Inleiding
In onze vorige round-up bekeken we vier betaalbare meshsets in de prijsklasse tot 300 euro. Zo'n meshset helpt om overal in huis goede wifidekking met meerdere accesspoints te krijgen. Die goedkopere sets leveren goede prestaties, maar de vraag is of je beter af bent door meer uit te geven.
In deze round-up bekijken we daarom een aantal meshsets uit het duurdere segment met verschillende radioconfiguraties. Allemaal beschikken ze over voldoende radio’s om een gereserveerde backhaulverbinding te onderhouden, maar ze gebruiken daarvoor andere radiobanden. We onderzoeken de verschillen in gebruikte technieken en hoe dat zich uit in de prestaties.
De sets die we voor dit artikel hebben geselecteerd, kosten tussen de 250 en 350 euro; alleen de Orbi-set valt hier buiten. Dat is ongeveer dezelfde prijscategorie als de vorige round-up. In tegenstelling tot de sets uit die round-up, bestaan deze sets uit twee apparaten: een router en een satelliet. De apparaten zijn dus duurder per stuk. Alle sets zijn later uit te breiden met extra satellieten voor goede dekking. We vergelijken de Netgear Orbi RBK850-serie, ASUS ZenWiFi XT9, Linksys Velop Pro 6E en TP-Link Deco XE75 Pro.
Loont het om meer uit te geven voor een meshset dan bij de sets die we in de vorige round-up bekeken? Per slot van rekening krijg je in het segment waar we vandaag naar kijken voor dezelfde prijs al snel een verpakking met twee accesspoints in plaats van drie. We onderzoeken in dit artikel hoe meshsets met 6GHz-ondersteuning presteren ten opzichte van sets met een aparte backhaulradio en kunnen alvast verklappen dat een deelnemer een totale afrader blijkt te zijn.
:strip_exif()/i/2007013466.jpeg?f=imagearticlefull)
Backhaultechnieken
We hebben draadloze backhaulverbindingen uitgebreid besproken in het artikel waar we de mesh-opstelling voorstellen, maar het is voor te stellen dat niet iedereen dat artikel gelezen heeft. Het grote verschil in de sets waar we vandaag naar kijken, is de wijze waarop hun draadloze backhaulverbinding is vormgegeven. In dit hoofdstuk bekijken we de verschillen en de mogelijke voor- en nadelen van bepaalde backhaulconfiguraties.
De backhaulverbinding is erg belangrijk als je een satelliet draadloos opstelt; alle apparatuur die verbonden is met de satelliet, is afhankelijk van de kwaliteit van die verbinding. De serieuzere meshset heeft daarom satellieten die een aparte radio gebruiken voor de backhaulcommunicatie. Als zo’n radio niet aanwezig is, zal een backhaulverbinding gedeeld gebruikmaken van het clientnetwerk. Dit heeft een nadelige invloed op de doorvoersnelheid en reactietijd van de clientverbinding.
Tot voor kort opereerden backhaulradio’s veelal op de 5GHz-band, die ook wordt gebruikt door netwerkclients. Om dit niet in de weg te zitten, zoekt de backhaulverbinding over het algemeen de hogere 5GHz-kanalen vanaf kanaal 52 op. Zo blijft er voor het clientnetwerk 80MHz kanaalbreedte beschikbaar en kan de backhaul eventueel 160MHz kanaalbreedte gebruiken voor de verbinding met de overige satellieten. Dat is wel oppassen, want boven kanaal 52 wordt het radiospectrum gedeeld met radarsignalen die voorrang moeten krijgen op het wifinetwerk. Dat kan tijdelijk minder of geen datadoorvoer betekenen als het netwerk een radarsignaal detecteert.
Extra radioruimte
Sinds enige tijd is de 6GHz-band beschikbaar gekomen en meshsets met ondersteuning voor deze band zijn geen exotische verschijning meer. Die kunnen de band op verschillende manieren inzetten: exclusief voor clients of de backhaul, of gedeeld. De 6GHz-band biedt ruimte voor drie netwerken met een kanaalbreedte van 160MHz, zonder kans op storing door vliegtuig- of weerradars. In die zin is de band erg geschikt om als backhaul in te zetten. Een nadeel is dat het signaal meer invloed heeft van demping ten opzichte van de 2,4GHz- en 5GHz-band, waardoor je de satellieten dichter bij elkaar moet plaatsen. In de praktijk valt de invloed daarvan wel mee. Dat komt onder andere door het gebrek aan ruis, doordat de band nog niet zo drukbezet is als de 5GHz-band. Daarnaast beschikken de duurdere sets vaak over backhaulradio’s met ondersteuning voor vier of meer gelijktijdige streams, ten opzichte van de twee streams die clients maximaal bezitten. Die streams kunnen ingezet worden om de doorvoersnelheid te verhogen, maar ook voor beamforming; dat zet een signaal kracht bij zodat het verder reikt.
