Door Arnoud Wokke

Redacteur Tweakers

De naam Nokia verdwijnt van smartphones

Het einde van een lang, lang tijdperk

17-10-2024 • 06:00

154

Singlepage-opmaak

Tot slot

Nokia maakte de keuze om zich niet langer te richten op smartphones of andere mobiele telefoons. Toch kwam de naam terug op de smartphonemarkt. Dat gebeurde met HMD Global, een Fins bedrijf dat grotendeels bestond uit oud-medewerkers van Nokia. Nokia had aan Microsoft beloofd om zijn naam tot 1 januari 2017 niet op telefoons te zetten. Eind 2016 kondigde HMD al aan de naam in licentie te hebben gekregen.

HMD ging vliegend van start in 2017. Om iedereen meteen duidelijk te maken dat 'Nokia' terug was, kondigde het een nieuwe versie van de 3310 aan, naast drie smartphones. HMD wilde Nokia-smartphones onderscheiden met schone software en snelle updates.

Nokia 3310 en Nokia 3310
Nokia 3310 (links, 2017) en Nokia 3310

Alle begin is makkelijk, maar voortdurend succes op de smartphonemarkt is moeilijk. Als kleine fabrikant krijg je componenten laat en betaal je een hoge prijs; het is dus lastig concurreren met grote giganten als Samsung en met partijen als Xiaomi en BBK-merken OPPO en OnePlus. Je telefoons ogen duurder dan de concurrentie en je hebt minder geld om te investeren in bijvoorbeeld lang updatebeleid.

Na een paar jaar kwam de klad erin. HMD probeerde de naam Pureview terug te brengen met de 9 Pureview met vijf dezelfde camera's, maar het overspeelde daar zijn hand. Het upgraden en updaten van de telefoon bleek lastig en de trend die het bedrijf had gespot rond camera's klopte niet: gebruikers bleken meer te porren voor telefoons met verschillende camera's, niet met dezelfde.

HMD is er nog wel, maar het heeft nooit een sterke positie bereikt op de markt. De licentie op de naam Nokia gaat verdwijnen, al is onbekend wanneer dat precies gaat gebeuren. Het bedrijf is zich aan het voorbereiden, want vanaf dit jaar prijkt de naam Nokia niet langer op de smartphones. In plaats daarvan staat HMD op de behuizing.

HMD Fusion

En nu?

Het zou kunnen dat de naam Nokia nog terugkeert op smartphones. Er zijn meer licentienemers geweest: zo heeft Flipkart in India tv's uitgebracht met de naam Nokia erop. Toch lijkt die kans klein. Dat Nokia een grote naam was, is inmiddels meer dan tien jaar geleden en dus moet je leunen op de nostalgie van een steeds kleinere groep kopers om iets met die naam te kunnen.

Bovendien zijn veel comebacks met grote merknamen uit het verleden niet succesvol gebleken. BlackBerry en Palm bijvoorbeeld stonden als naam op smartphones van andere fabrikanten, maar die hebben nauwelijks indruk gemaakt. HMD nam niet alleen een licentie, maar het probeerde waar het kon ook links te leggen met het oude Nokia. Dat maakte het meer dan alleen een licentienemer: echt een opvolger van Nokia in de smartphonemarkt.

Met uitzondering van 2015 en 2016 hebben er continu Nokia-smartphones in de schappen gelegen sinds 1996, de oertijd van smartphones. Alles wat groot is verdwijnt een keer en dat geldt zelfs voor de Finse gigant. Met HMD was er nog een jarenlange toegift, maar het doek valt een keer. Het is het einde van een lang tijdperk.

Reacties (154)

154
154
63
3
0
86
Wijzig sortering
Het was de tijd dat Microsoft onder vuur kwam te liggen voor het uitschakelen van concurrentie op de desktopmarkt en telefoonfabrikanten waren bang dat Microsoft dat voordeel zou gebruiken om zichzelf op de smartphonemarkt dezelfde positie te geven. Het was al voorzichtig begonnen met Windows CE en Microsoft lonkte al naar die markt.
Wat ironisch is, want het waren (EDIT: met name) de besturingssystemen van Microsoft gebaseerd op CE (met als bekendste en laatste uit dit tijdperk: Windows Mobile) waar je makkelijk en zonder toestemming van de fabrikant eigen software op kon draaien. Wat wij nu "sideloading" noemen was de enige manier om extra software te installeren.

Voor S60 (en waarschijnlijk alle vormen van Symbian) moest een ontwikkelaarscertificaat aangevraagd worden waardoor je eigen software kon draaien op je eigen toestel. Erg omslachtig.

Doordat het zo makkelijk was om zelf te ontwikkelen op CE kwamen de eerste "custom ROMs" uit. Eén van de communities van toen bestaat nu nog steeds in de vorm van xda-developers.com (genoemd near de O2 XDA smartphones die toen populair waren om te modden). Toestellen die officieel enkel Windows Mobile 5.0 ondersteunden kregen vaak een onofficiële upgrade t/m versie 6.5. Het was niet altijd stabiel, maar je voelde je tijd ver vooruit als je navigeerde met je smartphone in 2005. :)

Symbian S60 heb ik ook mee gespeeld. Het was wat "stoffiger", ondanks dat er ook consumententoestellen uitkwamen. Zo had BlackBerry er software voor. Ook ontbrak het in die jaren aan touchscreens, wat de gebruiksvriendelijkheid niet bevorderde. Toch was de Communicator-serie best wel stoer. Een gewone mobiele telefoon dichtgeklapt en een volle PDA open, met de onverwoestbare kwaliteit van Nokia? Dat voelde goed in de hand! :) Met de E90 heb ik zelf ervaring, en met de (beperkte) software die dat toestel expliciet ondersteunde was het een feest.

Waar Nokia een fout maakte in het begin van het vorige decennium was dat ze eerst eigenwijs doorgingen met hun eigen besturingssystemen (waar er meerdere van in ontwikkeling waren) voordat het roer volledig werd omgegooid en men exclusief overging op het piepjonge Windows Phone. Ik denk dat het landschap er nu anders had uitgezien als Nokia ook kwalitatief hoge Android-smartphones had gemaakt in die jaren.

De smartphones van HMD met de naam Nokia zijn de naam niet waard. Veel kwaliteitsproblemen op meerdere toestellen waar ik zelf ervaring mee heb: USB-C aansluitingen die kapot gaan, opgezwollen accu's, beperkte updates, gesloten bootloaders (AOSP-ondersteuning komt enkel voort uit bootloader hacking, niet door ondersteuning vanuit HMD)...

