Waarom de omstreden thuiskopieheffing ondanks jarenlange kritiek overeind blijft

Thuiskopieheffing

In reacties op het internet zie je zelden zoveel eensgezindheid als wanneer het over de thuiskopieheffing gaat. Of het nu op fora als Reddit is of in de reacties op Tweakers, mensen lijken het over één ding eens: deze heffing op thuiskopieën van auteursrechtelijk beschermde werken is anno 2025 achterhaald.

Vaak wordt genoemd dat de meeste mensen niet langer voor eigen gebruik kopieën van auteursrechtelijk beschermde media maken. Toen de heffing in de vorige eeuw werd ingevoerd, eerst in 1965 in Duitsland, werd er veel gekopieerd op bandrecorders, en later verplaatste dat zich naar cassettebandjes en lege cd's. Dergelijke lege gegevensdragers zijn tegenwoordig niet meer relevant. De thuiskopieheffing geldt nu dan ook voor apparaten als smartphones, pc's en wearables.

In tegenstelling tot de gegevensdragers van weleer worden deze apparaten voor veel meer zaken gebruikt dan het maken van thuiskopieën. Je zou dus kunnen stellen dat het rekenen van een thuiskopieheffing op iedere verkochte datadrager overtrokken is. Dat is ook een mening die ict-jurist Arnoud Engelfriet in een Tweakers-artikel uit 2022 deelde. "Het is ondertussen wel duidelijk dat dit systeem niet echt meer houdbaar is. Het oorspronkelijke probleem uit 1965 bestaat eigenlijk niet meer", zo concludeerde hij.

Twee partijen zijn in Nederland verantwoordelijk voor de thuiskopieheffing

In Nederland wordt de thuiskopieheffing geregeld door twee stichtingen die onafhankelijk van elkaar opereren: de Stichting Onderhandelingen Thuiskopie (SONT) en Stichting Thuiskopie. In SONT zitten zowel de betalingsplichtigen als de rechthebbenden. Zij bepalen, aan de hand van een onderzoek dat ze laten uitvoeren door het bureau Verian, hoe hoog de vergoedingen worden. Stichting Thuiskopie is een belangenbehartiger van de rechthebbenden en heeft als taak om deze vergoedingen te innen en te verdelen.

Toch lijkt het einde van de thuiskopieheffing nog lang niet in zicht. Het Nederlandse ministerie van Justitie laat tegenover Tweakers weten dat er 'geen voornemen' is om deze vergoeding af te schaffen. Het ministerie wijst daarbij op de verplichting vanuit de Europese wetgeving om een vergoedingensysteem te hebben voor het maken van thuiskopieën, omdat dat anders niet is toegestaan. Dat wil echter niet zeggen dat er voor lidstaten geen ruimte is in de invulling van zo'n systeem. De aparte thuiskopieheffing van Nederland, waarbij consumenten voor ieder aangeschaft apparaat een vergoeding moeten betalen, is bijvoorbeeld niet verplicht.

Logo Stichting Thuiskopie Dat roept de vraag op waarom Nederland nog altijd gebruikmaakt van een heffingssysteem dat volgens veel mensen niet meer van deze tijd is. Tweakers ging hierover in gesprek met Briene Zijlmans, sinds een jaar de directeur van Stichting Thuiskopie, en Guus Bleijerveld, bestuurslid bij de stichting die uitvoerende musici vertegenwoordigt.

Relevantie anno 2025

Laten we maar meteen met de deur in huis vallen. Op Tweakers vragen veel lezers zich af welk probleem de thuiskopievergoeding tegenwoordig nog oplost. Uit het onderzoek dat SONT jaarlijks laat uitvoeren, blijkt dat er nog maar weinig mensen zijn die muzieknummers en tv-series kopiëren op lege gegevensdragers als cd's en cassettebandjes. Ook blijkt daaruit dat het aantal vergoedingsplichtige legale kopieën dat per persoon per maand wordt gemaakt, sterk afneemt. In hoeverre heeft de thuiskopieheffing nog toekomst?

Zijlmans: "Het feit blijft dat er nog steeds heel veel kopieën worden gemaakt. Veel mensen downloaden bijvoorbeeld video's of muziek voor situaties waarbij ze geen mobiel bereik hebben, of ze maken screenshots van auteursrechtelijk beschermd werk, zoals illustraties of foto's, om online te delen."

Bleijerveld: "Bij een concert staan bijvoorbeeld ook veel mensen te filmen. Dat lijkt misschien geen kopie, omdat er geen origineel is in digitale zin, maar ze leggen vast wat niet van hen is. Je mag naar een concert kijken, maar de kopie die je maakt en misschien zelfs deelt, is absoluut een thuiskopie."

