Snel, sneller, snelst
Begin maart introduceerde AMD, na maanden uitstel, de HD 6990. De videokaart kreeg met zijn dubbele gpu een maximaal verbruik van 375W. AMD hoefde zijn snelste gpu's slechts iets lager te klokken om onder deze grens te blijven. Daarmee presteert de kaart ongeveer gelijk aan twee HD 6950's in CrossFireX. Een knap staaltje ingenieurswerk, dat Nvidia met de GTX 590 probeert te evenaren.
/i/1300967407.jpeg?f=imagenormal "GTX 590 / HD 6990")
Op de GTX 590 werd nog veel langer gewacht dan op de HD 6990. Ten tijde van de GTX 400-serie werd verwacht dat Nvidia een dual-gpu-kaart zou uitbrengen die het kon opnemen tegen AMD's HD 5970. Vanwege het hoge verbruik van een tweetal GF100-gpu's zag een dergelijke Nvidia-kaart nooit het levenslicht en de HD 5970 bleef lang de snelste videokaart die voor geld te koop was. Toen Nvidia de GTX 580 en GTX 570 introduceerde, laaide de hoop op een dual-gpu-videokaart van Nvidia weer op.
Nu, bijna vier maanden na de introductie van de GTX 580, is het dan eindelijk zover. Nvidia's GTX 590 is voorzien van twee GF110-gpu's zoals die ook voor de GTX 580 worden gebruikt. Het grootste verschil met de GTX 580 is de kloksnelheid, die bij de GTX 590 beduidend lager ligt. Begin maart toonde Nvidia de videokaart al tijdens de Cebit, maar het bedrijf was toen nog niet klaar met het bepalen van de kloksnelheid en de ontwikkeling van de drivers.
Omdat zowel de HD 6990 als de GTX 590 krankzinnig heftige videokaarten zijn, pasten we onze testmethode iets aan. Zo werd er voornamelijk op 2560x1600 beeldpunten getest, omdat 1920x1200 voor deze videokaarten amper een uitdaging is. Bovendien werden vier spellen getest op de 5760x1080, een resolutie die mogelijk is gemaakt met AMD's Eyefinity- en Nvidia's Surround-technieken. Ook voegden we het spel Metro 2033 toe aan onze benchmarksuite.
GTX 590
De GTX 590 beschikt over twee volledig geactiveerde GF110-gpu's, goed voor een totaal van 1024 Cuda-cores. Elke gpu staat via een 384bits geheugenbus in verbinding met 1,5GB eigen geheugen. Om het totale verbruik tot onder de 375W te beperken, moest Nvidia de kloksnelheden echter drastisch verlagen. De GF110 in de GTX 580 heeft een kloksnelheid van 772MHz, maar de gpu's van de GTX 590 moeten het doen met 608MHz - een verlaging van 21 procent. Daarmee beschikt de GTX 590 eerder over de rekenkracht van twee GTX 570's dan van twee GTX 580's.
Al met al zou de GTX 590 volgens Nvidia een theoretisch maximumverbruik van 365W hebben. Net als AMD moest Nvidia dus een koeler ontwerpen die een dergelijke hoeveelheid warmte kan afvoeren zonder als een straaljager te klinken. Bij het ontwerpen van een koeler lijken Nvidia en AMD zich nog wel aan twee regels te houden: de videokaart mag niet meer dan twee uitbreidingsslots in beslag nemen en er mag slechts één fan gebruikt worden.
Uiteindelijk koos Nvidia ervoor om op elke gpu een flinke vapor chamber met de nodige hoeveelheid koper te plaatsen. Een enkele fan, die zich tussen beide vapor chambers bevindt, zorgt voor de airflow. Nvidia claimt dat de videokaart stiller is dan die van de concurrentie en ook stiller dan vorige dual-gpu videokaarten. De videokaart is slechts 28,3cm lang, terwijl de HD 6990 30,5cm meet. De GTX 570 en GTX 580 zijn 27cm lang.
Na het verwijderen van de plastic cover valt op dat de gehele voorkant van het pcb bedekt is met een metalen plaat, die onder andere de warmte van de geheugenchips en de vrm's afvoert. Aan de achterkant van het pcb zien we twee plaatjes die de gpu's bedekken. Dat zou goed moeten zijn voor de temperatuur van de gpu, maar zorgt er ook voor dat videokaart nog vastgepakt kan worden. Als het pcb helemaal wordt uitgekleed, zien we dat elke gpu gevoed wordt met een vijffasen-powercircuit, terwijl het geheugen van elke gpu een tweefasen-circuit heeft.
