Zes Ivy Bridge-moederborden vergeleken

Introductie: het Maho Bay-platform

Tegelijk met de Ivy Bridge-processors heeft Intel ook de Series 7-chipset uitgebracht. Deze zogeheten Panther Point-chipset vormt samen met de derde generatie Core-processors het nieuwe Maho Bay-desktopplatform. Inmiddels hebben diverse fabrikanten bijbehorende moederborden uitgebracht en Tweakers.net testte een zestal moederborden op basis van de Z77 Express-chipset.

Over het algemeen zijn de verschillen tussen moederborden met dezelfde chipset vrij klein. Vroeger slaagden sommige fabrikanten er nog wel eens in om hun moederbord een procent of tien sneller te maken dan de concurrentie, maar de laatste jaren zijn de verschillen vaak gering. In deze review kijken we dan ook niet alleen naar enkele benchmarks, maar ook naar de layout van de borden en de meegeleverde accessoires.

Enkele gemeenschappelijke features

Fabrikanten hebben natuurlijk wel de vrijheid om bepaalde functionaliteit van de Z77-chipset niet te implementeren of te ondersteunen, maar er is ook een aantal features die door alle moederborden worden gedeeld.

Een van die features is de nieuwe versie van Virtu, het systeem om een losse videokaart te combineren met de in de processor geïntegreerde gpu. De twee gpu's kunnen op twee manieren gecombineerd worden. In de d-modus is de losse videokaart de primaire kaart en wordt de igp alleen gebruikt voor specifieke taken, zoals het coderen van video.

In de interessantere i-modus is de igp de primaire gpu en wordt de losse videokaart alleen ingeschakeld als een applicatie daarom vraagt. Met software kunnen profielen worden gedefinieerd om het in- en uitschakelen van de losse videokaart te beheren. Deze modus is met name bedoeld energie te besparen.

Een feature die al met de Cougar Point- of Series 6-chipsets werd geïntroduceerd, is Intels Smart Response Technology. Dat is een systeem om een kleine ssd te gebruiken om de prestaties van een conventionele harde schijf op te krikken. Op de desktopmarkt is deze functionaliteit niet erg populair geworden, maar sommige laptopfabrikanten passen het systeem wel toe.

Een belangrijke nieuwe feature van de Z77-chipset in combinatie met Ivy Bridge-processors is de ondersteuning voor pci-express 3.0. Er zijn nog maar weinig videokaarten die de dubbele bandbreedte van 32GB/s kunnen benutten, maar het platform is hiermee in elk geval op de toekomst voorbereid.

Net als de Series 6-chipsets heeft Panther Point standaard vier sata-300- en twee sata-600-poorten. Wel nieuw is de ondersteuning voor vier usb 3.0-poorten, naast een maximum van tien usb 2.0-poorten. Hoeveel daarvan daadwerkelijk op de moederborden zijn geïmplementeerd verschilt wel van fabrikant tot fabrikant. Uiteraard kunnen moederbordmakers er ook voor kiezen om de aantallen sata- en usb-poorten op te krikken met extra controllers, zoals die van Marvell en Asmedia.

ASRock Z77 Extreme4

ASRock levert zijn Z77 Extreme 4-moederbord met een vrij bescheiden accessoire-pakket. Het atx-bord wordt vergezeld door een quick installation-gidsje en een dikke handleiding in twaalf talen, maar een Nederlandse uitleg ontbreekt. In de doos vinden we verder nog de driver- en software-cd, een mager tweetal sata-kabels, een sli-brug en een i/o-shield.

Het pcb, de geheugenslots en de pci- en pci-express-slots zijn allemaal zwart, net als de heatsinks en de meeste headers en aansluitingen. Alleen de vier sata-600-poorten - waarvan er twee door een extra controller worden aangestuurd - zijn grijs. De condensators zijn daarentegen goudgeel.