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 17 oktober 2024 07:23]

De 7+ en de 8/8.1 waren anders prima toestellen. We hebben in huis nog werkende exemplaren.
Alleen jammer dat de updates al een paar jaar geleden zijn gestopt. De laatste systeemupdate op mijn 8.1 is van december 2021...
Mijn lumia 950xl draait inmiddels windows 11, geen gebrek aan updates alleen wel voorzichtig zijn met welke je installeert. Link naar de site van het project LumiaWOA

Edit: Belangrijke noot. Het is voor mij hobby en dus niet daily driver. Zo werkt sms bijvoorbeeld niet momenteel.

[Reactie gewijzigd door hottestbrain op 18 oktober 2024 12:37]

Ja, ik lees dit op een bijna 6 jaar oude 7+, nog steeds een fijn toestel, al gaat nu de accu wel achteruit.
Ik zit ook nog op een oudje, de 950
Hemelse rust, geen app`s, alleen gebeld worden en sms`en en wat op het net browsen of route zoeken.
Batterij gaat nog 3 dagen mee (y) en dat na jaren gebruik en geen updates meer.
Zelf inderdaad geruimte tijd zonder veel klachten een 8 gebruikt. Tot de antenne daarvan kuren gaf en ik de halve dag geen ontvangst had.

Schoonmoeder heeft de 7+ ruim 5 jaar gebruikt met veel plezier. Als de USB-C poort en het onderliggende controller bordje niet was overleden had die niet vervangen geworden.

Waren prima budget en midrange telefoons. Maar de series daarna kwamen toch minder goed mee. Erg benieuwd of HMD nog terug gaat komen. Ze hoeven van mij ook echt geen €800 flagship killers te maken, maar de vorige series waren wel erg mager kwa SoC of camera voor de huidige markt...
Ik was heel tevreden van mijn Nokia smarthpone (ik denk dat het een 6 was).
Heb daarom daarna terug een Nokia gekocht (G21 denk ik), maar daar ben ik een stuk minder tevreden van. Enkel de batterij is daar echt goed. De rest is redelijk. De camerasoftware is gewoon slecht.
Alle slechte reviews ten spijt; ik heb tot nu toe geen probleem met mijn G60.
Android was een kansloos verhaal geweest voor Nokia. De grote zwakte van het zijn van een Android-fabrikant is dat je concurrentie feitelijk hetzelfde bieden. En zoals Samsung toen de marketing deed, had Nokia daar niet tegenop gebokst. Het grote voordeel dat zij hadden was de kwaliteits-reputatie, maar die was al een beetje aan het gaan, aangezien andere toestellen echt niet slechter waren. Het was een beetje zoals mensen in de jaren 90 dachten dat Philips een beter merk televisie was omdat we de andere merken niet echt kenden.

Daarnaast hadden mensen bij dumpphones het idee dat ze Nokia een fijn menu vonden hebben (eveneens omdat ze niets anders kenden).

Als anderen hetzelfde 'menu' hebben, de kwaliteit geen voordeel is, wat blijft er dan over? Zeker toen ook HTC op de markt kwam, die heel goed begrepen wat mensen mooie toestellen vonden, was Nokia gewoon een van de vele andere merken geworden die in de marge had moeten meedoen, zoals ook Sony, LG en andere traditionele merken dit waren. Niemand kon op tegen wat Samsung deed en het geld dat ze tegen de marketing aan gooiden.

Nokia was gewoon te laat met een modern ogend OS en zag het succes van de iPhone vanuit het niets komen, terwijl Google daar wél klaar voor was en daar een paar goede partners voor had, waarbij ze de mogelijkheid hadden om op het laatste moment door te schakelen en iets te bieden dat een goed alternatief voor iOS was.

Nokia had wel MeeGo liggen, maar dat kwam nooit uit. Maemo hadden ze volgens mij wel uit op van die internet-tablets zoals hun N800. En dat was kennelijk later wel geschikt om te evolueren tot iets als de N9 waar MeeGo 1.2, dat er vandaag de dag beter uit ziet als zoals Android en iOS in die tijd.

Maar dat OS hebben ze nooit hun schouders onder gezet omdat op het moment dat het uitkwam de aankondinging er al was dat ze er niet mee door zouden gaan. Of MeeGo wel of niet zou komen is onduidelijk (veel mensen dachten dat de N9 op MeeGo liep), maar Stephen Elop was daar inmiddels de baas geworden en die besloot om gewoon over te gaan op Windows Phone (hij kwam ook van MS, dus goede kans dat dit vooraf al het plan was), en toen dat te weinig momentum kreeg en MS ermee stopte was dat de dood van Nokia als telefoonfabrikant.

Verder waren ze ook niet klaar voor het idee dat mensen OK waren met een gemankeerd toestel qua functionaliteit. Ze waren redelijk succesvol met hun E-series en toen de iPhone op de markt kwam wilde iedere zakelijke gebruiker gewoon een mooi toestel en gaven ze eigenlijk vrij weinig om zakelijke features. Tenzij dit echt essentieel was en ze vast zaten aan een MDM-optie, anders namen ze gewoon een iPhone omdat dat het mooiere speledingetje was.

HMD was een groep mensen waar ook oud-Nokia-medewerkers bij zaten die met een Chinese partner (FIH, dochter van Foxconn) de productie regelden.

Dit was overigens zeker niet de eerste keer dat er Nokia-telefoons in China gemaakt werden, en ook niet dat Nokia kwalitatief mindere toestellen uitbracht. Die kwaliteitsreputatie van de oude telefoons in de tijd van de 3310 en dergelijke was leuk en aardig, maar als iemand die zelf in een telefoonwinkel werkte, heb ik nooit het idee gehad dat toestellen van Nokia gemiddeld vaker terugkwamen dan die van Samsung of Sony (LG bleef wel achter in dit opzicht). En toestellen als de N95 (de eerste variant) en N97 waren ontzettend onbetrouwbaar. Overigens waren gesloten bootloaders gewoon de norm. Nu nog steeds trouwens. Dat ze geen ondersteuning boden voor het openen ervan zoals andere merken, is een tweede.