De apparatuur waar we in deze review naar kijken, heeft verschillende configuraties en mogelijkheden om de backhaulcommunicatie vorm te geven. De TP-Link Deco XE75 Pro heeft op elke satelliet een aparte radio voor elke radioband. De 6GHz-band kan toegewezen worden voor enkel backhaulgebruik of gedeeld backhaul- en clientgebruik. Ook de Linksys Velop Pro 6E beschikt, zoals de naam al verklapt, over een 6GHz-radio en daarmee dus over dezelfde mogelijkheden als de XE75 Pro, maar biedt geen mogelijkheid om de 6GHz-radio te reserveren voor backhaulgebruik.
De ASUS ZenWiFi vertrouwt voor zijn backhaul op de 5GHz-band en heeft daar een aparte radio voor aan boord, net als de Orbi RBK850. Bij deze twee sets blijft de radio, in tegenstelling tot de Velop- en (optioneel) de Deco-set, gereserveerd voor de draadloze backhaul en kunnen clients er geen gebruik van maken.
TP-Link Deco XE75 Pro
Samengevat
De TP-Link Deco XE75 Pro is voor de prijs goed uitgerust. Zowel met als zonder clients die 6GHz ondersteunen, kun je met de set gebruikmaken van de voordelen van de 6GHz-radioband. De set is sneller dan de X50 die we eerder bekeken, maar als je de set met een draadloze backhaul gebruikt, blijft de clientdoorvoer achter ten opzichte van de theoretische maximumdoorvoer. De 6GHz-mogelijkheden zijn vooral interessant als je de set draadloos gaat gebruiken in een omgeving die drukbezet is met andere wifinetwerken. De 2,5Gbit/s-aansluiting maakt de XE75 Pro interessant als je een internetverbinding hebt die sneller is dan 1Gbit/s. Om er gebruik van te maken, moet je een goede draadloze verbinding met de hoofdnode maken of je client met een netwerkkabel verbinden.
We ontkomen er niet aan om TP-Link mee te nemen in deze round-up, al is het alleen al omdat het merk bijna voor elke snelheids- en antenneconfiguratie een meshset in het assortiment heeft. TP-Link heeft over het algemeen een goede prijs-specificatieverhouding en dat geldt ook voor de producten met 6GHz-ondersteuning. De AXE75-router is al tijdenlang een goede deal als je een niet al te dure router zoekt met ondersteuning voor deze band. De Deco-meshlijn biedt de XE75 en XE75 Pro. De twee sets zijn gelijk aan elkaar op een 2,5Gbit/s-aansluiting na. We testen daarom de XE75 Pro omdat deze in de wifitestopstelling niet begrensd is op 1Gbit/s; Wi-Fi 6E kan namelijk hogere snelheden bieden.
De XE75 Pro hebben we al eerder bekeken in een uitgebreide review. We nemen de set ook in deze round-up mee, dus zullen we wat van die informatie herhalen.
De XE75 Pro is als losse satelliet of in een set verkrijgbaar. Mocht je al over een Deco-opstelling beschikken, dan kun je de satelliet toevoegen aan het bestaande netwerk, al is de 6GHz-backhaul dan natuurlijk niet beschikbaar. Dat betekent niet dat de radio helemaal ongebruikt blijft, want je kunt die ook voor clients instellen. Een ander scenario waarin de XE75 Pro interessant kan zijn, is als de internetverbinding sneller wordt dan 1Gbit/s en je veel bandbreedtevreters zowel bedraad als via wifi gebruikt, al zijn de scenario’s dat één client meer dan 1Gbit/s kan halen, dun gezaaid.
