Vier keer 4k Round-up

Super-de-luxe gamemonitoren mét HDMI 2.1

Testveld

Voordat we de vier monitoren per merk bespreken, eerst een woordje over de HDMI 2.1-functionaliteit. Zoals je in ons eerdere achtergrondartikel hebt kunnen lezen, is HDMI 2.1 in de praktijk geen vastomlijnde standaard, maar meer een keuzemenu. Fabrikanten kunnen ervoor kiezen om bepaalde eigenschappen van HDMI 2.1 wel of niet te ondersteunen, waardoor die ondersteuning bij sommige apparaten maar weinig om het lijf heeft: bijvoorbeeld alleen auto low latency mode, maar geen 4k/120Hz-doorvoer.

	ASUS TUF Gaming VG28UQ1LA	Gigabyte M28U	LG UltraGear 27GP950-B	Samsung Odyssey G70A (LS28AG700)
Max. resolutie/refresh via HDMI	3840x2160@144Hz	3840x2160@144Hz (PS5: 4:2:0)	3840x2160@120Hz	3840x2160@144Hz
Max. resolutie/refresh via DP	3840x2160@144Hz	3840x2160@144Hz	3840x2160@160Hz	3840x2160@144Hz

We hebben de eigenschappen van de vier monitoren in dit artikel gecheckt met onze PS5 en test-pc met een RTX3080-videokaart. Bij drie van de vier monitoren levert dat via HDMI de verwachte combinatie op van 4k en 120Hz. In het geval van de PS5 wordt 4:2:2 chroma-subsampling toegepast, waarbij de helft van de horizontale kleurinformatie verloren gaat, wat komt doordat de HDMI 2.1-poort van de PS5 zelf een lagere bandbreedte ondersteunt.

De Gigabyte M28U haalt ook dat niet en blijft op 120Hz beperkt tot 4:2:0-kleurcodering met de PS5, waarmee een kwart van de kleurinformatie in het originele signaal behouden blijft. Dat komt doordat de HDMI-poorten van de M28U een lagere bandbreedte van 24Gbit/s ondersteunen, te weinig om een 4k/120Hz-signaal door te geven zonder gebruik van display stream compression, dat niet wordt ondersteund door de PS5. Gigabyte geeft die beperking overigens netjes aan in de specificaties op de productpagina. Ingame valt de lagere kleurresolutie op het scherm van Gigabyte niet op, dus wat ons betreft is het geen enorm probleem. Voor desktopgebruik zul je de M28U vermoedelijk via DisplayPort aansluiten. Wil je hem toch via HDMI aansluiten, dan kun je met een recente videokaart met HDMI 2.1 gebruikmaken van dsc, zodat de M28U dan alsnog tot 4k/144Hz komt zonder kleurcompressie. Op 4k/120Hz bleef het scherm om een of andere reden toch steken op 4:2:0-kleurcodering met ons testsysteem.

Net als de M28U ondersteunen ook de schermen van Samsung en ASUS door middel van een overclock 4k op 144Hz via de HDMI 2.1-aansluitingen. De LG UltraGear 27GP950 ondersteunt enkel 4k op 120Hz via HDMI, maar dit scherm kan aangesloten via DisplayPort tot 160Hz worden overgeklokt, net zoals bij de eerdere 27GN950. De andere drie monitoren blijven ook via deze poort beperkt tot 144Hz.

ASUS TUF Gaming VG28UQ1LA

De ASUS TUF Gaming VG28UQ1LA heeft een vrij eenvoudige vormgeving, vergelijkbaar met de Gigabyte M28U, en oogt daarmee een stuk minder extravagant dan de monitoren uit ASUS' luxe Republic of Gamers-serie. De VG28UQ1LA is geheel uitgevoerd in matzwart plastic met aan de achterkant wat geometrische patronen ter verfraaiing, maar geen rgb-verlichting. De eveneens sober uitziende voet heeft spitse poten, zoals dat in het gamingsegment gebruikelijk is. Voor de bediening van de osd heeft ASUS naast een joystick ook een reeks knoppen toegevoegd. Door de locatie rechts achter het paneel druk je soms de verkeerde in.

