Inleiding
De ontwikkelaars in de Fedora-community geven dinsdag na bijna een halfjaar een nieuwe versie van hun gelijknamige opensource-besturingssysteem vrij. Fedora Verne beschikt over de recentste softwarepakketten, waaronder versie 3.2 van de Gnome-desktopomgeving.
Het door Red Hat gesponsorde Fedora-project is een van de grootste en bekendste distributies die gebruikmaken van de Gnome-desktopomgeving. Met de vorige uitgave van Fedora, Lovelock, vonden we het besturingssysteem verre van af. Gnome voelde nog instabiel en crashte om de haverklap. Ook de workflow was niet optimaal; een aantal programma's kon niet goed met de desktopmanager overweg en maakte nauwelijks gebruik van het notificatiemenu. De situatie deed denken aan de begintijd van KDE 4, waarbij pas twee tot drie versies later alles naar behoren werkte.
We hadden aanvankelijk onze twijfels bij het verwijderen van de taskbar en de bureaubladiconen. Die veranderingen werden ook in de Linux-gemeenschap enigszins koel ontvangen. Sommige gebruikers van het eerste uur vonden dat er te veel nadruk werd gelegd op het uiterlijk en niet op de productiviteit. Met name Linux-oprichter Linus Torvalds was furieus: "Waarom denkt iemand met een gezond verstand dat het een goed idee is om altijd maar naar dat gekke activities-menu te moeten gaan", vroeg hij zichzelf destijds hardop af.
Met het verschijnen van de laatste versie van de desktopmanager moet Gnome over meer tweaks beschikken. Ook biedt de uitgave naar verluidt een betere integratie met clouddiensten. Tweakers.net richtte zijn spotlights op Fedora en daarmee op Gnome 3, en stelde de vraag centraal of de distro een volwaardig alternatief is voor het nog altijd populaire Ubuntu.
Installatie
Fedora levert traditiegetrouw zijn installer Anaconda mee. Aan het programma is op het oog nauwelijks gesleuteld. Sommige Linux-gebruikers zouden de sobere interface van Anaconda als klassiek bestempelen. Anderen zien de indeling misschien juist als een verademing. Het is echter de vraag of beginnelingen door de bomen het bos nog zien; de vele knopjes en vinkjes leveren wellicht problemen op. Voor verstokte Linux-enthousiastelingen voorzien we echter geen obstakels.
Na het instellen van de taal en de keyboard-lay-out lopen we een bekend probleem tegen het lijf; als er nog iets aan de partities moet worden veranderd, is het niet mogelijk om een stap terug te gaan. Dat betekent dat de installatie moet worden afgebroken, naar ons idee een storend minpunt dat er al lang uitgehaald had kunnen zijn.
Hoewel uiterlijk weinig veranderd, brengt Anaconda onder de motorkap wel degelijk belangrijke verbeteringen met zich mee. Zo levert de installer een nieuwe versie van de GRUB-bootloader mee. Daarmee ondersteunt Fedora het veelgebruikte bestandsformaat ext4, waardoor het systeem een stuk sneller moet werken. Daarnaast kunnen er met ext4 grotere partities worden aangemaakt.
Aanvankelijk zou Fedora worden geleverd met het Btrfs-bestandssysteem, dat onder andere ssd-optimalisatie biedt. De plannen daarvoor liggen al ruim een jaar klaar. Inmiddels is de introductie van Btrfs echter uitgesteld tot de volgende Fedora-release, omdat de software nog niet af is. Er ontbreken bijvoorbeeld nog tools voor het herstellen van een Brtfs-bestandssysteem na een crash, weet Phoronix.
Fedora is een van de eerste distributies met de recentste kernel, versie 3.1, aan boord. Behalve talloze nieuwe en bijgewerkte drivers biedt de Linux-kernel onder meer 3d-acceleratie voor verschillende recente GeForce-kaarten. Daarnaast moet de nieuwe software snelheidswinst opleveren voor KVM- en Xen-virtualisatiesystemen.