Zijlmans: "Als jij auteur of ontwerper bent en je werk wordt links- en rechtsom gekopieerd, dan ontvalt daarmee je artistieke maar ook economische bestaansrecht. Dit is en blijft daarom een redelijke vergoeding voor mensen die iets ontworpen en bedacht hebben."

Wat is de schade die een artiest ondervindt als iemand een concert filmt? Hoeveel minder kaartjes worden daardoor verkocht?

Bleijerveld: "Schade is een heel lastig begrip. Ik denk dat we ons daar helemaal niet in moeten begeven. Waar het om gaat, is dat dit soort kopieën zonder de thuiskopieregeling niet eens gemaakt
zouden mogen worden, dan geldt namelijk het auteursrechtelijke verbodsrecht. Zonder deze regeling zou er op een of andere manier gecontroleerd moeten worden of consumenten het verbodsrecht overtreden. Dat wordt een lastig verhaal, onder meer op het gebied van privacy."

Tegelijkertijd wordt de thuiskopieheffing voor steeds meer gegevensdragers afgeschaft. Onlangs gebeurde dat bijvoorbeeld bij harddiskrecorders en settopboxen, omdat de schade van legale thuiskopieën door deze apparaten inmiddels verwaarloosbaar zou zijn. Zelfs voor blanco dvd's en cd's hoeft sinds 2018 geen thuiskopieheffing meer betaald te worden, terwijl dat juist lange tijd de enige apparaten waren waar de heffing op gold. Zet deze trend zich niet door?

Zijlmans: "Voor alle duidelijkheid: de afschaffing van de heffing voor settopboxen was een
gevolg van een wijziging in de gebruikte techniek; consumenten maken daarbij niet zelf een
kopie, maar dit gebeurt centraal door de pakketaanbieder. Blanco cd’s en dvd’s zijn
inmiddels in onbruik geraakt. Dat het kopiëren op de apparaten waarvoor een vergoeding geldt afneemt, blijkt niet uit onderzoeken. Vooralsnog blijkt dat er wel degelijk op grote schaal gekopieerd wordt, aangezien we nu met screenshots en clips veel meer nieuwe toepassingen zien. Er wordt dus nog altijd op grote schaal vergoedingplichtig werk gekopieerd en daarvoor is de thuiskopieregeling nou juist bedoeld. Vroeger ging het om cassettebandjes en cd-schijven. Die zijn nu niet meer relevant en hebben plaatsgemaakt voor tablets, smartphones en wearables. Er komen ook steeds nieuwe vergoedingsplichtige vormen van kopiëren bij, zoals het opslaan van bestanden in de cloud. Het is dus een verschuiving van de technologie, maar het kopieergedrag is niet wezenlijk anders. Het is zeer consistent met het verleden."

Is er volgens jullie dan geen significant verschil tussen hele nummers kopiëren met de cassettebandjes van vroeger en ergens een screenshot van maken of een stukje filmen van een concert?

Zijlmans: "Er kan nog steeds een heel nummer worden opgeslagen. Wat ik wil benadrukken is dat de acte van kopiëren is veranderd, maar niet de gedachte daarachter. Ik benoem screenshots omdat dat een van de nieuwe methodes is, maar het is natuurlijk veel meer dan dat. Denk aan het opnemen van een heel stuk muziek, een hele clip, of tien à vijftien minuten van een concert."

Thuiskopieheffing - onderzoek — Het aantal vergoedingsplichtige thuiskopieën per apparaat per maand, verdeeld over de verschillende soorten categorieën werken. Bron: SONT-onderzoek

Eerlijkheid van het systeem

De thuiskopieheffing is in feite bedoeld voor de mogelijkheid om met een apparaat te kunnen kopiëren. Onder meer veel tweakers vinden dit een oneerlijk systeem. Ze hebben het gevoel dat ze 'gestraft' worden voor iets wat ze niet hebben gedaan en vaak ook niet van plan zijn. Waarom is de thuiskopieheffing op deze manier ingericht?

Zijlmans: "Het is vergelijkbaar met bijvoorbeeld straatverlichting. Als ik 's avonds niet fiets, heb ik geen enkel belang bij straatverlichting. Maar we hebben toch met z'n allen afgesproken dat er straatverlichting moet zijn en er wordt grosso modo via de belastingbetaling overgeheveld of betaald door de hele bevolking. Sommige mensen zullen veel meer kopiëren dan anderen. Zij hebben dus baat bij het tarief en anderen zullen wat minder kopiëren en die zullen dat dan te veel vinden."

