MSI Z77A-GD65

Hoewel de Z77 bordjes pas ergens volgende week geleverd zouden mogen worden zijn er hier en daar toch al wat Z77s te vinden. Ik heb m'n handen weten te leggen op een Z77A-GD65 van MSI. Hoewel de Ivy bridge CPU's nog niet te vinden zijn werken ze gelukkig ook met de huidige Sandy Bridge CPU's, dus kon ik er mooi mee aan de slag met mijn i5 2500K.



Specificaties

Specificaties
Socket	LGA 1155
Chipset	Z77
Formfactor	ATX
Geheugen	4x DDR3
PCIe x16	3x PCIe 3.0
PCIe x1	4x PCIe 2.0
SATA	4x SATA 3Gbps (Intel ICH) 2x SATA 6Gbps (Intel ICH) 2x SATA 6Gbps (ASMedia ASM 1061)
USB	10x Intel USB2.0 4x IntelUSB3.0
Firewire	1x
Audio	Realtek ALC898 6x 3.5mm jack 1x optical 1x coaxial
Video	1x HDMI (single link) 1x DVI (single link) 1x DSUB
PS/2	1x
Netwerk	1x 1Gbps Intel 82579V

De Z77A-GD65 is een ATXmoederbord met een LGA1155 socket. De z77 chipset kan overweg met de nieuwe derde generatie Intel Core CPU's (bij ons tweakers beter bekend als de Ivy Bridge) maar biedt daarnaast ook support voor de vorige generatie Intel CPU's. Je oude Sandy Bridge CPU gaat er dus ook gewoon op werken.
Het moederbord voorziet in redelijk standaard specificaties voor een mainstream bord. 4 DDR3 geheugensloten naast de socket, 4 PCIe x1-connectoren en 3 PCIe x16-connectoren. Op dit platform echter zijn de x16sloten PCIe 3.0 sloten ipv PCIe 2.0 zoals op vorige moederborden. De slotindeling is als eerste een x1 gevolg door een x16. Dan 2x een x1, x16, x1 en tot slot weer een x16. Dit biedt genoeg ruimte voor PCIevideokaarten met dubbelslots koelers.
PCI vinden we niet meer terug op dit bord. Intel heeft de PCIbus er een tijdje geleden al uitgegooid, en fabrikanten stoppen nu op steeds minder borden nog PCI sloten erop, omdat dit weer afgehandeld moet worden door 3rd party chipjes.

Onderaan het bord vinden we een hele rij USB2.0 headers, nog een firewire header en de frontaudio header. De keuze voor firewire vind ik zelf vreemd, omdat de laatste tijd firewire amper nog te vinden is op een PC. MSI heeft zelf al aangegeven dat ze op veel borden die chips al weglaten, maar op deze GD65 is er toch nog een headertje voor te vinden.

Aan de zijkant van het bord zitten 8 SATA connectoren. 2 hiervan zijn 6Gbps poorten die aan de Intel controller zitten, samen met 4 3Gbps poorten. Daarnaast zit nog een ASMedia 6Gbps controller die de overige 2 poorten aanstuurt. Een USB3.0 header zit naast de SATApoorten, een logische plek, omdat frontpanels in kasten op deze manier makkelijker te bereiken zijn. USB3.0 zit op dit platform niet meer aan een losse chipset, maar is nu (eindelijk) geïntegreerd in de chipset.



Naast de ATXconnector zitten meetpunten voor voltage waar je gemakkelijk je multimeter in kan stoppen, zoals veel MSImoederborden tegenwoordig aan boord hebben. Daarboven zitten 3 knopjes. Een power, een reset en de OC genie II button, voor makkelijk overklokken.



De backpanel voorziet in nog eens 2 USB3.0 poorten, 4 USB2.0 poorten, een PS/2poort en een netwerkpoortje. Voor video zit er een HDMI, DVI en DSUBconnector op, en audio kan ingeprikt worden op 6 3.5mm jacks, een optische en coaxiale aansluiting, zoals op onderstaande foto is te zien.