De Fedora-ontwikkelaars hebben met Verne definitief afscheid genomen van de Hardware Abstraction Layar, kortweg HAL. Fedora is daarin een van de laatste Linuxdistributies. Met de overstap naar udisk en upower moet het besturingssysteem sneller starten. Uit een snelle test blijkt inderdaad dat de nieuwe release in vergelijking met Lovelock enkele seconden van de starttijd weet af te snoepen.
:fill(white)/i/1320065066.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065077.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065097.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065107.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065116.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065127.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065138.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065154.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065186.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065556.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065566.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1320065578.jpeg?f=thumb)
Look-and-feel
Bij elke update van Fedora worden enkele subtiele veranderingen aan het uiterlijk doorgevoerd. Deze keer is de blauwe achtergrond van het bootscreen vervangen door zwart. Die kleur sluit aan bij het nieuwe aanmeldscherm van Gnome 3.2, de standaarddesktopomgeving van Fedora. Na jarenlange vertraging kwam pas dit jaar de eerste definitieve release van Gnome 3 uit en daarmee van de nieuwe gui. Met Gnome 3.2 lijkt het ontwerp uitgekristalliseerd.
Bij het zien van het aanmeldscherm hebben we gemengde gevoelens. De zwarte vormgeving en de ronde hoeken gaan op het oog goed samen met het desktopthema. We constateren echter ook beperkingen; wie iets anders wil, heeft pech. Het aanmeldscherm valt namelijk nagenoeg niet aan te passen. Zo levert Gnome 3 geen tools mee voor het wijzigen van het GDM-thema, de Gnome Display Manager. Vorige releases boden wel een dergelijk tooltje. Dat zal tweakers, die zich lange tijd konden uitleven met personaliseren, tegen de borst stuiten. In sommige gevallen kan de achtergrond van het scherm wel via de commandline worden aangepast.
De twee werkbalken van de oude Gnome-releases zijn begin dit jaar vervangen door een minimalistische balk en een zogeheten notificatiebalk, de Gnome Shell geheten. Het startmenu is weggestopt en alleen toegankelijk als we met de muis over het zogenoemde activiteitenvenster gaan. Daarin verschilt de standaard-Gnome-interface van Ubuntu's Unity, waarbij het al volstaat om met de muis links naar het scherm te gaan als een applicatie full screen wordt gedraaid. Verder toont de Gnome Shell in het activiteitenvenster een taakbalk en twee tabbladen met vensters en toepassingen. Ook opmerkelijk is het weglaten van de minimaliseer- en maximaliseerknoppen uit elk venster. Volgens de ontwikkelaars biedt deze gui, gebaseerd op de Clutter-toolkit, een rustigere werkomgeving. Het is zelfs zo rustig dat er op het bureaublad geen snelkoppelingen en bestanden kunnen worden geplaatst.
Er valt te twisten over de mate waarin de workflow van de minimalistische balk is geslaagd. De nieuwe startknop vergt enig aanpassingsvermogen, wat volgens ons geen probleem hoeft te zijn. Wat wel ergenissen kan opleveren, is het weglaten van de taakbalk. Zo zijn openstaande applicaties alleen toegankelijk via het activiteitenvenster, waarna een overzicht van de applicaties zichtbaar is. Wij vinden dat een onnodige onderbreking van de productiviteit. De remedie is het aanleren van sneltoetsen. Waar dat voorheen niet nodig was, lijkt dat nu een noodzakelijk kwaad.
Fedora staat bekend om zijn eigenzinnige design. Op het bureaublad prijkt een nieuwe wallpaper, ontworpen door het designteam van Fedora. Het wijzigen daarvan gaat niet eenvoudig. Op vrijwel elk groot besturingssysteem kan de bureaubladachtergrond worden aangepast door op de rechtermuisknop te drukken. Gnome 3.x staat dat echter niet toe. De wallpaper kan alleen worden aangepast door via het activiteitenvenster naar de systeeminstellingen te gaan en een afbeelding te kiezen. Opnieuw verloren tijd, vinden we.
