Inleiding
Het is nog niet zo lang geleden dat Samsung-laptops in Nederland een zeldzaamheid waren. Tot 2008 verkocht het bedrijf geen enkele laptop op de Nederlandse markt. In de loop der jaren begon de Koreaanse fabrikant steeds meer laptops te verkopen, van goedkoop tot duur.
Ondanks de successen die er na de introductie van het merk zijn geweest, zoals de populaire NC10-netbook, heeft Samsung besloten het laptopaanbod drastisch in te perken. De allergoedkoopste laptop, Samsungs Chromebook, mag blijven, net als de dure Ativ Book 9-serie. Alles wat daartussen valt, verdwijnt echter. Wie een Samsung-apparaat van een euro of 500 zoekt, kan voor een Android-tablet kiezen of bij de concurrentie gaan kijken.
Dat Samsung de goedkope laptops laat voor wat ze zijn, betekent niet dat het bedrijf de duurdere laptops een stille dood wil laten sterven, integendeel. Op de CES kondigde het bedrijf de Ativ Book 9 2014 edition aan, terwijl onlangs ook een derde variant aan de Ativ Book 9 Lite-serie werd toegevoegd.
In die nieuwste Ativ Book 9 Lite is de AMD-processor vervangen door een Intel-variant. Met een prijs van 849 euro wordt de versie met Intel-processor de duurste uitvoering van de goedkope laptops. De goedkoopste Book 9 Lite met AMD-processor hebben we in september al getest en toen kwamen we tot de conclusie dat de laptop snel aanvoelt, dankzij de vlotte ssd, maar dat de AMD Temash-apu snelheid tekortkwam, en ook een beter scherm was geen overbodige luxe geweest.
De Book 9 Lite met Intel-processor krijgt een Core i3-4020Y-processor mee en lijkt, op het Intel-stickertje na, als twee druppels water op de andere modellen uit de serie. We stelden de Intel-processor op de proef, en keken of dit nu de hardwaresamenstelling is die de eerste Book 9 Lite eigenlijk had moeten hebben en of die nieuwe hardware ook 150 euro aan toegevoegde waarde vertegenwoordigt.
Uiterlijk en indruk
De Ativ Book 9 Lite heeft uiterlijk veel weg van dure ultrabooks, zoals Samsungs eigen Ativ Book 9 Plus. De prijs is met 850 euro een stuk lager dan die van de meeste ultrabooks en dat blijkt ook uit de gebruikte materialen. In plaats van een metalen behuizing, zoals bij de Book 9 Plus, heeft de Book 9 Lite een behuizing die volledig uit plastic is vervaardigd.
/i/1393499845.jpeg?f=imagenormal)
In september reviewden we al een Ativ Book 9 Lite met een Samsung Quadcore-processor. Die Quadcore-processor bleek uiteindelijk gewoon een AMD A6-1450-soc te zijn, die door Samsung zelf was omgedoopt tot Quadcore. We hebben de oude en de nieuwe Book 9 Lite voor de gelegenheid nog eens naast elkaar gehouden en kwamen tot de conclusie dat het uiterlijk, het toetsenbord en de touchpad onveranderd zijn.
/i/1393499841.jpeg?f=imagenormal)
Dat betekent dat het toetsenbord ook bij deze Book 9 Lite vrij goed is en een goede aanslag en voldoende feedback en travel levert. De lichte toetsen kunnen wat goedkoop aanvoelen, maar hebben als voordeel dat ze niet helemaal glad zijn, maar licht geribbeld, waardoor je vingers niet van de toetsen afglijden tijdens het tikken.
De beide muistoetsen zijn onder de touchpad verwerkt en werken zoals bij veel van dit soort touchpads met een licht klikje. Het voordeel van de touchpad is het vrij grote formaat, waardor multitouch-bewegingen makkelijk gemaakt kunnen worden. Bovendien ligt de touchpad hoog in de behuizing, waardoor veegbewegingen vanaf de linker-, rechter- en bovenkant in Windows 8 goed werken. Tot slot geeft Samsungs uitgebreide configuratiepaneel de mogelijkheid om de touchpad in te stellen zoals je zelf wil.