Ook biedt de Z77 support voor Lucid Virtu, die de IGP kan laten samenwerken met een dedicated GPU. Met Ivy Bridge zouden de issues die je met de Sandy Bridge nog had helemaal voorbij moeten zijn, dus mocht ik een Ivy Bridge te pakken kunnen krijgen ga ik dat ook zeker eens goed bekijken. Voor nu is het leuk dat je een IGP hebt, maar omdat ik m'n monitor er toch niet op aan kan sluiten laat ik het even voor wat het is.
Verder heeft 't bord meerdere bioschips op het bord zitten, onder de noemer multibios en zit er een poort 80 debugger op het bord, zodat je kunt zien waarmee het bord aan het booten is.

De geïntegreerde USB3.0 controller zou een behoorlijke prestatiewinst moeten geven aan USB3.0 apparaten. Om dat te testen heb ik een losse Gigabyte GA-USB3.0 PCIe x1 kaart in 't systeem geprikt, en vergeleken met een ADATA n005 USBstick en ADATA HD710 externe harde schijf, om te zien of dit veel verschil maakt.



De bios is vervangen door de UEFI, en MSI heeft dit nu goed voor elkaar. De lelijke kermis die ze eerst hadden in de tijd van de P67 is vervangen door een overzichtelijk scherm waar alle instellingen duidelijk in te maken zijn. Spijtig vind ik persoonlijk nog steeds dat er geen mogelijkheid is om de klassieke interface terug te krijgen, waarmee ik lekker met m'n keyboard kan rammen, maar ik ben bang dat dat echt verleden tijd aan het worden is.

Op het gebied van kwaliteit biedt MSI nu Military Class III aan, wat vrijwel hetzelfde is als Military Class II die we al eerder op borden zagen, maar met een paar verbeteringen. In het kort houdt het in dat je op dit bord enkel solid caps aantreft, het is voorzien van Hic-Caps voor de PWM en er DrMOSII chips op zitten. De DrMOSII chips verschillen ten opzichte van de klassieke DrMOS chips dat ze voorzien zijn van temperatuursensors, die de chips (en daarmee het systeem) kunnen uitschakelen als ze te heet worden. Net als Military Class II is het ook hier fijn dat het kwalitatief goed spul is, en wordt het weer voorzien van een stoere naam voor de marketing en wordt het Military Class III genoemd. Zaken als all solid caps zie je tegenwoordig op ieder plankje in dit segment, maar desalniettemin ben ik blij dat het wel gewoon op het bord aanwezig is.



OCGenie II
MSI maakt overklokken simpel. Dat is tenminste wat ze beweerden met OC Genie, en hetzelfde moet gelden voor OC Genie II. En het is ook deze keer weer waar. Ik heb oudere bordjes met OC Genie zien falen, maar de multiplier OC van de Sandy Bridge werkt goed. Je drukt 1 knopje in, reboot en je CPU is een stuk vlotter. De MP wordt op 42 gezet in mijn geval, en dat werkt stabiel, en geeft behoorlijk wat prestatiewinst. Ik heb een aantal benches gedraaid, in OC en non-OC, om te laten zien wat een drukje op een knop aan verschil kan maken.
Ook al ben ik een tweaker die z'n CPU zo nu en dan eens onder z'n kont schopt, een feature zoals deze is wel handig. Zet het ding gewoon vlotter en klaar, je hoeft er verder niet meer naar om te kijken. Reden genoeg om het gewoon te gebruiken als je niet direct zelf veel tijd wilt gaan besteden aan OC.

Blender
stock	328.11 s
OC	296.12 s

SuperPi 1M
stock	10.499 s
OC	9.048 s

Unity
stock	552 s
OC	452 s

Cinebench
stock	5.43 pts
OC	6.67 pts

Met 1 knopje heb je best een flinke performancewinst en het werkt nog eens heerlijk stabiel ook.

USB3.0
Zoals gezegd is USB3.0 nu in de chipset geïntegreerd. Om te kijken of daar nu prestatiewinst te halen was in mijn geval heb ik daar een Crystal diskmark op los gelaten om het verschil te bekijken. Dit op een USB3.0 stick en een USB3.0 externe harde schijf.

