Nederland heeft per direct een downloadverbod, zo maakte het kabinet donderdagmiddag bekend. Hoe kan het kabinet dat zomaar besluiten? En wat betekent dit voor downloaders van films, muziek en e-books? Een aantal vragen en antwoorden op een rij.
Het Europese Hof heeft geoordeeld dat Nederland het downloaden van materiaal uit 'illegale bron' niet mag toestaan. Nederland beschouwde het kopiëren van een cd of dvd hetzelfde als het downloaden van een film van een torrentsite, maar volgens het Europese Hof is er wel degelijk een verschil.
Wat verandert er precies?
Het was in Nederland altijd toegestaan om voor eigen gebruik audiovisueel materiaal te downloaden uit 'illegale bronnen'. Dat mag nu niet meer. Een auteursrechtelijk beschermd werk komt uit illegale bron als het zonder toestemming van de auteursrechthebbende is verspreid, bijvoorbeeld via een torrentsite of nieuwsgroepen. Voor het downloaden van software verandert er niks; uit illegale bron mocht dat al niet. Hetzelfde geldt voor uploaden.
Krijgen we nu Amerikaanse toestanden, met downloaders die worden veroordeeld tot hoge schadevergoedingen?
De vraag is wat er voor Nederlandse downloaders verandert. Het Openbaar Ministerie gaat downloaders in ieder geval niet vervolgen; dat gebeurt alleen bij commerciële auteursrechtinbreuken. Het is aan organisaties als Stichting Brein om downloaders aan te pakken en Brein heeft al aangegeven dat ze dat niet zal doen. In plaats daarvan richt Brein zich op sites die illegaal materiaal aanbieden.
Desondanks kan een boze auteursrechthebbende je wel aanklagen als je zijn e-book, serie, film of album illegaal downloadt. Amerikaanse toestanden zullen we echter niet krijgen. Amerikaanse rechters leggen soms punitive damages op: schadevergoedingen die ook een afschrikwekkende werking hebben en niet alleen bedoeld zijn om de schade te vergoeden. Nederland kent die niet. Downloaders hebben dus waarschijnlijk niet veel te vrezen.
Hoe kan het downloadverbod per direct in werking treden?
Het kabinet heeft bekendgemaakt dat het downloadverbod per direct werkt. Dat is geen beslissing van het kabinet zelf, het komt door de uitspraak van het Europese Hof, dat heeft besloten dat bestaande wetgeving anders moet worden uitgelegd. Tot nu toe oordeelden het kabinet en rechtbanken altijd dat op basis van de Nederlandse auteurswet 'illegaal downloaden' is toegestaan.
Het Europese Hof oordeelt anders. Uitspraken van het Europese Hof zijn bindend en gaan bovendien boven die van nationale rechtbanken, zodat in de toekomst alle rechters ervan uitgaan dat Nederland een downloadverbod heeft. Er is dus niet zozeer een downloadverbod ingevoerd, het is meer dat het Europese Hof heeft bepaald dat er een downloadverbod ís.
Waarom bemoeit het Europese Hof zich met onze downloadwetgeving?
De Nederlandse auteurswet is gebaseerd op Europese wetgeving, waaraan Nederland heeft meegewerkt. Het Europese Hof bestaat onder meer om ervoor te zorgen dat Europese wetgeving in verschillende lidstaten op dezelfde manier wordt uitgelegd. Anders zou het ook weinig zin hebben om überhaupt Europese wetgeving in te voeren.
In dit geval boog het Europese Hof zich over downloaden in een rechtszaak die onder meer door Sony en Philips werd aangespannen. Zij waren het niet eens met de hoogte van de thuiskopieheffing. Voor de hoogte van de thuiskopieheffing is het downloadverbod van belang.
Wat hebben de thuiskopieheffing en het downloadverbod met elkaar te maken?
Nederland zag het downloaden van materiaal uit illegale bron als een thuiskopie. De thuiskopie is bedoeld voor het maken van - de naam suggereert het al - auteursrechtelijk beschermde werken voor eigen gebruik. De thuiskopieheffing is bedoeld om de inkomsten die auteursrechthebbenden door de thuiskopie mislopen, te compenseren. Het Europese Hof oordeelde echter dat downloaden helemaal geen thuiskopie is.
Dat betekent ook dat de thuiskopieheffing waarschijnlijk omlaag gaat. Daarvoor hoeft geen wet te worden gewijzigd. Deze zomer wordt duidelijk hoe hoog de nieuwe thuiskopieheffingen zullen zijn.
Kan de thuiskopieheffing niet gewoon worden verhoogd om downloaden toch toe te staan?
Nee, het Europese Hof vindt dat niet eerlijk voor mensen die niet downloaden. De hoogte van de thuiskopieheffing zou dan omhoog moeten, wat 'aanzienlijke extra kosten' zou betekenen, ook voor mensen die braaf betalen.