Er zijn twee x16-slots met voldoende onderlinge ruimte om ook lompe videokaarten in sli of crossfire te draaien. Het eerste slot is elektrisch als x16-slot uitgevoerd, het tweede slot is eigenlijk een x8-slot. Verder zijn er twee pci-slots voor oudere hardware en twee pci-e x1-slots. Een enkele header voor usb 3.0-poorten in het frontpanel van de behuizing is naast de 24pins voedingsaansluiting te vinden; drie headers voor usb 2.0-poorten zijn naast de uitbreidingsslots aangebracht.

Op het i/o-paneel zitten vier usb 3.0-poorten; twee daarvan worden aangestuurd door een Asmedia 1042-controller. Verder zien we hier een Broadcom-gigabitnetwerkpoort en de audio-poorten, inclusief optische uitgang. De Z77 Extreme 4 heeft een vga-, een dvi-d- en een hdmi-uitgang, maar een displayport-uitgang ontbreekt.

ASRock claimt dat het de concurrentie met zijn 555-technologie op drie vlakken kan aftroeven. De XFast Lan-functie zou met behulp van prioritering voor betere netwerkprestaties moeten zorgen. Deze qos-variant zou vooral nuttig zijn bij het spelen van games. De XFast Ram-functie maakt bij 32bits besturingssystemen een ram-disk van eventueel ongebruikt geheugen. Deze feature is onderdeel van ASRocks Extreme Tuning Utility-overkloktool. Ten slotte kan de overdrachtssnelheid van de usb 2.0- en 3.0-poorten wat worden verbeterd.

Asus P8Z77-V Pro

Asus levert bij zijn P8Z77-V Pro wat meer accessoires dan ASRock. Zo zijn er twee sata-300- en twee sata-600-kabels, en een losse bracket voor twee usb 2.0-poorten en een esata-aansluiting. Verder zien we een i/o-shield, een sli-brug en Asus' Q-connector, waarmee de frontpanel-stekkers eenvoudig kunnen worden aangesloten. Er is wel wat minder papier: er is maar één handleiding, die natuurlijk vergezeld gaat van een installatieschijfje.

Een echt onderscheidende accessoire is de wifi-adapter, die op een header kan worden gestoken. Asus levert ook nog een antenne mee om de signaalontvangst te verbeteren.

Op het moederbord zijn twee pci-e x1- en twee pci-slots aanwezig. Er zijn drie x16-slots, waarvan de eerste ook elektrisch als x16-slot is uitgevoerd. Als er twee videokaarten worden gebruikt, hebben ze beide 8 lanes tot hun beschikking.

Het derde x16-slot is in feite een x1-slot, maar deelt extra lanes met andere componenten van de chipset. Als een pci-e x1-slot, een paar usb-poorten en esata worden uitgeschakeld, kan deze maximaal als x4-slot worden gebruikt.

Asus gebruikt eveneens Asmedia-controllers om het aantal usb 3.0-poorten te verhogen: er zijn er in totaal acht. De helft daarvan zit in het i/o-shield, voor de andere vier zijn headers op het moederbord te vinden. Daarnaast levert nog een Asmedia-controller twee extra sata-600-poorten, voor een totaal van vier, en ook de vier sata-300-poorten ontbreken niet. Het i/o-paneel is voorzien van vier video-uitgangen, waaronder een displayport-uitgang. Verder zien we aan de achterkant nog analoge en digitale audio-pooorten, twee usb 2.0-poorten en een gigabitnetwerkpoort.

Als extra's biedt Asus' Z77-bord onder meer uitgebreide controle over aangesloten ventilators met Fan Xpert 2 en heeft het bedrijf net als Asrock een netwerkoptimalisatie-techniek, die het Network iControl noemt. Een prettige feature is de Flasback-techniek: hierbij is het voldoende om een voeding aan te sluiten om de uefi-chip te updaten.