ASUS zet vooral in op uitgebreide motion blur reduction-functionaliteit, geïmplementeerd door middel van een strobing backlight. Doordat de backlight kan meeknipperen op dezelfde frequentie als het paneel, zie je minder bewegingsvervaging. Bij de VG28UQ1LA kun je mbr ook in combinatie met FreeSync of G-Sync gebruiken, wat ASUS 'ELMB-sync' noemt. ASUS was ooit de eerste om zoiets op zijn gamingmonitoren te implementeren, maar de Gigabyte M28U kan het ook. ASUS geeft je wel veel meer instellingen dan Gigabyte om het beeld bij gebruik van de mbr-functie op je wensen aan te passen. Zo kun je de lengte van de knippering aanpassen: hoe korter de knippering, hoe scherper, maar ook hoe onrustiger en donkerder het beeld. Omdat een lcd van boven naar onderen wordt ververst, maar de backlight als één geheel oplicht, zal er altijd enige crosstalk optreden op een bepaalde hoogte van het scherm, waar de synchronisatie tussen paneel en backlight niet perfect is. Bij de VG28UQ1LA kun je zelf kiezen welk gedeelte van het scherm het scherpst moet zijn via een intuïtief menuutje.

De uitgebreide functies in de osd ten spijt, is ook de VG28UQ1LA niet ideaal voor fans van een strobing backlight. Op alle drie de schermen in dit artikel met deze feature zien we tijdens het gebruik ervan iets dat een beetje lijkt op het regenboogeffect van een dlp-projector, met roodgekleurde randjes rondom bewegende objecten. Dat komt hoogstwaarschijnlijk doordat de backlight een rode fosforlaag gebruikt om het kleurbereik te vergroten, zoals Blurbusters eerder optekende. Het fosfor dooft veel trager uit dan het ledje, wat de roodgekleurde ghosting op deze monitoren veroorzaakt. Als je mbr uitschakelt en de backlight continu laat branden, is daar overigens niets van te zien.

Gigabyte M32U

Waar de andere drie merken geen 31,5"-tegenhanger hebben voor de modellen in dit artikel, heeft Gigabyte onlangs de M32U uitgebracht. Ook van dit scherm ontvingen we een sample en je komt het in de grafieken op de volgende pagina's tegen, samen met het 27"- en 28"-testveld. De vormgeving, aansluitingen en verdere specificaties van de M32U komen goeddeels overeen met die van het kleinere model. Ook het grote scherm heeft dus een USB-C-ingang en kvm-functionaliteit, een stel enigszins gemankeerde HDMI 2.1-poorten en een 4k-ips-paneel met 144Hz-refreshrate. Met 835 euro is de prijs op het moment van schrijven iets hoger dan die van de M28U.

Bij de aansluitingen valt op dat ASUS als enige maar liefst vier HDMI-poorten inbouwt: twee keer HDMI 2.1 en twee keer HDMI 2.0. Ook zijn er een DisplayPort 1.4-ingang, een USB 3.0-hub met twee poorten en een 3,5mm-koptelefoonaansluiting, zoals bij de meeste andere schermen.

Gigabyte M28U

De Gigabyte M28U ziet er van alle vier de schermen misschien wel het soberst uit. Net als de ASUS TUF Gaming VG28UQ1LA is het hele scherm gemaakt van zwart plastic, waarbij Gigabyte de achterkant een iets eenvoudiger ontwerp heeft meegegeven, met een glimmend zwart gedeelte bovenaan en een middendeel met een iets andere textuur dan de rest. Ook dit scherm heeft geen rgb-ledverlichting. De slanke staander rust op een eveneens compact vormgegeven basis, maar voelt toch niet onstabiel aan. Wel jammer is dat de verstelmogelijkheden beperkt blijven tot hoogteverstelling en kantelen. Het scherm van links naar rechts draaien is niet mogelijk.

Ondanks de lagere prijs dan de concurrentie heeft de M28U interessante connectiviteit aan boord. Naast twee HDMI 2.1-poorten en een DisplayPort 1.4-ingang, zit er ook een USB-C-aansluiting op het scherm, waarvoor de kabel overigens niet wordt meegeleverd. Deze poort ondersteunt ook DisplayPort Alternate Mode, net zoals de USB-C-schermen uit onze recente Best Buy Guide. De power delivery van slechts 15W maakt dat je nog wel een aparte stroomadapter nodig hebt voor je laptop. De M28U heeft tot slot een 3,5mm-koptelefoonaansluiting en een USB-hub met drie poorten, net als de andere schermen voorzien van een USB-B-poort om een tweede systeem met de hub te verbinden. Via type-C werkt hij uiteraard ook.