Net als bij Ubuntu's Unity-gui deed de huidige Gnome-desktopinterface aanvankelijk veel stof opwaaien. Veel gebruikers konden niet wennen aan de interface en ook de mogelijkheden om de gui aan te passen waren beperkt. In Gnome 3.2 zijn standaard geen tweak-applicaties opgenomen. Basale mogelijkheden als het aanpassen van fonts, vensters en kleurcombinaties blijven daardoor achterwege. Dat is een minpunt, omdat voorgaande Gnome-releases deze mogelijkheden wel boden. We gaan er echter van uit dat de ontwikkelaars dat in komende uitgaven alsnog onder handen nemen.
Gnome 3.2 is nog verre van af. Het ontbreekt aan tweaks en andere basale functionaliteit. Een doorgewinterde power-user kan met de commandline een en ander naar zijn hand zetten, maar gebruiksvriendelijk is het zeker niet. Hoewel Gnome 3 de oude interface met taakbalk via de systeeminstellingen nog toestaat, komt eenvoudige functionaliteit, zoals het plaatsen van bureaubladiconen, daarmee niet terug. En dat voelt, als je op een klassieke interface uit bent, toch als een achteruitgang.
/i/1320075866.png?f=thumb)
/i/1320075894.png?f=thumb)
/i/1320075912.png?f=thumb)
/i/1320075926.png?f=thumb)
/i/1320075944.png?f=thumb)
/i/1320075955.png?f=thumb)
Software
Over het systeem op zich, afgezien van de interface, zijn we bijzonder te spreken. Het geheel voelt solide en stabiel aan. Dat was in de vorige release, Lovelock, wel anders. Zelfs in de final release crashten programma's om de haverklap. Met Verne lijkt dat probleem verleden tijd. Sterker nog, op ons testsysteem werkt Fedora nagenoeg vlekkeloos. Zo biedt het besturingssysteem op het oog een goede 'out of the box'-ervaring; onder andere draadloze netwerken worden meteen herkend. Verder kan de multitouch-touchpad van onze testnotebook, een Asus-laptop met een Core i3-cpu en een Nvidia-gpu, direct aan de bak. De Fedora-community ondersteunt alleen principieel geen gesloten drivers en audio- en videobestandsformaten als mp3. Daarvoor kan echter de community-repository van RPM Fusion worden gebruikt.
Een van de belangrijkste vernieuwingen in Fedora is Gnome 3.2, dat onder meer een nauwe integratie met clouddiensten als Google Docs moet bieden. Deze ondersteuning kan bij de accountinstellingen worden aangezet. De desktopmanager laat de gebruiker tijdens het aanmelden op de computer automatisch inloggen bij de onlinediensten, waardoor het niet nodig is om via de browser naar de desbetreffende sites te gaan.
Zo is Documents in het leven geroepen. Met dit programma kunnen documenten die online zijn opgeslagen, lokaal worden bekeken. Fedora levert dit programma standaard niet mee. Wel kan Documents met enkele muisklikken via het softwarebeheer worden gedownload. Documents biedt vooralsnog alleen ondersteuning voor Google Docs en niet voor andere clouddiensten. Daarnaast is het nog niet mogelijk om met het programma lokaal documenten te bewerken.
Standaard ingebakken sinds de eerste uitgave van Gnome 3, maar geperfectioneerd met de nieuwe Gnome-release is de zoekbalk. Dankzij de synchronisatie van onlinediensten kan met de balk onder andere worden gezocht naar Gmail-contactpersonen. De zoekfunctionaliteit lijkt daarmee op Spotlight, dat Apple al jaren meelevert met zijn besturingssysteem OS X. Dat vinden we een welkome toevoeging, omdat we hierdoor het gevoel krijgen dat veelgebruikte informatie direct benaderbaar is. Met de zoekfunctie willen de Gnome-ontwikkelaars ook de minimalisatie van de interface compenseren. Zo kan, behalve naar contactpersonen, ook worden gezocht naar programma's. In de praktijk verliest deze feature echter zijn waarde als de naam van het programma verkeerd wordt geschreven. We vinden dat een gemiste kans.