ADATA N005 USBstick – Z77 controller

ADATA N005 USBstick – NEC controller


ADATA HD710 – Z77 controller


ADATA HD710 – NEC controller


In mijn geval zit er amper verschil tussen. Dat wil niet zeggen dat er geen winst te halen is, eerder dat de controller niet de bottleneck heeft gevormd bij deze apparaten. USB3.0 gaat tot 5Gbps, en daar zit ik nu dus nog lang niet aan. Snellere apparaten zoals SSDs kunnen hier daadwerkelijk baat bij hebben, maar ik heb het met mijn hardware op deze manier niet kunnen meten.

Benchmarks
Voor nu heb ik de prestaties vergeleken met de P67A-UD7 waar ik momenteel mijn 2500K op heb lopen. Ik ga deze nog proberen aan te vullen met een Z68 als ik die op de kop kan tikken. Naast de i5 2500K benchmarks heb ik ook de X79 er even bijgesleept net als de X58, om het verhaal toch maar compleet te maken.

Specificaties testsysteem
Moederbord / CPU	Gigabyte X79-UD5 + i7 3960x Gigabyte G1 Guerrilla + i7 990x Gigabyte P67A-UD7 + i5 2500K MSI Z77 + i5 2500K
Geheugen*	Corsair Vengeance 16GB ADATA XPG 16GB
SSD	ADATA N004 128GB
PSU	ADATA HM1200 1200W
GPU	MSI 6870 Hawk

De volgende benchmarks heb ik gedraaid
• SuperPi
• Wprime
• HyperPi
• Unity
• Blender
• Cinebench
• 3DMark 11
• PCMark 7
• Dirt 3
• Farcry 2

SuperPi
SuperPi heb ik gedraaid voor 1M, 8M en 32M

SuperPi 1M
Z77 + 2500K	10.499 s
P67 + 2500K	11.530 s
X58 + 990x	12.355 s
X79 + 3960x	9.672 s

SuperPi 8M
Z77 + 2500K	117.933 s
P67 + 2500K	128.534 s
X58 + 990x	108.920 s
X79 + 3960x	129.730 s

SuperPi 32M
Z77 + 2500K	561.635 s
P67 + 2500K	615.232 s
X58 + 990x	629.477 s
X79 + 3960x	533.239 s

Wprime
Met wPrime heb ik de 32M en de 1024M run allebei gedraaid

wPrime 32
Z77 + 2500K	11.498 s
P67 + 2500K	12.188 s
X58 + 990x	10.232 s
X79 + 3960x	10.657 s

wPrime 1024
Z77 + 2500K	355.105 s
P67 + 2500K	368.747 s
X58 + 990x	322.936 s
X79 + 3960x	328.706 s

HyperPi
HyperPi heb ik alleen de 1M run van gedraaid

HyperPi 1M
Z77 + 2500K	12.285 s
P67 + 2500K	12.765 s
X58 + 990x	20.590 s
X79 + 3960x	15.602 s

Unity
In Unity 3D heb ik een lightmap gebakken en gekeken hoe lang het systeem daarmee bezig was.

Unity
Z77 + 2500K	552 s
P67 + 2500K	578 s
X58 + 990x	354 s
X79 + 3960x	312 s

Blender
Voor blender heb ik een complex model gedownload en deze gerenderd en vervolgens gekeken hoe lang het systeem daarmee bezig is geweest

Blender
Z77 + 2500K	336.88 s
P67 + 2500K	328.11 s
X58 + 990x	181.74 s
X79 + 3960x	150.70 s

Cinebench
In Cinebench 11.5 heb ik de CPUtest gedraaid en gekeken hoeveel punten daaruit kwamen.

CineBench
Z77 + 2500K	5.43 pts
P67 + 2500K	4.97 pts
X58 + 990x	9.23 pts
X79 + 3960x	10.49 pts

3DMark 11
Voor 3DMark 11 heb ik de standaard benchmark gehanteerd.

