Het lijkt een open deur, maar prestaties kosten geld. Dat kosten ze zelfs meerdere keren, om te beginnen bij de aanschaf. Topmodellen bieden in de regel niet de gunstigste mix van prestaties en kosten. Voor een paar procent hogere prestaties moet je vaak tientallen procenten meer betalen. Als je altijd het snelste van het snelste wil hebben, zul je wellicht vaker upgraden. Bovendien zul je voor een snelle processor en videokaart in de regel ook een duurder moederbord, meer en sneller - dus duurder - geheugen, en een snellere en duurdere ssd willen hebben. Voor dat alles is uiteindelijk ook een duurdere voeding nodig, of in ieder geval een variant met meer vermogen.
Daarnaast kosten prestaties ook geld doordat je meer kwijt bent aan energie. Die dikkere voeding levert meer vermogen aan je systeem, en dat vermogen kost geld. Momenteel kost het zelfs veel geld, want de energieprijzen zijn de laatste maanden de pan uit gevlogen. Een kilowattuur stroom kost op het moment van schrijven pakweg zestig cent. Een pc met een verbruik van 600W tijdens gamen - een vermogen dat een systeem met een 3090 Ti-kaart en i9-12900K-processor met gemak haalt - kost met een bescheiden 20 uur gamen per week ongeveer 375 euro per jaar aan energie. Lever je pakweg tien procent aan prestaties in door voor een combinatie van een 6900 XT en een 5600X te kiezen, dan verstook je in-game ongeveer 400W, waarmee je energiekosten op ongeveer 250 euro komen. Bovendien bespaar je op de aanschaf van onderdelen, zonder zaken als een krachtiger voeding meegerekend, al zo'n duizend euro.
Nu ben je niet altijd aan het gamen op je systeem, dus kijken we voor de aardigheid ook even naar het idle-verbruik. Stel dat je je pc alleen 's nachts gedurende tien uur uitzet, en de rest van de tijd (los van die 20 uur gamen per week) lekker idle laat staan. Dan verstookt het eerdergenoemde 5600X-systeem met een 6900 XT ongeveer 20W idle, tegenover de 30W idle-verbruik van de 12900K/3080 (Ti)-combinatie. De 3090 Ti doet daar nog een schepje bovenop, maar dat negeren we even. Op jaarbasis kost je dat 50 euro voor het AMD-systeem en bijna 75 euro voor het Intel/Nvidia-systeem.
Tot slot
Nu kun je uiteraard altijd redeneren dat prestaties best wat geld en energie mogen kosten. Toch is het iets om rekening mee te houden: om dat laatste beetje prestaties uit een plak silicium te halen, moet vaak buitenproportioneel veel energie worden gebruikt. Prestaties versus vermogen schaalt nooit evenredig, en op het grensgebied is sprake van diminishing returns. Dat geldt bij de aanschaf en voor het energiebudget. Vergeet daarbij niet dat meer vermogen verbruiken ook betekent dat er meer warmte moet worden afgevoerd. Je koeling moet dus harder werken en ruimer zijn gedimensioneerd dan wanneer je iets conservatievere hardware koopt.
Los van de consequenties voor je eigen portemonnee is er misschien wel een bredere discussie mogelijk over het hogere energiegebruik dat het resultaat is van de zoektocht naar dat beetje meer performance. Zoals we dit verhaal begonnen: we proberen met zijn allen hier en daar het milieu wat te sparen, met spaarlampen die voor ledlampen worden gewisseld, gas-guzzlers die voor hybride of elektrische auto's worden ingeruild, en het afnemen van 'groene' stroom bij energieleveranciers. Moet de tech-industrie dan niet meebewegen met die trend, die hij zelf overigens ook jaren heeft gevolgd, en juist streven naar zuinigere hardware? Met processors die meer en meer verstoken, moederborden met vrm's die honderden watts aan die hongerige processors kunnen voeden, en videokaarten die richting de halve kilowatt gaan, lijkt er eerder een beweging in de andere richting.
Stem op je favoriete onderwerpscategorie
Ben je Plus-abonnee? Dan horen we graag van je in welke onderwerpscategorieën je meer Plus-artikelen zou willen lezen. Je kunt stemmen in het Aboforum.