De meegeleverde wifi-adapter kan gebruikt worden voor Wi-Fi Go, dat onder meer geschikt is om mediabestanden via dlna te delen. Ook kan de software gebruikt worden voor remote-desktoptoegang, de pc kan met een tablet of een smartphone worden bestuurd, en de tablet- of telefooncamera kan zelfs gebruikt worden om een pc met gebaren te bedienen.

Biostar TZ77XE4

Voor Nederlandstaligen is de doos van Biostars TZ77XE4 een aparte verschijning: het bord maakt deel uit van de T-serie en is geschikt voor overklokken, en dus is er prominent 'Toverclocker' op de verpakking gedrukt. In de doos zit het bord, een schijfje met software, een handleiding, een i/o-shield en vier sata-kabels met een klittenband-kabelbinder. Biostar levert zowel een sli- als een crossfire-adapter mee; meer accessoires zijn er niet.

Het in zwart gestoken bord heeft drie x16-slots, maar wederom is alleen het eerste slot daadwerkelijk als x16-slot te gebruiken. Het tweede slot ondersteunt maximaal x8-snelheden en het derde slot komt niet verder dan x1. Een fysiek x1-slot is ook aanwezig, net als twee pci-slots.

Het bord telt vier usb 3.0-poorten, het maximale aantal dat door de Z77-chipset ondersteund wordt. Twee ervan zitten op het i/o-paneel, de overige twee zijn als header vlakbij het derde x16-slot te vinden. De twee sata-600- en vier sata-300-poorten van de chipset hebben gezelschap gekregen van twee sata-600-poorten die door een Asmedia-controller worden aangestuurd. Een tweede Asmedia-controller zorgt voor de esata-aansluiting op het i/o-shield, maar om die te gebruiken moet wel een reguliere sata-300-aansluiting worden uitgeschakeld.

Het Biostar-bord ondersteunt onder meer 'Smart Overclocking' en 'Smart Overvoltage'. Met Biostars TOverclocker-software kunnen deze functies vanuit Windows worden aangestuurd, waarbij het geheugen, de cpu, spanningen en ventilatorsnelheden kunnen worden ingesteld. Voor een overklokbord zijn er wel wat weinig fan-headers: we tellen maar twee driepins aansluitingen.

Smart Overvoltage zou onder alle omstandigheden voor een stabiele spanningsvoorziening zorgen. Dat wordt onder meer mogelijk gemaakt doordat Biostar een digitale vrm gebruikt: in plaats van analoge componenten zorgt een Intersil-controller voor de aansturing van de dertien fases. Wie liever energie bespaart dan overklokt, kan gebruik maken van de Green Power Utility. Ten slotte ondersteunt het bord features als snelladen via usb-poorten en het gebruik van een smartphone als (media-)afstandsbediening.

Gigabyte Z77X-D3H

Ook de Gigabyte Z77X-D3H is weer overwegend zwart, met een paar blauwe accenten. De koeling van de vrm's bestaat uit slechts één heatsink, die met enigszins fragiele pushpins vastzit. De meegeleverde uitrusting bestaat uit een handleiding, een installatiegidsje, vier sata-kabels, een sli-brug en een i/o-shield.

Van de drie x16-slots van het bord is alleen het eerste slot ook elektrisch als x16 uitgevoerd, het tweede en derde slot zijn respectievelijk als x8- en x4-slots te gebruiken. Dat derde slot deelt, net als bij de Asus, de lanes van de chipset met andere componenten: bij Gigabyte moet gekozen worden tussen het derde x4-slot en de drie x1-slots. Gigabyte Z77X-D3H

Om de esata-poort op het i/o-shield te kunnen gebruiken moet een interne sata-300-poort worden opgegeven. Dan blijven er nog drie sata-300-poorten over, en daarnaast zijn er nog vier sata-600-poorten: twee die door de Z77-chipset worden aangestuurd en twee die door een Marvell-controller onder controle worden gehouden. De vier usb 3.0-poorten van de chipset kregen dankzij een Via-controller gezelschap van nog eens vier stuks. Er zijn zes usb 2.0-poorten. Gigabyte Z77X-D3H

