Inleiding
Stel je wilt deze zomer voor weinig geld een laptop aanschaffen. Waar kom je dan op uit? We vroegen zes fabrikanten om een laptop van maximaal 550 euro toe te sturen. De eisen: een schermdiagonaal van 14 of 15 inch en een ips-paneel. ASUS stuurde ons per abuis een uitvoering met TN-scherm. Verder ontvingen we van Acer, MSI en Lenovo wel een laptop met ips-paneel. Ze zijn ook allemaal van een 15,6"-scherm voorzien en hebben erg uiteenlopende specificaties. Dat is goed nieuws, want dan valt er blijkbaar iets te kiezen in deze prijscategorie. We vergelijken de laptops op snelheid, accuduur en schermkwaliteit, zoals je van ons gewend bent, maar in dit artikel testen we voor het eerst ook de wifisnelheid.
| |
Acer Aspire Go 15 AG15-42P-R6QL |
ASUS Vivobook 15 M1502YA-NJ590W |
Lenovo IdeaPad Slim 3 83ER00MLMH |
MSI Modern 15 F13MG-019NL |
| Processor |
AMD Ryzen 7 5825U |
AMD Ryzen 7 5825U |
Intel Core i5-12450H |
Intel Core i5-1335U |
| Cores/threads |
8/16 |
8/16 |
8 (4P+4E)/12 |
10 (2P+8E)/12 |
| Gpu |
Radeon Vega 8 |
Radeon Vega 8 |
Intel UHD 48eu |
Intel Iris Xe 80eu |
| Werkgeheugen |
16GB DDR4-3200, dualchannel |
16GB DDR4-3200, dualchannel |
16GB Lpddr5-4800, quadchannel |
16GB DDR4-3200, dualchannel |
| Ssd |
Kingston OM8PGP4512Q |
Micron 2400 512GB |
WD SN5000S 512GB |
Samsung PM9C1 512GB |
| Wifi |
MediaTek MT7921 |
Realtek RTL8821CE |
Intel Wi-Fi 6 AX203 |
Intel Wi-Fi 6E AX211 160MHz |
| Ethernet |
Realtek RTL8168 |
- |
- |
Realtek RTL8168 |
| Scherm |
15,6", 1920x1080, ips |
15,6", 1920x1080, TN |
15,6", 1920x1080, ips |
15,6", 1920x1080, ips |
| Paneel |
Chi Mei N156HCA-EAB |
Chi Mei N156HGA-EA3 |
Lenovo LEN9052 |
Chi Mei N156HCA-EAB |
| Accu |
53Wh |
42Wh |
47Wh |
45,7Wh |
| Besturingssysteem |
Windows 11 |
Windows 11 |
Windows 11 |
Windows 11 |
Wat mag je verwachten voor 550 euro?
Een laptop van 550 euro, wat kun je wel en niet verwachten? Om te beginnen hebben laptops in deze prijsklasse tegenwoordig vaak ips-panelen met een resolutie van 1920x1080 pixels. TN-panelen, die als eigenschap hebben dat ze slechte kijkhoeken hebben, kom je steeds minder tegen. Wat wel mondjesmaat in opkomst is, is een schermresolutie van 1920x1200 pixels, dus iets meer ruimte in de hoogte.
Verder kon je in deze prijsklasse altijd rekenen op een courante Intel Core i3- of AMD Ryzen 3-processor, maar dat lijkt wat te veranderen. De laatste tijd zien we fabrikanten steeds vaker kiezen voor een processor van een oudere generatie, maar dan wel een Core i5 of Ryzen 5, en soms zelfs een Core i7 of Ryzen 7, die in de praktijk vaak sneller is dan een i3 of Ryzen 3 van de huidige generatie.
De processor wordt meestal voorzien van 8 of 16GB werkgeheugen. Laptops met minder of meer dan dat kom je vrijwel niet tegen. De ssd is meestal 256 of 512GB groot en vrijwel altijd vervangbaar. Voor het werkgeheugen geldt dat in de meeste gevallen ook, maar soms kom je vastgesoldeerd geheugen tegen. Over het algemeen is dat echter vaker het geval bij duurdere laptops, waarbij een dunne behuizing en een lange accuduur van belang zijn. Fabrikanten kiezen dan voor Lpddr-geheugen, dat zuiniger is en minder ruimte inneemt dan een SO-DIMM-module.
Verderop in deze review vind je uiteraard onze schermtests, accutests en benchmarks terug, waarin we de genoemde componenten testen, maar behalve in die meetbare tests verschillen de laptops ook behoorlijk in functionaliteit. Geen enkele laptop heeft alles wat je zou willen hebben, want dan zou de prijs te hoog komen te liggen. Het is dus van belang om in de gaten te houden welke zaken je belangrijk vindt om de juiste keuze te maken.
| |
Acer |
ASUS |
Lenovo |
MSI |
| Webcam |
720p |
720p |
720p |
720p |
| Ethernet |
Ja, 1Gbit/s |
- |
- |
Ja, 1Gbit/s |
| Kaartlezer |
- |
- |
SD |
MicroSD |
| Toetsenbordverlichting |
- |
- |
- |
Ja |
| Wi-Fi-standaard (max.) |
Wi-Fi 6 |
Wi-Fi 5 |
Wi-Fi 6 |
Wi-Fi 6E |
| USB-C |
Opladen en video |
Opladen |
Opladen en video |
Opladen en video |
| Vingerafdrukscanner |
- |
- |
- |
- |
| Metalen behuizing |
- |
- |
- |
- |
De resolutie van de camera is in de meeste gevallen 1280x720 pixels. Een 1080p-camera zorgt uiteraard voor scherper beeld. Ethernet wordt niet veel meer gebruikt, maar het is een stabielere verbinding dan wifi, dus voor mensen die hun laptop steeds op dezelfde plek hebben staan, hebben de Acer en MSI een streepje voor. Net als ethernet zijn kaartlezers ook stilletjes verdwenen van laptops, alleen de Lenovo en MSI zijn ervan voorzien.
