Inleiding
Het is alweer even geleden dat we onze laatste grote smartphonecamera-round-up publiceerden, en sindsdien is er best veel veranderd. Smartphones zijn over de hele linie lichtsterker geworden, zoals we ook al constateerden in ons achtergrondartikel over zeven smartphonegeneraties. Helaas is er sinds onze laatste vergelijking geen nieuw Windows Phone-topmodel gezien, wat jammer is, omdat de Lumia 950 best goed scoorde. Ook zien we steeds vaker smartphones met een dubbele camera, waarbij ofwel betere beeldkwaliteit geclaimd wordt of sprake is van twee brandpuntsafstanden en dus feitelijk een soort optische zoom. Twee camera's kunnen ook gebruikt worden om diepte te berekenen en zo een foto met een onscherpe achtergrond te creëren, wat een mooie en professionele uitstraling geeft. Dat kan overigens met een truc ook met één camera, zoals Google met de Pixel en Samsung met de S8 demonstreren.
/i/2001557711.jpeg?f=imagenormal)
Verder zien we vooral verregaande automatisering om tot goede beeldresultaten te komen. Was iets als hdr vroeger nog een functie die je handmatig moest activeren, tegenwoordig staat het standaard aan en bepaalt de camera zelf of en wanneer dit handig is. Verder hebben Samsung en LG de trend gezet met bredere schermen met een 18,5:9-verhouding, al is het tegelijkertijd wat tegenstrijdig dat foto's dan weer in de 4:3-verhouding gemaakt worden, terwijl sommige fabrikanten in het recente verleden ook 16:9-sensoren gebruikten. Wel zien we in het high-end segment dat de lichtsterkte van de lens flink is toegenomen. Fotograferen en filmen in het donker zijn daardoor steeds minder een probleem, hoewel de sensorprestaties natuurlijk niet te vergelijken zijn met die van een systeem- of spiegelreflexcamera.
Een goede smartphonecamera moet van alle markten thuis zijn. Hij moet eenvoudig te bedienen zijn, maar tegelijkertijd ook praktische instellingen onder handbereik hebben, mooie foto's maken met de juiste kleurtemperatuur en scherpe 4k-beelden produceren in combinatie met effectieve stabilisatie. Voor deze vergelijking bekeken we dan ook zes recente high-end smartphones die theoretisch goede papieren hebben op dit vlak, zoals de Apple iPhone 7 Plus, Google Pixel, HTC U11, LG G6, Samsung Galaxy S8 en Sony Xperia XZ Premium. Welke levert de beste prestaties voor de beste prijs?
Specificaties en onderlinge verschillen
Voordat we naar de praktijk kijken, werpen we een blik op de specificaties. Daaruit kunnen we namelijk al direct een aantal kenmerkende verschillen opmaken, die we wellicht in de praktijk zullen terugzien.
/i/2001556699.jpeg?f=imagenormal)
Lichtsterkte, resolutie en sensoromvang
Een van de punten waarop de laatste jaren veel vooruitgang is geboekt, is de lichtsterkte van de lens. Was f/2.2 tot voor kort nog acceptabel, tegenwoordig hebben high-end smartphones steevast een f/1.7-, f/1.8- of f/2.0-lens. Een grotere lensopening maakt het makkelijker om foto's en video's te maken bij weinig licht, bijvoorbeeld binnenshuis of in een stad in de schemering. De U11 van HTC heeft een f/1.7-lens, net als de Galaxy S8 en overigens ook diens voorganger S7, die de eerste was met een dergelijke lens. LG en Apple hebben een lensopening van f/1.8, maar ook een iets kleinere sensor. De Pixel en de XZ Premium hebben een relatief grote 1/2,3"-sensor, even groot als een standaardcompactcamera, en combineren dat met een nette lichtsterkte van f2.0.
Verder valt op dat de meeste smartphones in deze vergelijking foto's met een resolutie van 12 megapixel produceren. Samsung heeft daarmee sinds de S6, nog met 16 megapixel, een stapje teruggezet. Sony doet min of meer hetzelfde en biedt nu effectief 19 megapixel, versus de 23-megapixelsensor van de Z5. Ook LG doet een stapje terug, van 16 naar 13 megapixel.
Om te weten wat de invloed van sensoromvang en megapixels is, ook in combinatie met een lichtsterke lens, is het interessant om te kijken naar de pixelpitch, oftewel de grootte van de individuele pixels. Hoe groter, des te meer licht ze opvangen. Minder pixels dicht op elkaar betekent ook dat de elektronica en bedrading minder ruimte nodig hebben, wat het signaal ten goede komt: minder crosstalk. Het analoge beeldsignaal is daardoor schoner en hoeft minder te worden versterkt. Dat leidt weer tot minder ruis bij dezelfde resolutie, instellingen en lichtgevoeligheid. Om een beeld te krijgen van de invloed van een grote lensopening en grote pixelpitch, kun je je emmers voorstellen die regen opvangen; een grotere emmer vangt meer druppels tegelijk op.
Zo is de pixelpitch van de iPhone en de Sony identiek, 1,22µm, terwijl de Sony een grote 1/2,3"-sensor heeft en de iPhone een 1/3"-exemplaar. De pixelpitch van de LG is iets kleiner, 1,12µm, wat komt door de 1/3,06"-sensor in combinatie met 13 megapixel. HTC en Samsung hebben voor de U11 en S8 gekozen voor een 1/2,55"-sensor met 12 megapixel, wat leidt tot een pixelpitch van 1,4µm. Google biedt met de Pixel de grootste pixels, 1,55µm, wat te danken is aan de relatief grote sensor en een resolutie van 12 megapixel.
Opslag en meer
Bij vier van de zes smartphones in deze vergelijking is het mogelijk om het geheugen uit te breiden met een micro-sd-geheugenkaart. Dat is geen overbodige luxe, want foto's en video's nemen veel ruimte in beslag, zeker als dat in rawformaat en 4k-resolutie is. Bij de Pixel en de iPhone is uitbreidbaar geheugen geen optie en dat betekent dat je voor je aankoop zeker moet weten dat je even vooruit kunt en niet tijdens een vakantie met een overvolle smartphone opgescheept zit.
