Inleiding
Vier jaar na de aankondiging van de X-Pro1 heeft Fujifilm de langverwachte opvolger van deze klassiek ogende, compacte systeemcamera gepresenteerd. Fujifilm Europe organiseerde een sessie voor de Nederlandse pers, zodat die een eerste indruk van de X-Pro2 kon opdoen. We kregen een uitgebreide presentatie en een uurtje de mogelijkheid om met de nieuwe camera te fotograferen in het Louwman Museum in Den Haag. Voordat we van wal steken, blikken we nog even terug op de X-Pro1.
/i/2000947515.jpeg?f=imagenormal)
De X-Pro1 was een belangrijke camera voor Fujifilm. Met de systeemcamera, die begin 2012 werd gepresenteerd, wist het merk zich weer in de kijker te spelen bij serieuze fotografen. In de jaren die daaraan voorafgingen, was Fujifilm afgegleden tot een merk dat vooral bekendstond om zijn budgetcompactcamera's, terwijl het van oudsher juist een van de bekendste namen is in de fotografiewereld. Tussen 2000 en 2006 bracht Fujifilm een aantal spiegelreflexcamera's op de markt. Hoewel deze goed beoordeeld werden vanwege het grote dynamische bereik, wist het merk nooit een groot marktaandeel te behalen met dslr's.
Met de X-serie blies Fujifilm zichzelf weer leven in. De eerste stap in dat proces werd in 2010 gemaakt, toen Fujifilm op de Photokina de X100 met vast objectief toonde, maar de X-Pro1 met verwisselbare objectieven zette het merk weer echt op de kaart. Hoewel Fujifilm niet heeft stilgezeten, heeft de X-Pro2 lang op zich laten wachten. In de tussentijd werden de X-T1 en X-T10 uitgebracht, wat meer traditionele compacte systeemcamera's zijn en waarmee het merk vooral bezitters van een digitale spiegelreflex wil overhalen om over te stappen.
De Fujifilm X-Pro1 en X-Pro2 wijken af van alle andere systeemcamera's op de markt vanwege hun bijzondere, hybride zoeker, die zowel optisch als elektronisch beeld kan weergeven. Die zoeker is in de X-Pro2 op diverse fronten verbeterd en ook is het de eerste Fujifilm-camera met een 24-megapixelsensor. Tot nu toe gebruikte de fabrikant cmos-sensors met 16 miljoen pixels.
Fujifilm X-Pro2 vs X-Pro1 en X-T1
Wat specificaties betreft is de X-Pro2 op alle vlakken Fujifilms meest geavanceerde toestel van dit moment. De grootste verschillen zijn op papier te vinden in de nieuwe sensor en het verbeterde autofocussysteem. Op de volgende pagina's bespreken we wat er in de praktijk vernieuwd is.
|
Fujifilm X-Pro2 |
Fujifilm X-Pro1 |
Fujifilm X-T1 |
Sensor |
24 megapixel X-Trans CMOS III |
16 megapixel X-Trans CMOS |
16 megapixel X-Trans CMOS II |
Autofocus |
273 punten (169 fasedetectie) |
49 punten (contrastdetectie) |
77 punten (15 fasedetectie) |
Zoeker |
Optisch en oled (1024x786 pixels) |
Optisch en oled (800x600 pixels) |
Oled (1024x768 pixels) |
Isobereik |
200-12.800 (Uitbreiding naar 100-51.200) |
200-6400 (Uitbreiding naar 100-25.600 in jpeg) |
200-6400 (uitbreiding naar 100-51.200 in jpeg) |
Snelheid |
8fps |
6fps |
8fps |
Lcd |
3" (900x600 pixels) |
3" (640x480 pixels) |
3" (720x480 pixels) |
Sd-kaartslots |
2 (1x UHS-II) |
1 (UHS-I) |
1 (UHS-II) |
Filmfunctie |
1080p @ max. 60 fps |
1080p @ max. 24 fps |
1080p @ max. 60 fps |
Wifi in behuizing |
Ja |
Nee |
Ja |
In de praktijk
Hoewel de X-Pro2 op het eerste gezicht vrijwel identiek is aan de X-Pro1, blijkt Fujifilm de behuizing toch op een aantal punten te hebben aangepast. De vorm van de behuizing is aan de achterkant, waar je duim rust, iets aangepast voor betere houvast. Ook is de vorm van de handgreep aan de voorzijde enigszins gewijzigd. Deze is nog altijd vrij klein, maar de compacte camera is goed vast te klemmen. Wie meer houvast nodig heeft, kan een optioneel accessoire aanschaffen dat de handgreep groter maakt. Verder zegt Fujifilm de behuizing nog beter te hebben afgedicht tegen stof en vocht, en is de dioptrie van de zoeker nu met een instelwieltje aan te passen.
