Intro
De wereld staat aan de vooravond van een enorme verandering. Het internet is al niet meer weg te denken bij de manier waarop we communiceren en zal ook een cruciale rol gaan spelen bij de manier waarop we werken. Althans, als het aan Microsoft ligt.
De fabrikant heeft een toekomst voor ogen waarin software, zowel desktopapplicaties als het complete besturingssysteem, niet langer op de computer zelf hoeft te draaien, maar als een online-service wordt afgenomen. De fabrikant werkt hier al een aantal jaren naartoe en denkt met zijn cloudcomputingplatform Azure inmiddels een stabiele technische infrastructuur te hebben ontwikkeld die als basis kan dienen.
Nu die basis gereed is, maakt Microsoft zich met de introductie van Office 2010 op voor de volgende stap. Hoewel Office 2010 op het eerste gezicht niets meer lijkt dan een nieuwe versie van zijn kantoorpakket, heeft Microsoft bij het ontwikkelen van de nieuwe applicaties al rekening gehouden met de opkomst van software as a service, waardoor applicaties als Outlook en Excel ook als clouddienst beschikbaar komen.
Tweakers.net sprak met Bob Muglia, bij Microsoft eindverantwoordelijk voor de hele Server and Tools-divisie, over cloudcomputing, gehoste software, virtualisatie en de rol die Microsoft daarbij wil spelen.
De opkomst van webapplicaties
Er gaat op de redactie geen dag voorbij zonder dat er een persbericht binnenkomt met een nieuwe dienst die de 'cloud' ingaat. Hoewel de afzenders van die persberichten ons willen doen geloven dat dit hipper dan hip is, is de trend naar applicaties die via het internet beschikbaar zijn - want veel meer is een clouddienst niet - al een tijd gaande.
De eerste professionele stappen op dit gebied werden gezet door Salesforce.com. Deze aanbieder van zakelijke software dacht dat het handig zou zijn om software niet langer op de pc te hoeven installeren, maar 'gewoon' via het internet te kunnen gebruiken.
Geen slechte gedachte, zo moet ook Google hebben gedacht. In navolging van Hotmail veroverde het de wereld met zijn webmaildienst Gmail. De zoekgigant liet het daar echter niet bij en breidde zijn internetimperium rond 2006 uit met Google Docs. Hoewel dat aanvankelijk alleen bestond uit een tekstverwerker en een spreadsheettoepassing, volgde in 2007 een online-tool om presentaties te maken.
Pas toen Google zijn aanbod aan cloudapplicaties zo'n beetje compleet had, kwam Microsoft met een tegenreactie; eind 2007 maakte de fabrikant bekend aan Office Live Workspace te werken. Een echt antwoord op Googles stappen in de markt voor webapplicaties kon dit echter niet worden genoemd. Office Live Workspace was namelijk geen gehoste versie van Office, maar meer een een extensie voor de offline-versie.
Medio 2009 kondigde Microsoft aan zijn kantoorpakket naar het web te brengen. Volgens Muglia heeft Microsoft in de tussentijd zeker niet stilgezeten. In de afgelopen jaren is er hard gewerkt om de benodigde technische infrastructuur op orde te krijgen, zowel voor bedrijven die de applicaties in eigen datacentra willen hosten als voor bedrijven die de hosting liever uit handen geven. Ook is hard gewerkt om alles goed te kunnen integreren met andere Microsoft-producten, zoals SharePoint.
De technische basis: Azure
De technische basis voor de door Microsoft verwachte massale overstap op cloudcomputing en gehoste applicaties is Azure. Na een voorzichtige start in de Verenigde Staten is het cloudplatform van de fabrikant sinds begin dit jaar ook in Nederland beschikbaar.