Voor wie geen ethernet gebruikt, en dat zullen de meeste mensen zijn, is wifi van belang. De meeste laptops ondersteunen Wi-Fi 6, want Wi-Fi 7-netwerkkaarten zijn nog te prijzig voor deze modellen. Veel mensen zullen niet zo snel naar de wifi van een nieuwe laptop kijken, maar het is wel relevant, omdat een systeem dat niet meer dan Wi-Fi 5 ondersteunt, ervoor zorgt dat een accesspoint steeds terug moet schakelen om een langzamer netwerkapparaat te bedienen. Stel je gebruikt je laptop vijf jaar en hebt ondertussen een Wi-Fi 8-router staan, met veel draadloze verbindingen, dan zal je Wi-Fi 5-laptop onevenredig veel airtime gebruiken vanwege zijn oude wifiondersteuning.
Tot slot is het opvallend dat je deze laptops via USB-C kunt opladen, maar dat ze geen USB-C-lader bijgeleverd krijgen. De meeste kunnen ook een videosignaal via USB-C uitsturen, wat praktisch is, want dan kun je ze ook op een dock aansluiten.
Acer Aspire Go 15
Samengevat
De Aspire Go 15 biedt veel waar voor je geld, gezien de huidige prijs van minder dan 500 euro. De geteste R6QL-uitvoering heeft een vlotte Ryzen 7-processor, 16GB werkgeheugen en 512GB opslagruimte. Uniek voor laptops in deze prijsklasse is het tweede, vrije, M.2-slot voor een extra ssd. De laptop heeft een gewoon goed full-hd-ips-scherm en voor de liefhebbers zit er ethernet op. De accuduur is voor een laptop van dit geld heel behoorlijk; 8,5 uur tijdens webbrowsen. Er zijn twee nadelen: de speakers geven wel heel mager geluid en de behuizing voelt niet stevig aan, zelfs voor een laptop van dit bedrag − en dan ligt de lat al wat lager.
De Aspire Go 15 hebben we getest in de AG15-42P-R6QL-uitvoering. Deze laptop heeft een behuizing die volledig van plastic gemaakt is. De behuizing ziet er opgeruimd uit, heeft de kleur van aluminium, maar is daar zeker niet van gemaakt. Het is meteen het grootste minpunt aan de Acer, want de behuizing voelt niet stevig aan. Zet je een beetje druk op de behuizing, dan veert hij mee. Bijvoorbeeld aan weerskanten van het toetsenbord of op de behuizing ter hoogte van de F8-toets. Ook het scherm voelt niet echt stevig aan. Als je de linker en rechterbovenhoek vastgrijpt, kun je het geheel een stukje torderen.
Toetsenbord en touchpad
Dat de behuizing zwak is, merk je ook als je aan het tikken slaat. Je hoeft niet eens zo'n hele stevige aanslag te hebben om het toetsenbord mee te zien veren. Los van het meeveren is het toetsenbord op zich ook niet zo'n topper. De toetsjes hebben erg weinig travel en de feedback is aan de slappe kant. Het toetsenbord is ook niet voorzien van achtergrondverlichting.
De touchpad heeft, net als het toetsenbord, last van de zwakke behuizing. Als je erop drukt, kun je de behuizing mee zien veren. Het oppervlak van de touchpad is gemaakt van plastic. Er zit een knop onder, zodat je een duidelijke klik kunt maken.
Webcam, speakers en aansluitingen
De camera van de Aspire Go 15 heeft een resolutie van 1280x720 pixels, zoals gebruikelijk bij laptops binnen deze prijsklasse. Ook gebruikelijk is dat de speakers van de laptop in de onderkant van de behuizing zijn weggewerkt. Dat levert over het algemeen niet het beste geluid op, omdat de geluidsgolven moeten reflecteren via het bureau waarop de laptop staat. In dit geval is het geluid ook nog eens heel blikkerig. Je moet daar bij laptops sowieso niet veel van verwachten, maar deze speakers zijn het minste van de geteste modellen.
De aansluitingen zijn juist weer een sterk punt van de Acer. Het begint met drie USB-A-aansluitingen op een snelheid van 5Gbit/s. Er zit een multifunctionele USB-C-aansluiting op, wat je in deze prijsklasse niet vaak tegenkomt. Dat wil zeggen dat je de Acer op een dock kunt aansluiten en dat je de aansluiting kunt gebruiken om de accu te laden en om een beeldscherm aan te sturen. Verder is er nog gigabitethernet, ook een zeldzaamheid tegenwoordig, en HDMI.
Upgrades
:strip_exif()/i/2007605560.jpeg?f=imagearticlefull)
Het werkgeheugen van de Aspire Go bestaat uit twee 8GB-modules, die je kunt vervangen als dat je te weinig is. Daarnaast zijn er, en dit is uniek voor deze prijsklasse, maar liefst twee M.2-slots aanwezig. Je kunt dus een extra ssd bijplaatsen, zonder de originele ssd te hoeven verwijderen.