Net als de andere Z77-moederborden ondersteunt het Gigabyte-bord Intels srt, maar uniek is het slot voor msata-ssd's. Op het bord zijn verder weinig onderscheidende features te vinden: powerbuttons en een post-led ontbreken. Op het i/o-shield zijn wel weer zes usb 3.0-poorten te vinden. Gigabyte Z77X-D3H

Ook Gigabyte heeft voor de D3H de volledig digitaal geregelde '3D Power'-spanningsvoorziening geïmplementeerd. Dat moet onder meer tegengaan dat de cpu bij plotselinge zware belasting een spanningsval - de zogeheten V_{droop -}te verwerken krijgt. Met software kunnen de diverse spanningen worden ingeregeld, wat uiteraard vooral handig is voor overklokkers.

Intel DZ77GA-70K

Intel-moederborden leken een aantal jaar geleden weinig meer dan prototypes met een uiterst karige featureset. De fabrikant richt zich tegenwoordige echter steeds nadrukkelijker op de consument, met steeds volwassener moederborden. Het nieuwste bord, de DZ77GA-70K, kan zich uiterlijk en functioneel meten met de moederborden van de traditionele fabrikanten in deze markt.

Tekenend voor de huidige koers van de ooit zo conservatieve witteboordenfabrikant Intel is het opvallende Skulltrail-logo, dat oplicht als het bord in bedrijf is. De rest van het bord is in het blauw en zwart aangekleed. Van de twee blauwe x16-slots is alleen het eerste als x16-slot bedraad, als beide slots worden gebruikt worden zijn er 8 lanes per stuk beschikbaar. De twee pci-slots, de twee x1-slots en het x4-slot zijn zwart. De vrm-heartsinks zijn, net als twee van de vier geheugenslots, weer blauw.

Intel DZ77GA-70K

Het bord telt negen sata-poorten. Vier sata-300-poorten en twee sata-600-poorten worden door de Z77-chipset geleverd; een esata-poort en twee extra sata-600-poorten worden verzorgd door 88SE9172-controllers van Marvell. De acht usb 3.0-poorten, een groepje van vier op het i/o-paneel en een groepje van vier headers, worden allemaal door de chipset aangestuurd - maar drie poorten van elk van beide groepen zijn via interne hubs aangesloten.

Intel-borden krijgen een steeds betere overklokreputatie. Op het bord zijn dan ook powerbuttons en een post-led aangebracht, en voor de koeling zijn vier pwm-fanheaders gemonteerd. Waar Intel wel wat bespaard heeft, zijn de heatsinks op de vrm's: die zijn met pushpins in plaats van met schroeven vastgezet. Ook erg zuinig is het ontbreken van dvi-, vga- en displayport-uitgangen: de koper moet het met een hdmi-plugje doen.

Ook Intel heeft high power-usb-poorten: twee usb 2.0-poorten kunnen extra stroom leveren om tablets of telefoons snel op te laden. Daarnaast levert Intel een externe bluetooth- en wifi-module mee, die op een usb-poort kan worden aangesloten. Verder vinden we in de doos een usb 3.0-adapter voor een 3,5"-drivebay, een sli-brug, een i/o-shield, twee sata-kabels en een mousepad.

MSI Z77A-GD65

Van MSI kregen we een Z77A-GD65-moederbord. Dit mainstreambord wordt nog opgevolgd door het high-end GD80-bord, maar de GD65-varianten van MSI zijn al jaren veel populairder.

Het atx-bord wordt geleverd met de gebruikelijke accessoires als een sli-brug, een i/o-shield en vier sata-kabels. Daarnaast levert MSI zijn M-connectors om frontpanel-kabels aan te sluiten en adapterkabels om her en der spanningen te kunnen uitlezen.