Als laatste valt op dat de Nvidia-kaart is voorzien van drie dvi-poorten en een mini-displayport. AMD introduceerde eind 2009 zijn Eyefinity-techniek, waarmee drie of meer schermen als één groot scherm aangestuurd kunnen worden. Nvidia kwam daarop met zijn Surround-techniek. Daarmee kunnen drie schermen op dezelfde wijze worden gebruikt, maar daar waren wel twee videokaarten voor nodig. Aangezien de GTX 590 twee gpu's aan boord heeft, heeft Nvidia nu ook een videokaart die in zijn eentje drie schermen van beeld kan voorzien.
:fill(white)/i/1300966974.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300966975.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300966976.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300966977.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300966978.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300966979.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300966980.jpeg?f=thumb)
HD 6990
AMD bracht de HD 6990 eerder deze maand al uit en consolideerde daarmee de koppositie die het bedrijf met de HD 5970 had verworven. Daarbij verraste het bedrijf vriend en vijand met een verbruik van maximaal 375W, terwijl de AMD-kaarten voorheen altijd onder de 300W bleven. Net zoals Nvidia plaatste AMD twee van zijn snelste gpu's op de videokaart, met elk 1536 streamprocessors. Een 256bits geheugenbus verbindt elke gpu met 2GB aan gddr5-geheugen.
Om onder de 375W te blijven, werden net als bij Nvidia de kloksnelheden aangepast. De twee gpu's draaien op 830MHz, waar de HD 6970 - die een identieke gpu heeft - een kloksnelheid van 880MHz kreeg. De geheugensnelheid werd ook iets teruggeschroefd, van 5500MHz naar 5000MHz. AMD maakt bovendien gebruik van PowerTune om het verbruik onder de 375W te houden. Dat betekent onder meer dat de kloksnelheden in Furmark en in Alien vs. Predator iets omlaag zullen gaan.
De HD 6990 is iets langer dan de GTX 590, maar heeft wel een vergelijkbare koeler. Ook AMD koos namelijk voor vapor chambers op beide gpu's, met een radiale fan ertussen om koele lucht in beide richtingen te blazen. Verder paste AMD nog enkele trucjes toe, zoals nieuw thermal-interfacemateriaal, dat beter zou werken dan reguliere koelpasta's. Ondanks de pogingen om de warmte goed af te voeren, zal de HD 6990 niet de boeken ingaan als een stille videokaart. De videokaart meet 30,5cm, tegenover 27,5cm van de HD 6950 en HD 6970.
Als extraatje plaatste AMD de zogenaamde AUSUM-switch op de HD 6990. Deze schakelaar zorgt ervoor dat er een ander bios wordt gebruikt, waarmee de spanning op de gpu's wordt verhoogd en de kloksnelheid op 880MHz wordt gezet. De kloksnelheid van het geheugen blijft met 5000MHz overigens wel ongewijzigd. In theorie zou de HD 6990 in deze modus net zo snel zijn als twee HD 6970's. Het gebruik van de switch brengt echter wel risico's met zich mee; de meeste fabrikanten geven geen garantie meer als de schakelaar eenmaal wordt omgezet.
:fill(white)/i/1300834424.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300834425.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300834426.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300834427.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1300834428.jpeg?f=thumb)
Testsysteem
Het testsysteem werd opgetrokken rond een Core i7 920-processor, die voor deze review op 3,8GHz werd geklokt door de bclk tot 180MHz te verhogen. We streven ernaar om altijd de nieuwste drivers te gebruiken en als er bètadrivers zijn gebruikt, vermelden we dat. Bij deze review werden de AMD-kaarten met driverversie 11.2 aangestuurd, terwijl de Nvidia-kaarten van versie 266.58 van de GeForce-drivers gebruikmaakten.
Voor de benchmarks gebruikten we Call of Duty: Black Ops, Far Cry 2, Stalker: Call of Pripyat, F1 2010, Alien vs. Predator, Battlefield: Bad Company 2 en Metro 2033. Ook van deze games werden, voor zover beschikbaar, alle patches geïnstalleerd. Waar mogelijk werden de interne benchmarks van de games gebruikt.
| Testsysteem |
| Moederbord |
Asus Rampage Extreme III
|
| Processor |
Intel Core i7 920 @ 3,8GHz |
| Geheugen |
6GB ddr3: 3x OCZ3X1333LV6GK 8-8-8 |
| Harde schijven |
80GB Intel Postville
|
| Videokaarten |
Nvidia GTX 590
Asus GTX 580
Asus GTX 570
Asus HD 6990
Asus HD 6970
Asus HD 6950
Sapphire HD 5970
|
| Koeler |
Thermalright Ultra Extreme 120
|
| Voeding |
Enermax Revolution 1050W
|
Intels X58-platform houdt naar verwachting nog geruime tijd de prestatiekroon in handen. Dit systeem zal bij het uitvoeren van de benchmarks dan ook niet snel de bottleneck zijn. Verder biedt deze opzet de mogelijkheid om videokaarten in sli- en CrossFire-modus te draaien.
