Inleiding: uit het niets
In de beginjaren volgden Android-updates elkaar in hoog tempo op. In een jaar bracht Google versie 1.5, 1.6, 2.0 en 2.1 uit, elk met significante wijzigingen onder de motorkap en in de interface. In de afgelopen twee jaar was Google zo regelmatig als een klok met nieuwe versies van Android: een eerste aankondiging op Google I/O in het voorjaar, testversies tijdens de zomer en een release in het najaar.
Google I/O vindt echter pas plaats in mei, maar woensdagavond besloot Google uit het niets de eerste ontwikkelaarsversie van Android N online te zetten. Daar was geen groots evenement bij: ineens, om zeven uur Nederlandse tijd, zette het bedrijf de site voor Android N online met alle builds voor Nexus-hardware en de Pixel C.
De zoekgigant maakt niet duidelijk waarom dat zo is en wat zijn planning nu is. Komt de definitieve release nu eerder in het jaar? Komt nieuwe Nexus-hardware dan ook weer eerder? Bovendien kan het best frustrerend aanvoelen voor veel gebruikers; nog maar een paar procent van de gebruikers heeft Android Marshmallow - en de meer dan 95 procent die nog wacht op een update, ziet nu Google alweer een nieuwe versie presenteren.
Tweakers flashte Android N natuurlijk meteen op een aantal apparaten om de nieuwe Android-versie uit te proberen en te kijken wat er veranderd is, zowel in de interface als onder de motorkap.
Interface: splitscreen en notificaties
Wie voor het eerst het homescreen ziet van Android N, zal geen wijziging zien. Desondanks heeft Google een paar ingrijpende wijzigingen aangebracht in het OS. De belangrijkste aanpassing in de interface is de standaardondersteuning voor een splitscreenmodus, iets wat Google Multi-window Support noemt.
Gebruikers kunnen het scherm verdelen in twee vlakken met een streep ertussen. Standaard is het scherm verdeeld in twee helften, maar gebruikers kunnen zelf aan de streep trekken om het ene scherm groter te maken dan het andere.
Multi-window activeren gebeurt via het multitaskmenu, waarmee het mogelijk is om vensters lang in te drukken. De app is daarna vrij over het scherm te verslepen. De app naar onderen trekken doet niets, maar wie hem naar boven versleept, ziet een wit vlak ontstaan. Door de app los te laten, is die als vanzelf de bovenste app geworden in Multi-window.
De multitaskknop onder in het beeld verandert van een vierkant in twee rechthoeken, als twee lades in een kastje. Bovendien zit onder de notificatiebalk een zwarte strip om aan te geven dat Multi-window actief is. Elke app die je opent, net als het multitaskmenu, is automatisch de onderste app. De bovenste app blijft hetzelfde, de onderste app kan wel wisselen.
Het werkt standaard met alle apps, maar apps moeten wel schalen en daarvoor moeten ontwikkelaars ondersteuning in hun app zetten. Zelfs Googles eigen apps, zoals de Play Store, hebben dat op dit moment nog niet. Naarmate de release van Android N dichterbij komt, gaan vermoedelijk meer apps dit ondersteunen.
Het scherm kan verdeeld worden in twee helften, maar bij het verslepen van de zwarte balk kan die ook op een derde of twee derde komen te staan. Het sluiten van splitscreen gebeurt door de balk helemaal naar de ene of de andere kant te slepen, waardoor het tweede venster verdwijnt.
De functie is geen onbekende: Samsungs Android-apparaten hebben dat al enige jaren, eveneens onder de naam Multi-window en Apple heeft het afgelopen jaar in iOS gezet voor gebruik op recente iPads. De functie lijkt vooral bedoeld voor tablets en op de Nexus 9 zien we er ook meer nut voor. De implementatie zorgt er bovendien voor dat het een niet makkelijk te vinden functie is en we denken dat weinig mensen dit dagelijks gaan gebruiken. Wie tegelijkertijd iets online wil opzoeken en in een groepsgesprek zit in WhatsApp, kan hier wel veel aan hebben.