Jullie stellen dat meer mensen kopiëren dan ze denken, omdat bijvoorbeeld het maken van screenshots van een artikel ook wordt gezien als thuiskopie. Maar staat het tarief dat ze voor zoiets kleins boven op de reguliere kosten van het apparaat moeten betalen echt in verhouding?

Zijlmans: "Het tarief voor telefoons is bijvoorbeeld 5,70 euro. Daar doe je ongeveer drie jaar mee, dus dat is twee euro per persoon per jaar. Dat bedrag, minder dan de helft van de prijs van een cappuccino, stelt je in staat om alles wat je wil voor eigen gebruik te mogen kopiëren. Als je het op die manier beschouwt, wetende dat het een vergoeding is voor de rechthebbende in algemene zin, is dat nou niet bijzonder bezwaarlijk."

Toch klinkt er niet alleen vanuit consumenten kritiek, maar ook vanuit verkopers. In 2020 gaf de branchevereniging voor consumentenelektronicabedrijven NLDigital aan dat de regeling 'steeds meer uit de pas loopt met de technische en economische realiteit'. Zelfs die, relatief kleine, extra vergoeding sluit volgens de vereniging niet meer aan bij het huidige gebruik van consumenten.

Zijlmans: "Raar genoeg hoor je dat meer van de verkopers dan van de consumenten. Want wat is nou 5,70 euro op de 900 euro van een telefoon? Dus ja, de betalingsplichtingen, die deze kosten in rekening brengen bij de consument, willen gewoon een zo laag mogelijke heffing. Die zullen ook wel een btw-tarief van 5 procent willen hebben, maar daarbij hebben we ook met z'n allen afgesproken dat er een bepaald percentage btw betaald moet worden om kosten in onze samenleving te drukken. In dit geval gaat het om een vergoeding voor werk waar rechthebbenden eigenaar van zijn."

Het op legale wijze downloaden van een boek, muziek of serie telt ook als het maken van een thuiskopie. Als consument betaal je daardoor vaak in feite dubbel: voor zowel de download als de thuiskopieheffing. Ict-jurist Arnoud Engelfriet noemt dit een weeffout in de wet. Hoe kijken jullie hiernaar?

Zijlmans: "Dat zien wij toch echt heel anders. Wij vinden dat niet zozeer een weeffout, maar een denkfout. De vervolgkopieën op eigen apparaten tellen mee, maar de eerste aanschaf is heel wat anders. Als je een boek downloadt op je e-reader, heb je daarvoor betaald. Als je vervolgens vervolgkopieën maakt, dan is het een thuiskopie en dan is het vergoedingplichtig. Er wordt dus niet dubbel betaald, want er geldt geen thuiskopie op de eerste download van een aangeschaft werk."

Reactie van Engelfriet

Arnoud Engelfriet gaf de volgende reactie op het verweer van Stichting Thuiskopie: "Het is uiteindelijk allemaal een woordenspel. Je betaalt via een heffing op dragers omdat we niet kunnen en willen tellen wat voor kopieën jij thuis maakt. Dus of je dan zegt: de heffing is voor de kopie vanaf jouw harde schijf naar bijvoorbeeld je telefoon of mediaspeler, of voor de download naar jouw harde schijf, dat maakt niet zo heel veel uit."

Bleijerveld: "Het is auteursrechtelijk vergelijkbaar met een radiostation dat een licentie afneemt bij BumaStemra. Als de winkelier bij jou om de hoek dat radiostation vervolgens aanzet, dan moet hij daarvoor aan diezelfde Buma betalen. Dan zeggen mensen: er wordt dus twee keer betaald, want eerst betaalt KINK en vervolgens betaalt de Albert Heijn bij mij om de hoek ook om KINK in de winkel aan te zetten. Het radiostation maakt het openbaar en daar kan iedereen naar luisteren, maar wat er in de winkel gebeurt is een tweede openbaarmaking. Er wordt dan twee keer voor betaald, maar het is niet twee keer voor hetzelfde. Daarmee is het niet onredelijk of onwenselijk, en ook geen weeffout. Er is voor gekozen om het zo te doen en rechthebbenden hebben dit soort regelingen gewoon nodig om voor het gebruik van hun werk een redelijke vergoeding te krijgen."

Hebben rechthebbenden de thuiskopieheffing echt nodig om van hun werk te kunnen leven?

Bleijerveld: "Nou, het is voor velen een relevante aanvulling, maar of ze ervan kunnen leven, dat is misschien nog een tweede. Maar nee, op basis van de wet kunnen ze een vergoeding vragen en zouden ze gek zijn als ze dat niet doen."