[Reactie gewijzigd door XavierRoemer op 17 oktober 2024 11:08]

Oneens. Ik heb in die periode op een telefoonafdeling van een van de grote retailers gewerkt als student, dus zo ongeveer elke telefoon stond uitgestald. Veel mensen kwamen van een Nokia N-series telefoon af en hadden al via via gehoord dat Nokia het niet was met Windows Phone. Het probleem was het ontbreken van degelijke apps van een soortgelijk kwalitatief niveau als Android/iOS (denk aan WhatsApp, YouTube, Maps). Samsung heeft een hele tijd Windows Phone toestellen gehad en die verkochten gewoonweg niet, niemand wilde dat hebben.

Nokia heeft te lang vastgehouden aan Symbian. Daarna heeft het nog van die stuiptrekkingen gehad met Maemo om daarna als enige partij vol in te zetten op een klein OS versus het toen al grotere Android/iOS.

Als Nokia van begin af aan mee was gelift op Android, dan was het nu waar Samsung op vandaag staat. Want links- of rechtsom, ook in die tijd kochten veel mensen een Samsung, "want da hep op Feesboek gestaan". Ik vroeg vaak kritisch, "waarom wil je nou een Samsung?" en ik kreeg vaak een nietszeggend antwoord, want Pietje of Klaasje had er een, dus dan moesten zij die ook maar hebben.
Het probleem was het ontbreken van degelijke apps van een soortgelijk kwalitatief niveau als Android/iOS (denk aan WhatsApp, YouTube, Maps)
Die waren er allemaal gewoon hoor, alleen wel vaak 3rd party. Zo had bijvoorbeeld zelfs Snapchat een prachtige client.

Alleen had Google geen zin in concurrentie, dus die hebben d.m.v cease-and-desist dreigementen tegen die kleine developers gezorgd dat het een totale kaalslag was. Zonder gemakkelijke Gmail en YouTube was het vrij snel klaar voor de gemiddelde gebruiker.
Goed, Google heeft daar een heel vuil machtsspelletje gespeeld, maar je kaart precies mijn punt aan, veel apps waren 3rd party. Ook vanuit de eigenlijke app community zelf was er dus weinig 1st party support.

In die tijd was er ook zo'n enorme controverse rondom de Rabobank app, die wilden namelijk over naar een webapp, zodat ze niet voor elk OS een app hoefden te bouwen. Die app was dramatisch, maar kaartte exact het probleem aan waar het om gaat, namelijk dat veel partijen niet de capaciteit of de zin hebben om voor twee, laat staan drie OS'en te gaan ontwikkelen. En als je dan als laatste aanschuift verlies je dat dus vrij snel.
Mensen houden niet in de gaten wat organisaties doen. En dat Nokia het niet eens was met WP is niet eens waar, ze hadden daar niets over te zeggen en waren gewoon onderdeel van MS.

Verder denk ik dat je met de macht van MS juist een kans had wat te doen ipv als het kleine Nokia.

Maar Samsung stond bijna gelijk aan Android en die hadden veel apps. De toestellen van andere merken keek men amper naar om. Nokia was gewoon eenzelfde lot beschoren als Sony en LG. Vechten om de marges.
Ik stel nergens dat ze het niet eens waren met WP? Voordat Nokia door Microsoft werd overgenomen was het hun vrijwillige keuze WP te gebruiken hoor. Hoe vaak ik wel niet met een soort verbazing probeerde uit te leggen waarom Nokia maar niet aan Android wilde... De normale consument begreep dat niet, maar wilde wel een Nokia, maar dan met Android.
Daar ben ik het compleet niet mee eens, al zie ik het iets anders dan The Zap Men. Ik denk dat Nokia, indien goed uitgevoerd natuurlijk, (I know, dat is nou juist het moeilijkste) een redding voor Nokia had kunnen zijn en Nokia zelfs nu nog dominant had kunnen zijn.

Nokia was destijds de enige met een ecosysteem, namelijk Nokia Here/Ovi Maps (2007), Nokia Messaging/Nokia Mail/Ovi Mail (2008), Nokia Sports Tracker (2007), Ovi Music Store (2008) en nog veel andere voorbeelden.

Als Nokia destijds al hun services hadden overgezet naar Android en die hadden gebruikt, in plaats van de Google Mobile Services, dan had Nokia zeker een kans gemaakt.

Het ecosysteem wat wij nu kennen van Google en Apple is slechts van de afgelopen tijd. Nokia had dat destijds al. Het was niet zo goed als het nu allemaal is, maar op dat moment de enige, dus de beste.

Zelfs als Nokia dan niet altijd het succes had gehad met bepaalde applicaties (bijvoorbeeld omdat Spotify beter is/was/zou zijn dan de Ovi Music Store), dan had Spotify natuurlijk ook beschikbaar kunnen komen via de Nokia/Ovi store en daarmee had Nokia nog steeds haar gebruikers correct kunnen bedienen. De hoeveelheid applicaties ontwikkeld door externe partijen, wat natuurlijk ook één van de successen van Android/Apple is, had in deze uitvoer geen concurrentie geweest voor Nokia.

Dus, ja, Android had een redding/zegen kunnen zijn voor Nokia

[Reactie gewijzigd door Ginz op 17 oktober 2024 11:36]

Daar ben ik het compleet niet mee eens, al zie ik het iets anders dan The Zap Men. Ik denk dat Nokia, indien goed uitgevoerd natuurlijk, (I know, dat is nou juist het moeilijkste) een redding voor Nokia had kunnen zijn en Nokia zelfs nu nog dominant had kunnen zijn.
Het was een kansloos verhaal geworden. Hun nieuwe OS kwam maar niet van de grond omdat ze GUI issues hadden, en om je te onderscheiden ten opzichte van HTC (dé grote Android speler toenertijds) moest je meer doen dan stock android runnen. En het sentiment was destijds nog biet zo anti-google dat je daar op kon varen. Was echt nog kanslozer dan met Windows de markt op gaan (met serieus marketingbudget vanuit Microsoft corp om op mee te liften).
Precies. BlackBerry heeft hetzelfde issue gehad met BlackBerry OS10.
In de basis een beter OS dan Android, en de gestures die je nu op iOS hebt komen letterlijk uit dat OS.
Maar omdat er geen developers waren om apps te maken was het een stille dood geboren. Daarna te laat over naar Android, en ook hun lot was bezegeld. Eigenlijk lijken ze deels veel op elkaar. Beide aan de basis gestaan van wat we nu als smartphone zien, maar beide niet overleefd.
Mwah, BBOS10 (geweldig OS, zuinig op systeembronnen, ziet er goed uit, intuïtief, hub was top uitgevoerd en zeer nuttig, geweldig toetsenbord (op Android heb je Fleksy die dat een beetje na probeerde te doen, maar dat is het toch niet helemaal), BB Maps dat zeer goed werkte, en meer) had inderdaad gestures die vandaag de dag nog op Android (als je de drie knoppen niet gebruikt) en iOS toegepast worden, maar voor BBOS10 zagen we dit al op MeeGo en daarvoor had je WebOS (op Palm van origine als ik mij niet vergis) waar de ideeën al toegepast werden. Dus ondanks dat ik BBOS10 erg kon waarderen, verdient dat OS de credits niet die je eraan geeft rond het gesture gebruik.