Ook bij het MSI-bord is het blauw en zwart wat de klok slaat. MSI bevestigt de heatsinks echter met schroeven, en heeft er als enige fabikant voor gekozen pci-slots achterwege te laten. Pci-express-slots zijn er volop: er zijn vier x1-slots en drie x16-slots, die als 16/0/0, 8/8/0 of 8/4/4 gebruikt kunnen worden. De 8/4/4-configuratie is alleen beschikbaar als er een Ivy Bridge-processor is geïnstalleerd.

Twee van de vier sata-600-poorten van het bord worden door de Z77-chipset geleverd; de andere twee worden door een Asmedia-controller aangestuurd. Daarnaast zijn er de vier sata-300-poorten van de chipset; een esata-poort is niet aanwezig. Ook de vier usb 3.0-poorten worden door de chipset beheerd, twee ervan zijn op het i/o-shield te vinden en voor twee stuks is er een interne headers. Verder zijn er vier usb 2.0-poorten op het i/o-shield en zes poorten via drie interne headers.

MSI heeft als enige fabrikant zowel een optische als een coaxiale audio-poorten gemonteerd. Ook hier vinden we weer drie video-uitgangen op het bord; alleen een displayport ontbreekt. Naast de V-Check Points waar de eerdergenoemde adapterkabeltjes op kunnen worden aangesloten, zijn er powerbuttons en MSI's OC Genie-knop op het moederbord aanwezig. Voor koeling zijn liefst vijf fan-headers aanwezig, waaronder drie vierpins-exemplaren.

MSI gaat prat op het gebruik van 'Military Class'-componenten, die de levensduur van het bord zouden verlengen. Ook de vaste en solid state-condensators en de DrMos-chips voor de spanningsvoorziening zouden daaraan bijdragen. Ook het MSI-bord is weer uitgerust met high power-usb-poorten voor het snel opladen van mobiele hardware, en tot slot heeft MSI het moederbord voorzien van het mini-besturingssysteem Winki.

Uefi: een opgevoerd bios

De bios'en in de moederborden zijn in alle gevallen vervangen door de opvolger uefi, ofwel de Unified Extensible Firmware Interface.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

ASRock heeft in zijn grafische uefi niet alleen de standaard bios-features opgenomen, maar er is ook een 'system browser' aanwezig: aan de hand van een afbeelding van het moederbord is te zien welke onderdelen in het bord zijn geprikt. Zo valt af te lezen welk geheugen is geplaatst en welke apparaten in usb-poorten zijn geprikt. De bios-achtige interface van de uefi laat zich ook prima met de muis bedienen; daarmee is het eenvoudig om bijvoorbeeld een overzichtje van de spanningen op te roepen.

De startpagina van Asus' uefi is zeer informatief. Temperaturen, de belangrijkste spanningen en ventilatorsnelheden zijn in grafieken zichtbaar. Informatie als de cpu-snelheid wordt in tekst weergegeven. De firmware biedt verder de Normal-, Power Saving- en Asus Optimal-profielen om het bord snel in te stellen. Geavanceerde opties zijn na een druk op F7 beschikbaar. Met het AI Tweaker-menu kunnen onder meer spanningen worden ingesteld; dat werkt wel een beetje onhandig, maar ook het overklokken kan automatisch door het bord worden uitgevoerd.

Biostar heeft een nogal ouderwets ogend uefi met weinig extraatjes. Met simpele iconen kan naar submenu's worden doorgeklikt, maar de muis werkt niet overal even logisch. Bij het scrollen kunnen bijvoorbeeld geen scrollbalkjes niet gebruikt worden, en in het O.N.E.-overklokmenu moet een flink eind gescrold worden om de spanningen voor de processor te kunnen instellen. Dat is knap tijdrovend. Wel aardig is de optie om in te stellen op welke 'pagina' de uefi start, maar een tooltje om de uefi te flashen ontbreekt dan weer.