Het 3"-scherm op de behuizing heeft een hogere resolutie van 900x600 pixels gekregen. Het is geen aanraakscherm, maar er is een joystickje toegevoegd waarmee je snel een focuspunt kunt selecteren. Net als bij de X-Pro1 zijn er tal van handmatige instelknoppen en draaiwielen. Zo is er een groot wiel om de sluitertijd te selecteren. Bij de X-Pro2 is hierin ook een tweede functie verwerkt om de isowaarde te kiezen. Het draaiwiel voor belichtingscompensatie kan nu tot -3 en +3 gedraaid worden; dat was maximaal twee stops bij de X-Pro1. Er zijn zes functieknoppen waaraan je zelf een functie kunt toewijzen. Ook is de menustructuur aangepast. De opties zijn nu verdeeld in logische groepen, waar voorheen sprake was van een lange lijst met nummertjes.
Hybride zoeker
Aan de voorkant van de camera zit een schakelaar, waarmee je kunt wisselen tussen drie standen: optisch, optisch met een klein digitaal schermpje, of volledig digitale weergave. In de optische stand kijk je niet door de lens, maar direct 'naar buiten'. De optische zoeker is daarom niet geschikt voor gebruik met lange brandpuntsafstanden. De zoeker is geoptimaliseerd voor gebruik met brandpuntsafstanden van 18 tot 35mm, ofwel 28mm tot 50mm in fullframe-equivalent. Een witte lijn geeft aan wat er uiteindelijk op de foto komt. Het grote voordeel van een dergelijke optische zoeker is dat je kunt zien wat er buiten het beeld gebeurt, net als bij meetzoekercamera's, zoals die van Leica. Ook is er geen enkele vorm van viewfinder blackout, je houdt te allen tijde volledig zicht op het onderwerp. De instellingen en lijnen worden digitaal geprojecteerd in het optische zoekerbeeld.
Het optische systeem van de Fujifilm-camera's is echter geen meetzoeker. Het optische beeld geeft je niet de mogelijkheid om te zien waar de foto scherp of onscherp is. Bij de X-Pro1 moest je vertrouwen op de autofocusindicator. Als deze groen is, moet dat punt scherp zijn. De Fujifilm Xpro-2 heeft net als de X100T de mogelijkheid om bij gebruik van het optische beeld rechtsonderin een klein digitaal paneeltje omhoog te toveren. Op dit kleine vlakje kan een digitale uitvergroting van het scherpstelpunt getoond worden. Fujifilm noemt dit zelf de 'electronic rangefinder', ofwel elektronische meetzoeker.
Je activeert de combinatie van de grote optische zoeker met een digitaal hulpschermpje door de hendel helemaal naar links te bewegen. In de 'middelste' stand verdwijnt het hulpschermpje en krijg je, net als bij de X-Pro1, alleen optisch beeld met digitale projectie te zien. Beweeg de hendel naar rechts en het oledpaneel met een resoutie van 1024x768 pixels neemt het volledige beeldveld in. In die stand werkt de X-Pro2 net als elke andere camera met elektronische zoeker en zie je het volledige beeld, ongeacht het brandpunt.
De toevoeging van de elektronische meetzoeker is een belangrijke verbetering ten opzichte van de X-Pro1, maar daarnaast heeft de volledig elektronische zoeker een flinke upgrade gekregen. Het oledpaneel heeft een hogere resolutie van 2,36 miljoen beeldpunten, ten opzichte van 1,44 miljoen beeldpunten bij de X-Pro1. Dat vertaalt zich in 1024x768 pixels in het nieuwe en 800x600 pixels in het oude model. Er zijn inmiddels camera's op de markt die een evf met een hogere resolutie hebben, maar in de praktijk is het digitale beeld van de X-Pro2 mooi scherp en heeft de zoeker geen last van vertragingen of storende effecten. Het beeld dat je krijgt voorgeschoteld bij het gebruik van de evf is wel een stukje kleiner dan bij de Fujifilm X-T1. De vergroting is 0,6x ten opzichte van 0,77x.
Autofocus
De nieuwe X-Trans III-sensor in de X-Pro2 maakt niet alleen een hogere resolutie mogelijk, de chip brengt ook flinke verbeteringen op het gebied van autofocus. De focuspunten zijn verspreid over een veel groter deel van de sensor dan bij voorgaande camera's met een X-Trans II-sensor. Fujifilm maakt gebruik van een hybride autofocussysteem, dat contrastdetectie en fasedetectie op de sensor combineert. Focussen op basis van contrast is over het algemeen nauwkeuriger, maar fasedetectie werkt veel sneller.