Spannende aanpassingen voor eindgebruikers kent Fedora verder niet. Fedora-ontwikkelaars zijn niet happig op radicale beslissingen voor eindgebruikers. Terwijl bijvoorbeeld Ubuntu bijna per uitgave van standaardapplicaties wisselt, blijft Fedora liever, net als bij voorgaande versies, trouw aan de standaard-Gnome-programma's. Zo zijn de recentste uitgaven van het mailprogramma Evolution en de muziekspeler Rhythmbox opgenomen. Ook heeft Fedora Firefox 7 aan boord. De browser zou aanmerkelijk sneller moeten werken dankzij een verbeterd geheugenbeheer.
Wie zich niet in de reguliere Gnome-uitgave kan vinden, kan wellicht kiezen voor zogeheten Spins. Dat zijn alternatieve Fedora-uitgaven met andere desktopomgevingen, waarvan KDE de grootste en belangrijkste is. Met KDE 4.7.2 beschikt de alternatieve release over alle recente updates van de Plasma Workspaces, het onderliggende KDE Platform en diverse applicaties. Zo is versie 2.4.3 van muziekspeler Amarok opgenomen. Amarok heeft een nieuwe interface en zou daardoor aanmerkelijk stabieler moeten zijn. Daarnaast biedt KDE met KDE Personal Information Management Suite 4.7 een eigen e-mailclient en kalenderfunctie.
/i/1320324637.png?f=thumb)
/i/1320324654.png?f=thumb)
/i/1320324825.png?f=thumb)
/i/1320327692.png?f=thumb)
/i/1320327713.png?f=thumb)
/i/1320327731.png?f=thumb)
Server
Red Hat sponsort al enkele jaren het Fedora-project. Het bedrijf besloot zijn Linux-distributie te splitsen in een commerciële en een gratis variant, geleid door de opensourcegemeenschap. Feitelijk is Fedora de speeltuin van Red Hat; onder andere nieuwe software wordt eerst op Fedora getest.
De betaalde variant richt zich in het bijzonder op de servermarkt. Het is daarom niet verwonderlijk dat Red Hat vooral serversoftware in zijn producten implementeert. In de laatste jaren is Red Hat scheutig met cloudsoftware; in de zestiende release van Fedora zitten standaard enkele pakketten, die elkaar deels overlappen: het beheren van virtuele machines en het bouwen en onderhouden van cloudsystemen.
Nieuw is vooral de ondersteuning voor OpenStack. Met het project, dat wordt ondersteund door multinationals als AMD, Intel, Cisco en HP, kunnen systeembeheerders iaas-diensten aanbieden. Zo kan met OpenStack onder meer een virtuele machine naar een andere server worden verplaatst terwijl deze nog draait. Ook kunnen images die in raw-formaat zijn opgeslagen, vanaf de server worden geladen. Dat moet het grootschalig uitrollen van images voor cloudcomputing vergemakkelijken. Behalve OpenStack levert Fedora ook Condor Cloud, PaceMaker en Aeolus Conductor mee, specialistische tools die deels hetzelfde doen.
De focus op systeembeheer is niet gek; Red Hat wil in zijn portfolio meer nadruk leggen op cloudcomputing. Met de overname van Gluster door Red Hat in oktober, komt ook het bestandssysteem GlusterFS naar Fedora. Met dit opensourcebestandssysteem voor clustersystemen kan de opslag op servers met relatief goedkope hardware via ethernet of infiniband tot één bestandssysteem worden gebundeld. Onder de noemer HekaFS zou de software nu 'cloud ready' zijn.
Red Hat verkoopt Gluster onder andere voor publieke cloudopslag, waarbij klanten gebruik kunnen maken van de cloudplatforms van Amazon. Onder de bestaande afnemers van dit cloudplatform vallen bedrijven als Trend Micro en Pandora.
