Inleiding
Inleiding: derde generatie ultrabooks
In 2011 kwam Intel met een concept om snelle en dunne laptops te bouwen. Intel noemde die laptops 'ultrabooks' en sinds juni 2013 zijn we toe aan de derde generatie. De aftrap voor die derde generatie ultrabooks werd gegeven door de Haswell-processor, die ten opzichte van zijn voorganger, Ivy Bridge, sneller en vooral zuiniger moet zijn.
Sony was er met de Vaio Pro als een van de eerste fabrikanten bij om een ultrabook met de nieuwe processor aan te bieden. Meteen in juni kwam het bedrijf met de Sony Vaio Pro, een high-end laptop met indrukwekkende specificaties. Het 13,3"-model weegt 1060 gram, is 17 millimeter dik en moet toch een accuduur van zeven uur hebben.
We leenden van Sony de Vaio Pro met een Core i5- en de variant met een Core i7-processor, en keken wat de toegevoegde waarde van die snellere processor is. Daarnaast vergeleken we de Vaio Pro met ultrabooks die we eerder hebben getest en keken we of Sony de Vaio Pro goed doordacht heeft, of dat de ultrabook te snel op de markt is gebracht.
Uiterlijk: dun, licht en... flexibel
Sony heeft met de Vaio Pro een ultrabook gebouwd die tegen de huidige trend in lijkt te gaan. In plaats van een behuizing van aluminium of magnesium, zoals Apples MacBooks, Asus' Zenbook Prime en Samsungs 9-serie, heeft de Vaio Pro een behuizing die voornamelijk uit plastic en koolstofvezel bestaat. De polssteunen rondom de touchpad hebben een metalen laagje meegekregen en verder is het plastic wat de klok slaat. Dat merk je; de eerste paar keer dat je de utlrabook optilt, verbaast het gewicht, dat dankzij het gebruik van licht plastic en koolstofvezel op 1060 gram is gehouden.
/i/1384355514.jpeg?f=imagenormal)
Dat lage gewicht kent een prijs, namelijk minder stevigheid of om precies te zijn, meer flexibiliteit. De behuizing van de Vaio Pro buigt mee en dat voel je bij het tikken met een stevige toetsaanslag. Ook op andere plekken op de laptop, bijvoorbeeld aan de zijkanten of boven de F8-toets geeft de behuizing behoorlijk mee als je er druk op zet. Of dat een voor- of een nadeel is, is moeilijk te zeggen. De laptop geeft het gevoel wel tegen een stootje te kunnen en Sony benadrukt dat de laptop verstevigd is met honingraatstructuren en daardoor 'dun maar niet slap' is. Het is in ieder geval even wennen om te werken op een 'meebewegende' laptop.
Toetsenbord en touchpad
Het toetsenbord met vlakke toetsen op de Vaio Pro tikt verrassend lekker weg voor een ultrabook. Er is net als bij andere dunne laptops weinig travel aanwezig, maar de toetsen laten zich soepel aanslaan en geven duidelijke feedback. Gebruikers met een stevige aanslag voelen de hele laptop meebewegen en daarbij worden de trillingen ook aan het scherm doorgegeven.
/i/1384355505.jpeg?f=imagenormal)
Onder het toetsenbord zit de grote plastic touchpad, die licht verzonken is in de behuizing. De touchpad is afkomstig van Synaptics en redelijk stroef afgewerkt. Daardoor gaan vooral de multitouch-bewegingen wat hakkeliger dan bij ultrabooks die voorzien zijn van een glazen touchpad. De muistoetsen zijn verborgen onder het hele oppervlak van de touchpad, waardoor op de hele linkerhelft van de touchpad een linkermuisklik gegeven kan worden en op de rechterhelft een rechtermuisklik.