BB op Android was altijd gedoemd te mislukken, net als Nokia. Niemand verdiende serieus geld aan Android buiten Samsung. Nu met de Chinezen (iig BBK, en Huawei, wellicht Xiaomi, al vraag ik mij dat af) is dat misschien anders. Maar Nokia en BB hadden geen kans. Net als HTC dat ook niet had ondanks dat ze mooie toestellen hadden. Nokia en BB waren gewoon niet de merken waar mensen aan dachten als ze een sexy toestel wilden, juist door de reputatie die ze daarvoor hadden (was degelijk (niet eens perse waar) en BB zakelijk).

Samsung heeft dat verhaal beter voor zichzelf weten te creëren en mensen onderschatten echt wat ze marketingtechnisch voor elkaar hebben weten te boksen. Want het was voor de jaren dat flatscreens de norm werden echt een B-merk. Tenminste, zo werd het gezien (iig door mensen hier in het westen).
Leuk om te lezen dat je hier een mooie toevoeging aan mijn verhaal weet te geven. Dat van MeeGo wist ik niet, maar dat van WebOS had ik kunnen weten inderdaad.

Zeker, Samsung werd en was heel lang een B-merk waar je echt om een straal omheen liep. Ik had vroeger Siemens telefoons, en die stonden bekend als onverwoestbaar, misschien nog wel meer dan Nokia.
Mensen geven weinig om functionaliteit. De iPhone had lange tijd geen eens een fatsoenlijke navigatie app beschikbaar voor iOS en toch kochten mensen massaal een iPhone.

Het moet in eerste instantie gewoon mooi zijn en basisfuncties goed kunnen; multimedia, beetje internet (destijds niet enorm belangrijk, veel mensen wilden zelfs een smartphone maar zonder internetabonnement) en basis email plus apps die interessant zijn voor de reguliere gebruiker gericht op vrijetijds besteding.

Dat ecosysteem waar je het over hebt was geen verkoopargument geweest.

Het gaat allemaal om merkwaarde en niemand viel de markt zo hard aan als Samsung. Ook op tv-gebied werkte dat. Verder waren Nokia-toestellen vaak ook duurder dan alternatieven. Ook dat hielp niet.
Klinkt als S60V3. Op m'n Nokia N-Gage (regulier S60) heb ik nooit ook maar iets hoeven aanvragen. Gewoon de sis-file kopiëren naar de telefoon en je kon het installeren.
Waarschijnlijk was dat het verschil.

De N-Gage heb ik nooit in mijn handen gehad, maar er zijn zat video's over te vinden. Dat was een bijzonder toestel, om het voorzichtig uit te drukken. :+

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 17 oktober 2024 07:21]

Je kon op Symbian prima unsigned code draaien, het enige dat dan vervelend was was dat je voor bepaalde dingen zoals internet toegang de vraag kreeg of de app dat wel mocht doen. Ik weet niet of dat ooit gefixt is maar hij vroeg dat dan ook voor elk http request (dus afhankelijk van het soort app was dat niet te doen).
Je vergeet de good old Titan nog uit die tijd;)
Met volwaardig toetsenbord, stylus en gps
Wikipedia: HTC Titan (Windows Mobile phone)
Het was ook de manier om nieuwe drivers van qualcom op je telefoon te krijgen, want qualcom was toen al heel erg gesloten en slecht met het ondersteunen van oudere chips. Heeft een mooie relatie met het andere artikel over dat qualcom, intel wil overnemen, wat nooit wordt toegestaan.
De smartphones van HMD met de naam Nokia zijn de naam niet waard. Veel kwaliteitsproblemen op meerdere toestellen waar ik zelf ervaring mee heb: USB-C aansluitingen die kapot gaan, opgezwollen accu's, beperkte updates, gesloten bootloaders (AOSP-ondersteuning komt enkel voort uit bootloader hacking, niet door ondersteuning vanuit HMD)...
, zou zeggen verschilt per model. Bij kennissen/vrienden zie ik weinig problemen (Nokia XR20, 6.1, G42). Grootste probleem met HMD is nu vind ik het vrij korte updatebeleid (wel beter met zakelijke modellen maar 5 jaar beveiligingsupdates zou ook standaard moeten zijn voor consument modellen).
"Wat ironisch is, want het waren (EDIT: met name) de besturingssystemen van Microsoft gebaseerd op CE (met als bekendste en laatste uit dit tijdperk: Windows Mobile) waar je makkelijk en zonder toestemming van de fabrikant eigen software op kon draaien. Wat wij nu "sideloading" noemen was de enige manier om extra software te installeren."