Gigabyte had met de Series 6-borden nog wat problemen met de overstap van bios naar uefi, maar de uefi op Series 7-borden is al een stuk volwassener. Het standaardscherm lijkt wat op een ouderwets bios, maar met een druk op F3 wordt een 3d-interface opgeroepen. Door met de muis over onderdelen te bewegen, kunnen voor die onderdelen relevante instellingen ingezien en gewijzigd worden. Een balk onderin geeft toegang tot extra opties, maar voor de echt geavanceerde opties moet worden teruggevallen op het saaie standaardscherm.

Intel heeft zijn uefi visueel gelijkgetrokken aan de driversoftware voor de geïntegreerde videokaart. In een overzichtelijk scherm zijn de bootvolgorde, de processorsnelheid en andere belangrijke gegevens zichtbaar. De cpu, de gpu en het geheugen zijn met sliders eenvoudig over te klokken, en daarbij zijn extra opties maar een muisklik verwijderd. Er zijn nog veel meer instellingen die met een eenvoudige slider kunnen worden afgeregeld en Intel is ook de enige die realtime grafieken gebruikt voor de weergave van temperaturen, spanningen en ventilatorsnelheden.

MSI heeft in zijn Click Bios II drie standaard modi opgenomen: de Eco-, de Standard- en de OC Genie II-modus. Wie het bord liever met de hand afregelt, kan dat doen met de menu's Mainbord Settings, Overclocking Settings en Energy Saving Eco. Ook is er een browser aanwezig en achter het Tools-kopje gaan opties voor het flashen van de uefi schuil. Leuk is ook dat de opstartschijf gekozen kan worden door het relevante icoontje naar links te slepen.

Prestaties: kleine verschillen

Cinebench

Cinebench 11.5 - OpenGL
Systeemnaam	Framerate in fps, hoger is beter
Gigabyte Z77X-D3H	********* 81,6
Biostar TZ77XE4	******** 80,6
Asrock Z77 Extreme4	******** 79,1
Asus P8Z77-V Pro	******** 78,8
MSI Z77A-GD65	******** 77,6
Intel DZ77GA-70K	******** 77,1

Cinebench 11.5 - Single
Systeemnaam	Punten, hoger is beter
Gigabyte Z77X-D3H	********* 1,66
Asrock Z77 Extreme4	******** 1,65
Biostar TZ77XE4	******** 1,65
MSI Z77A-GD65	******** 1,65
Asus P8Z77-V Pro	******** 1,65
Intel DZ77GA-70K	******** 1,59

Cinebench 11.5 - Multi
Systeemnaam	Punten, hoger is beter
Gigabyte Z77X-D3H	********* 7,55
Asrock Z77 Extreme4	******** 7,51
Biostar TZ77XE4	******** 7,47
MSI Z77A-GD65	******** 7,47
Intel DZ77GA-70K	******** 7,41
Asus P8Z77-V Pro	******** 7,39

In de Cinebench-tests lijkt het bord van Intel het traagst, terwijl de Gigabyte nipt aan kop gaat. De onderlinge verschillen zijn echter gering, zoals verwacht. Het gemiddelde verschil tussen de beste en slechtste resultaten bedraagt net iets meer dan vier procent.

3DMark 11

3DMark 11 - P-Score
Systeemnaam	Punten, hoger is beter
Asrock Z77 Extreme4	********* 5283
Intel DZ77GA-70K	******** 5280
MSI Z77A-GD65	******** 5228
Asus P8Z77-V Pro	******** 5194
Gigabyte Z77X-D3H	******** 5171
Biostar TZ77XE4	******** 5157

3DMark 11 - Physics
Systeemnaam	Punten, hoger is beter
MSI Z77A-GD65	********* 9213
Asus P8Z77-V Pro	******** 9209
Gigabyte Z77X-D3H	******** 9158
Asrock Z77 Extreme4	******** 9085
Intel DZ77GA-70K	******** 9076
Biostar TZ77XE4	******** 9072