Ook zijn er verschillen wat stof- en waterdichtheid betreft. De rating van de LG, Samsung en Sony is het hoogst, met ip68. Apple en HTC zitten daar met ip67 dicht in de buurt. Alleen Google wijkt een beetje af met een ip53-rating. Dat betekent nog steeds dat het toestel bestand is tegen stof en opspattend water, maar het is niet waterdicht, dus zal het een val in de wc misschien niet overleven. Een smartphones die tegen water kan, biedt extra creatieve mogelijkheden.
Al deze high-end smartphones zijn in staat om te filmen in 4k-resolutie, zoals eigenlijk al enkele jaren gebruikelijk is. Deze functionaliteit is mooi, want uhd-tv's zijn dit jaar echt doorgebroken en vervangen nu snel de hd-generatie. Het verschil in detail en scherpte is zichtbaar, ook met de relatief kleine sensoren van smartphones.
Twee van de zes toestellen leunen voor de stabilisatie van de beelden geheel op digitale stabilisatie. Voor video is dat niet vreemd, want als er een uitsnede van de sensor wordt gemaakt, kan het overtollige beeld uitstekend worden gebruikt om beelden te stabiliseren, mede dankzij de gyroscoop. Optische stabilisatie is echter juist voor fotografie van grote meerwaarde, vooral in slechte lichtcondities, en Google en Sony beschikken daar niet over.
Tot slot zien we interessante verschillen in de lenzen. De LG en de iPhone zijn voorzien van een dubbele camera met verschillende brandpuntsafstanden, wat ze zeer veelzijdig maakt voor het vastleggen van beelden. Voordat we gaan kijken hoe dat in de praktijk werkt, beginnen we op de volgende pagina met de verschillen in interface en bediening.
Smartphone |
Apple iPhone 7 Plus |
Google Pixel |
HTC U11 |
LG G6 |
Samsung Galaxy S8 |
Sony Xperia XZ Premium |
Sensoromvang |
1/3" |
1/2,3" |
1/2,55" |
1/3,06" |
1/2,55" |
1/2,3" |
Pixelpitch (μm) |
1,22 |
1,55 |
1,4 |
1,12 |
1,4 |
1,22 |
Cameraresolutie |
12Mp |
12Mp |
12Mp |
13Mp |
12Mp |
19Mp |
Lensopening |
1,8 |
2 |
1,7 |
1,8 |
1,7 |
2 |
Cameraresolutie (voor) |
7Mp |
8Mp |
16Mp |
5Mp |
8Mp |
13Mp |
Autofocus |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Optische zoom |
2x |
- |
- |
-1,4x |
- |
- |
Ondersteunde videoresoluties |
3840x2160 (ultra hd) |
3840x2160 (ultra hd) |
3840x2160 (ultra hd) |
3840x2160 (ultra hd) |
3840x2160 (ultra hd) |
3840x2160 (ultra hd) |
Slow motion (fps) |
120/240 |
120/240 |
120 |
120 |
120 |
120/960 |
Stabilisatie |
Optische stabilisatie |
Digitale stabilisatie |
Optische stabilisatie |
Digitale stabilisatie, optische stabilisatie |
Optische stabilisatie |
Digitale stabilisatie |
Schermdiagonaal |
5,5" |
5" |
5,5" |
5,7" |
5,8" |
5,5" |
Resolutie |
1920x1080 |
1920x1080 |
2560x1440 |
2880x1440 |
2960x1440 |
3840x2160 (ultra hd) |
Dots per inch |
401dpi |
441dpi |
534dpi |
565dpi |
568dpi |
801dpi |
Relatieve schermgrootte |
67,7% |
69,0% |
71,3% |
78,3% |
84,2% |
69,4% |
Schermtype |
Lcd |
Amoled |
Lcd |
Lcd |
Super amoled |
Lcd |
Uitbreidbaar geheugen |
- |
- |
Micro-sd |
Micro-sd, |
Micro-sd |
Micro-sd |
Invloeden van buitenaf |
Stof- en waterdicht (ip67) |
Spatwater- en stofdicht (ip53) |
Stof- en waterdicht (ip67) |
Stof- en waterdicht (ip68) |
Stof- en waterdicht (ip68) |
Stof- en waterdicht (ip68) |
Lengte |
158,2mm |
143,8mm |
154mm |
148,9mm |
148,9mm |
156mm |
Breedte |
77,9mm |
69,5mm |
76mm |
71,9mm |
68,1mm |
77mm |
Dikte |
7,3mm |
8,6mm |
8mm |
7,9mm |
8mm |
7,9mm |
Gewicht (gram) |
188g |
143g |
168g |
163g |
152g |
195g |
Interface en bediening
Voor de totale beoordeling van de smartphonecamera's kijken we niet alleen naar de beeldkwaliteit en mogelijkheden, maar ook naar de bediening. De interfaces van de smartphones verschillen nogal en bieden daardoor dus ook een andere gebruikerservaring. Terwijl de ene fabrikant zoveel mogelijk opties via de interface beschikbaar stelt, kiest de andere voor een minimalistisch knoppenspel met beperkte opties en soms zelfs zonder gevorderde mogelijkheden.
Waar de interface van de iPhone al sinds jaar en dag gelijk is, op zowel oude als nieuwe modellen, verschillen de Android-toestellen enorm van elkaar. Enerzijds is dat logisch, want dit is voor fabrikanten de enige manier om zich te onderscheiden, maar anderzijds is het verwarrend, vooral voor iemand die naar een ander merk overstapt. Maar zelfs bij hetzelfde merk en type verschilt de interface vaak van die van de voorgaande generatie.