Aansluitingen
De Vaio Pro 13 is voorzien van de gebruikelijke ultrabookaansluitingen, die allemaal aan de rechterkant van de laptop zitten. Er zijn twee usb 3.0-poorten, waarvan een ook bij een uitgeschakelde laptop nog stroom levert om bijvoorbeeld smartphones op te laden. Een sd-kaartlezer en een hdmi-aansluiting treffen we op de meeste ultrabooks ook aan. De ingang voor een jack-plug combineert een hoofdtelefoon- en een microfoonaansluiting.
/i/1384355509.jpeg?f=imagenormal)
De linkerzijde van de Vaio Pro biedt alleen een aansluiting voor de oplader. Het ledje dat zich daarnaast bevindt, brandt oranje tijdens het laden en gaat uit bij een volle accu.
/i/1384524019.jpeg?f=imagenormal)
De oplader van de Vaio Pro heeft een handigheidje, want er is een usb-poort ingebouwd. Die kan gebruikt worden om smartphones mee te laden of om het bijgeleverde access point van stroom te voorzien. De access point kan handig zijn voor gebruik onderweg, om bijvoorbeeld in een hotelkamer snel een draadloos netwerkje op te zetten. Daarnaast levert Sony een verloopkabeltje van hdmi naar d-sub mee, wat weer handig is om oude beeldschermen of beamers aan te sluiten.
Hardware en synthetische benchmarks
Sony leverde ons twee 13"-Vaio Pro's, een versie met een Core i5- en een met een i7-processor. De Core i7-variant is hoger geklokt en heeft 4MB in plaats van 3MB cachegeheugen, voor een meerprijs van ongeveer 250 euro. Voor dat geld wordt de laptop ook voorzien van Windows 8 Pro.
| Sony svP1321M2EB | Sony svP1321X9EB |
Processor |
Intel Core i5-4200U |
Intel Core i7-4500U |
Klokfrequentie (turbo 2 cores/1 core) |
1,6GHz (2,3 / 2,6GHz) |
1,8GHz (2,7 / 3,0GHz) |
Gpu |
Intel HD 4400 |
Intel HD 4400 |
Werkgeheugen |
4GB 1600MHz ddr3 |
4GB 1600MHz ddr3 |
Opslag |
Toshiba THNSNH128G8NT |
Toshiba THNSNH128G8NT |
Schermpaneel |
13,3", ips, 1920x1080 pixels |
13,3", ips, 1920x1080 pixels |
Cinebench
We hebben uiteraard de gebruikelijke benchmarks op de twee systemen losgelaten en meteen bij de eerste tests van Cinebench kwamen we op gekke resultaten uit, die lager uitvielen dan eerder geteste ultrabooks. De oorzaak vonden we in de Vaio Control Center-software, waarin we het 'uitvoering'-profiel moesten activeren. De software beloofde 'optimale prestaties voor een continue zware belasting'. Die optimale prestaties bleken tijdens Cinebench echter tegen te vallen.
De turbofunctie van de processors had tot gevolg dat de kloksnelheid omhoogging, maar dat duurde niet lang. Blijkbaar kan de koeling de volle processorbelasting niet gedurende de hele Cinebench-test aan en dat leidt ertoe dat de processors zichzelf terugklokken. Het model met Core i7 startte de Cinebench-multitest met twee cores op 2,7GHz en eindigde op 2,3GHz. Het Core i5-model had minder last van de warmteproblemen, maar klokte zichzelf na verloop van tijd eveneens terug.