Naast Multi-window heeft Android TV ondersteuning gekregen voor picture-in-picture-applicaties, zoals videospelers die in een klein venster kunnen afspelen. Dat lijkt echter geen functie voor Android op smartphones en tablets.
De vensters in het multitaskingmenu zelf zijn ook veranderd. Ze zijn groter dan in Marshmallow. Bovendien is het nu mogelijk om snel tussen apps te wisselen door twee keer op de multitaskknop te drukken. Dat is een verrekt handige feature als je dingen moet knippen en plakken, en dus de hele tijd wisselt tussen twee apps.
Notifcaties
Google heeft de weergave van notificaties stevig aangepakt. Net als in Android Wear zijn er nu gegroepeerde notificaties per app. Bovendien hebben de kaarten plaatsgemaakt voor balken die op smartphones over de hele lengte van het scherm gaan.
Notificaties tonen op de bovenste regel een icoon, de naam van de app die de notificatie pusht en de tijd. Daaronder staat de notificatie zelf en daaronder is een voortgangsbalk of eventuele afbeelding zichtbaar. Op de onderste regel zijn dingen te vinden als knoppen, in Gmail bijvoorbeeld voor Archiveren of Verwijderen.
Ook heeft Google de mogelijkheid toegevoegd om vanuit de notificatie te antwoorden op bijvoorbeeld sms'jes of chatberichtjes, mits de app dat ondersteunt. Voor het antwoord vouwt de notificatie zich uit, waarna het toetsenbord zich opent en je gelijk kunt gaan typen. Dat maakt gebruik van al bestaande api's voor Android Wear mogelijk en omdat bekende chat-apps die al ondersteunen, werkt het dus direct met de apps die je vermoedelijk het meeste zult gebruiken voor deze functie.
De notificaties zien er anders uit en de mogelijkheid om direct te antwoorden is een prima optie, maar of het mooier is, is een kwestie van smaak. De notificatie bevat standaard in elk geval veel tekstuele info en geen groot plaatje, en wie dus snel scant op iconen, zal het bij de nieuwe interface moeilijker vinden om direct te zien welke apps notificaties hebben gestuurd.
/i/2001014475.jpeg?f=imagenormal)
Instellingen
De Instellingen-app geeft nu per item weer wat de status is. Onder wifi staat met welk netwerk de telefoon is verbonden, Datagebruik geeft weer hoeveel data er is gebruikt, Opslag vertelt meteen hoeveel ruimte er nog is, enzovoort. Dat deed Microsoft eerder in Windows Phone - hoewel het uit Windows 10 mobile is verdwenen - en het is een handige toevoeging die meer info geeft zonder ergens op te hoeven klikken.
Bovenaan staat een nieuwe functie 'Suggesties' die kennelijk tips geeft voor te gebruiken instellingen. Er stond bij ons alleen Achtergrond Instellen, maar waarom was niet duidelijk. Eenmaal in een submenu is een hamburgermenu zichtbaar, waarmee je snel naar een ander submenu kunt springen. Dat voelt sneller aan, maar dat is natuurlijk nonsens; met een tik op de Terug-knop kom je in datzelfde overzicht terecht. In een groene balk bovenin het Instellingen-menu is nu zichtbaar dat een bepaalde modus actief is, zoals Niet Storen of Data Saver.
Met een lange druk op de Instellingen-knop in het togglesscherm boven de notificatiebalk komen we een functie tegen die ook in de Android M-preview zat: System UI Tuner. Daarin is een Nachtmodus te vinden. Die kan diverse zaken wijzigen: de tint aanpassen om het scherm roder te maken, de helderheid verlagen en een donker thema instellen. Die dingen zijn apart in te stellen en dat zullen veel tweakers kunnen waarderen.