Aansluitingen
De aansluitingen op de Book 9 Lite zijn zoals we van Samsung gewend zijn, met veel verloopstukjes. Om de behuizing zo compact mogelijk te houden zijn alleen de twee usb-aansluitingen full-size.
/i/1393499840.jpeg?f=imagenormal)
De gigabit-ethernetaansluiting werkt via een bijgeleverd verloopkabeltje. Digitale beeldschermen kunnen worden verbonden met behulp van een micro-hdmi-aansluiting, terwijl voor analoge beeldschermen een propriëtair Samsung-verloopje voor d-sub aangeschaft moet worden. Dat verloopje past op verschillende Samsung-laptops, maar kost wel een euro of veertig en had wat ons betreft gewoon bijgeleverd mogen worden. Een sd-kaartlezer tot slot is ook aanwezig en met een verend klepje verstopt aan de linkerkant van de behuizing.
Synthetische benchmarks
De verschillen tussen de beide Book 9 Lites blijven beperkt tot de interne hardware. Daar treffen we in plaats van de A6-1450-soc een Intel Haswell-processor aan. De Haswell-processor moet sneller zijn dan de Temash-apu, die eigenlijk voornamelijk voor tablets en goedkope laptops bedoeld is en in onze vorige review het grootste minpunt van de laptop vormde.
| Samsung NP910S3G | Samsung NP905S3G |
Processor |
Intel Core i3-4020Y |
Samsung Quadcore (AMD A6-1450) |
Cores/threads |
2/4 |
4/4 |
Klokfrequentie (turbo) |
1,5GHz |
1,0GHz (1,4GHz) |
Gpu |
Intel HD 4200 |
AMD HD8250 |
Werkgeheugen |
4GB ddr3-1600 |
4GB ddr3-1066 |
Opslag |
Liteon LMT-128M6M |
Samsung MZMTD128HAFV |
WiFi |
Atheros AR9565 |
Atheros AR9565 |
Schermpaneel |
13,3", tn, 1366x768 pixels |
13,3", tn, 1366x768 pixels |
Besturingssysteem |
Windows 8.1 |
Windows 8.1 |
Naast een andere processor en de daarmee samenhangende gpu blijken er nog wat andere verschillen te zitten tussen de beide systemen. Het werkgeheugen van de AMD-laptop is bijvoorbeeld lager geklokt dan dat van het Intel-systeem en werkt door een beperking van de geheugencontroller in singlechannel, waar het Intel-systeem het geheugen in dualchannel kan aanspreken. Ook de ssd's verschillen, maar het is niet zeker of ze verschillend presteren. Met behulp van onze vaste reeks benchmarks hebben we gekeken of Samsung de grootste bottleneck van de Book 9 Lite heeft kunnen wegnemen.
Cinebench
De eerste test die we draaiden is de Multi-test van Cinebench, waarbij alle threads van de processor gebruikt worden om een afbeelding te renderen. Opvallend is dat de Pentium-processor, die gebaseerd is op de Bay Trail-architectuur, het beter doet dan de i3-cpu in de nieuwe Book 9 Lite. De oorzaak moet gezocht worden in de vier cores van de Bay Trail-processor, terwijl de i3 het met twee cores en hyperthreading moet doen. Per core moet de i3-processor sneller zijn dan de Bay Trail-cpu. Ondanks zijn vier 'echte' cores heeft de quadcore in de eerste Book 9 Lite het nakijken.
Dat blijkt ook uit de Cinebench Single-test, waarin dezelfde afbeelding met één core gerenderd wordt. De i3-processor blijkt sneller dan de Pentium, en al helemaal sneller dan de Temash-apu van de eerder geteste Book 9 Lite.
Ook op grafisch gebied is de HD 4200-gpu wat sneller dan de Bay Trail-processor en de AMD-gpu uit de goedkopere Ativ Book 9 Lite, al is gamen op de laptop nog steeds geen goed idee.