Cinebench 11.5 - Multi |
Systeemnaam | Processor | in Punten, hoger is beter |
Asus UX31A |
Core i7-3517U |
*******
2,78 |
Dell XPS 12 |
Core i7-3517U |
*******
2,78 |
HP EliteBook Revolve 810 G1 |
Core i5-3437U |
*******
2,67 |
Sony Vaio Pro 13 - i7 |
Core i7-4500U |
*******
2,66 |
Samsung Ativ Book 9 Plus |
Core i5-4200U |
******
2,50 |
Sony Vaio Duo 13 |
Core i5-4200U |
******
2,50 |
Sony Vaio Pro 13 - i5 |
Core i5-4200U |
******
2,45 |
Air 13 2013 |
Core i5-4250U |
******
2,45 |
Acer Aspire S7 |
Core i5-3317U |
******
2,41 |
Sony Vaio Duo 11' |
Core i5-3317U |
******
2,38 |
Cinebench 11.5 - Single |
Systeemnaam | Processor | in Punten, hoger is beter |
Sony Vaio Pro 13 - i7 |
Core i7-4500U |
*******
1,33 |
Dell XPS 12 |
Core i7-3517U |
******
1,23 |
Asus UX31A |
Core i7-3517U |
******
1,22 |
HP EliteBook Revolve 810 G1 |
Core i5-3437U |
******
1,19 |
Sony Vaio Pro 13 - i5 |
Core i5-4200U |
******
1,16 |
Samsung Ativ Book 9 Plus |
Core i5-4200U |
******
1,15 |
Sony Vaio Duo 13 |
Core i5-4200U |
******
1,15 |
Air 13 2013 |
Core i5-4250U |
******
1,11 |
Sony Vaio Duo 11' |
Core i5-3317U |
******
1,07 |
Acer Aspire S7 |
Core i5-3317U |
******
1,06 |
In de multitest vallen de scores dus tegen. De Vaio Pro met i7-processor verwacht je op basis van de specificaties boven aan het lijstje en de i5-processor zou ook beter kunnen scoren. In de singlecore-test hebben de processors minder last van warmteproblemen en daar lijken de scores wel te kloppen.
Cinebench 11.5 - OpenGL |
Systeemnaam | GPU | framerate in fps, hoger is beter |
Air 13 2013 |
Intel HD 5000 |
*******
24,3 |
Sony Vaio Pro 13 - i7 |
Intel HD 4400 |
******
19,9 |
Sony Vaio Pro 13 - i5 |
Intel HD 4400 |
*****
18,1 |
Sony Vaio Duo 13 |
Intel HD 4400 |
*****
16,9 |
Asus UX31A |
Intel HD 4000 |
*****
16,4 |
Samsung Ativ Book 9 Plus |
Intel HD 4400 |
*****
16,1 |
Sony Vaio Duo 11' |
Intel HD 4000 |
*****
15,7 |
Acer Aspire S7 |
Intel HD 4000 |
****
15,1 |
Dell XPS 12 |
Intel HD 4000 |
****
14,8 |
HP EliteBook Revolve 810 G1 |
Intel HD 4000 |
****
13,0 |
Verrassend genoeg doen de beide Vaio Pro's het juist weer goed in de OpenGL-test. We draaiden de tests herhaaldelijk en kwamen iedere keer op bovenstaande resultaten uit.
PCMark 8
In PCMark 8 draaien we de Work-test, waarin de gpu met behulp van OpenCL kan meehelpen om de score op te drijven. De resultaten zijn in lijn met de scores in Cinebench.
Praktijktests: Adobe, Handbrake en Multipar
Synthetische benchmarks als Cinebench en PCMark geven een goede indicatie van de snelheid van de laptops, maar we gebruiken daarnaast onze eigen praktijktests.
In Photoshop CS6 voeren we een reeks vaste bewerkingen uit op een foto, zoals verscherpen, vergroten en verkleinen. Tot slot passen we een radial blur toe, die de meeste processorkracht kost. De Vaio met Core i7-processor is daarin, uiteraard, de snelste. De processor wordt tijdens de test vol belast, maar wordt niet zo warm dat de turbosnelheid verlaagd wordt.
In Adobe Lightroom meten we hoe lang het duurt om een vaste reeks van 24 foto's te exporteren. De Ivy Brdige- en Haswell-processors laten niet veel onderlinge verschillen zien in prestaties. Ook het verschil tussen de Core i7- en de Core i5-processor is niet enorm en bedraagt ongeveer tien procent.