Links de 'apps' van de Xperia, waaronder de 4k-modus, en rechts de Pro-stand met sliders van de U11
Activeren van de camera
Bij alle Android telefoons is het mogelijk om de camera via een knop te activeren. Bij de Pixel, U11, XZ en S8 kan dat door snel achter elkaar twee keer op de aan-uitknop te drukken. Bij de G6 werkt dat eveneens, maar dan via de onderste volumeknop; de aan-uitknop zit immers aan de achterkant. Samsung heeft er bij de S8 nog een dubbelfunctie aan gekoppeld; als je nogmaals dubbelklikt, schakelt de camera-app over van de achterste naar de voorste camera en andersom. Bij alle toestellen kun je eventueel afdrukken via de volumeknoppen.
De iPhone is de enige smartphone in deze vergelijking waarbij je niet met een enkele handeling de camera kunt aanzetten. De standaardmethode is op de aan-uitknop drukken en op het lockscreen van rechts naar links swipen. Je komt dan direct, maar tijdelijk, in de camera-app terecht. Een iets snellere methode is om eerst zelf de camera-app te starten en je smartphone vervolgens te ontgrendelen via de vingerafdrukscanner. Een fysieke knop werkt echter sneller, en we vinden het daarom vreemd en jammer dat Apple die optie niet ergens in iOS heeft ondergebracht. Eenmaal geactiveerd kun je overigens wel afdrukken via de volumeknoppen.
Interface
Voor wie zowel veel fotografeert als veel filmt, zijn de interfaces van LG en Samsung het prettigst, omdat je daarbij twee individuele, virtuele knoppen binnen handbereik hebt om een video-opname te starten of een foto te maken. Bij alle andere smartphones moet je van modus wisselen voordat je kunt starten en dat werkt vertragend. Bij de meeste smartphones wissel je van modus door horizontaal of verticaal te swipen. Dat werkt op zich prima, maar het gebeurt ook weleens per ongeluk. Als een smartphone verschillende modi heeft, zoals de iPhone en de Sony, moet je ook meer dan eens swipen om van modus te wisselen. Bij de Pixel moet je ook swipen, van links naar rechts en vice versa, maar er zijn slechts twee modi, dus dat gaat vrij vlot. Bij de U11 heeft HTC een tussenmodus gevonden die ook redelijk goed werkt. De video- en fotoknop zijn continu in beeld, maar de modus wordt pas geactiveerd als je op het desbetreffende symbool drukt en vervolgens op de opnameknop.
De interfaces van de S8 en de G6 sluiten naadloos aan bij de 18,5:9-verhouding van het scherm en zijn dus behoorlijk breed. De standaardafmeting van de foto's valt daardoor wel een beetje tegen, want die zijn dankzij de 4:3-sensor vrij smal. Een 16:9-sensor, zoals Samsung die bij de S5 en S6 gebruikte, zou veel beter bij de interface hebben gepast. Verder hebben vrijwel alle fabrikanten hun best gedaan om de interface minimalistisch te maken en slechts een beperkt aantal knoppen te tonen.
/i/2001555965.jpeg?f=imagenormal)
Apple iPhone 7 Plus
De iPhone bevat virtuele knoppen voor filters, de zelfontspanner, live foto's, hdr, het wisselen tussen voor- en achtercamera en de flitser. Verder zijn er voorgeprogrammeerde standen, zoals tijdsverloop (timelapse), slomo en panorama, die je kunt selecteren door te swipen. Als je scherpstelt op het scherm, kun je makkelijk de belichting aanpassen door omlaag en omhoog te swipen.
Doordat de Plus is uitgerust met twee camera's, heeft hij twee extra opties ten opzichte van andere iPhones. De eerste is een portretmodus, waarbij met behulp van dieptemeting kunstmatige scherptediepte wordt gecreëerd, op basis van een 56mm-equivalentlens. De tweede is een zoomknop, waarmee je kunt wisselen van de groothoek- naar de telestand en andersom. Dat kan overigens ook via pinch-and-zoom op het scherm, waarbij de telefoon zelf overschakelt, iets wat overigens vrijwel naadloos gaat.
Wil je de resolutie van de videomodus wijzigen of een raster aanzetten, dan vind je die opties niet in de camera-app, maar moet je daarvoor naar het algemene instellingenmenu, waar je een onderdeel 'Foto en Camera' vindt. Hier kun je ook bepalen of je de originele hdr- en portretfoto's wilt bewaren. Er zijn verder geen gevorderde opties beschikbaar, zoals raw of het bepalen van de sluitertijd, maar daartoe heb je wel toegang via apps van derden, zoals Camera+ en ProCam. Deze apps kunnen overigens ook overweg met de tweede camera.
/i/2001555967.jpeg?f=imagenormal)
LG G6
Bij G6 zie je in de automatische modus zes instelmogelijkheden, zoals filters, flitsen en het wisselen van camera. Belichtingscompensatie is direct toe te passen door verticaal te swipen. Onder de 'modus'-knop kun je de voorgeprogrammeerde standen kiezen, zoals slow motion, 360-gradenpanorama en een voedselstand. Als je overschakelt naar de zogenaamde handmatige modus, zie je in het midden een aantal scherpstelpunten en een digitale horizon, die aangeeft of je de camera recht of scheef houdt. Ook kun je dan gevorderde instellingen wijzigen, zoals de sluitertijd en de isowaarde. De native app ondersteunt zelfs een sluitertijd tot dertig seconden en dat is alles behalve standaard.
Via de instellingenknop, die ook in de basismodus zichtbaar is, kun je zaken als hdr, timer en de resoluties aanpassen. Verder heeft de G6 twee virtuele knoppen waarmee je kunt overschakelen van de standaardlens naar supergroothoek en andersom. Dat kan overigens ook door pinch-and-zoom te gebruiken. Dat laatste leidde er bij ons wel een aantal keer toe dat we per ongeluk in de supergroothoekstand terechtkwamen, terwijl we na het digitaal inzoomen alleen terug wilden zoomen.
Het is wel jammer dat thirdparty-apps als Camera FV-5 en Lightroom Mobile geen toegang bieden tot de tweede camera, maar gelukkig is de camera-app van de G6 behoorlijk compleet.