Gigabyte prijst de M28U aan als 's werelds eerste gamingmonitor met kvm-functionaliteit. Dat klopt niet helemaal, want de M27Q had het eerder ook al. Als je het joystickje waarmee je de osd bedient, naar links beweegt, opent zich het kvm-menu. Daar kun je instellen bij welke beeldingangen de USB-B en USB-C poorten horen. Eenmaal ingesteld kun je met één druk op de knop het beeld en de op de M28U aangesloten randapparatuur overschakelen tussen beide systemen. Gigabyte heeft daarvoor boven het joystickje een apart kvm-knopje toegevoegd, de enige andere knop op de monitor.

Behalve kvm-functies bevat de osd nog wat meer aan gaming gerelateerde functies dan bij de concurrentie. Je kunt een richtkruis weergeven over het beeld, wat bij de andere drie monitoren in dit artikel ook kan, een fps-counter laten zien, net zoals bij de schermen van ASUS en LG, en een stel hulplijnen in beeld zetten voor het uitlijnen van een multimonitoropstelling, wat verder alleen door de TUF Gaming VG28UQ1LA wordt ondersteund. Gigabyte heeft als enige ook nog een functie om diverse statistieken over het beeld te projecteren, zoals gpu-temperatuur en klokfrequentie. Daarvoor moet de M28U uiteraard op de pc zijn aangesloten via USB.

LG UltraGear 27GP950

De LG UltraGear 27GP950 is de opvolger van de UltraGear 27GN950, die we eind vorig jaar al uitgebreid bespraken. De vernieuwing ten opzichte van dat scherm is de aanwezigheid van HDMI 2.1 en om een of andere reden heeft de osd een heel nieuw design. Verder lijkt het nieuwe model als twee druppels water op de oude versie, en zijn de specificaties en verdere eigenschappen identiek. De overeenkomsten zijn zo groot dat LG in eerste instantie per abuis een 27GN950 stuurde voor deze test.

In vergelijking met de Odyssey G70A, en zeker luxere gamingmonitoren van merken als ASUS en Acer, is de 27GP950 strakker vormgegeven, met meer effen zwart plastic. Rondom vallen wel de rode accenten op, bijvoorbeeld onderaan de spitse poten van de in hoogte verstelbare voet, waarop je het scherm kunt kantelen en roteren, maar helaas niet van links naar rechts kunt draaien. Aan de achterkant van het scherm zit een verhoogd, rond gedeelte dat wordt omgeven door een roodgekleurde ring met kleine ventilatiegaatjes.

Net als bij de 27GN950 zit er ook weer een ventilator in het scherm voor de koeling, waar de andere drie monitoren het afkunnen met passieve koeling. Dat terwijl de voeding niet eens is ingebouwd. Rechts in het verhoogde deel zit een uitsparing voor de aansluitingen. Zoals gebruikelijk bij LG steken de poorten haaks uit het paneel. Dat vergemakkelijkt het inpluggen van kabels, maar maakt het lastig om de tros kabels netjes weg te werken. Het scherm heeft twee HDMI 2.1-ingangen, een DisplayPort 1.4-aansluiting, een USB 3.0-hub met twee poorten en een 3,5mm-koptelefoonaansluiting.

Binnen in de rode ring zit iets dat er op de foto's uitziet als een witte streep, waarachter rgb-ledjes schuilgaan. Die zijn erg fel, dus je ziet ze ook nog van de voorkant. De lampjes kunnen in tegenstelling tot bij de Odyssey G70A bovendien oplichten in verschillende kleuren, zodat je bijvoorbeeld een golvend kleureffect kunt creëren. Hoewel LG een speciaal draaiwieltje heeft toegevoegd dat alleen voor het instellen van de lampjes dient, kun je zonder pc alleen basale aanpassingen doen. Via het programma Ultragear Control Center worden meer opties mogelijk. Je kunt de verlichting dan bijvoorbeeld ook laten reageren op muziek of de beeldinhoud, waarbij de lampjes, à la Philips' Ambilight-televisies, ook verschillende kleuren aannemen als er links en rechts andere kleuren in beeld staan. Het is jammer dat deze feature alleen werkt op de pc.