PCMark 8
Voor de simulatie van dagelijks gebruik draaien we PCMark 8, dat een aantal tests uitvoert en vervolgens een score toekent aan de snelheid waarmee dat gebeurt.
De AMD-processor doet het in PCMark relatief goed en krijgt een hogere score dan de Bay Trail-processor in de Yoga 2. Dat komt vermoedelijk doordat PCMark vrij veel nadruk legt op OpenCL-bewerkingen, waar AMD-gpu's goed in zijn. De Core i3-processor blijkt weer een stuk hoger te scoren dan de AMD-cpu en doet het opmerkelijk genoeg ook beter dan de Core i3-4010U, die voorzien is van een krachtigere gpu.
AS SSD
Behalve met de processor en het werkgeheugen verschillen de beide laptops ook wat ssd betreft. We draaiden op beide systemen AS-SSD om te zien of er verschil in snelheid is.
Uit de benchmarks blijkt dat de schrijfsnelheid van de Samsung-ssd in het AMD-systeem behoorlijk achterblijft bij die van het Intel-systeem. Om te testen of de sata-controller of de ssd zelf daarvan de oorzaak is, hingen we beide ssd's in een testsysteem en draaiden we de benchmarks opnieuw, maar ook in die testopstelling bleef de Samsung-ssd in het AMD-systeem achter bij de LiteOn-ssd die we in het Intel-systeem aantroffen.
Praktijktests: Adobe, Handbrake, Multipar
De Book 9 Lite met Intel-processor lijkt op een ultrabook en met de Core i3-processor lijkt het systeem ook wat snelheid betreft in de buurt te komen van ultrabooks. In onze praktijkbenchmarks vergelijken we het systeem daarom ook met 'echte' ultrabooks.
In Photoshop bewerkten we een foto met behulp van een vaststaande action. Daaruit bleek meteen een groot verschil met de AMD-processor; de i3 is behoorlijk veel sneller.
Ook in Lightroom blijkt de i3-processor niet de snelste in vergelijking met de ultrabook-processors, maar tegenover de Pentium Bay Trail-processor en de apu in de goedkope Book 9 Lite is het verschil aanzienlijk. Dat leidt er ook meteen toe dat simpele fotobewerkingen op de i3-processor wel met een acceptabele snelheid verlopen, terwijl dat op het AMD-systeem onwerkbaar langzaam gaat.
In Handbrake scoort de dualcore-processor lager dan de Pentium-processor. Dat komt waarschijnlijk doordat Handbrake alle beschikbare cores vol aan het werk kan zetten en de Pentium-processor heeft er nu eenmaal twee meer dan de i3. Ondanks de vier kernen blijft de AMD-quadcore weer achter.
Voor Multipar geldt hetzelfde als voor Handbrake; meer cores leveren meer snelheid op. Alleen de quadcore van AMD weet de Intel-processor niet bij te benen.
Scherm: corrigeerbare tegenvaller
Het scherm van de Ativ Book 9 Lite is niet het sterkste punt van de laptop. Het tn-scherm heeft een resolutie van 1366x768 pixels en dat is gewoon te laag voor een laptop van 850 euro. Het enige positieve dat we op voorhand kunnen bedenken, is dat het een mat scherm is. Het feit dat we met een tn-paneel te maken hebben, stemt echter pessimistisch over de kijkhoeken en de kleurweergave.
De maximale schermhelderheid is met 260cd/m² niet geweldig. Het is binnenshuis geen onwerkbaar lage waarde, maar we hadden graag wat meer speling gehad. Buiten werken op de laptop is in elk geval geen goed idee. De Ativ Book 9 Lite met AMD-processor blijkt het overigens nog iets slechter te doen. Samsung heeft in onze beide reviewsamples wel hetzelfde paneel gebruikt, maar in de schermkwaliteit van de Book 9 Lite-serie blijkt dus nog wat variatie te zitten.