Veel tweakers vinden het ook oneerlijk dat op veel apparaten een thuiskopieheffing gerekend wordt, terwijl thuiskopieën maken van auteursrechtelijke werken vaak niet eens mogelijk is door drm.

Bleijerveld: "Drm, voor zover dat al wordt toegepast, is ook te omzeilen. Als je het kraakt en gaat kopiëren, is dat wat Stichting Thuiskopie betreft gewoon een thuiskopie."

Zijlmans: "Daarnaast baseren de onderzoeken [van SONT, red.] zich alleen op de daadwerkelijk gemaakte kopieën en niet op de kopieën die niet zijn gemaakt omdat er drm op zit."

Legaal muziek downloaden, bijvoorbeeld via iTunes, telt als thuiskopie.

Bij wie komen de heffingen terecht?

Jaarlijks worden er in Nederland circa 35 miljoen euro aan heffingen geïnd. Volgens Stichting Thuiskopie worden deze in vier categorieën van rechthebbenden onderverdeeld: audio, audiovisueel, geschriften en beeldwerken. Van de vergoedingen die daadwerkelijk naar de rechthebbenden gaan, is de verdeelsleutel voor deze vier categorieën respectievelijk 32,30 procent, 45,45 procent, 13,75 procent en 8,50 procent. Makers, uitvoerenden en producenten kunnen via een verdeelorganisatie als BumaStemra, Norma en Lira aanspraak maken op een vergoeding.

Hoogtebepaling van de tarieven

Hoe worden de hoogtes van de tarieven bepaald door SONT? Waarom moet voor een smartphone 5,70 euro betaald worden, maar voor een pc bijvoorbeeld 2,80 euro?

Zijlmans: "Er wordt steekproefsgewijs onderzoek gedaan naar de hoeveelheid thuiskopieën die er op de verschillende categorieën apparaten wordt gemaakt. Daarbij wordt er ook gekeken naar de soorten werken die worden gekopieerd. Aan elke kopieercategorie, audio, audiovisueel, geschriften en beeldwerken, wordt een economische waarde toegekend. Vervolgens wordt de hoeveelheid kopieën, geëxtrapoleerd over de hele bevolking, vermenigvuldigd met die waarde. Dat bedrag moet vervolgens naar rato verdeeld worden over de verschillende apparaten waarmee kopieën gemaakt kunnen worden."

SONT is van plan om de tariefbepaling in de toekomst anders in te richten. Wat houdt dit precies in?

Zijlmans: "Dat is de methodiek die ik zojuist beschreef. Die is nog wel work in progress. Het is de bedoeling dat de tarieven vanaf 2027 op deze manier worden berekend."

Dus de huidige tarieven zijn nog op de 'oude' manier berekend? Wat is precies het verschil?

Zijlmans: "Voorheen werd het zogenoemde economischewaardenmodel gebruikt. Er werd via trendanalyses gekeken naar hoe groot de media-industrie was en welke waarde daaruit te ontleden valt. Nu proberen we veel meer bottom-up in detail tot de waarde te komen van de kopieerhandelingen. Of de tarieven door de nieuwe berekening omhoog of omlaag gaan, kan ik overigens totaal nog niet zeggen."

Bleijerveld: "In de nieuwe berekeningsmethode is ook een consumptiefactor toegevoegd. Er wordt daardoor in de waardebepaling rekening gehouden of een kopie daadwerkelijk wordt gebruikt of 'slechts' een back-upfunctie heeft. Dat onderscheid werd eerst in mindere mate gemaakt."

Wat betekent dat? Tellen back-ups in het nieuwe systeem dan minder zwaar mee? Dat zou veel invloed kunnen hebben op de tarieven. Op basis van het onderzoek dat SONT laat uitvoeren, is gemiddeld circa de helft van alle thuiskopieën een back-up.

Zijlmans: "Dat is vooruitlopen op de feiten. Daar durf ik nu nog niets over te zeggen. Op zich is het heel belangrijk dat je een back-up hebt van je trouwfoto's, want die wil je absoluut niet kwijtraken, dus misschien heeft het wel een hoge waarde."

Thuiskopieheffing back-ups — Volgens het SONT-onderzoek wordt 51 procent van alle vergoedingsplichtige werken voor actief gebruik opgeslagen en 49 procent alleen als back-up.

Dus jullie stellen dat rechthebbenden net zozeer schade ondervinden van gemaakte back-ups van hun werken, als van thuiskopieën die daadwerkelijk worden gebruikt?