Beeldbewerkers zullen op prijs stellen dat de 27GP950 net zoals zijn voorganger geschikt is voor hardwarekalibratie. Die optie zit normaal gesproken alleen op schermen voor grafici. Via de osd, bereikbaar met een joystickje aan de onderkant, zijn naast de in de fabriek ingestelde presets ook twee Calibration-profielen beschikbaar. Die stel je in via het programma True Color Pro, dat je ook kunt gebruiken met andere LG-monitoren die over hardwarekalibratie beschikken. Wil je de 27GP950 kalibreren, dan moet je de benodigde colorimeter uiteraard wel zelf aanschaffen. Heb je zo'n meter, dan is het afstellen van het scherm een fluitje van een cent, waarbij het profiel dus naar het scherm wordt weggeschreven en daarmee bruikbaar is op al je randapparatuur, bijvoorbeeld ook een console.

Samsung Odyssey G70A (LS28AG700)

De Samsung Odyssey G70A (LS28AG700) wordt online ook weleens aangeduid met de seriebenaming Odyssey G7. Dat is verwarrend, want er bestaat al een scherm van Samsung dat zo heet: de Odyssey G7 (LS27G75T) uit 2020, onze favoriete wqhd-gamingmonitor van dit moment. Om verwarring te voorkomen noemen we het nieuwe scherm in dit artikel de Odyssey G70A, zoals Samsung het aanduidt op de Nederlandse productpagina.

De Odyssey G70A maakt deel uit van de tweede golf Odyssey-monitoren van dit jaar, die ook de G50A, G30A en het vlaggenschip G95NA omvat. Uitgezonderd de G95NA, een een-op-een update van de superbrede G95T van vorig jaar, hebben de andere nieuwe producten heel andere karakteristieken dan de eerste Odyssey-monitoren uit 2020. Kenmerkend aan de eerdere modellen was bijvoorbeeld de scherpe buiging, maar de G30A, G50A en G70A zijn helemaal plat. De G50A en G70A maken daarbij gebruik van een ips-paneel, niet het bij Samsung gebruikelijke VA-exemplaar. Daarbij heeft de G70A dus een andere resolutie en refreshrate dan het eerdere model: 4k en 144Hz, in plaats van wqhd en 240Hz.

De ring van rgb-verllichting aan de achterkant, hier getoond
op de Odyssey Neo G9, kan oplichten in verschillende kleuren.

De vormgeving van de Odyssey G70A lijkt wel heel erg op die van de Odyssey G7, met een matzwarte plastic kant met aan de achterkant een glimmend, gestreept patroon. In het midden, rondom het kogelgewricht dat de aansluiting vormt tussen voet en paneel, zit een ring van semitransparant plastic. Mocht je de G70A op een andere voet willen zetten, dan kan de verhoogde plastic ring er ook af om de meegeleverde bracket met VESA-gaten te bevestigen.

Onder de ring schijnt rgb-verlichting, die minder fel is dan bij de LG 27GP950, maar Samsung heeft ook lampjes aan de voorkant toegevoegd in de hoekige 'luchthappers' links en rechts onder het paneel. Je kunt de verlichting uiteraard een statische kleur geven, maar ook automatisch laten meekleuren met de beeldinhoud. In tegenstelling tot bij de 27GP950 nemen alle lampjes maar één kleur tegelijk aan, maar aan de andere kant werkt de feature bij Samsung ook als je het scherm op je console aansluit. Er is geen pc-software voor nodig.

Alle instellingen van de Odyssey G70A zijn te bereiken vanuit de osd, die je bedient met een joystickje onderaan het midden en drie programmeerbare sneltoetsen links daarvan. Behalve de lichteffecten bevatten de menu's geen grote verrassingen. Net als de schermen van ASUS en Gigabyte heeft de Odyssey G70A een mbr-feature, die echter niet samen met FreeSync werkt en ook geen verdere instellingen heeft.

Voor wat de aansluitingen betreft maakt Samsung geen bijzondere keuzes bij de Odyssey G70A. Naast de DisplayPort 1.4-ingang zijn twee HDMI 2.1-poorten aanwezig, plus een tweepoorts-USB 3.0-hub en een 3,5mm-koptelefoonaansluiting. Het scherm heeft een externe voeding.

• Volgende pagina 3. Testmethode