ASUS Vivobook M1502YA
Samengevat
Voor iets meer dan vijfhonderd euro biedt de Vivobook 15 een vlotte Ryzen 7-processor, 16GB werkgeheugen en 512GB opslag. Dat is veel hardware voor je geld. Helaas lever je in op de schermkwaliteit, want ASUS voorziet de laptop van een TN-paneel. Ook de draadloosnetwerkkaart is er een die, toen hij uitkwam in 2022, al een eenvoudig model was. Op de touchpad is opvallend genoeg niet bezuinigd, want dat is een glazen exemplaar. Ook de koeling is goed uitgevoerd, want hij is duidelijk stiller dan concurrenten. Het werkgeheugen is deels uitbreidbaar. Dat is aan de ene kant fijn, maar aan de andere kant betekent het ook dat 24GB het maximum is.
De ASUS Vivobook 15 is in veel verschillende uitvoeringen te krijgen. ASUS stuurde ons de M1502YA-NJ590W. Deze laptop leek volgens de informatie van ASUS een ips-scherm te hebben, maar dat bleek toch een TN-paneel te zijn. Daar staat tegenover dat de laptop is voorzien van een vlotte Ryzen 7 5825U-processor. De benchmarks van die processor kun je verderop terugvinden, maar laten we beginnen met de buitenkant van deze laptop.
ASUS gebruikt hetzelfde design voor meerdere modellen en in de duurdere modellen is de behuizing van metaal gemaakt, maar dat is bij deze uitvoering niet het geval. De behuizing is ook niet de stevigste; je kunt de hoeken van het scherm ook vrij makkelijk ten opzichte van elkaar heen en weer bewegen, maar toch doet de ASUS het iets beter dan de Acer. Je kunt hem aan weerskanten van het toetsenbord indrukken en dan veert het kunststof mee, maar als je bovenaan het toetsenbord, ongeveer boven de F8-toets, drukt, dan biedt de behuizing wel weerstand. Die stevigheid zorgt er vervolgens voor dat het toetsenbord behoorlijk goed op zijn plek blijft zitten tijdens het typen.
Toetsenbord en touchpad
Het toetsenbord veert dus niet al te zeer in tijdens het typen en het toetsenbord heeft volgens het stickertje op de behuizing een 'lange 1,4mm key travel'. Lang is een groot woord, want we zijn wel eens laptops met 2mm toetsentravel tegengekomen. Bovendien voelt de travel van de laptop vergelijkbaar met de Acer en Lenovo. De toetsen hebben een iets duidelijkere aanslag dan de Acer.
De touchpad heeft ASUS van glas gemaakt en dat is ongebruikelijk in deze prijsklasse, want je komt hier vaker plastic tegen. Je vingers glijden net wat makkelijker over een glazen touchpad en alle laptops van ongeveer duizend euro en duurder hebben daarom ook een touchpad dat van glas gemaakt is.
Webcam, speakers en aansluitingen
De webcam van de Vivobook kun je achter een schuifje verbergen, iets wat bij de meeste laptops in deze vergelijking mogelijk is. De camera heeft een standaardresolutie van 1280x720 pixels. Opvallend aan de ASUS is dat hij als een van de betere geluid kan weergeven. Muziek klinkt voller dan bij de andere laptops. Dat mooiere geluid moet je wel in context zien: het blijven laptopspeakers en een setje externe speakers of een hoofdtelefoon klinkt beter. Ook voor de verstaanbaarheid van een videogesprek zijn de ASUS-speakers niet de beste, omdat ze onderop de behuizing zitten en de geluidskwaliteit dus afhankelijk is van het reflecteren van de ondergrond.
Wat aansluitingen betreft valt de ASUS een beetje tegen. Er zitten aardig wat aansluitingen op, maar als je kritisch kijkt, doet hij het wel minder goed dan de concurrenten. De HDMI-aansluiting ondersteunt maximaal versie 1.4 van het protocol, wat betekent dat 4k60 geen optie is. Beeld uitsturen kan ook niet via de USB-C-aansluiting, want die kun je alleen gebruiken om op te laden. De MSI doet bijvoorbeeld ook geen 4k60 over HDMI, maar bij die laptop kun je de USB-C-aansluiting daar wel voor gebruiken.
Tussen de HDMI en USB-C in zitten twee USB-A-poorten op 5Gbit/s. Aan de linkerkant zit ook nog een USB-A-poort, maar die ondersteunt maximaal USB 2.0-snelheid en ook dat is een beetje knullig, want de andere laptops hebben wel allemaal snelle USB-A-poorten.
Upgrades
:strip_exif()/i/2007605618.jpeg?f=imagearticlefull)
Mocht je de Vivobook aanschaffen en hem willen upgraden, dan kan dat tot op zekere hoogte. Van het werkgeheugen is 8GB vastgesoldeerd, terwijl de rest in een DDR4-module zit. Als je wilt upgraden, kun je dus naar maximaal 24GB. De M.2-ssd, die een beetje schuin staat, is ook verwisselbaar. Opvallend is dat de koeling van de ASUS veel omgvangrijker is dan bij de andere laptops. Je ziet hierboven vanaf de processor een heatpipe richting de ventilator lopen en op dat punt is er een reeks vinnen aan de heatpipe bevestigd om het contactoppervlak met de lucht zo groot mogelijk te maken. Bij de andere laptops stopt het hier, maar bij de ASUS loopt de heatpipe nog een stuk door, naar een tweede set van die vinnen. Verderop in dit artikel zal ook blijken dat de laptop daar profijt van heeft, omdat de ventilator daardoor minder hard hoeft te werken en zodoende minder herrie maakt.