Side loading is toch de de facto standaard op alle OS'en van de hand van Microsoft? Windows heeft in geen enkele vorm een fatsoenlijke store of package manager gehad. Ja de Windows Store bestaat maar hoe vaak heb je daar als gebruiker nou echt iets aan? Met Windows moet je sideloaden bij de vleet. Er is geen alternatief. Ik noem het wel het oerwoud van websites en installers om aan al je software te komen. Het is wat dat betreft dramatisch gesteld met 's werelds bekendste desktop OS en na ruim 30 jaar is daar nog niks aan veranderd
Dan heb je nog nooit gehoord van WinGet. Package manager voor Windows zoals we die op Linux kennen, en gaat verder dan de Windows Store.
Je kunt er al meer mee installeren dan Chocolatey. En heel fijnom zaken te updaten.
De doodsteek voor windows phones was ook dat de windows store slecht werd ondersteund. Erg jammer. Microsoft had dit veel beter moeten ondersteunen. Dan was MIcrosoft niet alleen op de desktop maar op de smartphone heer en meester geworden.
Idd grote fout van Nokia was dat ze toen voor Windows Phone als besturingssysteem hebben gekozen. Ze hadden voor het meer vooruitstrevende Android moeten kiezen. Maar iedereen zei dat ze zich niet gingen kunnen onderscheiden met Android omdat alle smartphone makers ervoor kozen. Maar Nokia ging dat wel met hun kwaliteit kunnen doen, goeie camera's etc.. Ik heb altijd gezegd dat Windows Phone hun ondergang ging zijn. In die tijd had ik een HTC gekocht. Mooi design maar wel veel problemen mee gehad. Die zijn ondertussen ook al verdwenen. Ik had maar graag de keuze gehad uit het kwalitatievere Nokia met Android in die tijd, naast Samsung en Sony ed.. Nokia's met Android gingen toen verkopen als een tierelier. Ben ik zeker van. Geld van MS en Windows Phone heeft het toen noodlijdende Nokia de das omgedaan.
Je hebt de Blackberry film, tijd voor de Nokia film?
Die is er al een tijdje, de titel is: The Nokia story (Made in Finland). Deze is uit 2022, heb hem toen gezien maar geen idee of aar je die nu nog kan terugkijken.
Volgens google staat deze als tv serie op Disney+
Die is er al een tijdje, de titel is: The Nokia story (Made in Finland).
Ook wel Mobile 101 genoemd.
Dat is wel een overgedramatiseerde film (zeker niet slecht overigens, vond hem best vermakelijk) die maar een deel van het verhaal vertelt. Dat ze wat karakters extra kleur gegeven hebben is nog tot daar aan toe Maar dat ze BB neerzetten als alleen een telefoonfabrikant is gewoon niet wat BB als organisatie was of is.
Nokia had de kans om Samsung te kunnen zijn maar heeft die kans laten schieten door zich vast te klampen aan hun eigen besturingssysteem zoals Apple dat deed.

De wet van de remmende voorsprong. Ze waren groot, hadden hun eigen OS, bouwden de feature phones aan de lopende band maar hebben te laat ingezien dat touchscreens met vingers, toegankelijke app stores en on screen keyboards de enige weg vooruit was.

Het speelveld sneuvelde wel erg snel. Palm en Blackberry die ermee stopten. Microsoft. Die de een eigen conservatieve kijk had op smartphones, te laat reageerde en dat moest bekopen door die markt te verlaten.

Daar zou je een hele mooie docu over kunnen over heel die periode.
En zoals Apple heeft aangetoond is er niets mis met je vast te klampen aan een eigen OS. Ik denk ook niet dat Nokia de positie van Samsung had kunnen innemen, want Samsung heeft 1 groot voordeel. Als conglomeraat hebben ze een eigen elektronica afdeling waardoor ze heel veel in-house kunnen doen, de RnD kunnen sturen en kosten kunnen drukken.
En zoals Apple heeft aangetoond is er niets mis met je vast te klampen aan een eigen OS.
Nokia was geen Apple. Waar Apple ervaring had in het schrijven van besturingssystemen voor general-purpose computing gericht op gebruiksvriendelijkheid, was de kennis op het gebied van het schrijven van besturingssystemen bij Nokia veel gefragmenteerder. Ook had Nokia geen goede visie, en ging het van het ene extreme (tot aan de ontwikkeling van een eigen opensource besturingssysteem) naar her andere (exclusiviteit met Windows Mobile).

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 17 oktober 2024 07:54]

Klopt, maar ervaring kan je krijgen of inkopen; visie en kop in de grond is wat anders.
Ook had Nokia geen goede visie, en ging het van het ene extreme (tot aan de ontwikkeling van een eigen opensource besturingssysteem) naar her andere (exclusiviteit met Windows Mobile).
Ze hadden daarvoor al een veel groter probleem (met de visie?) en dat was veel te veel willen. Naast Symbian hebben ze Maemo ontwikkeld dat volledig Linux based was. Hiermee hebben ze een beperkt aantal (niche) toestellen uitgebracht (volgens mij allemaal met een qwerty toetsenbord etc). Vervolgens zijn ze gaan samenwerken met Intel, die Moblin hadden (IIRC op tablets gericht), dat ook puur Linux based was, en uit die samenwerking rolde MeeGo. Alleen was Nokia alweer redelijk ver met Maemo 6, meen ik dat de versie was. Waarbij ze uiteindelijk gewoon de MeeGo naam op Maemo hebben geplakt terwijl het helemaal geen MeeGo was aangezien MeeGo gebaseerd zou zijn op Moblin (met een Red Hat / ... basis, rpm etc dus), en het nog steeds Maemo met een Debian basis was (gewoon kunnen apt installen dus op de telefoon 8-) ).
Dat schoot dus allemaal niet op en intussen raakten ze steeds verder achter op de smartphone markt.

En toen heeft hun toenmalige CEO pas besloten om gaan samen te werken met Microsoft en dus voor Windows Phone te gaan.

Waarbij ze vervolgens de Nokia N9, die lang verwacht werd als zijnde "het eerste MeeGo toestel" hebben uitgebracht. Maar op dat moment was al lang en breed bekend dat de toekomst bij WP zou liggen en niet bij MeeGo. En het eerste WP toestel was gewoon de N9. In ieder geval qua design.

Waarbij ze later, naast WP, alsnog ik meen zelfs 2 besturingssystemen met Linux hebben ontwikkeld. Die weer volledig from scratch waren, door verschillende teams aan gewerkt werd, en de verschillende teams niet eens van elkaars bestaan wisten. Waarbij een variant gericht was op low end toestellen, en die heeft IIRC ook het licht gezien (voornamelijk op toestellen voor Afrika / Azië). En die ander had wat meer high end moeten zijn, maar van dat hele OS is nog niet eens ooit het officiële bestaan bevestigd (totdat ze ontslagen zijn?).
* RobertMe zat toentertijd op de N9 te wachten, en uiteindelijk ook gekocht. Vervolgens wat actiever mee-ontwikkeld aan een app daarvoor. En de "eigenaar" van die app werkte bij Nokia, aan het "geheime" besturingssysteem. En dat speelde dan weer een tijd na MeeGo. Waarbij er wat contact is gebleven omdat ik was overgestapt op een Jolla telefoon en de app daar naar "geport" had (min of meer hetzelfde basis OS, met standaard Linux stack en Qt als applicatie framework), en hij eerst nog bij Nokia werkte dan en na ontslag bij Cannonical aan de slag kon gaan en daar aan Ubuntu Touch heeft gewerkt en de app daar naar geport had.
Die N9 met Meego. Mijn meest gewaardeerde toestel ooit. Waren ze daar maar op doorgegaan. Ik mees het feed-scherm en de werking. Jammer dat de sailfish OS ontwikkelaars niet hebben overgenomen. Hardware en software waren echt op elkaar afgestemd.
Ja, alleen het probleem is dat Apple een compleet ecosysteem aanbiedt, en ook al deden ze dat in begintijd van de iPhone nog niet, die visie straalden ze wel uit.
Als je nu een iPhone, iPad, iWatch en een macBook hebt, dan heb je 4 apparaten die naadloos met eljaar werken en elkaar versterken.
Daar tegenover staat wel dat je voor alle 4 apparaten samen een leuke auto had kunnen kopen.
Als ik zo even kijk naar wat nokia kon, deden ze niet veel onder voor samsung. Ze maakten voorheen ook hun eigen LCD schermen al hebben ze dat aan viewsonic verkocht. Ik denk dat ook nokia wel in staat was/is om zelf processoren te ontwikkelen, alleen de productie is even een ding.
Denk dat men hier wat mist. In de tijd dat de AppStore uitkwam was de architectuur het meest belangrijke. De macOS app waar ik toen in de tijd aan werkte was opgebouwd uit 2 lagen, Foundation en AppKit. Alle business logic had alleen Foundation wat toevallig precies ook op iOS beschikbaar was. De basis van de app porten naar iOS duurde minder dan een dag.