Google waarschuwt wel expliciet dat deze functies kunnen verdwijnen in toekomstige releases, maar toch is het bemoedigend om te zien dat de nachtmodus erin zit. Apple heeft die in het afgelopen najaar in iOS gezet en op Android hebben gebruikers nu apps nodig om hetzelfde te doen. Ook is daar een kalibratietool voor het scherm te vinden.
Toggles
Andere wijzigingen zitten in toggles, de knoppen met snelkoppelingen voor onder meer mobiele data, wifi, bluetooth en het scherm dat bij de notificatiebalk in de interface zit. Er is een balk bijgekomen met 'snelle toggles' die standaard boven de notificaties staan. Je hebt geen tweede veeg naar beneden nodig om die te zien, zoals in versies voor N wel het geval is.
Het venster met de grotere toggles zoals die al sinds enige jaren in Android zit, is uitgebreid met mogelijkheden om ze zelf aan te passen. Bovendien zijn er nu pagina's voor wie niet genoeg toggles in het scherm kwijt kan. Tot slot maakt Google een api openbaar, waarmee ontwikkelaars toggles kunnen maken voor eigen apps. Welke toepassingen daarvoor zijn, moet blijken als ontwikkelaars er echt mee aan de slag gaan.
Achter de schermen: accu sparen
De belangrijkste wijziging in Android N is dat Doze, de functie om de accuduur te verlengen in standby, nu ook werkt voor smartphones in normale situaties. Doze in Android Marshmallow vereist dat gebruikers het toestel stil laten liggen, bijvoorbeeld gedurende de nacht. Dat is leuk, maar de meeste mensen lopen rond met hun smartphone in hun zak en zij zitten niet de hele tijd stil.
Doze begint enige tijd nadat het scherm uit staat met werken. Hoeveel tijd dat is, blijft onduidelijk. Als Doze begint met werken, kan niet elke app zomaar de internetverbinding activeren en beperkt Android wakelocks die de accuduur verkorten. Eens in de zoveel tijd maakt de telefoon verbinding met internet en laat alle apps verbinding maken voor het binnenhalen van nieuwe info.
Het is voor een preview uiteraard onmogelijk te testen, maar het systeem klinkt veelbelovend. Het zal niet ineens zorgen voor een accuduur van een week, maar we hopen dat Android-telefoons dankzij N een betrouwbaardere accuduur krijgen en dat een plotseling lege telefoon verleden tijd kan worden door dit systeem.
/i/2001014561.png?f=imagenormal)
Bovendien neemt Google stappen om niet alle apps wakker te laten worden als een gebruiker binnen bereik van wifi komt. Google Foto's, Dropbox en veel andere apps die vaak synchroniseren, houden bij wanneer de telefoon verbinding maakt met wifi om het syncen te starten.
Google waarschuwt ontwikkelaars dat die functie niet langer zal functioneren als hun app de api van N ondersteunt. Hetzelfde geldt voor apps die wakker worden als gebruikers een foto of video maken. In plaats daarvan kunnen apps de daarvoor ingebouwde 'job scheduler' gebruiken om een seintje te krijgen als ze mogen synchroniseren. Dat moet ervoor zorgen dat niet alle apps ineens wakker worden en dingen gaan doen op achtergrond, waardoor de processor en accu ineens worden belast.
Data Saver
Data Saver is een optie om het gebruik van data van apps te verminderen. Als de optie aanstaat, dan beperkt Android niet alleen het verbruik van apps in de achtergrond, maar het zegt ook tegen apps dat ze op de voorgrond minder moeten verbruiken door bij video's bijvoorbeeld de bitrate te verlagen.
Niet alleen is het in te stellen op mobiele netwerken, maar ook op wifi-netwerken die de gebruiker zelf aanduidt als 'betaalde wifi-netwerken'. Dan werkt Data Saver ook daarop alsof het een mobiel netwerk betreft.