De lage schermhelderheid levert helaas geen lage zwartwaarde op, waardoor de contrastverhouding met 325:1 ook maar matig uitvalt. Het paneel in onze Intel-variant bleek opnieuw een wat betere contrastverhouding te hebben dan de AMD-variant, die slechts 214:1 doet, maar het is in geen van beide gevallen om over naar huis te schrijven.
Kijkhoeken
De kijkhoeken van het tn-paneel zijn vrij slecht, een eigenschap die tn-panelen eigen is. We hebben de horizontale en de verticale kijkhoeken gefotografeerd.
Verticale kijkhoeken
Horizontale kijkhoeken
Met de horizontale kijkhoeken kunnen we nog leven; pas bij een hoek van 45 graden beginnen de kleuren te inverteren, maar een dergelijke kijkhoek zal in de praktijk nauwelijks voorkomen. De verticale kijkhoeken zijn echter dramatisch en al vanaf een kijkhoek van 15 graden loopt de kleurverzadiging sterk terug.
Kleurweergave

Naast helderheid en contrast hebben we met behulp van een colorimeter gemeten hoeveel de kleuren afwijken van de rec.709-specificatie. Ook die meting lijkt op voorhand niet positief uit te vallen voor de Book 9 Lite. Als je het scherm naast een ander beeldscherm houdt, is direct zichtbaar dat de blauwe kleur in het beeld overheerst, wat duidt op een hoge kleurtemperatuur. Gelukkig levert Samsung eigen software mee om de weergavekleur met behulp van vijf profielen zelf aan te passen.
Profiel 'lezen' (links) en 'geen effect'
Standaard staat de laptop ingesteld op het 'Standaard'-profiel, maar er kan ook voor 'Geen effect' gekozen worden. Uit de meting blijkt dat het vermoeden van de hoge kleurtemperatuur klopt; als er geen kleurprofiel is ingesteld, komt de gemiddelde kleurtemperatuur op meer dan 12.000 kelvin uit. Het 'lezen'-profiel benadert de ideale instelling het beste, hoewel de afwijking van de grijswaarden met 10,2ΔE alsnog erg hoog is, maar niet ongewoon voor een tn-paneel.
Profiel 'lezen' (links) en 'geen effect'
Bij het meten van de primaire kleuren is nog eens goed te zien hoe ver wit en grijs richting blauw neigen als de instelling op 'geen effect' staat. Het 'lezen'-profiel levert opnieuw de laagste kleurafwijking op, die met 8,83ΔE alsnog aanzienlijk is.
Er valt op zich dus wel met dit scherm te werken, maar dat is vooral dankzij het matte paneel en dan is het niet aan te raden om buitenshuis te werken. De resultaten van de metingen vielen helaas allemaal tegen. De maximale helderheid is laag, net als de contrastverhouding, en ook de kijkhoeken zijn zoals je ze verwacht van een tn-paneel. Aan de kleurreproductie valt nog wat te rommelen, waardoor de gemiddelde kleurtemperatuur in ieder geval aardig in de richting van de ideale waarde komt. Al met al had het scherm niet misstaan op een laptop van een euro of 500, maar op een laptop van 850 euro hadden we wel wat beters verwacht, bijvoorbeeld een hogere resolutie of een ips-paneel.
Accuduur en warmteproductie
Samsung rust de Intel- en de AMD-variant van de Ativ Book 9 Lite uit met dezelfde accu. We hebben de helderheid van beide beeldschermen op 180cd/m² gezet en onze browsetest en filmtest uitgevoerd om te kijken welk systeem zuiniger is.
Daarbij ontlopen de systemen elkaar nauwelijks als we kijken naar tdp's. De Intel-processor heeft met 11,5 watt een lagere tdp dan de 15 watt die de AMD-soc maximaal kan verstoken. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat de chipset bij het AMD-systeem geïntegreerd is in de soc, terwijl de Lynx Point-chipset van de Haswell-processor ook nog eens 2,7 watt kan verstoken.