3DMark 11 - GPU
Systeemnaam	Punten, hoger is beter
Asrock Z77 Extreme4	********* 4914
Intel DZ77GA-70K	******** 4912
MSI Z77A-GD65	******** 4846
Asus P8Z77-V Pro	******** 4810
Gigabyte Z77X-D3H	******** 4781
Biostar TZ77XE4	******** 4775

Asrock en Intel zijn in 3DMark het snelst. Biostar is hekkensluiter. De verschillen in de gpu-benchmark lijken nog vrij groot te zijn, maar het verschil is in feite nog geen drie procent. Het gemiddelde verschil tussen de beste en slechtste prestaties is hier amper twee procent.

Opgenomen vermogen

Opgenomen vermogen - idle
Systeemnaam	Vermogen in watt, lager is beter
Biostar TZ77XE4	******* 54,70
MSI Z77A-GD65	******* 56,20
Asus P8Z77-V Pro	******* 57,00
Asrock Z77 Extreme4	******** 61,40
Gigabyte Z77X-D3H	******** 63,00
Intel DZ77GA-70K	********* 68,20

Opgenomen vermogen - load cpu + gpu
Systeemnaam	Vermogen in watt, lager is beter
Asrock Z77 Extreme4	******** 256,10
MSI Z77A-GD65	******** 260,00
Biostar TZ77XE4	******** 263,10
Asus P8Z77-V Pro	******** 264,00
Intel DZ77GA-70K	******** 273,00
Gigabyte Z77X-D3H	********* 274,00

Bij het opgenomen vermogen zijn de verschillen wat groter. Het Asrock-bord is onder belasting ruimschoots zuiniger dan de rest, maar idle wint Biostar. De borden van Gigabyte en vooral Intel verbruiken juist de meeste energie; de andere borden ontlopen elkaar niet veel.

Specificaties en gallery

Prijs en waardering
Merk en Productserie	Biostar	MSI	Asrock	Asus	Gigabyte	Intel
Type	TZ77XE4	Z77A-GD65	Z77 Extreme4	P8Z77-V Pro	GA-Z77X-D3H	DZ77GA-70K