Google heeft met Java Android kunnen redden, maar een developer ecosysteem is gewoon niet zomaar even gedaan. Waarschijnlijk waarom Nokia met Qt heeft zitten spelen maar het is gewoon niet zomaar even gedaan.
Dat denk ik niet. Er zijn redenen waarom Samsung een enorm industrieel conglomeraat is geworden die je niet in Europa kan kopiëren.
Nokia had de kans om Samsung te kunnen zijn maar heeft die kans laten schieten door zich vast te klampen aan hun eigen besturingssysteem zoals Apple dat deed.

De wet van de remmende voorsprong. Ze waren groot, hadden hun eigen OS, bouwden de feature phones aan de lopende band maar hebben te laat ingezien dat touchscreens met vingers, toegankelijke app stores en on screen keyboards de enige weg vooruit was.

Het speelveld sneuvelde wel erg snel. Palm en Blackberry die ermee stopten. Microsoft. Die de een eigen conservatieve kijk had op smartphones, te laat reageerde en dat moest bekopen door die markt te verlaten.

Daar zou je een hele mooie docu over kunnen over heel die periode.
Nokia miste de boot, maar dat kwam niet doordat zij niet voor Android kozen, maar doordat ze hun eigen marktpositie zo goed en uniek vonden dat ze alle andere ontwikkelingen weglachten. (HTC heeft het op Android ook verloren, terwijl ze ook een Windows Phone toestel hebben gehad in hun programma net als HP.). Inclusief de opkomst van touchscreens en dan ook wel de goede zoals Apple al snel door had. Niet de resistive schermen (bestaand uit 2 lagen) die je stevig moest doordrukken voor een reactie, maar capacitieve schermen die iedere tik soepel en snel registreren, zodat een schermtoetsenbord opeens heel dicht in de buurt kon komen van een echt toetsenbord.

Ook toen Microsoft mee aan boord kwam had Nokia hele goede kansen. De Lumia toestellen waren echt goed. De software ook. Maar buiten de USA kwamen de nieuwe flagships regelmatig pas 6 maanden later uit, waardoor ze alweer waren ingehaald in specs door de Android toestellen van Samsung en HTC.

Apple wist als eerste over de buhne te krijgen dat hun eigen hardware samen met de software minstens even goed presteerde als de zoveel mHz geklokte Android concurrentie. Voor de Lumia's gold dat ze goed presteerden door de lichte software, maar ze bleven in de marketing vergelijken met de MHz race van de Androids. Iets wat niet werkte.

En dan de afknapper voor veel Lumia Fans: opeens halverwege de race een overstap naar een nieuwe Windows Mobile versie, waardoor de huidige toestellen opeens niet meer mee konden. Velen voelden zich belazerd. Microsoft/Noka was doof hiervoor. Samen met de vele ontbrekende apps in de appstore kon je een doorbraak toen wel vergeten.

Nu heb je webapps, toen nog niet. Veel werkte nog met flash websites die niet ondersteund werden etc. En een mobiele website aanpassing was er ook niet als de Lumia's al herkend konden worden.

Mijn Lumia's doen het nog steeds prima, maar zijn niet online of als daily use bruikbaar door gebrek aan updates. Laatst vond ik bij opruimen mijn N-Gage terug. Eigenlijk nog nieuw in de doos. Leuk voor een spelletje, maar onbruikbaar als telefoon. Mijn Nokia 6310 heb ik nog als noodtelefoon in de auto liggen. En ook wat van de HMD Nokia's heb ik als nostalgie gekocht. Maar toch wel heel leuk te zien.

[Reactie gewijzigd door ucsdcom op 17 oktober 2024 09:09]

nog wat kleine toevoegingen op jouw prima tekst.

Waarom werkte de Nokia - Windows Mobile combinatie niet? 3 redenen:
- Met name de eerste lumia (800) werd vooral in Europa uitgebracht en minder en/of later in Amerika. Ik weet niet meer precies wat daarvan de reden was, maar adoptie in de USA volgde dus later, terwijl de Lumia in Europa redelijk OK ontvangen werd.
- De eerste versies van Windows Mobile draaide alleen op single-core processoren. De Lumia's waren vanaf de start al verouderd in vergelijk met multi-core Android hardware.
- en wellicht de belangrijkste, Microsoft is veel te laat begonnen met Windows Mobile (7). Android en Apple hadden toen al zoveel tractie, dat het vrijwel onmogelijk was om nog aan te haken.

Heel erg jammer...Kan met recht zeggen dat de Lumia's, in combinatie met Windows Mobile mijn favorite combo was, zeker ook later met Continuum.
nog wat kleine toevoegingen op jouw prima tekst.

..........

Heel erg jammer...Kan met recht zeggen dat de Lumia's, in combinatie met Windows Mobile mijn favorite combo was, zeker ook later met Continuum.
Zeer goede aanvullingen!