Lenovo IdeaPad Slim 3
Samengevat
Lenovo voorziet de Slim 3 van een enigszins verouderde, maar toch vlotte Core i5-12450H-processor. Er zijn echter concurrenten met Ryzen 7-chips die nog vlotter zijn. De laptop heeft verder 16GB werkgeheugen, dat helaas niet uitbreidbaar is. Veel dingen aan de laptop zijn verder 'gewoon goed'. Er zit voor deze klasse een gewoon goed ips-paneel in en de draadloosnetwerkkaart is ook gewoon goed. De koeling is wat luidruchtiger dan concurrenten. De accuduur komt uit op een uur of zeven bij licht gebruik. Uniek aan de Slim 3 is dat hij voorzien is van een SD-kaartlezer, die de meeste concurrenten weglaten.
Een zilvergrijze behuizing, die hint naar metaal, maar toch volledig van plastic is. Het is hetzelfde recept als waar de Acer, ASUS en MSI zich van bedienen. Waar het om gaat, is in hoeverre dat kunststof voldoet en in die zin kan de Lenovo zich meten met de MSI, verderop in dit artikel. Je kunt de behuizing indrukken aan weerskanten van het toetsenbord, je kunt de bovenhoeken van het scherm ten opzichte van elkaar verdraaien, maar het is allemaal niet zo dramatisch. Het blijft een laptop van minder dan 550 euro en daarvan moet je niet de wereld verwachten.
Toetsenbord, touchpad en aansluitingen
Hoewel er uitvoeringen van de Slim 3 zijn die het wel hebben, is deze uitvoering niet voorzien van toetsenbordverlichting. De toetsjes hebben niet bijzonder veel travel en het zwakste punt van de behuizing lijkt zich in het midden van het toetsenbord te bevinden, want op die plek wil het tijdens typen op en neer bewegen. De touchpad heeft een plastic oppervlak en kun je in de twee onderhoeken wel erg ver indrukken. Dat staat een beetje goedkoop, maar goed, dat is hij ook.
De meeste laptopfabrikanten lijken het erover eens dat laptops in deze prijsklasse drie USB-A-aansluitingen moeten hebben. Bij Lenovo pakken ze het iets anders aan en krijg je twee gewone USB-A-aansluitingen en een USB-C-aansluiting. Die laatste is multifunctioneel, dus je kunt hem gebruiken om de accu te laden of om een extern beeldscherm op aan te sluiten, of allebei tegelijk als je een dock gebruikt. Uniek voor de Lenovo is dat er een SD-kaartlezer op zit, een zeldzaamheid op de meeste laptops. Verder zit er een HDMI 1.4-aansluiting op, dus voor 4k60-beelden in volle glorie zul je USB-C moeten gebruiken.
Webcam en speakers
Ook bij Lenovo kun je de webcam onder een schuifje verstoppen als je dat prettig vindt. De camera heeft een resolutie van 1280x720 pixels en is, net als de Acer, ASUS en MSI, adequaat om mee te videobellen, zolang er voldoende omgevingslicht is. Ben je aan het videobellen, dan valt op dat de Lenovo het verstaanbaarste geluid produceert, omdat de speakers onder de grille boven het toetsenbord geplaatst zijn, terwijl ze bij de andere laptops onderop de behuizing zitten. De Lenovo produceert niet het mooiste geluid, dat doet de ASUS, maar als je even een videogesprek wilt voeren zonder dat je een hoofdtelefoon bij de hand hebt, biedt de Lenovo wel het verstaanbaarste geluid.
Upgrades
:strip_exif()/i/2007605606.jpeg?f=imagearticlefull)
Lenovo heeft bij deze laptop gekozen voor Lpddr5-geheugen. Dat is zuiniger, dan gewone SO-DIMM-modules, maar heeft als nadeel dat je het niet kunt vervangen. De ssd is ook van een exotisch 42mm lang formaat, maar gelukkig kun je hem ook vervangen door een model van de reguliere lengte van 80mm.
MSI Modern 15
Samengevat
De Modern 15 is een laptop die opvalt door wat hij biedt voor de prijs. Er zitten bijvoorbeeld ethernet, microSD en een multifunctionele USB-C-poort op, en zelfs toetsenbordverlichting − en dat kom je in deze prijsklasse niet vaak tegen. De geteste uitvoering heeft een verouderde Core i5-processor, die nog altijd behoorlijk vlot is. Verder zit er een ips-scherm in met een resolutie van 1920x1080 pixels, dat niet onderdoet voor concurrenten in deze prijsklasse, en deze uitvoering heeft zelfs Wi-Fi 6E. De accuduur is een uur of zeven tijdens browsen en dat is voor dit geld niet gek.
Bij MSI kijken we naar de Modern 15 F13MG-019NL. Deze laptop is voorzien van een Core i5-1335U-processor. Net als bij andere laptops in dit artikel is die cpu enigszins verouderd, maar dat wil niet zeggen dat hij niet snel genoeg is. Sterker nog, MSI verkoopt deze laptop ook met een 'nieuwere' Core 5 120U-processor. De 120U is echter hetzelfde als de 1335U, maar dan met een wat hogere maximale klokfrequentie. En om helemaal volledig te zijn: de 1335U is niet meer dan een 1235U met iets hogere kloksnelheden en ondersteuning voor iets sneller werkgeheugen. Dat wil niet zeggen dat er geen verschil is. De nieuwere processors zijn door hun hogere maximale klokfrequentie normaal gesproken sneller dan hun voorgangers. Aan de andere kant blijft het in de basis dezelfde processor met twee P-cores, acht E-cores, die gemaakt is op hetzelfde Intel 7-proces.