In AMD's Catalyst Control Center staat de adaptive aliasing op multisampling en wordt de toepassing van AA/AF waar mogelijk aan de applicatie overgelaten. Mipmapping is op de hoogste kwaliteit ingesteld. In Nvidia's Control Panel staat deanti-aliasing transparancy-modus op multisampling en is de texture quality opquality ingesteld. Ook hier wordt AA/AF waar mogelijk door de applicatie verzorgd.
:fill(black)/i/1285675715.jpeg?f=thumb)
Elke game is getest op de resolutie 2560x1600 met behulp van Dell's U3011-scherm; daarnaast werden vier spellen ook op 5760x1080 getest. De instellingen verschillen per game en worden daarom telkens vermeld. In principe wordt altijd anti-aliasing toegepast, tenzij dit resulteert in onspeelbaar lage framerates. Hetzelfde geldt voor sommige in-game-settings, die naar beneden worden bijgesteld als de videokaart anders onvoldoende fps produceert. Ook wordt er altijd 16xAF toegepast. Bij games die dat niet ondersteunen is deze instelling afgedwongen met behulp van AMD's CCC of Nvidia's Control Panel.
3DMark 11, Vantage & Unigine
We beginnen met een drietal synthetische benchmarks om een eerste indruk van de mogelijkheden van de beide kaarten te krijgen.
In 3DMark 11 is de HD 6990 de GTX 590 te snel af. Dat is opvallend, want een GTX 580 is in zijn eentje wel sneller dan een HD 6970. Twee losse videokaarten, en dan met name twee GTX 580's, zijn in deze test sneller dan de tweekoppige nieuwelingen.
In de ondertussen verouderde benchmark 3DMark Vantage ontlopen de videokaarten elkaar nauwelijks, maar wederom gaat de HD 6990 aan kop. De Nvidia-kaart is iets sneller dan twee HD 6950's in CrossFireX. Twee GTX 570's zijn al ruim tien procent sneller dan de GTX 590 en wederom is een setje GTX 580's kampioen.
In Unigine zien we eenzelfde verhaal als in de 3DMark-benches: de HD 6990 is sneller dan de GTX 590. De winst van de GTX 590 ten opzichte van de GTX 580 is wel erg klein; het verschil met twee GTX 580's juist erg groot.
Alien vs. Predator
Het eerste spel dat we testen is Alien vs. Predator. We gebruiken voor deze DirectX 11-game bijna de hoogst mogelijke settings, maar passen geen anti-aliasing toe. Op deze resolutie is de benchmark al zwaar genoeg.
| Alien vs Predator - 2560x1600 - High - 0xAA |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
****
+
****
42,0 / 76,7 |
| HD 6970 CF |
****
+
***
39,3 / 69,0 |
| HD 6990 |
****
+
***
38,7 / 66,4 |
| GTX 570 SLI |
****
+
***
36,0 / 64,8 |
| HD 6950 CF |
****
+
***
38,0 / 63,5 |
| GTX 590 |
***
+
***
33,3 / 60,6 |
| HD 5970 |
***
+
***
33,0 / 56,4 |
| GTX 580 |
**
+
**
22,0 / 39,9 |
| HD 6970 |
**
+
**
21,7 / 36,8 |
| GTX 570 |
**
+
**
18,0 / 34,0 |
| HD 6950 |
**
+
*
19,0 / 32,3 |
De HD 6990 boekt in AvP een duidelijke overwinning op de GTX 590. Zowel de AMD- als de Nvidia-kaart schalen in AvP uitstekend op; de wat mindere score van de GTX 590 is dan ook vrijwel volledig te wijten aan de lagere kloksnelheden.
Bad Company 2
Bad Company 2 is net als AvP een DirectX 11-spel, maar maakt wel minder gebruik van de features van deze api. Toch hebben de meeste videokaarten nog een behoorlijke kluif aan deze benchmark, waarin de zwaarste settings, 4xAA en 16xAF worden gebruikt.
| Bad Company 2 - 2560x1600 - max - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
******
+
**
73,4 / 94,3 |
| HD 6970 CF |
*****
+
**
62,0 / 81,8 |
| GTX 570 SLI |
*****
+
**
58,0 / 80,2 |
| GTX 590 |
*****
+
*
61,7 / 75,8 |
| HD 6990 |
*****
+
**
54,0 / 73,7 |
| HD 6950 CF |
*****
+
*
57,7 / 73,6 |
| HD 5970 |
****
+
**
44,3 / 62,2 |
| GTX 580 |
***
+
*
37,0 / 51,0 |
| GTX 570 |
***
+
*
33,8 / 43,0 |
| HD 6970 |
***
+
*
33,0 / 41,7 |
| HD 6950 |
**
+
*
26,5 / 37,0 |
In Bad Company 2 gaat de GTX 590 er nipt met de overwinning vandoor. De Nvidia-kaart is hier net iets langzamer dan twee GTX 570's; de HD 6990 is vrijwel even snel als twee HD 6950's.