Handbrake en Multipar
Naast de tests met Adobe-software converteren we een filmfragment met Handbrake en repareren we een rar-archief met Multipar.
Het mkv-filmfragment wordt in Handbrake geconverteerd met de 'iPad'-preset en dat levert bovenstaande resultaten op. Hoe sneller hoe beter en de Vaio Pro met Core i7-processor is de snelste. Het verschil met de langzamere i5-variant is net als in Lightroom een procent of tien.
Multipar gebruiken we om een groot rar-archief dat beschadigd is te repareren. Het mag geen verrassing heten dat de Core i7-processors in deze test weer de snelste zijn. De oude Ivy Bridge-processors komen goed uit deze test, hoewel de verschillen met de Haswell-processors alsnog klein zijn.
Scherm: goed, met matige kijkhoeken
Zoals het ultrabooks betaamt beschikken de Vaio Pro's over een touchscreen, in dit geval met een resolutie van 1920x1080 pixels. De Vaio Pro's doen nog niet mee aan de race om de hoogste pixeldichtheid, die we zien bij ultrabooks van Asus en Acer, met 2560x1440 pixels, en Samsung en Lenovo, met 3200x1800 pixels. Vooralsnog zijn we met full hd op 13,3" prima tevreden, zeker als daarmee de prijs van de ultrabook binnen de perken gehouden wordt.
/i/1384355511.jpeg?f=imagenormal)
Backlight bleeding boven en onder aan het scherm
Kijkhoeken, helderheid en contrast
Het 13,3" ips-paneel in de Vaio Pro kwam ons bekend voor. De Vaio Duo 13, een ultrabook convertible van Sony, heeft hetzelfde scherm. Helaas waren onze ervaringen met dat scherm niet erg goed, vooral vanwege een flinke dosis backlight bleeding en slechte verticale kijkhoeken. Die slechte verticale kijkhoeken zijn ook aanwezig op de Vaio Pro. Het is van belang om loodrecht op het scherm te kijken, want dan ziet het beeld er het beste uit. Bij een kleine kanteling, en dat hoeft maar 15° te zijn, valt er een 'grijze waas' over het scherm. Die is het duidelijkst te zien bij een witte achtergrond en komt waarschijnlijk doordat het scherm niet gelamineerd is.
:fill(white)/i/1384530259.jpeg?f=thumb)
Verticale kijkhoeken
:fill(white)/i/1384606437.jpeg?f=thumb)
Verticale kijkhoeken
:fill(white)/i/1384606409.jpeg?f=thumb)
Horizontale kijkhoeken
Het voordeel van de Vaio Pro ten opzichte van de Vaio Duo is dat het scherm te kantelen is, waardoor je voor de slechte kijkhoek kunt corrigeren, wat in de praktijk regelmatig zal voorkomen. De horizontale kijkhoeken hebben eveneens last van de 'grijze waas', maar het probleem is daar minder hinderlijk, omdat je over het algemeen recht voor je laptop zit.
Over de helderheid van het scherm en de contrastverhouding hebben we een stuk minder te klagen dan over de kijkhoeken. Zit je eenmaal recht voor het scherm, dan zijn helderheid en contrastverhouding prima. De maximale helderheid van ons model met Core i5-processor is wat hoger dan die van het model met Core i7, terwijl de zwartwaarde wat lager ligt. Zodoende komt de Core i5-laptop op een hogere contrastverhouding uit. De lagere contrastverhouding van het Core i7-model valt ten opzichte van de concurrentie overigens ook niet tegen.
Kleurfout en -temperatuur
Bij de meeste laptopschermen die we tegenkomen is de kleurbalans aan de koele kant. Blauw is vaak te nadrukkelijk aanwezig, waardoor de kleurtemperatuur naar de koude kant doorslaat. Bij de Vaio Pro's is blauw juist te weinig aanwezig, waardoor de kleurtemperatuur rond de 5900 kelvin uitkomt, een stuk lager dan de ideale 6504 kelvin.