Azure is Microsofts cloud-besturingssysteem dat fungeert als ontwikkel-, hosting- en beheeromgeving voor het Azure-platform. Het Azure-platform bestaat feitelijk uit drie onderdelen: het online-besturingssysteem Azure, de clouddatabase SQL Azure en AppFabric, dat de 'lijm' verschaft tussen clouddiensten en applicaties die in een bedrijf zelf draaien. De prijs wordt bepaald door diverse factoren, waaronder de hoeveelheid opslag, rekenkracht en databasecapaciteit.

Microsoft omschrijft Azure als een flexibel platform dat verschillende talen ondersteunt en kan worden geïntegreerd met de it-omgeving in een bedrijf. Ontwikkelaars kunnen hierbij hun kennis en ervaring met Visual Studio gebruiken. Ook worden populaire standaarden en protocollen als soap, xml en php ondersteund.
"Ons cloudplatform is een reeks shared services die worden geleverd via een pool van gestandaardiseerde hardware", 'verduidelijkt' Muglia. "Die hardware kan bij klanten zelf draaien, bij hostingpartners of in een datacentrum van Microsoft."
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Azure - Wat is het?Microsofts eigen Business Productivity Online Standard Suite is bijna verworden tot een Azure-showcase, al zal de fabrikant dat niet snel toegeven. Deze gehoste bundel bestaat uit Exchange Online, SharePoint Online, Office Live Meeting en Office Communications Online. "Deze diensten draaien op Microsofts Azure-platform in Microsofts eigen datacentrum of bij een hostingbedrijf", aldus Muglia. In Nederland heeft Microsoft een eigen datacentrum, zodat gehoste data de landsgrenzen niet over hoeft. Hier gebruiken onder meer het Amstelland Ziekenhuis en het Maasstad Ziekenhuis onderdelen van BPOS. Philips laat 80.000 gebruikers werken met het Communications Online-onderdeel.
Hoewel zowel BPOS als Azure onder de noemer cloudcomputing valt, dienen ze beide een ander doel. BPOS omvat de software-infrastructuur die bedrijven normaliter op eigen servers zouden draaien, maar dan vanuit de cloud en zonder omkijken naar updates. Azure doet daar een schepje bovenop en biedt volgens Microsoft een platform om applicaties in de cloud te bouwen, draaien en benaderen. Deze applicaties kunnen tevens worden gekoppeld aan diensten die al in het bedrijf draaien. "Bij Microsoft trekken we platform as a service en de infrastructuur samen in Windows Azure", aldus Muglia. "Azure is het eerste general purpose cloudplatform."
De lange weg van Microsoft
Zo'n beetje alles in de cloud-visie van Microsoft staat of valt met het technische platform dat software of diensten via het web beschikbaar moet stellen. Dit is omdat Microsoft, in tegenstelling tot 'concurrenten' als Salesforce.com en Google, rondom zijn gehoste applicaties nog een heel Microsoft-ecosysteem heeft opgetuigd.
Bedrijven kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om de webapplicaties zelf te hosten in een privécloud of dit door Microsoft of een hostingbedrijf te laten doen. Om dit mogelijk te maken, heeft Microsoft een heel scala aan producten geschikt moeten maken voor 'de nieuwe manier van werken'.
De afgelopen jaren heeft Microsoft hiervoor de basis gelegd. "Microsoft levert met onder meer Windows Server, SQL Server, System Center en Visual Studio de technologie en daarmee kunnen bedrijven zelf cloudcomputing-platforms in hun eigen datacentra ontwikkelen, een soort private clouds", aldus Muglia. "We hebben nu al duizenden klanten, zowel bedrijven als hostingbedrijven, die eigen private clouds hebben ontwikkeld op basis van onze tools. Bedrijven die dit niet willen, kunnen ervoor kiezen de applicaties te laten hosten."