Het is mogelijk om alle 273 focuspunten handmatig te selecteren. Je kunt de keuze echter ook beperken tot 77 punten om sneller te kunnen werken. Het joystickje achter op de camera maakt het eenvoudig om snel een focuspunt uit te kiezen. Ook als je de camera met de zoeker tegen je oog houdt, kun je met het pookje eenvoudig langs alle scherpstelpunten navigeren.
In de praktijk hebben we voornamelijk met single autofocus gewerkt, aangezien onze voorwerpen stil stonden. Dat werkte zeer snel en nauwkeurig. Ook bij weinig licht had de camera geen moeite met het scherpstellen. Op papier moet de X-Pro2 ook zeer goed werken met continue autofocus, gezien de vele scherpstelpunten. Om te beoordelen hoe dat in de praktijk werkt, is echter een uitgebreidere test nodig.
/i/2000947509.jpeg?f=imagenormal)
Autofocus van de X-Trans II-sensor vergeleken met die van de X-Trans III-sensor
Nieuwe sensor en testfoto's
Hoewel Fujifilm zelf geen uitspraken doet over de herkomst van de sensor, is het een publiek geheim dat de fabrikant net als veel andere merken gebruikmaakt van cmos-chips van Sony. Fujifilm legt echter een eigen X-Trans-kleurfilter over de chip heen, wat de resultaten een unieke look & feel geeft. Er zijn in de afgelopen jaren talloze camera's verschenen die gebruikmaken van een 24-megapixelsensor van Sony. Waarschijnlijk is de X-Pro2 het eerste toestel dat gebruikmaakt van een chip van een nieuwe generatie. De sensor maakt gebruik van een koperen in plaats van een aluminium bedrading. Omdat koper een lagere weerstand heeft, kan de sensor sneller uitgelezen worden. Samen met een nieuwe signaalversterker moet dat resulteren in betere ruisprestaties.
De sensor heeft een isobereik van 200 tot 12.800, dat digitaal gepusht kan worden naar equivalenten van 100, 25.600 en 51.200 iso. Het is voor het eerst dat Fujifilm deze standen ook beschikbaar maakt bij het fotograferen in raw; eerdere camera's stonden dat alleen toe in de jpeg-stand. Ook nieuw is de mogelijkheid om raw-bestanden vast te leggen met lossless compressie. Dat levert kleinere raw-bestanden op, waardoor het mogelijk is om meer foto's achter elkaar te maken op hoge snelheid. In de buffer passen maximaal 33 frames met compressie of 27 zonder.
Testfoto's - Jpeg
Fujifilmcamera's staan bekend om hun fraaie jpeg-verwerking. Wij hebben de camera tijdens de praktijksessie ingesteld op raw+jpeg, zodat we beide formaten konden beoordelen. Tijdens het fotograferen heb je keus uit diverse filmsimulatiestanden, waarmee kleuren en contrasten van foto's zo verwerkt worden dat ze moeten lijken op de oude filmrolletjes van Fujifilm. Wie nog analoog geschoten heeft, kent ze vast wel: Astia, Provia, Velvia en Acros. Laatstgenoemde is een nieuwe zwart-witinstelling, die een wat hoger contrast heeft dan de Monochroom-instelling die al aanwezig was. Ook Classic Chrome, een instelling met wat meer gedempte kleuren, die Fujifilm op de X-T1 toevoegde, is beschikbaar.
Het wisselen tussen de verschillende filmstanden kan met een sneltoets achter op de camera. De filmsimulatie is alleen van toepassing op jpeg-bestanden. De raw-bestanden kun je achteraf van een gewenste simulatie en de nodige extra bewerking voorzien. We hebben gefotografeerd met een Fuijfilm X-Pro2 voorzien van firmwareversie 1.00 en het XF 23mm f/1.4-objectief. De foto's zijn voorzien van exif-informatie. Alle foto's zijn gemaakt in het Louwman Museum in Den Haag.
Testfoto's - Raw
Adobe heeft al updates voor Photoshop CC en Lightroom uitgebracht met ondersteuning voor de raw-bestanden van de X-Pro2. Lange tijd heeft veel software moeite gehad met het verwerken van de Fujifilm-bestanden, vanwege de bijzondere X-Trans-sensor. Bij de bestanden van de X-Pro2 lijken op het eerste gezicht weinig eigenaardigheden op te treden. Het resultaat in raw is bij 'ontwikkeling' met hetzelfde kleurprofiel vrijwel identiek aan de jpeg-bestanden die rechtstreeks uit de camera komen.
We hebben een aantal van onze testfoto's met Photoshop CC verwerkt tot jpeg, zonder dat we bewerkingen hebben toegepast. De kleuren kunnen afwijken van de bovenstaande jpeg-foto's, omdat het niet mogelijk is om automatisch het gekozen filmsimulatieprofiel op de raw-foto toe te passen. Alle raw-foto's hebben we met het standaard-Provia-profiel omgezet in jpeg.