De gemiddelde kleurfout is in orde; de afwijking valt lager uit dan bij concurrerende ultrabooks, zoals de Ativ Book 9 Plus en Microsofts ultrabooktablet Surface Pro 2.
Accuduur en warmteontwikkeling
Sony gaf een goede accutijd op voor de laptop, van zeven tot acht uur, en wij lieten onze beide accutests draaien om te kijken hoe lang de twee Vaio's het op één acculading volhouden. Daarbij verwachtten we een gelijke score voor beide laptops. De accucapaciteit is namelijk dezelfde, de software is dezelfde en ook de tdp van de processor is dezelfde.
In de browsetest doen de beide Vaio's het goed. De Core i5-variant blijft bijna acht uur werken en de Vaio Pro met Core i7 gaat daar nog eens flink overheen.
Ook in de videotest gaat de Core i7-variant langer mee op één acculading. Het verschil kan enigszins verklaard worden doordat de Core i7 sneller is dan de i5-processor, waardoor die bij belasting zijn berekeningen sneller heeft uitgevoerd dan zijn langzamere broertje en daardoor weer sneller terug naar de zuinige idle-modus kan. Toch vinden we een verschil van meer dan tien procent wel groot om zo te worden verklaard. Binnenkort rollen we een nieuwe browsetest uit, die zwaarder en betrouwbaarder zal zijn dan de huidige test, en dan zullen we de beide Vaio's hertesten.
Warmtebeelden
Voor een zuinigere energiemodus kiezen gaat ten koste van de prestaties
Doordat de buitenkant van de Vaio Pro grotendeels van plastic is gemaakt, wordt warmte slecht geleid, wat een koele behuizing oplevert. We draaiden een kwartier Furmark voor het uitvoeren van de metingen en daarbij warmden touchpad en polssteunen nauwelijks op, terwijl de rest van de laptop plaatselijk wel warm werd. Op de warmtebeelden is duidelijk te zien dat de processor zich bij de toetsen 5 en 6 bevindt. De warmte van de cpu wordt met behulp van een heatpipe en een ventilator overgebracht naar de linkerkant, van de laptop en vervolgens ter hoogte van caps lock de behuizing uitgeblazen. Daarbij produceert de ventilator een flinke dosis geluid. Die geluidsproductie is te verlagen door in het Vaio Control Center voor een zuinigere energiemodus te kiezen, maar dat gaat ten koste van de prestaties.
De laptop warmt dus niet gelijkmatig op, maar dat is geen groot probleem, want veel warmte wordt er niet ontwikkeld. De maximale temperatuur van de buitenkant van de behuizing komt neer op 42°C. Die geringe warmteontwikkeling wordt veroorzaakt doordat de processor bij volle belasting vrij snel terugklokt, wat de prestaties van de laptop niet ten goede komt, maar de temperatuur wel.
Het warmtebeeld van de onderkant van de laptop is ongeveer hetzelfde als dat van de bovenkant, een ongelijke warmteverdeling, maar geen extreme temperaturen. De maximaal gemeten temperatuur aan de onderkant ligt met 48°C wel iets hoger dan die aan de bovenkant.
Fotogalerij en specificaties
Alternatieven
De Vaio Pro is er in verschillende uitvoeringen. Naast de in deze review besproken Core i5- en Core i7-variant is er ook een met een Core i3-processor. Door iets in te leveren op processorkracht daalt de prijs meteen met 200 euro ten opzichte van het Core i5-model.
Met 1300 gram is de Acer Aspire S7 zwaarder dan de Vaio Pro en de prijs ligt ook wat hoger bij dezelfde Core i5-processor. De meerprijs is goed voor een hogere schermresolutie, van 2560x1440 pixels, en een raid 0-opstelling van de twee 64GB-ssd's.