Bleijerveld: "Stel je voor dat je de trouwfoto's kwijt bent en geen back-up hebt gemaakt, maar de fotograaf heeft ze nog, dan moet je terug naar de fotograaf en betaal je nog een keer voor hetzelfde auteursrechtelijk beschermde materiaal. Op het moment dat de fotograaf die back-ups niet kan verkopen omdat iedereen braaf zelf een back-up heeft, zou je dus kunnen zeggen dat de fotograaf inkomsten misloopt en daarvoor vergoed moet worden."

Zijlmans: "De schade zit hem in de ontneming van het recht om toestemming te geven. Als een werk zonder toestemming gekopieerd wordt, is dat een element van schade. Het is niet te doen om voor elk individueel geval toestemming te verlenen, dus daar heeft de wetgever een efficiënt systeem voor gemaakt en daar moet dan een bepaald tarief aan geplakt worden."

Er wordt ook beweerd dat het systeem van de thuiskopieheffing inefficiënt is, omdat dit meer zou kosten dan het oplevert. De Piratenpartij schreef bijvoorbeeld op basis van een onderzoek dat de oprichting en uitvoering van het Nederlandse systeem 50 miljoen euro kost, terwijl er tot 2017 niet meer dan 40 miljoen euro was ingezameld.

Zijlmans: "Dat is pertinent niet het geval. Als dat zo was, dan had ik nu in een paleis gezeten en niet in een kantoor in Hoofddorp. Sterker nog: het tarief in Nederland is relatief laag, terwijl we wel een heel efficiënte bedrijfsvoering hebben. Ons systeem heeft een hoge penetratiegraad. Het overgrote deel van wat er binnenkomt, komt als vergoeding terug naar de rechthebbenden. Slechts tussen de vijf en tien procent van de totale opbrengsten worden als bedrijfskosten in rekening gebracht."

Apparaat	Huidige thuiskopietarief
Pc / laptop / notebook / server / mediacenter	2,80 euro
Tablet	2,80 euro
Smartphone	5,70 euro
Portable audio- / videospeler	1,80 euro
Settopbox met harde schijf / hdd-recorder	---
E-reader	0,80 euro
Externe hdd, ssd en USB-stick >= 256GB	0,90 euro
USB-stick < 256GB	0,40 euro
Wearables met opslagmogelijkheid	0,40 euro

Offline kopieën van streamingdiensten

In 2022 oordeelde de rechtbank in Den Haag dat downloads uit betaalde streamingdiensten (zoals Spotify en Netflix) niet langer mogen worden gezien als thuiskopieën. Als gevolg daarvan daalden bijna alle tarieven. Het tarief voor smartphones ging bijvoorbeeld van 7,30 euro naar 5,70 euro. Jullie zijn het niet eens met deze uitspraak. Momenteel loopt bij het Hof van Justitie van de Europese Unie een beroepsprocedure om deze ongedaan te maken. Waarom vinden jullie deze kwestie zo belangrijk?

Zijlmans: "Wij zijn van mening dat offline streamingkopieën niet verschillen van andere vormen van privékopieën en dat artiesten en andere rechthebbenden aanspraak hebben op een vergoeding voor dat gebruik van hun werk. Rechthebbenden ontvangen voor het maken van offline streamingkopieën ook geen afzonderlijke vergoeding van streamingdiensten en zijn in veel gevallen ook helemaal niet in de positie om zo’n vergoeding te bedingen van grote partijen als Netflix, YouTube en Spotify."

"Daarnaast is de impact van het meetellen van offline streamingkopieën bij de thuiskopievergoedingen voor consumenten gering. In 2022 bedroeg de thuiskopievergoeding gemiddeld 2,47 euro per hoofd van de bevolking, maar nadat offline streamingkopieën niet meer meetelden, ging het om 1,73 euro per hoofd van de bevolking per jaar. Voor de gezamenlijke rechthebbenden betekent dit echter een significante inkomstenderving van zo'n 12,5 miljoen euro per jaar."

Andere invulling van de wet

Jullie geven regelmatig aan dat een thuiskopieheffing nu eenmaal in de Europese wet staat. Het klopt dat Nederland in de Europese wetgeving verplicht is om rechthebbenden billijk te vergoeden voor het maken van thuiskopieën, maar de invulling staat daarbij niet vast. Is een toegewijde thuiskopieheffing echt het beste systeem? Werkt een staatsfonds niet beter, bijvoorbeeld?