/i/2001555969.jpeg?f=imagenormal)
Google Pixel
De camera-app van de Pixel is vrij minimalistisch vormgegeven, maar bevat tegelijk toch veel opties. Zo kun je de witbalans vanaf het hoofdscherm wijzigen en ook een raster, in drie verschillende versies, activeren. Als je op het scherm tapt, kun je eenvoudig de belichting aanpassen door te swipen. In de hoek zit een knop met voorgeprogrammeerde standen, zoals slow motion, panorama, 360-gradenfoto's en focuseffect voor kunstmatige scherptediepte. Ook vind je hier een koppeling naar de instellingen, waar je de resoluties, geluiden en stabilisatie kunt aanpassen. Je kunt schakelen van de foto- naar de videomodus, en andersom, door horizontaal te swipen.
Gevorderde instellingen, zoals sluitertijd, raw en iso, zijn geheel afwezig en Google is daarmee de enige in deze vergelijking binnen het Android-ecosysteem. Waarschijnlijk is dat een bewuste keuze om de interface zo simpel mogelijk te houden, net als Apple doet. Wie deze handmatige standen mist, kan uiteraard gebruikmaken van een thirdparty-app als FV-5 of Lightroom Mobile, maar dan mis je wel de vernuftige videostabilisatie en de slimme auto-hdr.
/i/2001555971.jpeg?f=imagenormal)
Samsung Galaxy S8
In de automatische modus oogt de camera app van de S8 zeer minimalistisch. In feite kun je dan alleen de flits en de hdr-stand wijzigen, en wisselen tussen de voor- en achtercamera. Ook is er een knop voor het aanpassen van de resolutie en het activeren van tracking, een raster en een timer. Buiten het zicht zijn nog meer opties verborgen. Door van rechts naar links te swipen krijg je toegang tot verschillende filters. En door van links naar rechts te swipen krijg je een menu met voorprogrammeerde standen, zoals panorama, selectieve focus, slow motion en hyperlapse. Ook kun je vanaf hier de Prof-modus inschakelen. Daarmee krijg je toegang tot instellingen als witbalans, autofocus, isowaarde, lichtmeting en sluitertijden van 1/2000e tot maximaal 10 seconden. In beide modi, dus zowel Auto als Prof, kun je als je dat wilt, in raw fotograferen. Dat doe je door een schuifje aan te zetten bij de instellingen van de fotoresolutie. Je kunt dan tegelijkertijd een jpeg- en een rawfoto opslaan.
Iets wat in onze ogen een beetje afbreuk doet aan de uitgebreide en gebruiksvriendelijke camera-app, is dat je grappig bedoelde overlays op iemands gezicht kunt monteren, wat we ook kennen van Snapchat. Het icoon van deze functie staat in de Auto-modus prominent in beeld aan de zijkant, net als een functie om huidtinten aan te passen.
/i/2001555973.jpeg?f=imagenormal)
HTC U11
Net als bij veel andere smartphones kun je de belichting op de U11 heel makkelijk aanpassen door nadat je een scherpstelpunt hebt gekozen, naar beneden of boven te swipen. Verder moet je naar beneden swipen om te wisselen naar een voorgeprogrammeerde modus als panorama, Pro, slow motion of hyperlapse. Ook vind je hier een virtuele knop voor overige instellingen, zoals een raster, sluitergeluid en glimlachdetectie. In de Pro-modus kun je ook kiezen voor het dng-formaat, evenals gevorderde instellingen als sluitertijd, handmatige scherpstelling en isowaarde. In de reguliere modus kun je alleen hdr en de flits instellen.
Handig is wel dat de je vooraf ziet hoeveel ruimte er nog is voor beelden, video in uren/minuten en foto's in aantal. In de Pro-modus heeft HTC gekozen voor een opzet die wat lijkt op die van Lumia-camera's, waarbij je in één overzicht alle opties ziet en deze via individuele sliders kunt aanpassen. Vooral de meer ervaren fotograaf zal dit aanspreken, omdat je niet steeds hoeft te wisselen.
/i/2001555975.jpeg?f=imagenormal)
Sony Xperia XZ Premium
De camera-app van Sony is heel kaal. De enige instelmogelijkheid die je in de automatische stand te zien krijgt, is die van de flitser. Er is nog wel een snelkoppeling naar overige instellingen, zoals de zelfontspanner, resolutie, kleur en helderheid. In tegenstelling tot alle andere smartphones heeft de Sony geen methode om direct de belichting aan te passen. Je moet daarvoor dus ofwel de helderheid aanpassen via de instellingenknop, wat twee extra handelingen vergt, of het M-menu gebruiken. In het laatste geval kan het nog steeds niet direct, maar moet je eerst de slider activeren via een virtuele knop. Standaard kun je daarmee dus belichtingscompensatie toepassen, maar je kunt de slider ook gebruiken om de witbalans, isowaarde en autofocus aan te passen. Wat we wel aardig vinden, is dat het toestel in de automatische stand waarschuwingen geeft, bijvoorbeeld voor beweging of voor een situatie met weinig licht.
Door in de breedte van het toestel te swipen kun je overschakelen naar een andere stand. Er zijn er vier: automatisch, M, video en camera-apps. Deze apps vinden we een beetje misplaatst, want het gaat om doodnormale functies, zoals een panoramafunctie, creatieve effecten en 4k. We vinden het vooral onhandig dat je via de reguliere videomodus alleen maar resoluties tot 1080p60 kunt selecteren. Wil je filmen in 4k, dan moet je dat dus via de apps activeren. Dat vergt niet alleen een extra handeling, we denken ook dat gebruikers daardoor voornamelijk in 1080p zullen filmen, want dat is de standaardvideomodus.
Iets wat totaal ontbreekt, is de ondersteuning van raw. Niet alleen binnen de camera-app, Sony staat dit thirdparty-appmakers evenmin toe, hoewel het al sinds 2014 een standaardoptie binnen Android is. Lang niet iedereen zal het missen, maar meer ervaren fotografen zeker, want met raw kun je simpelweg veel meer uit je foto's halen. Bovendien is raw, in dng-vorm, tegenwoordig zo goed als standaard op moderne smartphones.