In de browsetest gebruiken we Internet Explorer om een vaste reeks websites te bezoeken. De test moet dagelijks gebruik simuleren en daarom hebben we ook scrolling in de pagina's ingebouwd. Het Intel-systeem blijkt het efficiëntst met energie om te springen en blijft bijna een uur langer draaien dan het AMD-systeem.
Ook in de videotest, waarbij we een 1080p-aflevering van Band of Brothers afdraaiden, deed de Book 9 Lite met Intel-processor het beter dan zijn AMD-broertje. De toegevoegde waarde van het Intel-systeem zit 'm dus niet alleen in extra snelheid, maar ook in een langere accuduur.
Warmtebeelden en geluidsdruk
Tot slot hebben we de beide laptops nog eens flink aan het werk gezet met Prime95, terwijl we de verspreiding van de warmte vastlegden met onze warmtecamera.

Ativ Book 9 Lite Intel (links) en AMD
Uit de beelden blijkt dat de koeling bij beide systemen even goed zijn werk doet. De laptop warmt nauwelijks op, vooral bij de polssteunen en touchpad komt de temperatuur nauwelijks boven die van de omgeving uit. Het toetsenbord wordt iets warmer, maar van een gemiddelde temperatuur van iets meer dan dertig graden Celsius liggen we niet wakker.
Geluidsdruk load - 20cm |
Systeem | Geluidsdruk in dB(A) |
Samsung Ativ Book 9 Lite - AMD |
******
31,5 |
Samsung Ativ Book 9 Lite - Intel |
**********
33,8 |
De geluidsproductie onder volledige belasting ligt bij het Intel-systeem wel wat hoger dan bij het AMD-systeem. Met waarden van 31,5db(A) en 33,8db(A) is die echter ook niet erg hoog. Tijdens normaal gebruik draait de ventilator overigens meestal niet en produceren de laptops dus geen geluid.
Fotogalerij en specificaties
Merk en uitvoering |
|
Categorie |
Laptops |
Merk |
Samsung |
Serie |
ATIV Book 9 |
Uitvoering |
Samsung ATIV Book 9 Lite NP910S3G |
Afbeeldingen |
:fill(white)/i/1371753359.jpeg?f=thumblarge) |
Prijs en beoordeling |
|
CPU en moederbord |
|
Processor |
Intel Core i3 4020Y |
Snelheid |
1,5GHz |
Geheugen |
|
Geheugengrootte |
4GB |
Geheugentype |
DDR3 (SODIMM) |
Opslag |
|
Hardeschijftype |
Solid State Disk |
Opslagcapaciteit |
128GB |
Aantal SSD |
1 |
Scherm en videokaart |
|
Schermdiagonaal |
13,3" |
Schermresolutie |
1366x768 (WXGA Wide) |
Backlight |
Led: Edge-lit |
Videochip |
Intel HD Graphics |
Interfaces |
|
Video uit |
Micro-HDMI, Mini-VGA |
Verbinding (USB/FW) |
USB 2.0, USB 3.0 |
Verbinding (Ethernet) |
Ethernet 1Gbps |
Verbinding (wlan) |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
Verbinding (Bluetooth) |
Bluetooth 4.0 |
Overige specificaties |
|
Laptoptype |
Ultrabook |
Multitouch-touchpad |
Ja |
Laptop-extra's |
Cardreader, Webcam |
Besturingssysteem |
Windows 8.1 |
Accucapaciteit (Wh) |
30Wh |
Kleuren |
Zwart |
Taal |
|
Indeling |
Qwerty |
Taal |
US Internationaal |
Afmetingen en gewicht |
|
Hoogte |
16,9mm |
Lengte |
224mm |
Breedte |
324mm |
Gewicht |
1,44kg |
Meer informatie |
|
Prijzen |
|
Alternatieven
Met de Ativ Book 9 Lite heeft Samsung een vrij unieke laptop gebouwd. Voor 850 euro krijg je een laptop die veel wegheeft van een ultrabook en dankzij de ssd ook rap aanvoelt. De processor en het scherm zijn dan weer niet des ultrabooks en verklaren ook de lagere prijs. De concurrentie heeft ook afwegingen moeten maken om voor prijzen van 700 tot 950 euro compacte laptops te bouwen.