Prijs	Onbekend(5 winkels)	Onbekend(31 winkels)	Onbekend(21 winkels)	Onbekend(34 winkels)	Onbekend(25 winkels)	Onbekend
Eerste prijsvermelding	vrijdag 16 maart 2012	zaterdag 10 maart 2012	dinsdag 13 maart 2012	zaterdag 24 maart 2012	donderdag 5 april 2012
Waardering		4.5 van 5 sterren	4 van 5 sterren	4.5 van 5 sterren	4.5 van 5 sterren	5 van 5 sterren
Technische Specificaties
Socket	1155	1155	1155	1155	1155	1155
Chipset	Intel Z77	Intel Z77	Intel Z77	Intel Z77	Intel Z77	Intel Z77
Form Factor	atx	atx	atx	atx	atx	atx
Geheugen	4x ddr3	4x ddr3	4x ddr3	4x ddr3	4x ddr3	4x ddr3
Interfaces
Card Interface	2x pci, pci-e 2.x 1x, pci-e 2.x 16x, 2x pci-e 3.x 16x	4x pci-e 2.x 1x, 3x pci-e 3.x 16x	pci, 2x pci-e 2.x 1x, 2x pci-e 3.x 16x	2x pci, 2x pci-e 2.x 1x, pci-e 2.x 16x, 2x pci-e 3.x 16x	pci, 3x pci-e 2.x 1x, 2x pci-e 2.x 16x, pci-e 3.x 16x	2x pci, 2x pci-e 2.x 1x, pci-e 2.x 4x, 2x pci-e 3.x 16x
Link Interface	Crossfire, sli	Crossfire, sli	Crossfire, sli	Crossfire, sli	Crossfire	Crossfire, sli
Hardeschijfbus (intern)	4x sata-300, 4x sata-600	4x sata-300, 4x sata-600	4x sata-300, 4x sata-600	4x sata-300, 4x sata-600	4x sata-300, 4x sata-600, msata	4x sata-300, 4x sata-600
Raid-modi			0, 1, 5, 10	0, 1, 5, 10	0, 1, 5, 10	0, 1, 5, 10
Externe verbindingen
Ethernet	Ethernet 1Gbps	Ethernet 1Gbps	Ethernet 1Gbps	Ethernet 1Gbps	Ethernet 1Gbps	2x Ethernet 1Gbps
Wlan				802.11b, 802.11g, 802.11n
usb/firewire	esata, 8x usb 2.0, 4x usb 3.0	firewire 800, 12x usb 2.0, 6x usb 3.0	esata, 6x usb 2.0, 6x usb 3.0	10x usb 2.0, 6x usb 3.0	6x usb 2.0, 8x usb 3.0	esata, 2x firewire 800, 10x usb 2.0, 8x usb 3.0
Video-uitgangen	D-sub, displayport, dvi-i, hdmi	D-sub, hdmi	D-sub, dvi-d, hdmi	D-sub, displayport, dvi-i, hdmi	D-sub, dvi-d, hdmi	hdmi
Overige	ps/2	ps/2			ps/2	ps/2
Audio
Audio kanalen	8 (7.1)	8 (7.1)	8 (7.1)	8 (7.1)	8 (7.1)	10 (8+2)
Audio uitgangen	analoog (3,5mm)	analoog (3,5mm), coaxiaal s/pdif	analoog (3,5mm), optisch s/pdif	analoog (3,5mm), optisch s/pdif	analoog (3,5mm), optisch s/pdif	analoog (3,5mm), optisch s/pdif
Overige specificaties
Bijzonderheden					1x pci-e x16 slot draait maximaal x4, 1x pci-e x16 slot draait maximaal x8

Conclusie: kiezen of delen

Zoals we al dachten, zijn de prestatieverschillen tussen de verschillende Z77-moederborden vrij gering. De verschillen tussen de langzaamste en snelste borden bedragen hooguit een paar procent en de keuze voor een moederbord hoeft dan ook niet of nauwelijks van de prestaties af te hangen.

Als we naar de features kijken, zien we ook vrij weinig verschillen. De featuresets zijn vrijwel identiek; sommige borden hebben net wat meer usb-poorten of wat extra slots voor uitbreidingskaarten. Afhankelijk van de eisen van de gebruiker kan ook de layout van de componenten een rol spelen.

Ook de keuze voor vormgeving en kleurgebruik is afhankelijk van de voorkeur van de gebruiker. De borden zijn allemaal zwart of blauwzwart, en in de verschillen zitten in kleine details. Alleen het moederbord van ASRock is iets kleiner, zodat het misschien net iets beter in een krappe behuizing past.

In de uefi-versies zitten al iets meer verschillen en sommige zijn wat gelikter dan andere. Die van Intel is vrij overzichtelijk en geavanceerd, maar ook ASRock en Gigabyte hebben gebruikersvriendelijke software gebouwd. De borden van MSI en Asus vallen niet op, alleen Biostar loopt een beetje achter de rest aan.

Zo komen we onvermijdelijk bij de prijzen uit. De borden van ASRock en Gigabyte kosten amper 120 euro en zijn het goedkoopst; de Asus- en MSI-borden zijn met prijzen van rond de 170 euro juist het duurst. De MSI is echter redelijk zuinig, wat niet alleen minder warmteproductie betekent, maar ook een lagere energierekening. Als we de featureset en de prestaties in de overweging meenemen, zou de Gigabyte wat ons betreft als winnaar mogen worden aangewezen, maar ook Asus en MSI verkopen zeer complete Z77-moederborden.