Conclusie
In tegenstelling tot andere distro's was Fedora voor eindgebruikers altijd al een relatief kale Linux-distributie. Dat wil zeggen dat allerlei extra's, zoals pakketten voor het afspelen van mp3-bestanden, apart moeten worden gedownload. Bovendien bevat het systeem weinig verrassende software. Waar Canonical bijvoorbeeld bij Ubuntu-releases regelmatig een ander standaardprogramma kiest, levert Fedora al jarenlang dezelfde programmatuur af. Bij het nut daarvan kun je vraagtekens zetten. Feit is wel dat de distributie keer op keer de recentste software aflevert en dat kunnen we alleen maar prijzen.
De integratie met een aantal populaire Google-diensten is redelijk geslaagd. Documenten op Google Docs zijn, na het downloaden van een apart programma, lokaal benaderbaar. Het is echter nog niet mogelijk om de onlinedocumenten direct vanuit de filemanager te benaderen, maar hieraan wordt waarschijnlijk in de volgende versies gesleuteld. Bovendien worden vooralsnog alleen diensten van Google ondersteund.
De focus van Fedora op het aanbieden van een breed assortiment cloudsoftware is logisch door de inbreng van hoofdsponsor en geestelijk vader Red Hat. In de zestiende release van Fedora zitten standaard enkele pakketten die deels hetzelfde doen: het beheren van virtuele machines en cloudplatforms. Het besturingssysteem ondersteunt daarmee out-of-the-box een groot aantal virtuele systemen. We vragen ons echter af of het meeleveren van zo veel pakketten functioneel is; systeembeheerders zullen lang niet alle software gebruiken.
Fedora biedt met de zestiende release al met al een stabiel besturingssysteem aan. Op softwaregebied zit het allemaal wel snor; het systeem draait vlot en stabiel, een verademing na de alsmaar crashende Lovelock-release. Het is echter de vraag of verstokte Gnome-gebruikers hun draai kunnen vinden op de nieuwe desktopomgeving en daarmee in Fedora. Van de Gnome Shell worden we nog niet warm, omdat eenvoudige functionaliteit als het instellen van de achtergrond met de rechtermuisknop ontbreekt. Dat komt de productiviteit van vooral de traditionele Linux-gebruiker niet ten goede. Gnome is daardoor naar ons idee te beperkt in zijn doen en laten, hoewel dat uiteraard een kwestie van smaak is.
Wie zich niet stoort aan de visuele effecten en het alsmaar terugkerende activiteitenvenster, kan zich met een gerust hart op de standaard Gnome-release van Fedora storten. Het systeem is solide en biedt qua functionaliteit nagenoeg hetzelfde als Ubuntu met Unity. Voor gebruikers die jarenlang met de 'klassieke' Gnome 2-interface hebben gewerkt én voor beginnende gebruikers, kan de nieuwe interface echter verwarrend zijn. De look-and-feel heeft over het algemeen weinig weg van andere besturingssystemen. Wie bij voorbaat geen toeters en bellen wil, kan naar ons idee beter kiezen voor Fedora met KDE, Xfce of LXDE.
/i/1320065066.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065077.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065097.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065107.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065116.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065127.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065138.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065154.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065186.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065556.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065566.jpeg?f=imagegallery)
/i/1320065578.jpeg?f=imagegallery)
:strip_icc():strip_exif()/i/1324400193.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1227630077.png?f=fpa)
/i/1213971184.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1302169583.gif?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/202793/genome_iStock-small.jpg?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
/u/286848/crop5893df624a917.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
/u/21016/sheep.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/291761/Agfa%2520Vista%252050x65-2kb.jpeg.jpg?f=community){kind=small}
/u/379663/crop62061640e45ee_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/298895/crop5620d9e595c62.png?f=community){kind=small}
/u/397074/logo_orange.png?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/159609/caffeine_is_the_shit_60x60.shkl.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/84176/crop577a4401d15ce_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/99291/logo-square.png?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/101120/HL.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/32690/icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_exif()/u/19341/billencaptains60x60.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/349108/images.jpeg?f=community){kind=small}