De XE75 Pro is gebaseerd op de Qualcomm IPQ0518-soc met een 1GHz-Arm Cortex-A53 aan boord. De 2,5Gbit/s-aansluiting bevindt zich ook in deze soc; de twee overige ethernetaansluitingen met een snelheid van 1Gbit/s worden verzorgd door een Realtek RTL8367S-ethernetcontroller. Op de soc zijn twee wifiradio’s aangesloten, de Qualcomm QCN6102 en QCN6122. Deze twee chips verzorgen respectievelijk het 5GHz- en 6GHz-netwerk; de IPQ5018 heeft ook een ingebouwde wifiradio die verantwoordelijk is voor de 2,4GHz-radioband. De XE75 Pro is daarmee nagenoeg gelijk aan de Deco X50, maar dan voorzien van een 6GHz-radio.
Zoals we kennen van de Deco-lijn, is ook deze set uitgerust met ongelabelde ethernetaansluitingen. De internetaansluiting prik je in een willekeurige poort op een willekeurige satelliet en de software doet in de meeste gevallen de rest. Elke satelliet kan als router functioneren; ze zijn dan ook hetzelfde uitgerust. Het aansluiten van de set is in de meeste gevallen dus prima door een leek te doen.
Het beheer van het netwerk is ook niet ingewikkeld. Dat komt enerzijds doordat de Deco-applicatie je aan de hand neemt door de belangrijkste keuzes die nodig zijn om de set aan de praat te krijgen. Anderzijds is er ook maar weinig af te stellen wat geavanceerde functies betreft. Dat betekent niet dat de set mank is qua functionaliteit, want de XE75 beschikt onder andere over uitgebreid ouderlijk toezicht (weliswaar gedeeltelijk achter een abonnement) en vpn-server en clientfuncties. Ook de meestgebruikte netwerktechnieken zijn af te stellen, zoals portforwarding en zaken als SIP-passthrough. Voor de meeste gebruikers is de functionaliteit dus uitgebreid genoeg, maar de echte netwerkfreak is beter af met een uitgebreider instelbaar alternatief zoals de ASUS ZenWiFi- of FritzBox-meshsets.
Software
De Deco-apparatuur is zowel via een webinterface als via een smartphoneapp te beheren. Bij wifirouters zie je over het algemeen dat de smartphoneapp een afgeslankte variant is van de webinterface, waarin je minder functionaliteit en instelmogelijkheden terugvindt. In dit geval is dat deels zo. De smartphoneapp biedt een stuk meer instelmogelijkheden dan de webinterface, maar uiteindelijk geldt dat de set maar tot op zekere hoogte instelbaar is en veel van de functies zichzelf automatisch instellen.
Voor normaal gebruik is dat geen probleem. Het biedt een hoop instelgemak en maakt het bijna onmogelijk om de instellingen van de meshset te verprutsen. Heb je echter wat meer eisen, zoals controle over welk wifikanaal de set gebruikt of de uitzendsterkte van de satellieten, dan moet je voorbij de Deco’s kijken naar bijvoorbeeld AVM of ASUS. Dat betekent niet dat de Deco weinig opties biedt, want IPTV, vpn, netwerkbeveiliging en ouderlijk toezicht worden ondersteund. In die zin biedt de Deco-productlijn dezelfde functionaliteit als de routers van TP-Link. Voor sommige functies moet wel een abonnement of moeten zelfs verschillende abonnementen worden afgesloten, wat afbreuk doet aan de lage prijs van de set als je die over een langere termijn bekijkt.
ASUS ZenWiFi XT9
Samengevat
De specificaties van ASUS' ZenWiFi XT9-meshset zijn niet om je voor te schamen. Toch zijn de prestaties in de praktijk niet zoals ze geadverteerd op de doos. De theoretische snelheid van de backhaulverbinding van 4,8Gbit/s wordt in de praktijk verreweg niet gehaald. De set lijkt daarnaast een vrij krappe 'sweet spot' te hebben waarbij het bereik tussen de satellieten nog goed genoeg is om een goede backhaulverbinding op te bouwen. Zodra de afstand iets te groot wordt, heeft dat enorme invloed op de doorvoersnelheid. De clientprestaties zijn goed; de set schrikt niet van wat ruis en verliest weinig snelheid en responstijd als je verbindt via een satelliet in plaats van direct op de hoofdnode. De firmware is zeer goed instelbaar, wat in de consumentenmeshwereld uniek is. Als je van tweaken houdt, is deze ZenWiFi-serie alleen al om de Asuswrt-firmware absoluut het overwegen waard. Dan moet je de satellieten wel nauwkeurig positioneren zonder al te grote onderlinge afstand.