Microsofts nieuwste wapen in de strijd om de cloud is Office 2010. Met deze versie probeert de fabrikant, die nog steeds een groot deel van zijn omzet haalt uit de verkoop van Office, verschillende gebruikersgroepen tevreden te houden in de hoop geen klanten te verliezen aan veelal gratis Office-alternatieven. Zo zullen applicaties als Excel en Word ook met beperkte functionaliteit in de browser draaien. Bedrijven kunnen deze zogenoemde Office Web Apps bovendien op hun server plaatsen, al zal Microsoft via Windows Live ook een gratis versie met advertenties voor consumenten beschikbaar stellen.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Promovideo Office 2010 van MicrosoftMuglia erkent dat de verschuiving van een op de pc geïnstalleerde applicatie naar een webbased versie op een server een flinke ommezwaai inhoudt. "Er zijn grote veranderingen gaande in de it-markt. Technologie als service en software als een webdienst, waarbij geen fysiek doosje meer nodig is, is nogal een verandering. Er bestaat echter geen twijfel over dat dit de toekomst is. Microsoft is er technisch klaar voor om applicaties als webdienst te leveren."
Software as a service
Wat Microsoft betreft is een cloudversie van Office 2010 pas het begin. Gehoste software moet voor Microsoft op korte termijn een nog grotere rol gaan spelen. "Het hangt ervan af hoe snel onze klanten het willen gaan gebruiken. Zodra klanten laten doorschemeren dat zij het willen gaan gebruiken, zullen wij er bovenop duiken. We zijn er zowel qua prijsstructuur als technisch klaar voor."
Daar waar bij Azure op daadwerkelijk verbruik kan worden afgerekend, ligt dat bij saas anders. "Betalen voor gebruik zit er niet in", aldus Muglia, die een vergelijking met zijn mobiele-telefoonabonnement maakt. "Als ik stop met betalen, dan stopt de dienstverlening. Hetzelfde geldt voor saas. Bedrijven willen vooral een voorspelbare kostenstructuur. Wel kan er per gebruiker worden betaald in tegenstelling tot per computer. Sommige bedrijven zullen per pc willen betalen, maar de meerderheid wil gewoon betalen voor het aantal gebruikers."
Dit sluit overigens niet uit dat er meer opties komen, verklapt Muglia. "Azure krijgt de komende maanden meer prijsflexibiliteit door meer opties op transactieniveau aan te bieden." Dit moet er volgens de vice-president toe leiden dat ook kleinschaligere applicaties, die bijvoorbeeld geen hele core vergen, een plek op het Azure-platform kunnen krijgen zonder dat klanten onnodig veel betalen.
Muglia is er van overtuigd dat software as a service op termijn het belangrijkste deel van de markt voor zijn rekening zal nemen. "We zijn al goed op weg om ons technisch om te vormen tot een bedrijf dat software als een service kan leveren." De vice-president doelt hierbij op zowel zijn Azure-platform als het productaanbod van zijn 'ecopartners', zoals hostingbedrijven.
Muglia verwacht niet dat het soort partners waarmee Microsoft werkt door nieuwe ontwikkelingen drastisch zal veranderen, maar de ontwikkelingen hebben wel tot gevolg dat alle ketenpartners de balans moeten opmaken. "Voor hostingbedrijven kan er wel wat veranderen, vooral de manier waarop zij hun rol vervullen. Voor kleine hostingbedrijven kan het verstandig zijn om te gaan samenwerken met een grotere hoster", zegt Muglia, snel gevolgd door 'of met Microsoft'.
Ook bij bedrijven is er nog een mentaliteitsverandering nodig om de toekomstdroom van Microsoft te realiseren. Veel bedrijven geven nu nog de voorkeur aan software die fysiek op een machine wordt geïnstalleerd, maar dat is als het aan Microsoft ligt geen lang leven meer beschoren.
"Het grootste probleem van Office is om updates bij gebruikers geïnstalleerd te krijgen", verzucht Muglia. "Door software als fysiek pakket te verkopen, leggen we de druk op het onderhoud bij de klant. Bedrijven en eindgebruikers installeren de nieuwe updates niet altijd. De gehoste versie kent deze problemen niet. Met saas kunnen we onze klanten op een transparante manier van actuele software voorzien."