Genoeg over de processor, hoe ziet deze laptop er van buiten uit? Ook hier heb je te maken met een behuizing die volledig van plastic is gemaakt, maar dat plastic voelt wel vrij stevig aan. Je kunt de behuizing aan weerskanten van het toetsenbord een beetje indrukken, maar daar krijg je ook al vrij snel wat weerstand. De schermconstructie is ook niet de allerstevigste, maar in deze prijsklasse voldoet die.
Toetsenbord, touchpad en aansluitingen
Het mooie van het toetsenbord van de Modern 15 is dat hij voorzien is van achtergrondverlichting, handig als je 's avonds laat nog aan het werk bent. Het is ook een prettig tikkend toetsenbord, omdat de toetsen behoorlijk veel travel hebben. Bovendien is de behuizing stevig genoeg om ervoor te zorgen dat het toetsenbord niet inveert tijdens het tikken, zelfs als je een harde aanslag hebt. De touchpad van de MSI heeft net als de ASUS een glazen oppervlak en maakt een duidelijk klikje als je erop drukt.
Wat aansluitingen betreft heeft de MSI het goed voor mekaar. Er zit, voor de liefhebbers, gigabitethernet op en voor weer andere liefhebbers een microSD-kaartlezer. Beide worden vaak weggelaten, zeker bij laptops in deze prijsklasse. De drie gewone USB-poorten werken op 5Gbit/s en de USB-C-aansluiting kun je gebruiken om de accu te laden, maar hij stuurt ook video uit en werkt daardoor prima samen met een dock. Klein minpuntje is dat je voor een 4k-scherm op 60Hz de HDMI-aansluiting niet kunt gebruiken, want die is beperkt tot 30Hz, dus dan zul je terug moeten vallen op USB-C.
Upgrades
:strip_exif()/i/2007605628.jpeg?f=imagearticlefull)
Is het werkgeheugen van 16GB je te krap, dan is dat geen probleem. Je kunt de twee geheugemodules, die in dit geval onder de zwarte afdekking zitten, vervangen door één of twee grotere exemplaren. Ook de opslag is te vergroten door de bestaande ssd te vervangen.
Benchmarks
Het lijkt een trend te zijn dat fabrikanten hun goedkopere laptops uitvoeren met verouderde processors, maar daarbij wel kiezen voor snelle modellen. Geen moderne Core i3 dus, maar een Core i5, of in twee gevallen in deze review zelfs een Ryzen 7. De ASUS en Acer hebben een Ryzen 7 5825U aan boord, een Zen 3-processor met acht cores. De MSI heeft een Core i5-processor van de dertiende generatie, met twee P-cores en acht E-cores, terwijl de Lenovo ook een i5-chip heeft, van de twaalfde generatie, maar dan een met vier P- en vier E-cores. Die laatste laptop bleek een defect te hebben, waar we tijdens het testen achter kwamen. Een van de vier P-cores schoot bij iedere benchmark die we draaiden direct in de throttling. Een geluk bij een ongeluk was dat we deze laptop al eerder hadden getest, maar dan in een uitvoering met 8GB werkgeheugen. Die laptop staat in de grafiek als '4 P-cores', en dat zijn ook de scores die in dit geval het relevantst zijn. Het behalve de defecte cpu goed werkende testmodel staat vermeld als '3 P-cores'.
- Cinebench 24 Multi
- Cinebench 24 Single
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
In Cinebench Multi zie je duidelijk dat de verouderde Ryzen 7-processors nog prima mee kunnen komen. Als alle acht de cores belast worden zijn deze chips het vlotste. De Core i5-processor in de MSI heeft weliswaar tien cores, maar acht daarvan zijn zuinige E-cores, die niet zo vlot zijn. Toch tref je de MSI ook bovenaan twee grafiekjes aan, en wel als slechts een core belast wordt. Dan kan de cpu een P-core naar liefst 4,6GHz klokken en is daarmee vlotter dan de concurrenten.
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Night Raid - CPU
We draaien ook 3DMark Night Raid en daarbij gebeurt ook iets interessants, want hoewel de ASUS en Acer dezelfde processor hebben, lijkt Acer hem zodanig geconfigureerd te hebben dat de gpu hoger scoort, terwijl de ASUS uitblinkt in de cpu-test. Voor de keuze van ASUS valt wat te zeggen, want dit soort laptops schaf je niet aan om op te gamen.
- Geekbench 6 - Single
- Geekbench 6.2 - Single Integer
- Geekbench 6.2 - Single Floating Point
- Geekbench 6 - Multi
- Geekbench 6.2 - Multi Integer
- Geekbench 6.2 - Multi Floating Point
In Geekbench worden de rollen omgedraaid. Deze test is sowieso wat vriendelijker voor Intel-processors, want je ziet alle laptops met een Ryzen-processor onderaan bungelen, behalve de HP Omnibook, maar die heeft een processor die gebaseerd is op de nieuwe Zen 5-architectuur, die sneller is in Geekbench. Opnieuw is de MSI het vlotst in de singletest, waarbij een core gebruikt wordt, maar in de multitest zie je het voordeel dat de vier P-cores van de Lenovo bieden.