Zoomen met een smartphone
Smartphones hebben geen zoomlens en kunnen dus niet echt 'zoomen'. De reden voor het ontbreken daarvan is dat zo'n zoomconstructie, intern en extern, enorm veel ruimte in beslag neemt. Bovendien maakt het een smartphone kwetsbaar. Hij valt immers nog wel eens en moet tegen een stootje kunnen, en bewegende onderdelen maken hem extra kwetsbaar.
Twee lenzen
Er is een relatief makkelijke oplossing om toch optische zoom te realiseren, of in ieder geval het equivalent daarvan: twee lenzen met verschillende brandpuntsafstanden. Er zijn diverse smartphones die deze methode gebruiken en twee daarvan zitten in deze round-up: de LG en de iPhone. Bij de andere smartphonemakers waren er wel geruchten over high-end modellen met twee camera's, maar die zijn nog niet uitgebracht. Door het gebruik van twee verschillende brandpuntsafstanden krijg je hetzelfde effect als met optische zoom, zij het alleen op twee standen. De fabrikanten hebben het softwarematig wel zo verfijnd dat je niet alleen tussen de twee standen kunt schakelen, maar ook de pinch-en-zoombeweging op het scherm kunt gebruiken, waarbij het beeld vloeiend van de ene naar de andere lens overspringt. Doordat er sprake is van twee verschillende brandpuntsafstanden, is er per definitie een verschil in detail te zien, in tegenstelling tot bij digitale zoom. Bij de iPhone 7 Plus spring je bijvoorbeeld van 28 naar 56mm en zie je dan meer details dan wanneer je digitaal zou inzoomen met de 28mm-lens.
Links de reguliere groothoekstand van de LG, rechts de supergroothoek op basis van de tweede camera
Hoewel LG en Apple dus voor eenzelfde concept gekozen hebben, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de dubbele camera's in recente Huaweis en Honors, die dezelfde brandpuntsafstand gebruiken, is wel gekozen voor een andere implementatie. Zo koos LG ervoor om een supergroothoeklens toe te voegen, waarbij je een grotere hoek en dus meer in beeld krijgt, terwijl Apple juist koos voor een telelens. Voor beide valt iets te zeggen; in die zin zou een smartphone met drie camera's ideaal zijn: supergroothoek, normaal en tele.
Digitale zoom
Voor een smartphone met een enkele lens blijft inzoomen beperkt tot digitale zoom. Eigenlijk is dat geen zoom, want het gaat puur over een vergroting van het bestaande beeld. Netto win je er dus niets mee, want zoomen levert geen extra details op, in tegenstelling tot optische zoom. Je kunt net zo goed achteraf een uitsnede maken van een foto via een app of beeldbewerkingssoftware. Het enige voordeel van zoomen is eigenlijk dat je het dan achteraf niet hoeft te doen, maar dat betekent ook dat je de uitsnede niet meer kunt wijzigen. Een beetje zoomen kan geen kwaad, omdat de smartphones voldoende pixels hebben om het beeld een beetje te vergroten, maar als je flink inzoomt, zie je alleen nog maar uitvergrote pixels, zoals de onderstaande foto's tonen.
Zoomen met een smartphone: groothoek, beetje zoom, veel zoom
Zoals je aan de bovenstaande beelden kunt zien, zijn er nogal wat verschillen. Allereerst verschilt de standaardbeeldhoek onderling, waardoor de ene smartphone meer van de omgeving toont dan de andere. Ook verschilt de mate waarin de fabrikant je laat zoomen. Soms vliegen de pixels je om de oren, terwijl een andere smartphone het zoomen bewust beperkt om de kwaliteit redelijk te houden. HTC en LG vallen in die laatste categorie; je kunt wat minder extreem zoomen, maar het resultaat ziet er nog redelijk uit.
/i/2001556827.jpeg?f=imagenormal)
Twee voorbeelden van flinke digitale zoom, van de Sony (links) en de iPhone, waarbij de iPhone-foto wordt geholpen door een stukje optische zoom
Wat in ieder geval overduidelijk opvalt, is dat de iPhone 7 Plus een strategisch voordeel heeft dankzij de dubbele cameraopstelling. De tweede, 56mm-lens stelt je in staat 2x 'optisch' te zoomen zonder kwaliteitsverlies. Vanaf dat punt zoom je digitaal, maar dan heeft de camera dus een veel betere uitgangspositie dan wanneer de pixels vanaf de groothoekstand worden opgepompt. Dit werkt overigens alleen maar als er voldoende licht is, zoals buiten, want de 56mm-lens is met f/2.8 minder lichtsterk en de 1/3,6"-sensor is kleiner dan gebruikelijk. Het zoomen werkt bovendien niet alleen voor foto's, maar ook voor video's, in 4k, wat een uitkomst is als je een onderwerp op afstand wat dichterbij wilt halen.
Het kwaliteitsverschil is evident; een tweede lens met een langere brandpuntsafstand levert kwalitatief veel betere foto's op als je zoomt. Hoe zwaar dit voordeel voor je weegt, is persoonlijk. Zoom je vrijwel nooit, dan vind je dit niet zo belangrijk, maar krijg je bijna rsi van het pinchen-en-zoomen, dan is de dubbele lensconstructie van de iPhone 7 Plus van grote meerwaarde.
Spelen met scherptediepte
Een algemeen nadeel aan de kleine sensor van een smartphone is dat de scherptediepte, dus het deel dat scherp is, groot is. In de meeste gevallen is alles van voor naar achter scherp. In feite heeft een smartphone namelijk geen 28mm-lens, maar is de werkelijke brandpuntsafstand circa 5mm. Hoe meer groothoek, des te kleiner de scherptediepte, hoewel dat uiteraard ook afhankelijk is van de lichtsterkte van de lens en de afstand tot het onderwerp. Als je immers zeer dichtbij scherpstelt, krijg je ook met een smartphone een mooi optisch effect met beperkte scherptediepte, waarbij het onderwerp scherp en de achtergrond onscherp is. In feite is dat dan macro, maar ook met een smartphone kan dat fraaie foto's opleveren. Zo'n onscherpe achtergrond, ook wel bokeh genoemd, geeft niet alleen een mooi creatief effect, het heeft ook een professionelere uitstraling.