Windows Intune
Een belangrijk nieuw product van Microsoft op het gebied van desktopbeheer is Windows Intune. Intune maakt het mogelijk om via een online-webdienst alle systemen in een bedrijfsnetwerk op afstand te beheren. Microsoft positioneerde de beheertool oorspronkelijk als nuttig gereedschap voor kleine en middelgrote bedrijven, maar inmiddels is Intune volgens de softwaregigant ook geschikt voor enterprise-omgevingen.
Eerder deze maand kondigde Microsoft de tweede bètaronde aan, waaraan 10.000 testers kunnen deelnemen. Intune heeft nu via een multi-account console de mogelijkheid gekregen om verschillende bedrijfsnetwerken te beheren. Ook kan Windows 7 op afstand op systemen worden geïnstalleerd en is virus- en malwaredetectie aan het pakket toegevoegd.
"Windows Intune is blijkbaar erg populair", aldus Muglia. "We waren aangenaam verrast. De eerste bètaronde was binnen enkele uren gesloten." Hoewel Nederland en België voor zover bekend niet aan de testronde kunnen deelnemen, worden deze landen niet vergeten. "Intune zal binnen een jaar beschikbaar zijn, waarbij we gelokaliseerde versies zullen aanbieden. Nederland zit daar ook bij."
Uit de eerste reacties van testers concludeert Microsoft dat de informatie die Intune biedt erg wordt gewaardeerd, maar dat sommige gebruikers bepaalde functionaliteit missen. "Nog niet alle informatie, zoals sommige inventory-mogelijkheden, is nu beschikbaar. Beheerders hebben blijkbaar behoefte aan System Config Manager-achtige functionaliteit. Die gaan we toevoegen. De dienst staat nog in de kinderschoenen."
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Windows Intune-promo
Hyper V - Microsoft vs VMware
Zoals in een eerder artikel op Tweakers.net al werd gesteld, is cloudcomputing het logische vervolg op virtualisatie. Het concept van cloudcomputing zou zonder virtualisatie niet bestaan. De eerste stap in de virtualisatietrend van de afgelopen jaren was de virtualisatie van de servers, gevolgd door de hypervisor van VMware, waarmee complete besturingssystemen naast elkaar op een machine konden draaien.
Ook Microsoft heeft op dit gebied niet stilgezeten, al stapte de fabrikant ook hier weer laat in. Pas in 2008 introduceerde Microsoft Hyper-V, zijn gratis hypervisor die met Windows Server 2008 wordt gebundeld en met de ESX-hypervisor van VMware moet concurreren. De echte concurrentie draait echter niet om wie de beste hypervisor heeft, maar wie de beste papieren heeft om een gevirtualiseerde omgeving te beheren.
Microsoft verwacht als winnaar uit de bus te komen, omdat het een beheeromgeving biedt en VMware niet. "We lopen wat in op VMware; onze System Center-productlijn doet het goed", aldus Muglia. "De helft van alle nu verkochte Windows Servers wordt beheerd met de System Center-managementtools. Toegegeven, sommige van die systemen zullen evengoed VMware-virtualisatie draaien. Als ons managementpakket er eenmaal op staat, willen klanten echter vaak gebruikmaken van één totaalpakket voor hardware, virtualisatie en applicaties. VMware biedt dat niet."
Muglia vraagt zich zelfs af hoe VMware van plan is om Microsoft bij te houden op het gebied van clouddiensten. "Wij bieden een breed cloudplatform en nemen met bijvoorbeeld Azure een voorsprong. VMware komt niet in de buurt. Ze hebben ook geen ervaring met de overgang van het leveren van software naar het leveren van een dienst."