De ZenWiFi XT9 is de meest uitgebreide variant van de XT-serie van ASUS. De fabrikant heeft binnen de ZenWiFi-lijn drie varianten: de E-serie met 6GHz-ondersteuning, de X-serie, die bestaat uit de XT-sets met drie radio's, en de XD-serie met twee radio's aan boord.
Van de meshsets die we tot nu toe hebben bekeken, zijn die van ASUS altijd zeer uitgebreid in te stellen ten opzichte van de concurrentie. De routers van ASUS bezitten die eigenschap al langer en het is mooi om te zien dat de fabrikant dit ook bij de ZenWiFi-sets doorvoert. Asuswrt, de firmware die al jaren ASUS’ routers bestiert, is geschikt gemaakt om met meshsatellieten te werken en daarbij zijn geen functies verwijderd, maar enkel toegevoegd.
De uitgebreide instelbaarheid zorgt ervoor dat een minder ervaren gebruiker snel de weg kwijt kan raken in de webinterface. Voor die gebruikers is de smartphoneapp, ASUS Router, de aangewezen methode om de set in te stellen en te beheren. Naast veel instellingsmogelijkheden biedt de firmware ook veel extra opties die de andere deelnemers in deze round-up missen. Wat dat betreft is het een gouden greep dat ASUS Asuswrt, dat al zo lang is doorontwikkeld, geschikt heeft gemaakt voor de meshsets. De router kan bijvoorbeeld gebruikmaken van een mobiele telefoon voor de internetverbinding, handig als je om de een of andere reden lang een internetstoring vanuit je provider ervaart. De hardware is voorzien van een USB-poort, niet enkel op de router, maar ook op de satellieten. Die aansluiting is vooral geschikt om opslagapparatuur op je netwerk beschikbaar te maken, want inzetten voor de printserver is wel erg 2005 (maar het kan wel!).
In tegenstelling tot de Deco-set komt de ZenWiFi-set wel met een vooraf aangewezen router. Die verschilt qua uiterlijk niet van de satelliet en ook in de hardware hebben we geen verschillen ontdekt. Toch zijn de rollen niet op een later moment te wisselen en zal de toegewezen satelliet nooit een router worden. Je kunt de set wel uitbreiden door een set te kopen met een extra satelliet en router. De router uit die set zal dan wel als accesspoint gaan functioneren.
De XT9 is niet voorzien van een 6GHz-radio, waardoor de set minder beslagen ten ijs komt als je deze gebruikt in een zeer drukke wifiomgeving. Wel is er een aparte 5GHz-radio toegewijd aan de backhaulverbinding. Als je de set bedraad aansluit, komt die tevoorschijn als extra 5GHz-netwerk waarmee je een van je clients een privénetwerk kunt bieden, zonder gestoord te kunnen worden door andere clients die ook radiotijd vragen.
De software
De smartphoneapp van ASUS, ASUS Router, biedt een makkelijke manier om de set in te stellen en te beheren. Dat is heel fijn als je niet al te veel speciale eisen hebt op netwerkgebied en vooral veel instelgemak wilt. De app biedt veel overzicht, zoals realtime data over het bandbreedtegebruik van de internetverbinding en het interne en draadloze netwerk. Verder zie je welke clients verbonden zijn met het netwerk en kun je onder andere een bandbreedtebegrenzing, ouderlijktoezichtprofiel en voorkeur voor een draadloos toegangspunt instellen. Je kunt vanuit de app ook instellingen wijzigen, al zijn de instellingsmogelijkheden in veel gevallen beperkt tot de hoofdzaak. Controle over instellingen die belangrijk zijn voor veel tweakers ontbreekt. Zo ontbreekt controle over IP-adressering van het interne netwerk, IPv6-instellingen voor internet, kanaalinstelling voor het draadloze netwerk, prioriteitsinstellingen voor qos en ga zo maar door.
