Inleiding
Virtual Reality lijkt, na enkele mislukte pogingen in de jaren negentig, aan een wederopstanding te zijn begonnen. Verschillende bedrijven, zoals Oculus, Sony en Samsung werken hard aan virtual reality-brillen die gebruikers moet onderdompelen in een realistische virtuele wereld waarin ze kunnen rondkijken door simpelweg hun hoofd te bewegen. De nadruk ligt tot nu toe op toepassingen rondom gaming, of in ieder geval omgevingen die door een computer gerenderd worden.
De start-up Jaunt wil daar verandering in brengen. Het bedrijf, mede geleid door de Nederlandse Java-pionier Arthur van Hoff, werkt aan een geavanceerd camerasysteem dat beelden kan opnemen in 3d in 360 graden, zodat mensen een moment naderhand met een vr-bril kunnen herbeleven. Tweakers sprak hem vorig jaar al toen hij nog geen details over het project kon geven, maar nu Facebook Oculus heeft overgenomen is de aandacht voor het bedrijf groot, vooral sinds vorige week, toen Jaunt aankondigde twintig miljoen euro opgehaald te hebben bij investeerders.
Tweakers ging langs bij Jaunts kantoor in Palo Alto, in het hart van Silicon Valley, om meer te weten te komen over de technologie waar het aan werkt en om het natuurlijk zelf te ervaren.

Chief Technology Officer van Jaunt: Arthur van Hoff
Content is het doel, de camera het middel
Jaunt richt zich op wat het bedrijf 'cinematic vr' noemt en het doel van de onderneming is om vr 'beyond gaming' te brengen. Daar is echter heel wat voor nodig, legt de oprichter en cto uit. "Je hebt gekalibreerde panoptic-camera's nodig, speciale algoritmes om een naadloos panoramisch beeld te vormen van de afzonderlijke beelden, 3d-audio, postproductietools en viewer-apps voor verschillende platforms."
Centraal onderdeel is het camerasysteem. Na enkele prototypes van onder andere Lego, kwam Jaunt uit op een bolvormig ontwerp op basis van veertien GoPro's. Die nemen rondom stereoscopische 3d-beelden op in 1080p op 60fps, waardoor in feite een 1,2-terapixelcamerasysteem ontstaat. Beelden worden geschoten in mp4, maar na samenvoegen en postproductie opgeslagen in een eigen formaat van Jaunt.
Probleem is volgens Van Hoff dat de camera's in het huidige systeem te heet worden en als er een enkele camera uitvalt, wordt het hele systeem onbruikbaar. Jaunt werkt daarom aan een nieuw systeem waarbij de GoPro's passief gekoeld worden. Dat nieuwe model moet ook optimalisaties op het gebied van framesync en het voorkomen van rolling shutter bieden. Voor het ontwikkelen van de camerasystemen is de man aangetrokken die bij Apple verantwoordelijk was voor de iPhone-camera's. "We zijn geen camerabedrijf", benadrukt Van Hoff echter. "Ons product is content en daarom moeten we camera’s maken."
Daarnaast speelt geluid een belangrijke rol. De audio wordt opgenomen met microfoons op basis van de surroundtechnologie AmbiSonic en de weergave kan zich bij koptelefoons aanpassen aan de positie van de gebruikers dankzij hrtf's voor ruimtelijk horen. Daarnaast werkt Jaunt samen met Dolby aan ondersteuning van Atmos.
Het moeilijkste is volgens Van Hoff om alles aan elkaar te knopen om er een geheel van te maken. "Beelden moeten naadloos op elkaar aansluiten. Verschillen in kleuren en belichting moeten gladgestreken worden en lens distortion moet opgeheven worden." Voor de uiteindelijke weergave wil Jaunt ondersteuning bieden aan de grote vr-namen, zoals de Oculus Rift en Sony's Morpheus, maar ook mobiele toepassingen zoals Googles Cardboard en tablets worden ondersteund, net als weergave in de browser via WebGL.
/i/2000540464.jpeg?f=imagenormal)
Volgens Van Hoff gaat cinematic vr diverse markten op hun kop zetten. "Denk aan muziek; je kunt straks het podium op bij Rihanna of in de studio aanwezig zijn als ze haar nieuwe album opneemt. Of neem sport; je kunt op de eerste rij zitten bij een wedstrijd van de Lakers." Daarnaast moet de vr-weergave nieuws objectiever maken, omdat kijkers bij bijvoorbeeld betogingen kunnen kiezen of ze naar de politie kijken, naar de omstanders of naar de demonstranten, in plaats van dat ze een beperkte selectie van de beelden getoond krijgen. Ook ziet Van Hoff mogelijkheden voor de reisbranche en voor educatieve doeleinden.