Na servervirtualisatie lijkt applicatievirtualisatie de volgende stap. Ook op dat gebied is Microsoft van mening dat VMware de plank misslaat. "Zakelijke applicaties zullen steeds vaker op een clouddienst gaan draaien. VMware heeft niets op dit gebied, geen platformservices en geen ervaring. Ze beginnen achter te lopen en als ze niet de juiste focus krijgen, gaan ze verder achterlopen."
"Onze applicaties gaan richting cloud", voorspelt Muglia, die daaraan toevoegt dat Microsoft daar nu al rekening mee houdt bij de ontwikkeling in de vorm van multitenancy. In een multitenancy-omgeving delen verschillende klanten dezelfde applicatie op hetzelfde besturingssysteem en hardware. Dit verschilt van virtualisatie, waarbij iedere klant een eigen fysieke machine lijkt te hebben.
"Al onze apps hebben multitenancy nodig. Office 2007 heeft het niet, maar we willen het overal gaan inzetten. In Exchange 2010, SharePoint 2010 en Intune is nu al ondersteuning voor multitenancy ingebouwd. Losse Office-applicaties hebben geen multitenancy nodig, maar de dienst die ze levert wel. BPOS ondersteunt bijvoorbeeld multitenancy. Het leidt er niet toe dat bedrijven het met minder licenties afkunnen, maar verlaagt wel de operationele kosten."
Server App-V
De softwaremaker verwacht op het gebied van applicatievirtualisatie niet alleen dankzij multitenancy een voorsprong te kunnen nemen, maar ook dankzij Server App-V, de serverversie van App-V, waarvan inmiddels 25 miljoen licenties in omloop zijn.
"Een applicatie- en OS-image kunnen met Server App-V gescheiden blijven", licht Muglia toe. "Als een app dan wordt ingeladen, voegt Server App-V de image van de serverapplicatie en het besturingsssyteem samen. Dit biedt voordelen voor beheerders. Als je duizenden applicaties hebt en je gebruikt virtualisatiehardware of VMware, dan moet je ook duizenden OS-images bijhouden. Met Server App-V heb je maar vier of vijf os-images en de app-images hou je apart."
Toekomstmuziek?
De kans dat Microsoft overigens op korte termijn naast het Server App-V-platform, de bijbehorende beheertools en enkele applicaties, ook het Windows-besturingssysteem naar de cloud brengt, lijkt klein. Dat neemt niet weg dat de fabrikant de mogelijkheden serieus onderzoekt. Een paar jaar geleden doken er berichten op over Windows Midori, dat uiteindelijk het huidige Windows zou moeten vervangen en geheel als online-service zou draaien. Volgens Muglia zal het zo'n vaart niet lopen.
"Midori is een interessant onderzoeksproject, waar we veel van leren. Het is allerminst zeker of het op de markt komt, het is meer een leerschool. Wel bevat het een aantal interessante concepten die uiteindelijk zichtbaar zullen worden in bijvoorbeeld .Net en onze besturingssystemen. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar de manier waarop applicaties worden geschreven en vooral hoe je je asynchrone applicaties kunt structureren om deze te laten profiteren van verscheidene cores."
Volgens Muglia is dat nu een probleem bij de ontwikkeling van software. "Ontwikkelaars zijn niet gewend parallele applicaties te ontwikkelen voor indivuele gebruikers. Midori is hierbij een interessant project; het kan helpen bij de vraag hoe het programmeermodel kan evolueren zodat het het eenvoudiger wordt om applicaties te maken die meer dan één core kunnen gebruiken in een desktopomgeving."
Die evolutie zal ongetwijfeld noodzakelijk zijn om de volgende stappen op het gebied van cloudcomputing en virtualisatie te kunnen zetten. Microsoft denkt echter met zijn huidige cloudplatform en virtualisatietechnologieën klaar voor de toekomst te zijn en het dus ook zonder die evolutie nog even te kunnen uitzingen.