De 13"-Vaio Pro krijgt net als de Book 9 Lite een i3-processor, 4GB geheugen en een 128GB ssd mee. Het prijsverschil zit 'm vooral in het scherm, dat in het geval van de Sony een ips-paneel met een resolutie van 1920x1080 pixels betreft. Het gewicht van de Sony is bovendien lager en de accu gaat langer mee. Een nadeel vormen de kijkhoeken van het glimmende touchscreen, want die zijn vrij beperkt.
Sony Vaio Pro 13 Review: flexibele lichtgewicht
HP heeft in de TouchSmart 14, anders dan Samsung in de Ativ Book 9 Lite, een snelle processor gecombineerd met trage opslag. De Core i7 4500U-cpu heeft de beschikking over 8GB werkgeheugen en er is een HD8670M-videokaart aanwezig. De 750GB opslag is helaas mechanisch en de schermresolutie van het touchscreen houdt met 1366x768 pixels niet over.
Lenovo's L440 is een stuk dikker dan de Ativ Book 9 Lite, maar levert voor een vergelijkbare prijs een Core i5-4200M-processor en een schermresolutie van 1600x900 pixels. Een ssd is niet aanwezig en het gewicht ligt met 2,3 kilogram bijna een kilo boven dat van de Ativ Book 9 Lite.
Voor bijna 100 euro minder dan de Ativ Book 9 Lite levert Asus de Vivobook S300. De Core i5-processor is sneller, maar nog wel van de Ivy Bridge-generatie. Er zijn 4GB werkgeheugen en 500GB opslag aanwezig. De schermresolutie van het touchscreen is net als bij de Samsung-laptop 1366x768 pixels.
Conclusie
Een halfjaar na de eerste Ativ Book 9 Lite is Samsung gekomen met de Book 9 Lite NP910. Oftewel: hetzelfde systeem als dat van een halfjaar geleden, maar dan met een Intel-processor. Tijdens het testen bekroop ons het gevoel dat dit de Ativ Book 9 Lite was die Samsung eigenlijk in september had willen uitbrengen. De laptop voelt namelijk een stuk gebalanceerder aan. Doordat de snelle ssd gecombineerd wordt met een relatief snelle processor, gaat niet alleen het starten van programma's, maar ook het daadwerkelijk draaien van software soepel. Daarbij is niet alleen de snelheid erop vooruitgegaan, maar ook de accuduur, met bijna een uur.
Samsung heeft dus het eerste minpunt van de originele Ativ Book 9 Lite, de processor, met deze nieuwe uitvoering weggenomen. Het tweede minpunt, het scherm, blijft helaas staan. Samsung heeft namelijk nog steeds een slecht paneel met een lage resolutie gemonteerd, maar de prijs is wel met 150 euro omhooggegaan naar 850 euro. In de goedkopere Book 9 Lite vonden we het scherm al een tegenvaller, maar voor een laptop met deze prijs verwachten we op z'n minst een resolutie van 1600x900 pixels of een ips-paneel en liefst natuurlijk beide. Toegegeven, voor 850 euro is er geen laptop te vinden die zowel dun als snel is en ook nog eens over een goed scherm beschikt, maar ook in zijn soort is het tn-paneel slecht.
Had de upgrade naar de Intel-processor voor hetzelfde geld gekund, dan was de nieuwe Book 9 Lite een schot in de roos geweest. Nu heeft de meerprijs van 150 euro tot gevolg dat de laptop zich in een heel ander prijssegment bevindt en voor 850 euro verwachten we meer van een laptop dan dit systeem kan bieden. Helaas, want ons grootste kritiekpunt bij de eerste Book 9 Lite is met de snellere processor wél verholpen.
Pluspunten
-
Relatief snelle Intel-processor
-
Accuduur is erop vooruitgegaan
-
Snelle ssd
Minpunten
-
Slecht scherm
-
Relatief duur
Eindoordeel