Situatie buiten Nederland

Hoewel de Europese richtlijn 2001/29/EG lidstaten verplicht om rechthebbenden billijk te vergoeden als ze een uitzondering op het verbodsrecht willen instellen, mag ieder land zelf de invulling van deze vergoeding bepalen. Dat maakt de vergoeding ook niet altijd goed vergelijkbaar. Zo maken enkele landen, zoals Finland en Noorwegen, gebruik van een staatsfonds, waarbij de overheid de vergoeding binnenhaalt via belastingen. In de meeste landen geldt echter net als in Nederland een losse thuiskopieheffing per datadrager. In België is de thuiskopieheffing voor telefoons bijvoorbeeld 4 euro in plaats van 5,70 euro in Nederland, maar geldt voor een externe hdd een tarief van 5 euro, terwijl dat in Nederland juist 90 cent is. De heffing voor telefoons in Duitsland is 6,25 euro en in Frankrijk maximaal 14 euro (voor smartphones met meer dan 64GB aan opslag)

Bleijerveld: "Als je als rechthebbende afhankelijk bent van de politieke kleur of de situatie in je land om te bepalen of je wel of niet betaald krijgt, is dat een onwenselijke uitruil. Ik denk dat rechthebbenden nooit zeggen: 'Weet je wat, meneer Jetten? Gaat u eens lekker voor ons bepalen hoeveel geld we gaan verdienen.'"

Zijlmans: "Ik meen dat er in Finland een vrij groot door de staat opgericht fonds was. Maar doordat Finland de defensie-uitgaven heeft verhoogd om zich beter te kunnen verdedigen tegen Rusland, werden de staatsfondsen bijna gehalveerd. Daarmee maak je wat rechthebbenden ontvangen erg afhankelijk van iets wat niets met de waarde van hun werk te maken heeft."

Bleijerveld: "Er wordt wel eens ten onrechte gedacht dat de overheid dat soort zaken allemaal moet doen voor de rechthebbenden. Maar die rechthebbenden zijn gewoon ondernemers. Die bieden een dienst of product aan. Dat is dus geen overheidsding."

Maar als het ondernemers zijn, moeten ze er dan niet gewoon zelf voor zorgen dat ze een eerlijke vergoeding ontvangen voor hun geleverde diensten? Bijvoorbeeld door de prijzen van hun producten te verhogen?

Bleijerveld: "Het is ingewikkelder dan gewoon de prijs verhogen. Niet alle makers kunnen zomaar zelf aan allerlei knoppen draaien om meer inkomsten te genereren. En dan is het heel fijn, en wat mij betreft ook helemaal terecht, dat de wetgever heeft gezegd: we gaan die club beschermen."

_{Redactie: Kevin Krikhaar • Eindredactie: Monique van den Boomen}

IT-banen

Reacties (167)

167

166

109

Wijzig sortering

supersnathan94

Politiek en recht

17 november 2025 07:39

Wauw, Ze kunnen het zelf niet eens daadwerkelijk verantwoorden

Zijlmans: "Het is vergelijkbaar met bijvoorbeeld straatverlichting. Als ik 's avonds niet fiets, heb ik geen enkel belang bij straatverlichting. Maar we hebben toch met z'n allen afgesproken dat er straatverlichting moet zijn en er wordt grosso modo via de belastingbetaling overgeheveld of betaald door de hele bevolking. Sommige mensen zullen veel meer kopiëren dan anderen. Zij hebben dus baat bij het tarief en anderen zullen wat minder kopiëren en die zullen dat dan te veel vinden."

Pardon my French maar wat een K*treden.

Volgens de auteursrechten koop ik een licentie op het gebruik van een werk, de drager is daarbij niet belangrijk. Als ik dus de licentie heb op het werk (om te luisteren, te lezen of te bekijken) en het medium, maakt niet uit, waarom moet er dan wel extra geld worden betaald voor het mogen maken van een back-up, terwijl als ik een defecte disk heb, de industrie niet de disk omwisselt en zegt, ja maar je had de licentie en niet per se het medium dus ja dit mag tegen kleine vergoeding. Nee je moet dan gewoon opnieuw een licentie afnemen.

Dus je kunt niet als industrie van twee walletjes snoepen en je corrupte systeem gaan vergelijken met straatverlichting. Straatverlichting is een publieke voorziening die door iedereen gebruikt kan worden, zonder onderscheid, en waar niemand individueel winst uit haalt. Auteursrechtenheffingen op dragers zijn daarentegen een private heffing die direct ten goede komt aan commerciële rechthebbenden, niet aan de samenleving als geheel. Dat is geen solidariteitsprincipe, dat is een afkoopconstructie om een verouderd verdienmodel te beschermen.