- PCMark 10 Extended
- PCMark 10 Essentials
- PCMark 10 Digital Content Creation
- PCMark 10 Gaming
- PCMark 10 Productivity
We kijken met behulp van PCMark naar de overallprestaties van de systemen en daarbij eindigen de Acer en ASUS weer bovenaan. De relevantste tests voor deze laptops zitten hem in de Essentials-tests, die webbrowsen, het starten van apps en videobellen simuleren, en in de Productivity-tests. Die tests simuleren het werken met kantoorsoftware zoals een tekstverwerker en spreadsheetsoftware.
Tot slot kijken we met behulp van Blender in hoeverre de laptops last hebben van throttling. We renderen herhaaldelijk dezelfde afbeelding en noteren hoe lang dat duurt. Duurt dat steeds even lang, dan heeft de laptop geen last van oververhitting en ontstaat er een vlakke lijn. Aan het gele lijntje is te zien dat ons defecte sample direct throttelt, maar de donkerblauwe lijn laat zien hoe hij zich normaal gesproken zou gedragen. Laptops met Intel-processor zijn in de eerste twee runs meestal vlot, dankzij hun Turbo Boost, en daarna vlakt de grafiek af, mits ze geen last van throttling hebben. In dit geval zien we vier vrijwel vlakke lijntjes, dus is er geen sprake van throttling.
Scherm
Laptops die rond de vijfhonderd euro kosten, hebben tegenwoordig vrijwel altijd een ips-paneel. TN-panelen kom je nauwelijks meer tegen, hoewel ASUS ons wel een laptop met TN-scherm opstuurde. TN-panelen zijn goedkoper dan ips en hebben als nadeel dat de kijkhoeken niet zo best zijn, zoals je kunt zien op de foto hieronder. Over het algemeen hebben TN-panelen ook een lager contrast dan ips-panelen.
:strip_exif()/i/2001005275.jpeg?f=imagenormal)
Voorbeeld van TN-panelen (linker- en rechterlaptop) en ips (in het midden)
De term ips zegt ook nog niet alles als het om laptopschermen gaat, want ips-panelen heb je ook in soorten en maten. In laptops die rond de vijfhonderd euro kosten, zitten meestal de ips-panelen van de goedkoopste soort. Ze werken op 60Hz en kunnen niet het hele sRGB-kleurenspectrum weergeven, maar blijven steken op een procent of zestig, wat vergelijkbaar is met de meeste TN-panelen. De meest verzadigde kleuren kunnen ze dus niet goed weergeven. Fel rood wordt bijvoorbeeld een beetje rozig weergegeven. Wil je foto's en video's bewerken, dan heb je dus een duurdere laptop of een extern beeldscherm nodig.
Om te zien hoe de laptopschermen presteren, maken we gebruik van behulp van een colorimeter en Portrait Displays Calman Color Calibration-software.
- Helderheid wit
- Contrast
- sRGB-dekking
Uit de test blijkt dat de schermen elkaar wat helderheid betreft weinig ontlopen: ze halen allemaal de 300cd/m² net niet. Het contrast van de ips-panelen is, zoals voorspeld, hoger dan het TN-paneel in de ASUS. Vervolgens kunnen de vier laptops ongeveer 66 procent van de sRGB-kleurruimte weergeven. Bovenaan in de grafiek staat een laptop met een oledscherm; dergelijke panelen kunnen juist hele felle kleuren weergeven en die gaat daardoor ruim over de 100 procent sRGB heen.
Als je vervolgens kijkt naar de kleurweergave, zie je dat alle schermen een aanzienlijke afwijking hebben: ze kunnen niet alle sRGB-kleuren weergeven. Onderling zijn er ook nog wel wat verschillen. De Lenovo neigt ernaar om grijstinten te geel weer te geven, terwijl de MSI ze te blauwig maakt. De gemiddelde gebruiker die geen kleurkritisch werk doet, zal dat niet opvallen. Het verschil tussen TN en ips zul je echter wel merken. Bij de andere drie schermen zitten de verschillen hem in de details.
Accuduur
De laptops in deze prijsklasse zijn niet specifiek gemaakt voor een lange accuduur. Dat is meer het terrein van de lichte en compacte laptops, die ook meteen duizend euro of meer kosten. Dat wil niet zeggen dat de accuduur per definitie waardeloos is. Je haalt geen twintig uur, maar een werkdag bij licht gebruik is (bijna) haalbaar. We testen de accuduur met behulp van twee verschillende accutests.
In de eerste accutest browsen we geautomatiseerd door een vaste set websites heen. De vier laptops ontlopen elkaar daarin niet gigantisch, maar de ASUS en Acer, met Ryzen-processors, doen het toch wel het beste: een uur langer dan de MSI en Lenovo.
- PCMark 10 - Accu - Tijd
- PCMark 10 - Accu - Digital
- PCMark 10 Accu Essentials
- PCMark 10 Accu Productivity
- Relatieve prestaties op accu
Testen we met behulp van PCMark, dan worden de verschillen nog wat groter en haalt de Acer bijna vijf uur, terwijl het bij de Lenovo na drie uur al gedaan is met de pret. Als je goed naar de cijfers kijkt, wordt ook wel duidelijk waar dat verschil vandaan komt. De Lenovo is, wanneer hij op de accu werkt, relatief snel, maar dat gaat ten koste van de accuduur. Net als in de accutest met webbrowsen haalt de Acer hier de langste accuduur. Wat efficiëntie betreft lijken de laptops elkaar ook niet zo gek veel te ontlopen. De Acer heeft wel de grootste accu van het viertal en kan daarvan profiteren.
