisten van meer dan honderd mediaorganisaties uit ruim tachtig landen hebben gewerkt.
De uitgelekte data is niet voor het grote publiek gepubliceerd, maar het ICIJ heeft een beveiligde omgeving opgesteld waarin journalisten de bestanden kunnen raadplegen en kunnen overleggen over publicaties die van algemeen belang zijn voor het publiek. Het onderzoek loopt nog steeds en dagelijks komt er nieuwe informatie naar buiten.
Hoe de data bij Mossack Fonseca is uitgelekt is niet bekend. Misschien gaat het om een insider die toegang had tot alle gegevens. Volgens de onderzoekers maakte het bedrijf voor iedere brievenbusfirma een map met daarin e-mails, contracten, transscripts en gescande documenten. Per brievenbusfirma zou het soms gaan om duizenden documenten. Met ocr-software is alle tekst op afbeeldingen, zoals paspoortkopieën, doorzoekbaar gemaakt.