Die zullen ook wel een btw-tarief van 5 procent willen hebben, maar daarbij hebben we ook met z'n allen afgesproken dat er een bepaald percentage btw betaald moet worden om kosten in onze samenleving te drukken. In dit geval gaat het om een vergoeding voor werk waar rechthebbenden eigenaar van zijn."

BTW is een algemene belasting met democratische controle, transparantie en begrotingsdoelen. De thuiskopieheffing is een doelheffing buiten de normale begroting om, vastgesteld door partijen met direct financieel belang. Een belasting-analogie vraagt publieke verantwoording, een begrotingsdoel en brede maatschappelijke baten. Dit systeem heeft dat niet en mag zich dus niet verschuilen achter BTW-retoriek.

Bleijerveld: "Het is auteursrechtelijk vergelijkbaar met een radiostation dat een licentie afneemt bij BumaStemra. Als de winkelier bij jou om de hoek dat radiostation vervolgens aanzet, dan moet hij daarvoor aan diezelfde Buma betalen. Dan zeggen mensen: er wordt dus twee keer betaald, want eerst betaalt KINK en vervolgens betaalt de Albert Heijn bij mij om de hoek ook om KINK in de winkel aan te zetten. Het radiostation maakt het openbaar en daar kan iedereen naar luisteren, maar wat er in de winkel gebeurt is een tweede openbaarmaking. Er wordt dan twee keer voor betaald, maar het is niet twee keer voor hetzelfde.

De winkelier maakt een nieuwe openbaarmaking (publieke uitvoering); de consument die thuis een kopie voor eigen gebruik maakt niet. Het juridische karakter verschilt fundamenteel (openbaarmaking vs. privégebruik). “twee keer betalen” bestrijd je niet door twee andere handelingen op één hoop te gooien. Een privé-back-up of device-sync is geen tweede openbaarmaking. Ik ga niet tegelijk naar het origneel luisteren en naar de back-up. Die back-up is er voor als je het origineel kwijtraakt.

Wij zijn van mening dat offline streamingkopieën niet verschillen van andere vormen van privékopieën en dat artiesten en andere rechthebbenden aanspraak hebben op een vergoeding voor dat gebruik van hun werk. Rechthebbenden ontvangen voor het maken van offline streamingkopieën ook geen afzonderlijke vergoeding van streamingdiensten en zijn in veel gevallen ook helemaal niet in de positie om zo’n vergoeding te bedingen van grote partijen als Netflix, YouTube en Spotify

Wat loop je nu weer voor onwaarheden te verkondigen? Downloads of offline streams uit betaalde streamingdiensten niet kwalificeren als thuiskopieën, omdat deze plaatsvinden met toestemming van de rechthebbende binnen de licentie van de dienst.

Spotify betaalt royalties per stream, ongeacht of die stream online of offline is afgespeeld.

De data over offline streams worden later gesynchroniseerd zodra de app weer online is.
Netflix betaalt vaste licentie- of productiebedragen voor exploitatierechten, inclusief offline weergave in hun apps.

Het argument “makers kunnen zelf geen vergoeding bedingen bij grote platforms” is sympathiek maar juridisch irrelevant:

de exploitatierechten liggen bij producenten, labels of collectieve beheersorganisaties;
als die te lage tarieven afspreken, is dat een markt- of onderhandelingsprobleem, geen reden om consumenten te laten bijbetalen via een heffing.

Dat "jullie" in je archaïshce systeem niet de juiste onderhandelingen kunnen maken tussen jullie belanghebbenden en Spotify moet je niet rechtbrijen door een consumentenbelasting op telefoons te heffen.

Bleijerveld: "Bij een concert staan bijvoorbeeld ook veel mensen te filmen. Dat lijkt misschien geen kopie, omdat er geen origineel is in digitale zin, maar ze leggen vast wat niet van hen is. Je mag naar een concert kijken, maar de kopie die je maakt en misschien zelfs deelt, is absoluut een thuiskopie."

Vaak gaat het om eigen opnames van een live-uitvoering (geen reproductie van een uitgegeven drager) en/of valt het onder contractvoorwaarden van de organisator. Dit is niet hetzelfde rechtsregime als thuiskopiëren van een gepubliceerd werk. Artiesten roepen continu op om opnames en fotos op Insta te plaatsen en de bands daarin te taggen, als je dat als thuiskopie ziet, laat mensen dat dan vantevoren weten of stop deze vergoeding in de ticketprijzen.