En ja inderdaad: Continuum, een volledige windows omgeving op je scherm gestreamed vanaf je Lumia smartphone. Ik vond laatst het continuum dock terug waarmee je kon verbinden. Eigenlijk al de jaren vooruit versie van wat bijvoorbeeld Samsung DEX nu doet.
- De eerste versies van Windows Mobile draaide alleen op single-core processoren. De Lumia's waren vanaf de start al verouderd in vergelijk met multi-core Android hardware.
Het OS had geen multicore nodig, waar Android dat wel had. Windows Mobile was vaak veel meer responsive dan Android.
- en wellicht de belangrijkste, Microsoft is veel te laat begonnen met Windows Mobile (7). Android en Apple hadden toen al zoveel tractie, dat het vrijwel onmogelijk was om nog aan te haken.
Ze zijn wel op tijd begonnen. Ik heb zelfs feature complete beta's daarvan in mijn hand gehad. Alleen dat OS is terecht de nek omgedraaid omdat het niet ver genoeg ging. En toen is Windows Phone ontstaan, wat toen erg laat op de markt kwam.
Het OS had geen multicore nodig, waar Android dat wel had. Windows Mobile was vaak veel meer responsive dan Android.
Dat is één manier om er naar te kijken, maar vanuit developer/technisch perspectief was wp7 gebaseerd op verouderde CE code met de nodige restricties, nl: single core. En ja het draaide soepel, maar dat kwam voornamelijk omdat wp7 nog niet zoveel kon of moest. Herinner je het debacle nog toen wp8 kwam en er geen upgrade voor wp7 was?
Ze zijn wel op tijd begonnen. Ik heb zelfs feature complete beta's daarvan in mijn hand gehad. Alleen dat OS is terecht de nek omgedraaid omdat het niet ver genoeg ging. En toen is Windows Phone ontstaan, wat toen erg laat op de markt kwam.
Ja dus dat is precies wat ik zeg. Ik geef aan dat ze te laat zijn begonnen met Windows phone 7. Lancering Iphone 2007, lancering eerste Windows Phone (7) 2010. 3 jaar verschil in deze markt is enorm. Dan mis je dus gewoon de boot, voornamelijk vanwege de app-gap die dan al ontstaan is.

[Reactie gewijzigd door andrik1 op 18 oktober 2024 08:42]

Nokia had de kans om Samsung te kunnen zijn maar heeft die kans laten schieten door zich vast te klampen aan hun eigen besturingssysteem zoals Apple dat deed.
Dat was niet het probleem, Symbian was volwassen, uitermate stabiel, efficiënt, op vele vlakken technisch verder en kon prima een touch ui als de iPhone neerzetten.

Waar Nokia de boot is ingegaan s het vasthouden aan telecommunicatie i.p.v. een iPhone wat een mobiele computer was met toegang tot internet en alle toeters en bellen (muziekplayer) dat ook kan bellen/smsen.

Microsoft had dat al veel eerder beter door met Windows CE maar het is Jobs geweest die alle beperkingen heeft gezien van het klassieke desktop OS (Windows CE) en de mobiele telefoon (Nokia) en daar succesvol een nieuw ecosysteem heeft geïntroduceerd voror een internet dat voornamelijk voor conventionele computers geschikt was.

Geen Apple-fanboi maar Jobs had wel degelijk visie, geen flash maar webapps in de toekomst met het besef dat dat nog ver in de toekomst lag, ergo een app store waar community kon bijdragen. Briljante oplossing om alle beperkingen en opkomende trends van die tijd (open source, gebruik van community, social media, permanent online) om te zetten in iets wat werkt én een verdienmodel levert.

Microsoft en Android speelden later catchup, Android was belabberd de eerste versies en Windows erg goed. Maar alleen een partij als Google, afhankelijk van internet, had de noodzaak, grootte en financiën om ontwikkeling kostte wat het kost jaren door te zetten.

Misschien zien we ooit een echt open-source mobiel systeem maar dat gaat pas gebeuren als de TelCo's met hun gesloten bel/sms systeem genivelleerd zijn naar platte internetproviders.

Zou makkelijk kunnen met Europese infra alleen zit je dan met innovatie en efficiëntie op termijn, maar goed is destijds met gasnet ook gelukt.
Palm, Balckbery, Nokia en Microsoft zijn allemaal ten onder gegaan omdat ze een eigen OS gebruikten in een tijd waarin het toevoegen van apps op de telefoon om die meer en meer als een (game)computer te kunnen gebruiken. Het ondersteunen van al die verschillende OS-en vergde voor ontwikkelaars best veel inspanning. Er waren geen software pakketten die de ontwikkeling voor meerdere OS-en parallel konden uitvoeren of de apps met beperkte inspanning konden omzetten.
Deze merken hadden allemaal een gebrek aan een eigen uniek kenmerk dat gebruikers over de streep kon trekken. Microsoft had de combinatie met Windows kunnen gebruiken, maar heeft dat onvoldoende gedaan. Natuurlijk heeft de marketing bij al deze merken ook wel wat steken laten vallen.

Apple heeft het net iets slimmer aangepakt en gewoon een goed design neergezet. De koppeling met de oude iPods was prima in orde. De "look and feel" van de interface was soepel en kwam redelijk overeen met die van hun computers.Met een goede app-store was de iPhone de concurrenten gewoon net iets voor. Met de iPad erbij ontstond zelfs een compleet ecosysteem.
Google heeft met Android een andere weg gekozen. Juist door zelf geen telefoons te maken, maar Android tegen geringe kosten beschikbaar te maken voor smartphone fabrikanten kregen ze in korte tijd heel veel Android telefoons op de markt en werd Android voor veel ontwikkelaars de eerste keuze om app's voor te ontwikkelen. Met de ontwikkelomgevingen uit die tijd was het mogelijk om zonder al te veel dubbel werk ook de iPhone te ondersteunen. Windows mobile was wat lastiger. Als de apps daarvoor uitkwamen was dat meestal met enkele dagen tot weken vertraging. Palm en Blackberry hadden al te weinig gebruikers en waren niet interessant genoeg.
Als Nokia een goedwerkende Instagram app had voor Symbian, dan was alles heel anders geweest. Je kon in die tijd winnen door telefoons aan influencers te verstrekken met Instagram pre-installed. Het waren de begindagen van de influencers. Influencers hebben maar een paar apps nodig om de wereld te bereiken.
Er wordt aan het begin van het artikel gesproken over het begin van Nokia en dat het verdwijnt van de smartphone markt. De eerste Nokias waren geen smartphones maar echt de mobieltjes. Niks slim aan bellen, sms en met geluk snake.
En als ik me niet vergis is Nokia zelf meer dan een eeuw geleden begonnen als houthakkersbedrijf.
Het is ook nooit “de grootste naam geweest op de smartphonemarkt”.. er klopt gewoon zoveel niet aan dit artikel
Als je Symbian als smartphone OS telt wel. Daar zijn de meningen wat over verdeeld, wat iets een smartphone maakt. Gaat het om internet connectiviteit, een touchscreen, apps installeren. Symbian op Nokia was minder smart dan bijv. Windows Mobile CE/5/6, maar werd door sommige media wel als smartphone gezien en was dan heel groot.
Ik heb jarenlang een nokia symbian telefoon met fysiek toetsenbord gebruikt voor email, browsing etc.