/i/2001556891.jpeg?f=imagenormal)
Achtergrondonscherpte (bokeh) zonder softwarematige trucs, puur door dichtbij scherp te stellen (Samsung Galaxy S8)
Dichtbij scherpstellen is dus een handige oplossing, maar dat kan lang niet altijd. Bij een persoon is het simpelweg niet mooi, en fijn, om vlak voor iemands neus een foto te nemen, mede omdat je dan vreemde verhoudingen krijgt. Bij een camera met een grote sensor is dat juist wel makkelijk te realiseren, zeker in combinatie met een lichtsterke lens. Als je een lichtsterke f/1.7-smartphonelens omrekent naar de equivalente scherptediepte op een fullframecamera, zou je uitkomen op f/9.55. Dat demonstreert concreet het probleem met scherptediepte op een smartphone; los van dichtbij scherpstellen kan het gewoon niet. Dat is een gevolg van de natuurwetten; voor een grote lensopening zijn ook een grote lens en sensor nodig, en die passen simpelweg niet op een smartphone. Een portretfoto met een onscherpe achtergrond kan dus alleen kunstmatig worden bereikt door de onscherpte softwarematig toe te voegen.
Spelen met scherptediepte
Een camera met twee lenzen heeft wat scherptediepte betreft een streepje voor. Hij kan diepte meten en doordat hij dat kan, is het mogelijk om te berekenen hoe ver een onderwerp zich van de camera bevindt en wat de afstand tot de achtergrond is. Op die manier kun je redelijk nauwkeurig het scherptedieptevlak berekenen, dat onscherper wordt naarmate de afstand toeneemt. Daardoor kun je een foto met beperkte scherptediepte maken, dus met een onscherpe achtergrond. Vooral voor portretten is dit leuk, al kan het ook voor andere onderwerpen. De resultaten zien er vaak niet slecht uit, hoewel het een kunstmatige oplossing blijft. Een pixelpeeper zal het verschil opmerken, omdat er meestal een overgang is van het scherpe onderwerp naar de onscherpe achtergrond. Dat doet zich vooral voor in oneffen delen, denk aan krullend haar of bladeren en takken.
Praktijktest
Hoewel de G6 en de iPhone 7 Plus beide twee lenzen hebben, zet alleen de iPhone deze in voor dieptemeting. Misschien is de supergroothoeklens van LG minder geschikt voor dit doel, want LG ondersteunt helemaal geen kunstmatige scherptediepte in zijn camera-app. De Pixel en de S8 bieden dit wel en noemen het respectievelijk 'Focuseffect' en 'Selectieve focus', terwijl de iPhone het simpelweg 'Portretmodus' noemt. De iPhone gebruikt de 56mm-f/2.8-lens als basis en gebruikt de primaire camera voor dieptemeting, waarna de scherpte kunstmatig wordt berekend. De achtergrond wordt ook onscherper naarmate die verder weg is.
De S8 en Pixel gebruiken een iets andere methode Zo vraagt de Pixel om na het maken van de foto de camera een klein beetje omhoog te bewegen. Er wordt dan een tweede foto gemaakt, waarna eveneens diepte berekend kan worden. De S8 gebruikt alleen een enkele foto in combinatie met DualPixel-autofocus en berekent vervolgens de contouren op basis van contrast.
De eerste drie foto's gebruiken kunstmatige scherptediepte, de overige drie hebben die functie niet
Als je naar de bovenstaande beelden kijkt, levert de iPhone 7 Plus het beste resultaat. Dat komt ook doordat de 56mm een veel betere basis hiervoor is. Door de grotere brandpuntsafstand is er sowieso al wat minder scherptediepte en voor portretten is dit ook een mooier uitgangspunt, wat bovendien de afwijkende compositie van de andere smartphones verklaart. In Portretmodus geeft de iPhone camera-app bovendien concrete instructies; het werkt alleen bij bepaalde afstanden en met voldoende licht.
Toch is het resultaat bij de Pixel en de S8 ook niet slecht. De Pixel verslikt zich wel een beetje in de wimpers, maar verder ziet het er goed uit. De HTC U11 heeft voor zover wij weten geen functie voor kunstmatige scherptediepte, maar lijkt op eigen houtje toch de achtergrond een beetje te vervagen. Kijk maar eens naar de rechterschouder van onze etalagepop en vergelijk die met de Sony en LG.
Close-ups
Wie zo'n kunstmatige bokehfunctie niet heeft, kan dus altijd nog op de macromethode werken om onscherpte op de achtergrond te creëren. Zoals je kunt zien, slagen de zes smartphones daar ook prima in. Bij het bankbiljet is geprobeerd zo dichtbij mogelijk scherp te stellen en bij de tweede foto was het doel om een scherpe voorgrond en onscherpe achtergrond te bereiken, puur op basis van de lens en de scherpstelling. Bij de S8 slaagde dat wat ons betreft het best. De Sony viel een beetje uit de toon door kunstmatig ogende kleuren.
Beeldkwaliteit
Op de beeldkwaliteit van smartphones is altijd wel wat aan te merken, maar deze high-end modellen leggen de lat wel hoog. Terwijl de gebruikte beeldsensoren vrijwel even groot zijn als die van een traditionele compactcamera, is de lichtsterkte enorm toegenomen. Doordat we hier over zogenaamde primes spreken, dus lenzen met één brandpuntsafstand zonder bewegende lenselementen, is het makkelijker om de kwaliteit te optimaliseren. In de eerste plaats optisch, maar ook softwarematig, waarbij lenscorrecties worden uitgevoerd.
/i/2001558165.jpeg?f=imagenormal)
Ondanks de hogere resolutie van de Xperia XZ Premium (linksboven) biedt hij niet meer detail dan de andere smartphones
Wel zien we wat verschil in scherpte en detail, en wat kleine kleurafwijkingen. Zo ogen de beelden van de LG en met name de Sony over het algemeen wat oververzadigd, wat bijvoorbeeld leidt tot te rode huidtinten en soms wat dichtlopende schaduwen. De beelden van de U11 en de S8 lijken erg op elkaar. Ze zijn scherper dan die van de meeste concurrenten en de verzadiging is redelijk neutraal. Ook de beelden van de iPhone en de Pixel zien er goed uit. De witbalans van de iPhone ziet er het beste uit. De LG en Sony bevatten wat meer ruis(reductie) dan gemiddeld, ook op iso 50.