Onze eerste ervaringen
"Ik kan het wel uitleggen, maar je moet het ervaren en dan snap je het zo", aldus Van Hoff. In het bescheiden kantoor in Palo Alto heeft Jaunt een demonstratieruimte ingericht, waar Tweakers de mogelijkheid kreeg de cinematische virtuele werkelijkheid te ervaren. De beelden werden getoond op een Oculus Rift, terwijl twee Genelec 5.1-surroundsystemen de audio voortbrachten. We werden geadviseerd te gaan zitten en voor het rondkijken op de stoel te draaien.
De demo begon rustig met een skater die op een halfpipe van de ene kant naar de andere ging. De eerste reactie is om de skater met je blik te volgen, maar na dat even gedaan te hebben, ontdek je dat er veel meer te zien is en ga je rondkijken. Bij de tweede video stonden we op een uitkijkpunt dat uitzicht gaf op de Golden Gate Bridge. Hiermee werd duidelijk wat Van Hoff bedoelt met de mogelijkheden voor de reisbranche; het was alsof je echt op dat uitkijkpunt stond, alleen de wind ontbrak. Doordat je om je heen kunt kijken, krijg je een veel betere indruk van een reisbestemming, alsof je er even echt bent.
Ook was er een video van een bokswedstrijd, waarbij je dicht bij de ring staat, maar om je heen ook de reacties van het publiek goed kunt zien. Volgens Van Hoff is er veel interesse vanuit de sportbranche, die met cinematic vr grote aantallen mensen virtueel een sportevenement kan laten bijwonen, vanaf de beste plek. De mogelijkheden met films werden getoond met behulp van een horrorachtige film, waarin gangenstelsels te zien waren waarin mensen door monsterlijke wezens werden meegesleurd. Hoewel het om een clip met slecht acteerwerk en gebrekkige special effects ging, bleef je bij dit onderdeel om je heen kijken om maar niks te missen van wat er allemaal gebeurt. Desondanks vindt er nog steeds van alles achter je rug plaats en wil je het liefst de video nog eens zien. Hollywood zou films voor vr-brillen mede hierom zien als een van de toekomstige mogelijkheden om de rap dalende verkoop van schijfjes te compenseren. Wie video's meer dan eens wil bekijken, zou bereid zijn meer te betalen.
Ten slotte waren er twee muziekvideo's: een met een klein strijkorkest met klassieke muziek en een die is opgenomen van achter een springende dj op een festivalpodium. Bij deze voorbeelden kwam het belang van goed geluid naar boven. Het waren de indrukwekkendste video's en het potentieel voor concertregistraties lijkt groot.
Opvallend was hoe natuurlijk het aanvoelde om bij panoramische 360-gradenvideo om je heen te kunnen kijken; naar video kijken op een 2d-vlak leek na afloop heel primitief. Minder dan bij games heb je bij video de neiging te letten op wat niet echt is en je neemt als toeschouwer alles nadrukkelijker op. Er was ook een sterke drang om de demo nog eens te doorlopen om alles te kunnen zien wat in eerste instantie gemist werd.
Nadelen waren er ook, maar die betroffen vooral de Oculus Rift. Erg prettig zit de bril nog niet en de resolutie is relatief laag. De Oculus Developer Kit 2 heeft weliswaar een resolutie van 960x1080 pixels per oog, maar omdat je zo dicht met je ogen op de schermen zit, zie je nog steeds de pixels, wat afbreuk doet aan het gevoel 'er echt bij te zijn'. Volgens Van Hoff moet dat met een nieuwe versie opgelost worden, waarbij hij waarschijnlijk doelt op de vr-bril met uhd-scherm, die de ceo van Oculus Rift in het vooruitzicht heeft gesteld. Een hele film bekijken lijkt vermoeiend en bij beelden met veel schokkerige bewegingen wordt je misselijk. Dat alles is Jaunt niet aan te rekenen, maar kan wel een obstakel vormen voor de adoptie van vr.
Dat vr-brillen en gaming hand in hand gaan, is wel duidelijk, maar Jaunt toont aan dat ook video een grote rol kan gaan spelen. Het bedrijf zelf denkt dat gaming in eerste instantie de drijfveer voor vr blijft en dat instructievideo's, actieclips en andere korte video's eerst vooral via Jaunt geleverd zullen worden. De start-up krijgt echter al massaal verzoeken van allerlei organisaties om te kunnen filmen en onder andere een concert van Paul McCartney, de WWII-film The Mission en optredens op het Electric Daisy Carnival zijn al voor vr-brillen vastgelegd.
Mocht virtual reality doorbreken, en de kans daarop is groot nu grootmachten als Facebook, Google, Sony en Samsung zich erop gestort hebben, dan lijkt Jaunt goede papieren te hebben om een belangrijke speler te worden voor video op de vr-platforms. De kwaliteit van de video's is indrukwekkend en Jaunt heeft een goede basis gelegd voor de hele pijplijn van opnames en verwerking van de beelden. Een store waar consumenten video's kunnen downloaden ontbreekt nog, maar die gaat er wel komen, zegt Van Hoff.