Call of Duty: Black Ops
Call of Duty: Black Ops zit in onze benchmarksuite vanwege zijn populariteit en niet vanwege de hoogstaande graphics. Vooral voor de multiplayer is een flinke framerate echter noodzakelijk.
| Call of Duty: Black Ops - 2560x1600 - Maximum - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
******
+
**
107,5 / 150,9 |
| GTX 570 SLI |
*****
+
**
98,5 / 134,5 |
| HD 6970 CF |
*****
+
**
87,0 / 127,8 |
| HD 6950 CF |
****
+
**
86,3 / 121,4 |
| HD 6990 |
****
+
**
86,0 / 120,4 |
| GTX 590 |
*****
+
**
89,0 / 115,4 |
| HD 5970 |
****
+
**
76,0 / 108,0 |
| GTX 580 |
***
+
*
66,5 / 86,1 |
| HD 6970 |
***
+
**
50,5 / 76,3 |
| GTX 570 |
***
+
*
56,5 / 74,2 |
| HD 6950 |
**
+
*
43,8 / 68,4 |
In Black Ops is het om het even of je een HD 6990 of een GTX 590 hebt. Beide videokaarten produceren meer dan genoeg frames per seconde, al moet met name de GTX 590 het wel afleggen tegen de sli-combinaties, die hier overtuigend de beste resultaten overleggen.
F1 2010
F1 2010 is in onze benchmarksuite de opvolger van DiRT 2. Dit spel maakt iets meer gebruik van DX11-functies en is uiteindelijk iets zwaarder voor videokaarten.
| F1 2010 - 2560x1600 - DX11 - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| HD 6970 CF |
*******
+
*
68,7 / 76,0 |
| HD 6990 |
*******
+
*
64,8 / 68,3 |
| HD 6950 CF |
*******
+
*
65,5 / 68,2 |
| GTX 580 SLI |
******
+
*
61,4 / 65,3 |
| HD 5970 |
******
+
*
54,5 / 58,2 |
| GTX 570 SLI |
******
+
*
54,1 / 57,1 |
| GTX 590 |
*****
+
*
50,3 / 52,2 |
| GTX 580 |
****
+
*
40,5 / 42,3 |
| HD 6970 |
****
+
*
39,5 / 41,6 |
| HD 6950 |
****
+
*
35,2 / 36,9 |
| GTX 570 |
****
+
*
35,4 / 36,8 |
In F1 2010 behaalt de HD 6990 een duidelijke overwinning en dat lijkt te komen door het slechte schalen van de Nvidia-videokaarten. Zo zijn twee GTX 580's slechts anderhalf keer zo snel als een enkel exemplaar. Dat de GTX 590 twintig procent langzamer is dan twee GTX 580's is gezien de kloksnelheden wederom niet vreemd.
Far Cry 2
Far Cry 2 heeft altijd beter gedraaid op videokaarten van Nvidia en biedt hedendaagse videokaarten geen echte uitdaging meer. Het spel maakt waarschijnlijk voor de laatste keer zijn opwachting in onze benchmarksuite, omdat Crysis 2 inmiddels officieel is verschenen.
| Far Cry 2 - 2560x1600 - Ultra high - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
******
+
**
110,9 / 143,9 |
| HD 6970 CF |
*****
+
**
98,2 / 128,3 |
| GTX 570 SLI |
*****
+
**
95,3 / 123,0 |
| HD 6990 |
*****
+
**
96,2 / 121,7 |
| HD 6950 CF |
*****
+
*
95,6 / 119,6 |
| GTX 590 |
*****
+
*
87,0 / 110,9 |
| HD 5970 |
****
+
*
75,7 / 95,8 |
| GTX 580 |
***
+
*
59,0 / 76,9 |
| HD 6970 |
***
+
*
53,1 / 67,5 |
| GTX 570 |
***
+
*
49,8 / 66,6 |
| HD 6950 |
***
+
*
47,6 / 60,9 |
Opvallend genoeg deelt AMD in deze benchmark toch nog even een flinke tik uit: Nvidia, dat in Far Cry 2 altijd heer en meester was, ziet de HD 6990 voor de GTX 590 eindigen. De HD 6990 houdt het midden tussen twee HD 6950's en twee HD 6970's.