De derdegeneratie-Zenbook van Asus is ondertussen verkrijgbaar vanaf 1270 euro. De specificaties komen overeen met die van de goedkopere Vaio Pro met Core i5-processor, maar de prijs is hoger. De meerprijs resulteert in een grotere accu in de Zenbook. Daarnaast is de kenmerkende buitenkant voorzien van een laag Gorilla Glass.
Lenovo gebruikt de Haswell-processor voorlopig mondjesmaat en in ultrabooks is dat het geval in de Thinkpad Yoga. De Yoga beschikt over een 360 graden draaibaar scherm. De overige specificaties komen overeen met die van het Core i5-model van de Vaio Pro, en ook de prijs ligt daarbij in de buurt.
Voor wie de 1060 gram van de 13"-Vaio Pro toch nog te zwaar vindt, verkoopt Sony ook de 11"-variant van de Vaio Pro. Het gewicht is 870 gram en de overige specificaties zijn gelijk aan die van zijn grote broer. Op dit moment is de Vaio Pro 11 alleen in Sony's onlinewinkel te bestellen.
Conclusie
Sony heeft met de Vaio Pro een ultrabook gebouwd waarvan vooral het geringe gewicht en de 'flexibele' behuizing ons bij blijven. Het gewicht is zo laag dat het ons de eerste paar keer dat we de laptop optilden bleef verbazen. De Vaio Pro is bovendien goed uitgerust. Er wordt een handige mobiele access point bijgeleverd, waarmee snel een draadloos netwerkje opgezet kan worden. Daarnaast kunnen oude beamers en beeldschermen met een d-sub-aansluiting aangesloten worden dankzij het meegeleverde verloopkabeltje. Andere ultrabooks hebben daar vaak geen mogelijkheid voor of alleen tegen bijbetaling.
Daarnaast is de accuduur goed. We zullen nog een hertest doen, omdat we het verschil tussen de Core i5- en Core i7-versie niet goed kunnen verklaren, maar ook als we de laagst gemeten waarden erbij pakken zijn we dik tevreden met zes en een half uur tijdens de videotest en ruim acht uur in onze browsetest. Met de snelheid van de geteste ultrabooks zit het ook wel goed, al zal de processor bij een continue belasting zijn turbosnelheid niet kunnen vasthouden.
Had Sony een beter scherm op de Vaio Pro gezet, dan waren we tevreden geweest
Het grootste nadeel aan de Vaio Pro is het beeldscherm. De kijkhoeken maken het werken ermee hinderlijk, doordat er al gauw een grijze waas over het beeld valt als je niet loodrecht op het scherm kijkt. Daarnaast kan de koeling luidruchtig zijn, zeker als de laptop in 'uitvoering'-modus staat, waarbij de hoogste prestaties behaald worden. De Vaio Pro kan ook heel stil zijn, maar dan moet er ingeleverd worden op snelheid. Dan wordt de processor teruggeklokt om de warmteproductie binnen de perken te houden.
/i/1384355506.jpeg?f=imagenormal)
We hebben natuurlijk niet één, maar twee versies van de Vaio Pro getest, een met Core i5- en een met Core i7-processor. Is het voordeel van de i7 het prijsverschil van 250 euro waard? Voor de meeste mensen waarschijnlijk niet. Het prestatievoordeel voor het i7-model is aanwezig, maar komt steeds op een procent of tien neer en is daarmee niet enorm. Daarnaast levert Sony Windows 8 Pro mee, wat in zakelijke omgevingen een noodzaak kan zijn, maar voor de meeste thuisgebruikers niet veel verschil maakt. Met een prijs van 1350 euro is de snelste Vaio Pro significant duurder dan de versie met i5, die wel scherp geprijsd is en een van de goedkopere ultrabooks is met een Haswell-processor.
Had Sony een beter, gelamineerd scherm op de Vaio Pro gezet, dan waren we dik tevreden geweest over deze ultrabook. Nu is dat toch het grootste minpunt. Voor zijn prijs is het Core i5-model echter een interessante ultrabook, die vooral dankzij het gewicht bijzonder makkelijk is mee te nemen.