Sneller apps installeren
Bovendien moeten apps sneller geïnstalleerd zijn door de switch naar een jit-compiler voor de ART-runtime. Tot nu toe gebruikte Google bij ART een aot-compiler en Android compileerde dus de hele app bij installatie, wat vooral bij goedkopere telefoons een tijdrovende en cpu-intensieve taak is. Nu kunnen apps bij de eerste keer opstarten door het compileren iets trager ogen, maar het verschil zal niet groot zijn.
Een bijkomend voordeel is dat opstarten na een update sneller gaat, omdat het 'optimizing apps'-scherm dat lang in beeld staat bij Lollipop en Marshmallow nu verdwijnt door de switch naar een jit-compiler. De keuze voor een jit-compiler bleek inderdaad meteen merkbaar. Het installeren en updaten van apps gaat merkbaar sneller onder Android N.
Android gebruikt niet alleen de jit-compiler, maar combineert de aot- en jit-compilers. Als het toestel ligt te laden en verder niets te doen heeft, gaat de aot-compiler aan de slag om apps in gereedheid te brengen.
/i/2001014573.jpeg?f=imagenormal)
Direct boot
De modus Direct Boot is voor als het toestel wel is opgestart, maar gebruikers het toestel nog niet ontgrendeld hebben. Omdat apparaten sinds Marshmallow standaard full-disk encryptie gebruiken, is veel informatie dan nog niet beschikbaar. Dat is lastig als een toestel bijvoorbeeld 's nachts onverwachts herstart, omdat dan apps geen notificaties kunnen ophalen.
Ontwikkelaars die willen dat hun apps ook in Direct Boot actief kunnen zijn, moeten daar hun code op aanpassen. Alle andere apps staan standaard uit, behalve apps voor alarmen, sms'jes en toegankelijkheids-functies.
Daarnaast zijn er nog een aantal kleinere functies, zoals de ondersteuning voor twee talen tegelijk, de mogelijkheid om native telefoonnummers te blokkeren via een zwarte lijst en always-on vpn-verbindingen die tegelijk met het besturingssysteem opstarten.
Tot slot
Hoewel Android N op de Nexus-apparaten over het algemeen snel en soepel liep, raadt Google met klem af om de preview te installeren op een toestel dat je dagelijks gebruikt. Dat advies kunnen wij onderschrijven: Android N is op sommige momenten om onduidelijke reden ineens instabiel. Dan crasht de Instellingen-app of weigert een schuifje heen en weer te gaan.
Desondanks is duidelijk dat Google al redelijk gevorderd is met deze build van Android N. Met de nieuwe notificaties, multi-window en nachtmodus is er meer dan voldoende nieuws te vinden in de interface, maar onder de motorkap is er met de jit-compiler, Doze On The Go en Data Saver ook voldoende om naar uit te zien.
Wel schuurt het dat Googles Android-updates Nexus-feestjes zijn. Er is geen mogelijkheid om deze preview te draaien op andere toestellen en zelfs mensen met een gloednieuwe high-end smartphone moeten vermoedelijk nog een half jaar of meer dan een jaar wachten tot zij Android N krijgen. Bovendien is het de vraag welke wijzigingen fabrikanten als Samsung, Sony, Huawei en HTC doorvoeren in de eigen software. De ervaring leert dat de meeste features alleen in Nexus-toestellen en andere stock Android-toestellen opduiken, hoewel we vooral de functies onder de motorkap verwachten bij vrijwel alle Android-telefoons..
Daarmee geeft deze preview-versie van Android N voor Nexus-toestellen een blik in de nabije toekomst, maar voor andere toestellen een vage blik in de verre toekomst. Dat laat onverlet dat Google een hoop nuttige functies in Android N heeft gestopt waar veel gebruikers blij van zullen worden.
/i/2001014295.png?f=imagenormal)