Metro 2033
Voor deze review trokken we Metro 2033 uit de kast. Het spel is grafisch erg mooi maar ook zwaar voor videokaarten. Als de zwaarste instellingen worden gebruikt, inclusief tesselation en depth of view, storten de framerates in. We schroefden de instellingen dan ook iets terug om tot bruikbare resultaten te komen.
| Metro 2033 - 2560x1600 - High - dov uit |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
******
+
**
48,3 / 68,0 |
| HD 6970 CF |
****
+
****
31,7 / 62,1 |
| HD 6990 |
****
+
****
30,8 / 59,7 |
| HD 6950 CF |
***
+
***
30,3 / 58,2 |
| GTX 570 SLI |
****
+
**
38,7 / 55,6 |
| GTX 590 |
****
+
**
37,7 / 53,0 |
| HD 5970 |
***
+
***
25,0 / 48,4 |
| GTX 580 |
***
+
*
27,3 / 39,0 |
| HD 6970 |
***
+
**
24,0 / 37,4 |
| HD 6950 |
**
+
**
21,3 / 33,6 |
| GTX 570 |
***
+
*
22,3 / 32,7 |
De AMD-kaarten lijken in deze test goed mee te kunnen komen, maar laten wel consequent lagere minima zien dan de Nvidia-hardware. De GTX 590 mag dan een gemiddeld lagere framerate produceren dan de HD 6990, de minima liggen significant hoger. Een echte winnaar is er dan ook niet, maar wij zouden de voorkeur geven aan de iets constantere prestaties van de GTX 590.
Overigens viel tijdens het benchmarken op dat er een zeer irritante hapering in de benchmark zit. Waar deze vandaan komt is onduidelijk; hij treedt ook op bij het los testen van de single-gpu-kaarten. Het is nog maar de vraag of we deze benchmark kunnen blijven gebruiken.
Stalker: Call of Pripyat
Stalker: Call of Pripyat begint oud te worden, maar weet videokaarten nog altijd flink onder druk te zetten. Het gebruik van diverse DX11-functies en de grote levels maken het leven van een videokaart er niet gemakkelijker op.
| Stalker: CoP - 2560x1600 - DX11 - max - 0xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| HD 6970 CF |
*****
+
***
31,3 / 52,5 |
| HD 6990 |
*****
+
***
30,1 / 49,1 |
| GTX 580 SLI |
****
+
***
29,6 / 48,5 |
| HD 6950 CF |
****
+
***
28,1 / 46,3 |
| GTX 570 SLI |
****
+
***
25,5 / 42,5 |
| HD 5970 |
****
+
**
24,5 / 38,1 |
| GTX 580 |
****
+
**
24,5 / 35,1 |
| GTX 590 |
***
+
**
19,6 / 34,6 |
| GTX 570 |
***
+
**
21,9 / 30,9 |
| HD 6970 |
***
+
*
22,8 / 28,2 |
| HD 6950 |
***
+
*
19,8 / 23,7 |
De HD 6990 is veel sneller dan de GTX 590, maar die lijkt in Call of Pripyat niet naar behoren te functioneren - een enkele GTX 580 is al sneller. Met andere woorden: sli werkt niet in deze benchmark. Overigens is de schaling van zowel sli als CrossFireX ook in andere gevallen niet wat het moet zijn in de benchmark. Dat ligt eerder aan het spel dan aan de driverteams van Nvidia en AMD.
Eyefinity versus Surround
De in deze review geteste videokaarten - en combinaties van videokaarten - gaan voor minimaal 400 euro over de toonbank en er mogen dan ook serieuze eisen aan ze gesteld worden. Daarom hebben we besloten om het ze nog iets moeilijker te maken. We stelden drie schermen op met elk een resolutie van 1920x1080 pixels en combineerden deze met behulp van AMD's Eyefinity en Nvidia's Surround tot een bureaublad met een resolutie van 5760x1080 beeldpunten. Dat komt ongeveer neer op zes megapixel, en dat is ruwweg anderhalf keer zoveel als de vier megapixel van een 2560x1600-scherm.