3DMark
Z77 + 2500K	4507 3DMarks
P67 + 2500K	4461 3DMarks
X58 + 990x	4572 3DMarks
X79 + 3960x	4527 3DMarks

PCMark 7
Ook voor PCMark heb ik de standaard bencmark gedraid.

3DMark
Z77 + 2500K	4690 PCMarks
P67 + 2500K	4485 PCMarks
X58 + 990x	4869 PCMarks
X79 + 3960x	4990 PCMarks

Dirt 3
Dirt 3 heb ik gebenched op 2560x1600 met alle opties op full en daar gekeken naar het gemiddeld aantal frames.

Dirt
Z77 + 2500K	61.57 fps
P67 + 2500K	68.49 fps
X58 + 990x	65.25 fps
X79 + 3960x	65.93 fps

Farcry 2
Bij Farcry heb ik eveneens de benchmark gedraaid op 2560x1600 en gekeken naar het gemiddeld aantal frames per seconde.

Far Cry 2
Z77 + 2500K	77.29 fps
P67 + 2500K	71.42 fps
X58 + 990x	78.33 fps
X79 + 3960x	78.36 fps

In de meeste benchmarks laat de Z77 de P67 een eindje achter zich. Nu is de P67A-UD7 die ik heb waarschijnlijk niet de beste plank (gezien het nog een B2 revisie is), maar ik was altijd best te spreken over de prestaties. De Z77 weet met dezelfde CPU, geheugen en GPU er nog eens een heel veel leuker verhaal van te maken.
Zelfs als ik deze setup vergelijk met de X79 en X58 dan komt dit platform er aardig in de buurt in sommige gevallen, en merk je het met name als de CPU meerdere cores kan toepassen dat je met een i5 2500K in het nadeel bent. Maar in veel gevallen ga je dat niet eens merken.

Stroomverbruik
Ik heb een snelle vergelijking gemaakt tussen de UD7 die ik had draaien en deze Z77, met dezelfde CPU. De vergelijking komt uit een oude test, waarbij de config niet helemaal hetzelfde was, de Z77 heeft nu 4 DIMMen erin zitten, de UD7 destijds 2.Maar dat zal geen grote verschillen maken, dus grofweg kloppen deze getallen heel aardig.
Daarnaast heb ik ook de X79-UD5 getallen erbij gepakt, met een i7 3960x en verder dezelfde config.

Stroomverbruik
Z77 idle	76 W
UD7 idle	92 W
UD5 idle	95 W
Z77 load	151 W
UD7 load	163 W
UD5 load	290 W

de Z77 is dus een stukje zuiniger, terwijl hij dan ook nog eens sneller overweg kan met de 2500K. Een win-win situatie natuurlijk. Daarbij moet ik nog wel even zeggen dat de UD7 wel een zuiper is, omdat er nog eens een NF200 chip op zit en de nodige USB3.0 chips. Een betere vergelijking volgt nog zodra ik de update heb.
De UD5 is maar een paar W dorstiger in idle, maar onder load zit er een flink verschil in, te verklaren doordat de i5 2500K een quadcore is zonder hyperthreading, en de i7 3960x een hexacore met hyperthreading. Maar het laat de waardes wel leuk in een perspectief zien.

Conclusie
Ik vind de Z77A-GD65 echt een heerlijk bord, het ding boot snel, de prestaties liggen lekker hoog in vergelijking met de P67 die eerst m'n i5 2500K huisvestte en het bord voelt gewoon degelijk aan, alles werkt zoals het hoort.
De prijs is nog wel vrij hoog, maar ik denk zodra de Z77s wat meer op de markt komen, en Ivy Bridge CPUs straks goed verkrijgbaar zijn de prijs misschien nog wel iets in zal zakken. Hoe dan ook, als je nu op zoek bent naar een bord zou ik Z68 links laten liggen en gaan voor een Z77, omdat je wel gewoon meer waar voor je geld krijgt, ook al zet je er nog een Sandy Bridge in, zoals ik hier heb gedaan.

Het is weer een tijdje geleden, maar dit is echt een bordje waar ik echt gek op ben, omdat het gewoon zo heerlijk werkt.