Voor het magazine van Tweakers schreef ik in 2019 eens een column over een gevreesde envelop die je op de deurmat kunt krijgen. Nee, dat ging niet over de bekende blauwe envelop (want inderdaad, leuk zal het niet worden, maar makkelijk is het wel) maar om brieven van pakketvervoerders. Destijds kon ik me aardig boos maken om het hautaine verzoek om maar even naar postlocatie X te komen en een arbitrair bedrag op te hoesten om je pakketje in ontvangst te nemen. Een pakketje overigens, waarvoor je betaald hebt om het thuis geleverd te krijgen, niet om in een drukke Bruna een half uur op te wachten, omdat je immers net als half Nederland alleen op zaterdag tijd hebt om tijdens openingstijden naar de winkel te togen.
Boos was ik ook om het absurde startbedrag, de zogenaamde administratieve kosten die bovenop de verschuldigde btw betaald moeten worden. Het ging destijds, als ik het me goed herinner, om een bedrag van pakweg 27 euro bovenop de bestaande kosten van een stukje staal voor een zelfbouwtoetsenbord. Dat pakketje kostte veertig euro, maar werd bijna het dubbele. Erg veel keus had ik niet: het pakket was uiteraard al betaald en kwam via AliExpress uit China, en hoewel 'Ali' super werkt met buyer protection en geld teruggeven, heb ik nog nooit de masochistische behoefte gevoeld iets proberen terug te sturen. Extra geld ophoesten, of je initiële investering is samen met je pakket foetsie.
Maar... je krijgt tenminste nog een brief met toelichting van het bedrag, een locatie waar je je bestelde goederen kunt ophalen en een kans. Een douanecampagne die een tijdje geleden op de radio te horen was, pakte het anders aan. De strekking was: 'het zou zomaar kunnen dat je iets besteld hebt uit het buitenland en je maar zit te wachten bij de brievenbus, maar het komt nooit aan. Dan kan het door ons, de douane, in beslag zijn genomen en had je maar iets moeten aangeven'. De campagne is blijkbaar bedoeld om de invoer van namaakartikelen of verboden voorwerpen te beperken, een prima doel natuurlijk, maar de implicatie is nogal zuur.
Hoe weet je namelijk of jouw pakketje door de douane is ingenomen omdat het niet aan regel X voldoet? De campagne geeft duidelijk aan dat je vergeefs zit te wachten, niet dat je een brief krijgt met een uitleg wat is ingenomen en waarom, en welke regel je geschonden hebt. Nu heb ik zelden de neiging gehad namaakartikelen, in ieder geval bewust, te importeren, en het stadium van speelgoedpistolen kopen die niet van echt te onderscheiden zijn ben ik ook wel voorbij, dus ik kan me niet beroepen op praktijkervaring. Maar de campagne komt nogal intimiderend over, een beetje als dreigend zeggen 'mooi spul, zou zonde zijn als er iets mee gebeurt' en om protectiegeld vragen.
Om bezwaar te maken moet je een brief sturen
In een vergeefse zoektocht naar een opname van dat radiospotje van de douane - op hun site staat alleen een foto van iemand die treurig uit de brievenbus tuurt - kwam ik tegen hoe je bezwaar kunt maken tegen de draconische praktijken van die douane. Even ter herinnering: we leven in de eerste week van 2021. Om bezwaar te maken moet je een brief sturen naar een postbus van de douane, met uitvoerige bewijsvoering bijgesloten. Stuur je iets niet mee, pech, dan kan je bezwaar niet in behandeling genomen worden, en als ze het toevallig wel behandelingswaardig vinden, kan dat zes weken duren. 'Soms duurt dat iets langer'.
Dat is misschien nog de enige 'saving grace' van het hele verhaal: de blijkbaar chronische onderbezetting van de douane. Want stel je voor dat ze daadwerkelijk tien procent van de pakketjes zouden kunnen openen, hoeveel pakketleed zouden ze dan veroorzaken? Het zou wel flink inkomsten voor de overheid opleveren, want met de 18 euro administratiekosten per pakket haal je je loonkosten er aardig uit. De positieve kant is dat ze dan wel binnen een redelijke termijn je bezwaar zouden kunnen behandelen. Het zou alleen leuk zijn als ze een voorbeeld aan de slogan van de 'gewone' belastingdienst zouden nemen en het niet leuker, maar in ieder geval makkelijker zouden maken.
In een periode dat pakketjes zo'n belangrijke plaats in ons leven innemen is zo'n arrogante campagne, met zo'n dreigende ondertoon, bizar. Ieder jaar neemt het aantal stuks pakketpost toe, en zeker dit jaar kun je bijna stellen dat pakketjes thuisbezorgd krijgen van levensbelang is: je hoeft immers niet de deur uit en beperkt zo mogelijk de verspreiding van corona. Om dan een angstcampagne te voeren waarin mensen bang worden om pakketjes te bestellen die wellicht nooit aan komen is wonderlijk. Bijna net zo wonderlijk als de klachten van pakketdiensten die de drukte niet aankunnen. Nogmaals: de hoeveelheid pakketjes wordt ieder jaar groter, en iedereen kan op z'n klompen aanvoelen dat er 'seasonality' in het aanbod zit. Het is niet de eerste kerst waarin het drukker is dan de rest van het jaar met post en pakketjes, en dezelfde overheid die pakketjes stilletjes dreigt te onderscheppen, spoort ook mensen aan toch vooral extra kaartjes te sturen. De organisaties achter de post- en pakketdiensten zouden best wat meer mogen anticiperen op de vraag naar personeel, in plaats van klagen dat er zoveel verstuurd wordt: dat is immers hun bestaansrecht. Niets ten nadele van de medewerkers van de post- en pakketbezorging zelf natuurlijk: dat zijn stuk voor stuk helden, die het vuur uit de sloffen lopen.