Onze ervaringen met Eyefinity en Surround zijn overwegend positief. Het instellen van Eyefinity werd met AMD's nieuwste drivers eenvoudiger en is nu snel gedaan. Met Surround zaten we iets langer te klieren, omdat we een zwarte achtergrond voor de schermen hadden ingesteld - en dan is Surround wat lastiger te configureren.
| Bad Company 2 - 5760x1080 - max - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
*******
+
*
51,8 / 61,3 |
| GTX 570 SLI |
*****
+
**
41,0 / 52,4 |
| GTX 590 |
*****
+
*
41,5 / 50,5 |
| HD 6990 |
*****
+
*
36,4 / 46,6 |
| HD 6970 CF |
*****
+
*
36,2 / 46,5 |
| HD 6950 CF |
****
+
**
33,3 / 44,2 |
| HD 5970 |
****
+
*
33,3 / 41,7 |
Bad Company 2 is een leuk spel om op drie schermen te spelen, maar uit de tabel blijkt dat er wel heel wat grafische power voor nodig is om dat op de hoogste instellingen te doen. De GTX 590 heeft de overhand en kan zich meten met twee GTX 570's in sli.
| Stalker: CoP - 5760x1080 - DX11 - high - 0xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| HD 6970 CF |
*****
+
***
29,8 / 42,8 |
| GTX 580 SLI |
*****
+
**
29,4 / 42,2 |
| HD 6990 |
*****
+
**
28,3 / 40,9 |
| HD 6950 CF |
*****
+
**
25,9 / 37,7 |
| GTX 570 SLI |
****
+
***
24,2 / 37,0 |
| HD 5970 |
****
+
**
23,0 / 35,0 |
| GTX 590 |
****
+
**
21,8 / 33,3 |
Voor Stalker: Call of Pripyat moesten we de settings weer wat terugschroeven om min of meer speelbare framerates te halen. Toch zakt de GTX 590 hier door het ijs, maar dat is niet onverwacht: in de 2560x1600-test presteerden de sli-systemen ook al minder goed.
Eyefinity versus Surround (2)
Ook F1 2010 leent zich uitstekend voor gamen met een Eyefinity- of Surround-setup.
| F1 2010 - 5760x1080 - DX11 - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| HD 6970 CF |
*******
+
*
48,0 / 55,8 |
| HD 5970 |
*******
+
*
48,6 / 52,2 |
| HD 6990 |
*******
+
*
47,5 / 51,1 |
| HD 6950 CF |
*******
+
*
47,0 / 50,9 |
| GTX 580 SLI |
*******
+
*
47,6 / 49,7 |
| GTX 570 SLI |
******
+
*
40,4 / 43,1 |
| GTX 590 |
*****
+
*
38,3 / 41,0 |
Er vallen twee zaken op. Ten eerste kunnen alle videokaarten of combinaties daarvan het spel prima aan op de resolutie van 5760x1080, waarbij de HD 6990 wel een stuk sneller is dan de GTX 590. Ten tweede blijkt de HD 6990 net zo snel te zijn als de HD 5970, die al ruim een jaar oud is.
| Far Cry 2 - 5760x1080 - Ultra high - 4xAA/16xAF |
| Videokaart | Minimum / Gemiddelde Score (fps) |
| GTX 580 SLI |
******
+
**
70,8 / 86,6 |
| GTX 570 SLI |
******
+
**
61,1 / 77,2 |
| GTX 590 |
*****
+
*
58,0 / 72,5 |
| HD 6990 |
*****
+
*
51,1 / 63,4 |
| HD 6970 CF |
*****
+
*
50,8 / 63,2 |
| HD 6950 CF |
*****
+
*
50,6 / 63,1 |
| HD 5970 |
****
+
*
40,9 / 51,1 |
Met een resolutie van 5760x1080 pixels hebben de videokaarten wat meer moeite met Far Cry 2, maar de framerates blijven meer dan hoog genoeg. Opmerkelijk genoeg is de HD 6990, die op 2560x1600 nog sneller was dan de GTX 590, dit keer de langzamere van de twee.
Het is onduidelijk waarom de GTX 590 opeens beter gaat presteren; de GTX 590 heeft immers niet significant meer geheugenbandbreedte dan de HD 6990. Ook de framebuffer van 1,5GB is kleiner dan de 2GB waarover de HD 6990 kan beschikken.
Overklokken
AMD claimt dat zijn HD 6990 goed overgeklokt kan worden, met name als het speciale bios wordt gebruikt - al vervalt daarmee bij de meeste fabrikanten de garantie. In Nvidia's presentatie werd echter met geen woord gerept over het overklokken van de GTX 590.
We besloten om de op 830MHz geklokte HD 6990 op te voeren zonder de speciale schakelaar te gebruiken. Daarbij wisten we een kloksnelheid van 950MHz te bereiken, een overklok van net geen vijftien procent.