Het was overduidelijk een smartphone.

[Reactie gewijzigd door PjotterP op 17 oktober 2024 11:08]

Sterker nog, destijds was de smartphone (per definitie niet een telefoon met touch screen. Dat was een PDA-telefoon. Een Nokia N73 was dus een smartphone de HTC Tytn niet. De norm was dat je programma's kon installeren van externe partijen. Dat Apple alleen uit de appstore zaken kon installeren was volgens die oude definitie ook reden om het geen smartphone te noemen.
Dat viel mij ook op, ze waren des tijds misschien de grootste naam in mobiele telefoons.
Op de smartphone-markt zijn ze nooit groot geweest.
Dat snap ik niet.
Nokia had in de jaren '90 al smartphones. De Communicator bijvoorbeeld. Daarmee kon je het internet op, mail checken, tekstverwerken, enzovoorts.

In 2005 had ik een Nokia telefoon met navigatie, Bluetooth, wifi, mp3 speler, een browser, camera en apps. De eerste bruikbare iPhone kwam pas twee jaar later uit.

Voor de iPhone/Android rage was Nokia de grootste smartphone aanbieder.
Je kon de Nokia 3310 dan ook gebruiken als telefoon én als gereedschap om een boom mee om te hakken en die tot planken te zagen, bij wijze van spreken ;)
bierflesjes kreeg je er ook prima mee open inderdaad
Ik zou niet gaan zagen met bier op 8)7
Houtpulpverwerking inderdaad, en ze maakten rubber, kabels en ze hadden een paar elektriciteitscentrales in Finland.

Elektronica kwam pas veel later, toen het bedrijf al ruim 100 jaar bestond. Die know-how kwam binnen door de overname van Salora (een Finse elektronicafabrikant) en Luxor (Zweedse TV-fabrikant).

Telecommunicatie kwam binnen door de overname van een deel van Ericsson eind jaren-80, en autotelefoonfabrikant Mobira.
Ze maken ook autobanden onder de Nokian.
3310 heeft mij door mijn middelbare schooltijd gesleept met Snake en Ringtones maken :P Later ging van een HTC Desire HD naar een Lumia, wat een gaaf ding was dat. Jammer dat het OS nooit goed van de grond is gekomen.
Zo die Lumia, fijne apparaten en een heel goed systeem. Nooit begrepen dat dat zo de prullenbak in gegaan is. Nu ook tevreden met mijn oude appeltje maar voor mijn gevoel waren die Lumia's vooral kwa batterijduur heel goed.
Jammer, al was het echte Nokia al lang niet meer. Veel genoten van de robuuste en mooie toestellen. Eerst de 3410 en daarna diverse uit de E-serie.

Ik word oud geloof ik.
Ach, dat is toch wel jammer. Ik heb nog nooit iets anders gehad dan Nokia. Mijn huidige Nokia is mijn vierde mobiel en derde smartphone, en gezamenlijk hebben ze 18 jaar dienst gedaan... Ik ben zeer te spreken over de kwaliteit. De eerste smartphone die ik had beschikte al over een oled scherm, dat was meer dan 12 jaar geleden.
Ik heb nog nooit een barst in mijn scherm gehad, al moet ik wel zeggen dat mijn huidige telefoon gebroken is aan de zijkanten en achterkant - het scherm is dus nog volledig intact!
Maar uiteindelijk is het gewoon een stukje semantiek, of er nu Nokia of HMD op staat; het komt uit dezelfde hoge hoed.
Dan gaat dit toch een spannend moment worden, om van het vertrouwde naampje af te stappen 😋.
Ik werkte eind jaren `90 voor Philips Displays en kwam veel bij Nokia in Espoo. We hadden toentertijd 120 features opgesteld waarvan we verwachtten dat die ooit in een mobieltje kwamen: 119 hebben het gehaald, lleen een beamer is nooit van de grond gekomen. Logisch ook achteraf ;-). We probeerden een hoop features te slijten en aan te beiden geintegreerd in displays, maar men hield vast aan eigen arrogantie. Het resultaat is bekend, ook van Philips Displays overigens. Samsung drukte ons toen al uit de markt met prijzen die een kwart waren t.o.v. van die van ons. Onmogelijk volgens ons, ofwel, Samsung kreeg wat steun van derden....
op ali vind je smartphones met beamer in en nog vanalle rare dingen. Kunt het zo gek niet bedenken.
Zou graag stereofoto's willen maken.
Check dank. Echter nooit echt doorgebroken.
Die E90-reeks met Symbian was echt de doodsteek. De software liep voor geen meter, de knoppen gingen kapot, je kon met moeite de andere kant van de lijn verstaan en je moest hem ook meerdere malen daags herstarten. Daarna is mijn werkgever overgestapt op iPhone 4. Wat een verademing. Je kon weer horen wie er aan de andere kant van de lijn was en weg van dat brakke toetsenbord.
Als bedrijf was een iPhone ondanks de hogere aanschafwaarde goedkoper in TCO. Minder support nodig van IT en ze 'vielen' minder snel op de grond.

[Reactie gewijzigd door whoops...Undo op 17 oktober 2024 07:15]

Heel jammer, althans, dat het échte Nokia is verdwenen. Vroeger, want dat is het inmiddels toch echt wel, áltijd Nokia telefoons gehad. Robuuste telefoons, werkten altijd, batterij ging (logischerwijs) dagenlang mee. Het zal ongetwijfeld een stukje nostalgie zijn dat wordt afgebroken met het verdwijnen van nu ook de naam Nokia.

Een jaar of 2/3 geleden me toch weer eens (hoewel semi-verplicht vanuit de werkgever) een Nokia telefoon gehad, de Nokia 7.2.. Hoewel het op het eerste gezicht een prima smartphone was, kwamen al snel de vele gebreken, defects, en onstabiele OS naar voren toe. Na amper 6 maanden de smartphone weer ingeleverd, net zoals vele anderen binnen het bedrijf.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.