De ruwe resultaten van de testkaart bij goed licht
We fotograferen onze testkaart standaard met twee felle ledlampen onder ideale condities. Als we dit echter herhalen zonder deze lampen en met slechts een klein lampje in een verder totaal verduisterde ruimte, dan worden de kleine sensoren zwaar op de proef gesteld. In de automatische stand levert dat ook grote verschillen op. Zo kiezen de G6, Pixel, U11 en XZ voor een hoge lichtgevoeligheid en een conservatieve sluitertijd, wat logischerwijs meer ruis oplevert. Desondanks zijn de foto's van deze camera's vrij donker en is die van de U11 zelfs onbruikbaar donker. Ook wordt er veel ruisreductie toegepast, behalve bij de LG, al is daar toch al weinig detail over. Van de genoemde vier ziet het resultaat van de Pixel er het beste uit. De iPhone en de S8 presteren echter het best. Dankzij een wat langere sluitertijd van 1/4e seconde kozen zij voor respectievelijk 1600 en 1250 iso. De ruisreductie, maar ook de lichtsterkte van de S8 is wat beter.
/i/2001558167.jpeg?f=imagenormal)
Bij zeer weinig licht krijgen de smartphones het erg moeilijk. In dit voorbeeld is de foto van de Xperia zeer donker en die van de Pixel blurry. De beelden van de iPhone en met name de S8 zijn relatief goed.
De volledige resultaten van de testkaart bij zeer weinig licht
Uiteraard hebben we ook in de praktijk foto's met weinig licht gemaakt. Circa een uur na zonsondergang, tijdens het 'blauwe uurtje', dat in de zomer overigens langer duurt, leverde dat de onderstaande beelden op. Ook hier zien we dat de camera's verschillende instellingen kiezen. De Pixel, U11 en XZ kiezen ook hier voor een hogere isowaarde en een korte sluitertijd van rond 1/14e seconde. Bij de Pixel en de XZ is dat verklaarbaar door het gebrek aan optische stabilisatie, waardoor een hogere lichtgevoeligheid onvermijdelijk is. De iPhone koos voor de langste sluitertijd, van 1/4e seconde, en kon daardoor de isowaarde op 200 houden. De S8 koost voor 1/10e seconde en een isowaarde van 1000. De LG koos voor vrijwel dezelfde sluitertijd, maar in combinatie met een onbekende, niet uit te lezen, lichtgevoeligheid.
LG past weinig ruisreductie toe, maar de beelden zien er daardoor ook vrij grofkorrelig uit. Bij de Sony wordt juist weer te veel ruisreductie gebruikt, waardoor alles een beetje blurry is. De beelden van de S8 en U11 zien er vergelijkbaar uit, hoewel die van de laatstgenoemde wel wat ruizig zijn. De keuze van de Pixel om een iets snellere sluitertijd te kiezen heeft goed uitgepakt. De foto van de iPhone is behoorlijk gedetailleerd. Hij bevat weinig ruis en ook weinig ruisreductie, maar hij heeft wel een kleine witbalansafwijking. Al met al is de foto van de S8 wat ons betreft het mooist, gevolgd door die van de iPhone, los van de kleurafwijking.
Praktijkfoto's
De onderstaande foto's zijn gemaakt in de automatische stand, met auto-hdr geactiveerd. Wel is er semihandmatig scherpgesteld door op het onderwerp op het scherm te tappen. De foto's zijn gemaakt met behulp van het videoframe, waardoor vanwege de positie kleine afwijkingen in perspectief mogelijk zijn.
De foto's zijn onbewerkt en komen rechtstreeks uit de camera. Als je op een foto klikt, zie je links onderin de exifinformatie met het modelnummer en de instellingen. Als je er dan nogmaals op klikt, kun je de foto in de volledige resolutie bestuderen.
Overige foto's
Extra 'zoom' foto's
Video
Alle smartphones in deze vergelijking kunnen filmen in 4k. Meestal staat dit al standaard ingesteld in de camera-app, maar anders kun je zelf de resolutie wijzigen van hd naar uhd. Alleen bij de XZ Premium is dit niet mogelijk, en moet je in plaats van de reguliere videomodus overschakelen op de 'apps' en daar kiezen voor 4k.
Om de beelden onderling te kunnen vergelijken moet je met alle smartphones tegelijk filmen. Omdat dit uit de hand niet kan, hebben we hiervoor een speciaal frame gemaakt, waar zes smartphones tegelijk op passen. In rijen van twee zitten ze dan onder elkaar. Dat heeft wel kleine perspectiefafwijkingen tot gevolg, vooral in hoogte. Ook zijn de beeldhoeken niet altijd gelijk; de ene smartphone biedt meer groothoek dan de andere. Zo biedt HTC samen met Samsung de grootste hoek, maar heeft LG natuurlijk nog een wijdere supergroothoeklens. Alle beelden zijn uit de hand gemaakt, met behulp van het frame, dus vanaf hetzelfde standpunt.
Wat scherpte en kleuren betreft zien we geen grote verschillen. De S8 lijkt samen met de G6 het scherpst. De XZ Premium is soms wat aan de donkere kant. De digitale stabilisatie van de Pixel en de Xperia is zeer effectief in de videomodus, maar ook de iPhone en de S8 leveren behoorlijk stabiele beelden af. De beelden van de U11 en met name de G6 zijn wat minder stabiel en schokken daardoor een beetje. Al met al lijkt de Pixel het stabielst.