Geluidsproductie
Om te zien hoeveel lawaai te de koeling maakt, meten we in drie scenario's de geluidsproductie. We meten de geluidsproductie van die ventilators met behulp van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. De microfoon heeft een noisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidarme ruimte ongeveer 10dB(A). Als we een veilige marge nemen, kunnen we vanaf 12dB(A) consistente metingen uitvoeren. We meten de geluidsdruk op 50cm afstand, onder een hoek van 45 graden. Het testen doen we in drie scenario's: WebXPRT simuleert webbrowsen, PCMark 10 is representatief voor wat zwaarder desktopgebruik en Blender is een zware multithreaded workload voor de cpu. We meten de geluidsdruk over de periode die iedere test duurt en drukken het resultaat uit in een gemiddelde, LAeq, in dB.
- WebXPRT 3 - LAeq
- PCMark 10 Express - LAeq
- Blender - LAeq
Het opvallendste in deze grafieken is at de ASUS het steeds erg goed doet. In de WebXPRT-test doet hij weliswaar 13,5dB, terwijl de Acer en MSI nog minder doen, maar dat is in de meeste omgevingen alsnog onhoorbaar. In de PCMark- en nog zwaardere Blender-test is de ASUS steeds de stilste. Dat komt doordat die laptop een veel groter koeloppervlak heeft dan de andere drie. De Lenovo daarentegen is steeds de luidruchtigste van het kwartet.
Wifi
Het is al bijna twee jaar geleden dat we voor het eerst gingen kijken naar de draadloosnetwerkkaarten in laptops. Sindsdien zijn we verhuisd, hebben we een nieuwe nieuwe testopstelling gebouwd, die ondertussen ook geschikt is voor Wi-Fi 7. Ben je benieuwd hoe dat testen in zijn werk gaat, dan hebben we daar ook een video over gemaakt. De opstelling is gebouwd om accesspoints en wifirouters te testen, maar toen dat eenmaal werkte, zijn we ook gaan experimenteren met het testen van wifi op laptops.
De opstelling is daarbij als volgt: we hebben de laptop die we testen in onze stralingsdichte ruimte staan. Daarin staat een box die ook elektromagnetisch gesloten is, met daarin een accesspoint. We testen in dit geval met de ASUS BT10. Dat is een meshnode, die ondersteuning heeft voor Wi-Fi 7.
Het wifisignaal van de BT10 wordt door antennes in de box opgepikt en doorgestuurd naar de ruimte waarin de laptop staat. Met behulp van attenuators kunnen we het signaal dempen en op die manier kunnen we zien hoe de laptops presteren bij een zwak signaal.
De Acer is voorzien van een Mediatek MT7921-netwerkkaart, met ondersteuning voor Wi-Fi 6 en 80MHz kanaalbreedte op de 5GHz-frequentie. Dat doet de AX203 van Intel ook, die je aantreft in de Lenovo. De snelste netwerkkaart is de Intel AX211, die in de MSI zit. Dit is een Wi-Fi 6E-netwerkkaart, dus hij ondersteunt ook de 6GHz-frequentie. Daarnaast kan hij ook op 160MHz werken. De zwakste netwerkkaart tref je aan in de ASUS. Daarin zit een Realtek RTL8821CE. Dat is nog een Wi-Fi 5-netwerkkaart, die bovendien slechts één spatial stream ondersteunt. Dat was in het Wi-Fi 5-tijdperk dus ook al een heel erg basic netwerkkaartje.
Demping
In de eerste test sturen we verkeer naar de laptops toe en voeren we langzaam de demping op om te zien hoeveel snelheid er overblijft. De test simuleert wat er gebeurt als je de laptop steeds verder van het accesspoint verwijdert. We testen eerst de downlinksnelheid, waarbij het verkeer dus naar de laptop toe wordt gestuurd, en daarna de uplinksnelheid, waarbij de laptop zelf verkeer verstuurt.
- 2,4GHz - Downlink
- 2,4GHz - Uplink
De drie netwerkkaarten met Wi-Fi 6-ondersteuning ontlopen elkaar niet veel, maar de ASUS is een stuk langzamer. Omdat de Wi-Fi 5-standaard alleen verbeteringen op de 5GHz-frequentie bood, werkt de ASUS op de 2,4GHz-frequentie op Wi-Fi 4-snelheden. Dat is duidelijk te zien.
- 5GHz - Downlink
- 5GHz - Uplink
Op de 5GHz-frequentie is de ASUS logischerwijs weer de langzaamste. Het is interessant om te zien dat de downlinksnelheid van de Lenovo het hoogste is, terwijl de MSI de hoogste uplinksnelheid heeft. De MSI en de Acer lijken het beste te presteren in beide tests; zij houden op het hoogste dempingsniveau nog de meeste snelheid over, wat betekent dat je met deze laptops het langst een bruikbare wifiverbinding behoudt.
Interferentie
Bij de interferentietest sturen we een ongedempt signaal van de laptops naar een computer in de testruimte, maar daarbij simuleren we op een overlappende frequentie een ander netwerk dat voor storing zorgt.
Op de 2,4GHz-frequentie hebben drie van de vier laptops niet veel last van de ruis. De Vivobook is een stuk langzamer dan de andere drie laptops, maar dat komt omdat hij op deze frequentie op Wi-Fi 4-snelheid werkt en slechts één spatial stream kan gebruiken. Die lage snelheid is echter wel stabiel. Dat geldt ook voor de MSI en Lenovo. De Acer heeft wel last van de ruis en maakt een flinke buiteling, maar het goede nieuws is dat hij de verbinding wel weet vast te houden.