Bleijerveld: "Drm, voor zover dat al wordt toegepast, is ook te omzeilen. Als je het kraakt en gaat kopiëren, is dat wat Stichting Thuiskopie betreft gewoon een thuiskopie."

Als dit, als dat. Het omzeilen van DRM is in de EU in beginsel verboden (anti-cirmcumventie). Je kunt niet enerzijds een heffing baseren op legale kopieën en anderzijds impliciet rekenen op illegale omzeiling. Je meet niet wat kán maar wat mag. Kopieën die door DRM rechtmatig worden verhinderd, kunnen geen basis zijn voor tariefinflatie. Dit nemen jullie wel mee in het model, maar daardoor is het model dus direct flawed.

Zijlmans: "Dat is vooruitlopen op de feiten. Daar durf ik nu nog niets over te zeggen. Op zich is het heel belangrijk dat je een back-up hebt van je trouwfoto's, want die wil je absoluut niet kwijtraken, dus misschien heeft het wel een hoge waarde."

Stel je voor dat je de trouwfoto's kwijt bent en geen back-up hebt gemaakt, maar de fotograaf heeft ze nog, dan moet je terug naar de fotograaf en betaal je nog een keer voor hetzelfde auteursrechtelijk beschermde materiaal. Op het moment dat de fotograaf die back-ups niet kan verkopen omdat iedereen braaf zelf een back-up heeft, zou je dus kunnen zeggen dat de fotograaf inkomsten misloopt en daarvoor vergoed moet worden.

Het heeft zeker een hoge waarde, maar niet monetair voor jullie model. Daar is de intrinsieke waarde ongeveer nul. Niemand gaat deze stichting zitten betalen voor dat soort trijf. een back-up is verzekering tegen dataverlies, geen vervanging van markttransacties. De fotograaf mist geen reële verkoop doordat iemand eigen exemplaren veiligstelt. Schade is hier ten eerste hypothetisch en dubbel geteld. Bovendien wordt de licentie meestal al gekocht. de back-up creëert geen nieuwe consumptie. Ik raad mensen bij het afleveren van Trouwfilms altijd aan het op te slaan op twee externe media, die niet hetzelfde zijn (dus DVD en USB stick) waarvan 1 bij iemand anders (schoonouders). Ik reken niet extra omdat ze dan een kopie er van maken en ik inkomsten verlies, nee de inkomsten zitten niet in de drager. Ik ga ook echt niet nog een keer €2000 rekenen omdat mensen hun filmpje kwijt zijn geraakt, nee misschien 10 euro voor de fysieke stick en verzending oid (onkosten, WAAR IK DAN ZELF WEER THUISKOPIEHEFFING VOOR BETAAL ZONDER DAAR OOIT EEN CENT VAN TE ZIEN).

Het tarief voor telefoons is bijvoorbeeld 5,70 euro. Daar doe je ongeveer drie jaar mee, dus dat is twee euro per persoon per jaar. Dat bedrag, minder dan de helft van de prijs van een cappuccino, stelt je in staat om alles wat je wil voor eigen gebruik te mogen kopiëren

Nee helemaal niet. Want dankzij DRM kan dat dus vaak helemaal niet. En dat mag je niet omzeilen, maar jullie nemen het wel mee in de berekening. Ik betaal dus extra voor dingen helemaal niet kunnen en als ik jullie aan die belofte wil houden (alles wat ik wil) dan moet ik illegale dingen gaan doen.

En die capucino op jaarbasis.... wat een slap excuus. Als ik jou vandaag 1 keer een klap op je smoel geef doet dat over twee jaar heen gezien gemiddeld ook geen pijn. Maar dat doe ik ook niet toch?

Om even de koffievergelijkingen door te trekken in het absurde:

Dus omdat iets minder kost dan een cappuccino, is het automatisch redelijk? Prima, dan stel ik voor dat ik voortaan ook 5,70 euro aan jou reken voor elk gesprek dat minder inhoud heeft dan een espresso.

Fantastisch idee. Laten we ook een koffieheffing invoeren: iedereen betaalt een cappuccino per jaar zodat barista’s worden gecompenseerd voor mensen die thuis zelf koffie zetten. Want dat is in feite wat je nu zegt.

Als we dan toch met cappuccino’s gaan rekenen, stel dan ook voor dat ik bij elke kop koffie automatisch een dubbeltje afsta aan Douwe Egberts, voor het geval ik thuis ooit een slok namaak. Want je weet maar nooit hoeveel mensen hun melkschuim kopiëren.

Ik kan hier zo pissig van worden. Gewoon 0 inhoudelijke argumenten voor een systeem wat zelfs door juristen als krom wordt gezien.