Slow motion
Los van 4k worden andere functies steeds belangrijker, denk aan hyperlapse en timelapse, maar ook slow motion, want daarmee kun je actie spectaculair vastleggen. Alle smartphones bieden inmiddels een 120fps-slowmotionmodus in 1080p-resolutie, maar de iPhone, Pixel, S8 en XZ Premium gaan nog een stapje verder. De eerste drie kunnen ook filmen met 240fps, wat nog meer vertraging oplevert, maar de XZ Premium gaat dankzij de stacked sensor met ingebakken geheugen zelfs tot 960fps. Je levert hiervoor wel wat resolutie in en de smartphones maken ook een beduidend grotere uitsnede van de sensor, waardoor je veel groothoek verliest.
Dat er crops gebruikt worden, is in veel gevallen niet erg, omdat dit het onderwerp wat dichterbij haalt en daarmee dus ook de actie. De 120fps-beelden van de Xperia en G6 ogen wat onscherp. Bij de G6 komt dat waarschijnlijk doordat het toestel door per ongeluk uitzoomen in de uiterste zoomstand terechtkwam. De 960fps van de Xperia XZ Premium vallen logischerwijs het meest op in deze vergelijking. De slowmotionbeelden zien er spectaculair uit, al lever je in die modus wel wat in op detail.
Conclusie
/i/2001557717.jpeg?f=imagenormal)
We baseren een camerabeoordeling altijd op verschillende onderdelen. Beeldkwaliteit is doorslaggevend, maar er zijn maar weinig high-end smartphones die een belabberde kwaliteit afleveren, al is er altijd wel een aspect waarin ze wat minder scoren. Letten we niet alleen op de foto's die een smartphone produceert, maar ook op de video's, dan wordt het al een complexer verhaal. Zoiets als stabilisatie, of een gebrek daaraan, weegt dan immers mee. Beelden maak je bovendien niet zonder op knoppen te drukken, dus de bediening en de interface zijn eveneens cruciaal en juist daarin zien we grotere verschillen.
Dan wordt het al snel persoonlijker, want de een vindt veel opties fijn, terwijl een ander juist allergisch is voor een overdaad aan mogelijkheden. Vandaar dat veel fabrikanten, zoals HTC, Samsung, Sony en LG, hebben gekozen voor een reguliere modus en een Pro-modus die meer opties biedt. Bij de Pixel en iPhone heb je weinig keus op dat vlak, want beide toestellen kenmerken zich door hun minimalistische interface. Die is daardoor heel eenvoudig, maar voor gevorderde functies, zoals een handmatige sluitertijd of fotograferen in raw, zul je je heil moeten zoeken bij thirdparty-apps. Dat is jammer, want soms mis je daardoor weer de specifieke functionaliteit van zo'n toestel, zoals de goede stabilisatie van de Pixel of de supergroothoek van de LG. De meeste iOS-apps ondersteunen overigens wel de tweede camera van de iPhone, maar dat is mede te danken aan het beperkte aantal iPhones. Voor een ontwikkelaar is het ondersteunen van de tientallen Android-toestellen met verschillende hardware veel lastiger.
Over functies gesproken, de G6 en de iPhone 7 Plus onderscheiden zich duidelijk van de concurrentie met hun tweede camera. Hoeveel belang je daaraan hecht, is persoonlijk, maar wij vinden de functionaliteit van beide erg prettig. De ideale smartphone zou wat ons betreft drie lenzen bevatten: normaal, supergroothoek en tele. De supergroothoek van de LG is een uitkomst in een krappe ruimte, op een weids uitzichtpunt waarbij je niet makkelijk alles op de foto krijgt, of voor het fotograferen van een groep mensen. De wijde lens heeft logischerwijs wel veel vertekening en is ook wat minder lichtsterk dan de primaire lens.
De telelens van de iPhones vinden we als tweede lens wat praktischer, omdat we regelmatig een beetje inzoomen met een smartphone. Zoals je kunt zien in de voorbeeldfoto's, loop je dan al snel vast bij een smartphone met een enkele lens. Digitale zoom komt simpelweg neer op het vergroten van de bestaande pixels, zonder dat dit extra details oplevert. Bij een tweede lens met een grotere brandpuntsafstand, zoals de 56mm-lens van de iPhone, blijft de kwaliteit behouden en krijg je wél meer details. Voor wie veel gebruikmaakt van 'zoom', is dat een groot pluspunt. Daar kun je bij optellen dat de kunstmatige scherptediepte in de portretmodus er eveneens goed uitziet, wat mede te danken is aan die tweede lens.
Daarvoor moet je dus wel met een vrij grote 5,5"-telefoon rondlopen, met flinke bezels, iets wat we in de beoordeling niet hebben meegewogen, maar waarvoor we wel willen waarschuwen. De flinke prijs van dit model rekenen we wel als minpunt. De iPhone is samen met de Pixel het duurst van alle telefoons in deze vergelijking en lang niet iedereen zal daarvoor het geld overhebben. Hoewel we de iPhone dankzij zijn tweede lens het veelzijdigst vinden, diskwalificeert hij zich een beetje door die prijs en het feit dat de reguliere iPhone 7 geen tweede lens heeft, waardoor je dus wel voor een grote telefoon moet kiezen. Voor de Pixel geldt het prijsargument dus ook, hoewel we verder te spreken zijn diens prestaties, zoals de goede videostabilisatie.
De Samsung Galaxy S8 heeft weliswaar geen tweede lens, maar is toch een uitstekende allrounder, die op alle vlakken kan meekomen. Bovendien is hij op de G6 na het goedkoopst en is hij dankzij zijn dunne bezels compacter en daardoor makkelijker mee te nemen. Hoewel de S8 en de iPhone 7 Plus op het vlak van beeldkwaliteit dicht bij elkaar zitten, presteert de S8 vaak net een fractie beter. De lichtsterke lens en relatief grote sensor helpen daarbij, maar vooral de bediening van de S8 vinden we prettiger. De app is behoorlijk compleet en toch niet overdadig. HTC krijgt overigens ook een pluim voor de bediening, vooral dankzij de vele sliders in de Pro-modus van de U11, maar haalt het niveau van de S8 en de iPhone nog net niet.
Als we beeldkwaliteit, video, bediening en prijs samen nemen, heeft de S8 wat ons betreft op dit moment de beste papieren.