De twee gpu's van de GTX 590 konden van 607MHz naar 700MHz worden overgeklokt, wederom een overklok van vijftien procent. Deze gpu's hebben standaard een lagere werkspanning dan de GTX 580 en het is dan ook niet vanzelfsprekend dat ze tot de GTX 580-kloksnelheid van 772MHz overgeklokt kunnen worden.
De overgeklokte HD 6990 is nog steeds het snelst in de Alien vs. Predator-test. Een opgevoerde HD 5970 kan nog een heel eind meekomen met de GTX 590, maar heeft wel een iets lagere gemiddelde framerate.
F1 2010 toont nog maar eens aan hoe snel de HD 5970 kan zijn: in deze test is dit oudje tien procent sneller dan de GTX 590. De HD 6990 is de afgetekende winnaar.
In zowel AvP als F1 2010 is de prestatiewinst behoorlijk evenredig met de hogere kloksnelheden. Met wat meer spanning zouden nog hogere kloksnelheden behaald kunnen worden, maar met name van de GTX 590 zouden we niet durven zeggen of dat wel zo verstandig is.
Energieverbruik
We meten het energieverbruik van het gehele systeem aan het stopcontact. In de idle-stand wordt enkel de Windows-desktop weergegeven, op één scherm. Bij zowel Nvidia en AMD geldt dat meerdere aangesloten schermen voor een hoger energieverbruik van de videokaarten zorgen.
De HD 6990 weet het verbruik nog aardig laag te houden in vergelijking met een enkele HD 6950 of HD 6970, die 18W minder nodig hebben. De GTX 590 is iets minder zuinig maar presteert nog niet slecht: het verbruik is 20W hoger dan bij een enkele GTX 580.
Als we Furmark draaien om de gpu's voluit te belasten, ontloopt het energieverbruik van de HD 6990 en de GTX 590 elkaar nauwelijks. Dat heeft echter veel te maken met de Nvidia-software, die het verbruik in onder andere Furmark flink terugbrengt. Hetzelfde gebeurt bij de GTX 570's en GTX 580's in sli, maar in mindere mate. De AMD-kaarten hebben voor dit doel de PowerTune-hardware, die we ongewijzigd lieten: door deze soepeler in te stellen zal het verbruik hoger worden.
Door het verbruik in drie verschillende games te meten en de resultaten te middelen, komen we tot een realistischer load-verbruik. Hierbij blijkt de HD 6990 een procent of vijf zuiniger te zijn dan de GTX 590. Opvallend was hierbij dat Alien vs. Predator de GTX 590 meer energie liet verbruiken dan Furmark.
Geluidsproductie
Tijdens het meten van het energieverbruik hebben we ook de geluidsdruk gemeten, op een afstand van 20cm.
| Geluidsdruk systeem - Idle |
| Videokaart | Score (dB(A)) |
| GTX 590 |
****
42,2 |
| HD 6990 |
***
41,0 |
| GTX 570 SLI |
***
39,6 |
| HD 6970 CF |
***
38,8 |
| HD 6950 CF |
***
38,4 |
| HD 6950 |
***
38,2 |
| GTX 580 |
***
38,0 |
| GTX 570 |
***
38,0 |
| HD 5970 |
***
37,8 |
| HD 6970 |
***
37,6 |
| GTX 580 SLI |
***
37,3 |
| GTX 570 |
***
37,2 |
De HD 6990 en de GTX 590 staan jammer genoeg bovenaan de lijst. Waarom de fans van de videokaarten niet langzamer ronddraaien is onduidelijk, de koelers zijn immers krachtig genoeg en de gpu's worden amper warm. Ook de sli- en Crossfire-opstellingen maken minder geluid dan de enkele fans van de GTX 590 of HD 6990.
| Geluidsdruk systeem - Load |
| Videokaart | Score (dB(A)) |
| HD 5970 |
********
62,4 |
| HD 6990 |
********
62,3 |
| GTX 580 |
****
52,8 |
| GTX 570 |
***
49,4 |
| HD 6970 CF |
***
49,2 (75c/75c) |
| GTX 590 |
***
48,6 (85c/82c) |
| GTX 580 SLI |
***
48,1 (80c/75c) |
| HD 6950 CF |
***
47,4 (75c/75c) |
| GTX 570 SLI |
***
47,0 (83c/72c) |
| HD 6970 |
**
42,9 |
| HD 6950 |
**
41,5 |
| GTX 570 |
**
39,9 |
Onder load stelt de HD 6990 zwaar teleur. Bij een verbruik dat vergelijkbaar is met dat van de GTX 590 draait de fan van de HD 6990 zo hard dat deze in vergelijking met de GTX 590 ruim twee keer zoveel geluid produceert. Ook in games is de HD 6990 al snel goed hoorbaar, terwijl de toenemende geluidsproductie van de GTX 590 amper opvalt. Nvidia's koeler is duidelijk superieur.