Op de 5GHz-frequentie is het grappig genoeg de Acer die het beste met de ruis omgaat en de hoogste snelheid vast weet te houden. De Lenovo heeft duidelijk meer last van de ruis en haalt ongeveer de helft van de snelheid van de Acer. De stabielste verbinding is die van de ASUS Vivobook, maar het is ook de langzaamste.
Deze vier laptops bijten het spits af, maar vanaf nu zullen we wifi op laptops structureel gaan testen en zul je dit soort grafiekjes vaker in reviews tegenkomen.
Conclusie
Voor maximaal 550 euro krijg je meer laptop dan voorheen het geval was. Dat komt niet alleen doordat hardware steeds sneller wordt, maar ook doordat fabrikanten de keuze hebben gemaakt om niet voor een Core i3- of Ryzen 3-processor te kiezen, maar een snellere cpu van een oudere generatie te monteren. Dat leidt ertoe dat je in twee van deze laptops een Ryzen 7 5825U terugvindt. Dat was in 2021 het snelste dat AMD kon leveren en vier jaar later kan deze cpu nog prima meedraaien in de goedkopere laptops.
Van het viertal zijn er twee echte aanraders, en dat betekent ook dat er twee modellen niet de moeite waard zijn. De eerste is de ASUS, die een matig scherm heeft, maar zelfs als dat een ips-paneel was geweest, waren we niet overtuigd geweest. De hardware is vlot, maar de Acer, die er erg op lijkt, biedt meer voor net iets minder geld. Bovendien is ASUS wel heel zuinig geweest met dingen als een multifunctionele USB-C-aansluiting en Wi-Fi 5. De concurrentie heeft vlottere wifi en kun je gewoon op een dock aansluiten.
Met de Lenovo Slim 3 is eigenlijk niet zo veel mis en voorheen hebben we dit model ook wel aangeraden in Best Buy Guides. Ondertussen is hij echter ingehaald door Acer en MSI. De i5-processor houdt de andere drie bijvoorbeeld niet echt bij, de koeling produceert wat meer herrie en als enige kun je bij de Lenovo het geheugen niet achteraf uitbreiden. Het scherm is prima, de accuduur net wat minder dan de rest. Het is, kortom, geen slechte laptop, maar je kunt beter krijgen.
De eerste laptop die ik wel zou aanraden is de Acer Aspire Go 15. Hij heeft, laten we dat minpunt meteen maar benoemen, een niet al te stevige behuizing. In deze prijsklasse staan laptops daar sowieso niet zo om bekend, maar bij de Aspire Go 15 is er wel erg zuinig aan gedaan met de verstevigingen. Afgezien daarvan is het een erg fijne laptop. Hij heeft die snelle Ryzen 7-processor aan boord, 16GB werkgeheugen en 512GB opslag en beide zijn uitbreidbaar. Uniek is dat er een tweede M.2-slot in zit, zodat je een extra ssd kunt bijplaatsen. Dat is voor het eerst dat we die mogelijkheid zien in deze prijscategorie. De Aspire Go 15 heeft daarnaast de hoogste schermhelderheid en de langste accuduur, al gebiedt de eerlijkheid me te zeggen dat de verschillen klein zijn, behalve met de ASUS met TN-paneel. Van de vier is de Acer wel de goedkoopste, met een prijs die zelfs onder de 500 euro ligt en daarom is het echt een aanrader voor wie veel hardware voor zijn geld wenst.
De tweede aanrader is de MSI Modern 15. Die laptop heeft een Core i5-processor aan boord die in singlecoretoepassingen vlotter is dan de Ryzen 7, maar als alle cores belast worden, het wel moet afleggen. Het mooie aan de MSI is dat er bijna alles op zit wat je kunt wensen bij een laptop van dit geld. Ethernet, microSD, een multifunctionele USB-C-aansluiting, Wi-Fi 6E en toetsenbordverlichting; je hebt het misschien niet allemaal nodig, maar het zit er mooi wel op. Los kom je deze zaken ook wel bij andere laptops tegen, maar fabrikanten weten het meestal niet te combineren in een laptop en tegelijk de prijs laag te houden. Net als de Acer krijgt de MSI daarom een Great Value-award.
Redactie: Jelle Stuip Eindredactie: Monique van den Boomen
:strip_exif()/i/2007066512.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007605562.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605564.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605566.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605568.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605560.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2007382466.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007605620.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605622.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605624.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605626.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605618.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2007376870.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007605598.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605600.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605602.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605604.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605606.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2006929734.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007605630.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605632.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605634.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605636.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007605628.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001005275.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007605688.png?f=imagegallery)
/i/2007605684.png?f=imagegallery)
/i/2007605686.png?f=imagegallery)
/i/2007605682.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2005816496.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007066512.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006493964.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007687050.jpeg?f=fpa_thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2006930030.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006641776.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006939740.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/1280684/crop66e03b57070ba.jpg?f=community){kind=small}
Gelukkig kan ik meestal wel aantonen dat dit niet aan ons netwerk ligt maar aan een volle/trage game server...
/u/208684/crop5d9c7a25578e1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/181149/crop676521c5b6d54_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/225731/crop5ed89a79424f7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/1435570/crop672c9fd299184_cropped.png?f=community){kind=small}
.
:strip_icc():strip_exif()/u/868355/crop602e22713116a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/137008/fable.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/35905/turtle-logo.gif?f=community){kind=logo}
.:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/285020/crop6085b8acc4f0d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/146731/crop562615a0aa64c.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/409725/crop629276a45780e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/649844/crop5f804331d9657_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/516830/crop64b14f31b778a_cropped.webp?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/323917/crop6015484c3f012_cropped.jpeg?f=community){kind=small}