Eerste indruk
Zowel de jpeg- als de raw-bestanden laten een positieve eerste indruk op ons achter. Fujifilm weet de ruis goed onder controle te houden en van storende kleurruis is geen sprake. Op zeer hoge iso's neemt de scherpte van de jpeg-foto's wat af, maar dat is waarschijnlijk het gevolg van ruisreductie. De raw-bestanden zijn iets korreliger, maar dat kan uiteraard naar smaak aangepast worden. Ook het dynamisch bereik is groot, zoals we van Sony-sensors gewend zijn. Donkere delen van foto's kunnen in Photoshop probleemloos lichter worden gemaakt en in schaduwen blijven veel details bewaard. Een uitgebreide test moet uitwijzen hoe de verhoudingen precies liggen, maar waarschijnlijk kan de X-Pro2 zich meten met de beste aps-c-camera's van dit moment.
Filmfunctie
We hadden maar weinig tijd om met de X-Pro2 te werken, dus hebben we de filmfunctie niet uitgebreid getest. Fujifilm legt ook niet veel nadruk op de filmmogelijkheden van de camera, al is het wel mogelijk om alles handmatig in te stellen en kan er video worden vastgelegd met een resolutie van 1920x1080 pixels met 60, 50, 30, 25 of 24fps. In de praktijk wisten de camera's van Fujifilm nooit echt te overtuigen wat filmkwaliteit betreft. De videobestanden hadden veel last van effecten zoals moiré. Dat probleem lijkt Fujifilm met de X-Pro2 opgelost te hebben; filmbeelden ogen op het eerste gezicht scherper, zonder storende patronen.
De hardware in de camera is zelfs in staat om 4k-video vast te leggen. Dat bevestigde Fujifilm tijdens de presentatie aan de Nederlandse pers. Fujifilm heeft er echter voor gekozen om die functie nog niet te activeren. Waarschijnlijk zien we een 4k-filmfunctie voor het eerst in de opvolger van de X-T1, die mogelijk rond de Photokina-fotobeurs in september wordt aangekondigd. Voorlopig is dat echter een aanname; officieel doet de fabrikant er nog geen uitspraken over.
Voorlopige conclusie
/i/2000948247.jpeg?f=imagenormal)
Fujifilm heeft in vier jaar tijd weinig veranderd aan het concept van de X-Pro1. Dat is niet gek, aangezien de systeemcamera dankzij zijn hybride zoeker nog altijd een uniek toestel is. De X-Pro2 is op alle fronten een flinke verbetering van het eerste model. De behuizing en bediening zijn verfijnd, de menustructuur is een stuk overzichtelijker geworden en de elektronische zoeker toont een scherper beeld. Een van de belangrijkste toevoegingen is de 'elektronische meetzoeker'-stand, die voor het eerst in de X100T beschikbaar kwam. Met deze combinatie van optisch en elektronisch beeld krijg je een fotografie-ervaring die in de buurt komt van fotograferen met een echte meetzoeker, zoals met een Leica.
Het is bovendien de eerste Fujifilm-camera die gebruikmaakt van een 24-megapixelsensor. De sensor laat een uitstekende eerste indruk achter, dankzij de zeer goede ruisprestaties. Ook is de kleurverwerking, zoals we van Fujifilm-camera's gewend zijn, erg fraai en biedt de sensor een nieuw en veelbelovend autofocussysteem met maar liefst 273 scherpstelpunten. Waarschijnlijk gaan we deze X-Trans III-chip ook terugzien in toekomstige camera's van het merk.
Een sterk punt van Fujifilm is het objectievenaanbod. Voor de X-vatting zijn tal van objectieven beschikbaar, waaronder diverse compacte en lichtsterke primes. Dergelijke objectieven lenen zich goed voor reportage- en straatfotografie, genres waarin de X-Pro2 zich uitstekend thuis voelt.
De X-Pro2 is geen camera voor de massa. Met een adviesprijs van 1799 euro voor enkel de behuizing is het een van de duurste aps-c-camera's van dit moment. Voor datzelfde bedrag zijn er ook enkele fullframe-camera's te koop, zoals de Sony A7 II, die dezelfde adviesprijs heeft en inmiddels voor een paar honderd euro minder verkrijgbaar is. De X-Pro2 zal het, met zijn kleinere aps-c-sensor, in een labtest op het gebied van ruisprestaties en dynamisch bereik waarschijnlijk afleggen tegen een fullframe-sensor. Toch zijn er voor liefhebbers van handmatige bediening en de bijzondere zoekertechniek genoeg valide argumenten om voor de Fujifilm-camera te kiezen. Daarmee weet Fujifilm de X-Pro2 van de concurrentie te onderscheiden.