Conclusie
Nvidia en AMD hebben allebei een monsterlijke videokaart op de markt gezet, maar het lijkt erop dat AMD de prestatiekroon in handen houdt. In sommige benchmarks zijn de videokaarten even snel, maar de HD 6990 wint vaker en overtuigender dan de GTX 590. Alleen in Bad Company 2 en in de Far Cry 2-benchmark op 5760x1080 is de GTX 590 duidelijk sneller. In Metro 2033 produceert de GTX 590 nog wel hogere minima, maar is de gemiddelde framerate van de HD 6990 iets hoger.
Daar komt nog bij dat Nvidia heeft aangegeven dat de GTX 590 een adviesprijs krijgt van 650 euro, terwijl de HD 6990 voor ongeveer 550 euro over de toonbank zal gaan. Als de GTX 590 even duur zou zijn als de HD 6990, zou het meer van de voorkeur van de koper afhangen welke videokaart het beste is.
Er moet wel bedacht worden dat de GTX 590 onder load heel veel stiller is dan de HD 6990. Ook heeft AMD niet langer het voordeel van Eyefinity: de GTX 590 kan met de Surround-techniek ook een trio schermen aansturen. Dat AMD er zelfs vijf kan gebruiken is op papier mooi, maar voor het gros van de kopers van weinig praktisch belang.
Het overklokpotentieel van de videokaarten is weer redelijk vergelijkbaar. De HD 6990 heeft wel de AUSUM-schakelaar om de kloksnelheden te verhogen, maar als de garantie dan vervalt, is dat in feite een dooie mus. Wij zijn niet erg van zulke 'extra's' gecharmeerd.
Wie voor de absolute topprestaties gaat, moet ook overwegen om twee losse videokaarten aan te schaffen. Twee HD 6950's kosten samen ongeveer 450 euro, en twee GTX 570's zijn voor rond de 600 euro te koop. Dan heb je echter wel een moederbord nodig dat sli of CrossFire ondersteunt en bovendien genoeg ruimte voor de koelers biedt. Ook de voeding moet maar net over vier pci-e connectors beschikken, tenzij je met verloopjes aan de slag gaat. Wie het simpeler wil oplossen en toch maximale prestaties zoekt, komt als vanzelf terecht bij de GTX 590 en de HD 6990.
:fill(white)/i/1300966974.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1300966975.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1300966980.jpeg?f=imagegallery)
/i/1300834424.jpeg?f=imagegallery)
/i/1300834427.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/1300968903.jpeg?f=thumbsmall "Nvidia GeForce GTX 590")
:fill(white):strip_exif()/i/1299580556.jpeg?f=thumbsmall "Asus EAH6990/3DI4S/4GD5")
:fill(white):strip_exif()/i/1300975185.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301055782.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/1300969843.jpeg?f=fpa)
:fill(white):strip_exif()/i/1301039464.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301054672.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301055211.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301054185.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301040362.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301038973.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301039034.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1300968903.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1300973348.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301041034.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1301041246.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1300972555.jpeg?f=thumbmedium)
/i/1208164214.png?f=fpa)
/i/1237381094.png?f=fpa)
/i/1286531505.png?f=fpa)
/i/1267110502.png?f=fpa)
/i/1290853523.png?f=fpa)
/i/1239798739.png?f=fpa)
/i/1198048718.png?f=fpa)
/i/1237031931.png?f=fpa)
/u/65116/naamloos.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/55093/UPpharoah.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/207277/avatar2080_3.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/14387/Animation-2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/64812/Pink_Menace.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/211274/bestabstractwallpapers5.gif?f=community){kind=small}
/u/201090/Tweakers_p10_v2.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/196400/crop5854062b6457f_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/179419/Fa.jpg?f=community){kind=small}
Ik ga als ik eens wat geld verdien over op een 30" 2560 x 1600 met evt een extra scherm erbij om andere progjes op te draaien, internetpagina, temps, chat progje ed. Ik heb eigenlijk niet zo'n gevoel dat ik er 3 moet hebben en met mij geloof ik dat de meeste gamers, zeg 90 % 1 scherm meer dan genoeg vind en dat is in full HD idd. Tegen de tijd dat er nog hogere resoluties op een scherm mogelijk zullen zijn ben ik al wel wat jaartjes ouder denk ik...:strip_icc():strip_exif()/u/83337/countess6-nice.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/38491/klus.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/6897/IGKIPU.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/145363/twforum.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/326608/crop5d26079bc4d20_cropped.jpeg?f=community){kind=small}