Een vaarwel aan Nokia

Afscheid van een voormalige marktleider

Overrompeld door iPhone en Android

Nokia was, net als iedereen, overrompeld door Steve Jobs' presentatie van de iPhone op 9 januari 2007. Engineers van Nokia kochten de iPhone, namen beelden van de interface op en speelden ze in slow-motion af om te bevestigen dat de interface met 60 frames per seconde op het scherm werd getoverd.

Sommige mensen bij Nokia hadden onmiddellijk door dat het bedrijf een probleem had. Onder hen bevond zich een niet nader genoemd directielid, dat geciteerd wordt door een bekende Finse krant. Hij nam de gloednieuwe iPhone mee naar huis, waarna zijn vierjarige dochter ermee ging spelen. Het meisje vroeg toen ze ging slapen 'of ze die magische telefoon onder haar kussen mocht leggen'.

De officiële lijn van Nokia in die tijd was echter anders. Het bedrijf geloofde niet zo in touchscreens. Het was immers al een keer mislukt en toen verkeerden bovendien velen in de veronderstelling dat de iPhone een kortstondige hype zou zijn. Desondanks had Nokia zijn Symbian S60 klaargemaakt voor touchscreens, ook al zag dat er niet uit. Het scrollen zoals bij de iPhone werkte bij Nokia een stuk minder makkelijk en de hele interface zag er nog steeds uit alsof die met gewone toetsen moest worden bediend.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Nokia was echter tevreden. Het had nu een besturingssysteem dat zowel op touch als op non-touch kon functioneren en apps waren gewoon uitwisselbaar. Die compatibiliteit was belangrijk voor de Finnen. Ontwikkelaars hadden het al moeilijk genoeg met het programmeren voor Symbian, een scheiding van versies zou het hun nog lastiger hebben gemaakt. Bovendien had het bedrijf naar eigen zeggen een verkoopargument boven iPhones; het ondersteunde Flash voor webvideo, iets wat de iPhone nooit heeft gedaan. In Nokia's marketingtermen luidde het dat met de nieuwe Nokia's het hele internet kon worden bekeken op een mobiel 'en niet slechts delen daarvan'.

Het porten van Symbian naar een touchscreen duurde langer dan gedacht. Engineers hadden voorgespiegeld dat het omzetten binnen drie weken kon zijn gepiept, maar het duurde uiteindelijk tot eind 2008 voordat de eerste nieuwe touchscreen-telefoon van Nokia voor de massamarkt in de winkel lag: de 5800 XpressMusic.

Nokia was eerder met smartphones, touchscreens en downloadwinkels

Er waren fundamentele problemen met die telefoon, waardoor hij lang niet zo goed was als de iPhone 3G en zijn tijdgenoot T-Mobile G1, de eerste Android-telefoon. Ten eerste was het touchscreen resistief en in de praktijk moesten gebruikers harder op het scherm drukken om commando's te geven. Ten tweede was tekst invoeren een drama op het priegelige toetsenbord. Ook de interface bleek nog lang niet klaar voor het touchscreen. Vooral de manier van scrollen, een item vastpakken en naar beneden vegen in plaats van naar boven, wekte bevreemding.

Daarnaast had zowel Apple als Google zijn model voor ontwikkelaars geperfectioneerd. Beide boden een gecentraliseerde downloadwinkel aan, de App Store respectievelijk de Android Market, die op het toestel stond. Bovendien was het maken van apps veel makkelijker en konden functies en mooie interface-elementen makkelijker worden geprogrammeerd. Tot slot kregen ontwikkelaars 70 procent van de opbrengst van de verkoop van apps.

Er zit een patroon in; Nokia was eerder met smartphones, touchscreens en downloadwinkels voor apps, maar concurrenten deden het beter, zoveel beter dat het leek alsof Nokia niet meer meedeed. Media zagen al snel een two horse race ontstaan tussen de twee nieuwelingen op de smartphonemarkt. Omdat veel mensen graag uit veel apps willen kunnen kiezen op hun smartphones, werd dat al binnen enkele jaren een feit.

Dat gebeurde uiteraard niet direct. Sterker nog, Nokia verkocht het merendeel van zijn smartphones ná de introductie van de iPhone en niet ervoor.

Het succesvolste jaar voor Nokia's Symbian was 2010, toen de Finnen 100 miljoen Symbian-telefoons verkochten. De markt voor smartphones groeide echter nog veel harder, waardoor Nokia snel terrein verloor. De enige reden waarom de gele lijn van het marktaandeel tussen 2008 en 2010 niet steil naar beneden liep, is dat Nokia de prijzen liet zakken.

Het is in retrospectief makkelijk om Nokia te verwijten dat het bedrijf laat reageerde op de nieuwe spelers, maar zo eenvoudig was deze trend niet te herkennen. De N95, die het opnam tegen de eerste iPhone, was technologisch gezien zijn tijd vooruit en was veel geavanceerder dan die eerste iPhone. Nokia dacht dat de op touchscreens aangepaste interface en apps niet veel zouden uitmaken in de verkopen en zagen dat kwartaal op kwartaal door de cijfers bevestigd worden. Uiteindelijk gaven juist die zaken, waarin iPhone OS en Android een voorsprong hadden genomen, de doorslag. Dit is misschien wel de meest fatale misrekening uit de historie van de smartphonemarkt geweest.

• Volgende pagina 5. Plan twee: Linux-distro's