Gelukkig gebruikt ASUS dezelfde software voor de meshkits als al jaren op de routers te vinden is: Asuswrt. De webinterface biedt veel instellingsmogelijkheden voor een meshset, veel meer dan de Deco- en Orbi-sets bieden. Zo zijn alle ‘professionele’ draadloze instellingen beschikbaar en kun je instellen wanneer clients geforceerd worden om te roamen naar een ander toegangspunt of juist voorkomen dat een client naar een ander toegangspunt kan roamen door dit te blokkeren. Ook alle bovengenoemde instellingsopties die ontbreken in de app, plus nog veel meer, kun je hier vinden. Voor een tweaker biedt deze set meer dan genoeg mogelijkheden om je netwerk en wifi te finetunen.
Netwerkbeveiliging en ouderlijk toezicht wordt ondersteund en laat ASUS regelen door Trend Micro. Er is geen abonnement nodig om de functies te gebruiken, hoewel de werking op sommige vlakken beperkter is dan dezelfde functies van de concurrentie. We hebben de ouderlijktoezichtfuncties van verschillende leveranciers, waaronder AiProtection van ASUS, vergeleken in een eerder artikel.
Linksys Velop Pro 6E
Samengevat
De Velop Pro 6E is geen hoogvlieger. Zolang je op de hoofdnode verbonden bent, zijn de prestaties fatsoenlijk, maar verbindingen op een draadloos verbonden satelliet zijn onverklaarbaar traag, onafhankelijk van de radioband. Dat ligt niet aan de specificaties van de satelliet; die zijn prima. De firmware lijkt hier de schuldige. De traagheid zit niet enkel in de verbinding, maar ook de webinterface is niet vooruit te branden. Gelukkig hoef je daar niet dagelijks op in te loggen om zaken in te stellen, want tenzij je elke dag een ander wifiwachtwoord gebruikt, heb je daar niets te zoeken. Dat komt vooral omdat er simpelweg weinig meer is in te stellen in de webinterface. Instellen via de smartphone app gaat soepeler. Gezien de slechte prestaties kunnen we de Velop Pro 6E enkel afraden totdat de prestaties van de firmware door Linksys onder handen zijn genomen.
Het is alweer een tijdje terug dat we een Linksys-product bekeken, maar in deze round-up kunnen we weer een product meenemen van dit merk. Ooit was Linksys een gevestigde naam in netwerkland. Menig tweaker zal zich de paarsgekleurde routers nog goed herinneren. Die tijd ligt inmiddels ver achter ons. De website van Linksys heeft inmiddels geen routers meer in de productsectie, maar wel een aantal meshsets. De Velop Pro 6E is de grotere broer van de Micro-meshserie die met dezelfde interne componenten is uitgerust, maar de 6GHz-radio mist.
De Linksys Velop Pro 6E is een van de goedkoopste meshsets met 6GHz-ondersteuning in onze Pricewatch. Dat is goedkoper dan de AXE75, die we ook in deze round-up bekijken.
De opbouw van de binnenzijde van de Velop doet denken aan de bouw van de Deco XE75 Pro. Het pcb bevindt zich verticaal, rechtopstaand in de behuizing. Bovenin zijn losse antennes geplaatst op een plastic kroon. Zo zijn de antennes altijd juist georiënteerd ten opzichte van elkaar en de buitenwereld.
In totaal bevat de Velop vijf antennes: twee voor de 6GHz-radio, twee voor de 5GHz-radio en één voor de 2,4GHz-radio. De antennes worden gebruikt door drie Qualcomm-radio’s: de QCM6102, QCM6112 en de ingebouwde radio van de IPQ5018-soc, die het hart van de Velop vormt. Alle radio’s zijn voorzien van Skyworks-frontendmodules.
De software
De IPQ5018 heeft een ingebouwde 1GHz-Arm-processor en is daarmee niet de snelste soc van Qualcomm. Als je de meshset instelt via de webinterface, vraag je je af of de soc niet te traag is. Soms duurt het laden van een andere pagina bijna een halve minuut. Het is verreweg de traagste (web)interface die we bij meshsets zijn tegengekomen. Eerder bekeken we dezelfde omgeving al op de Linksys MR7350-router en hadden we ook geen hoge pet op van de webinterface.
Gelukkig hoef je daar normaal gesproken niet vaak terug te komen, want veel instellingen zijn er niet te vinden. Als je de truc om de geavanceerde instellingen niet kent, is er niet veel meer te vinden dan wat diagnostische informatie en basisinstellingen voor het wifinetwerk. Om meer instellingen te bereiken, moet je in de footerinformatie van de interface op de letters ‘CA’ klikken. Verwacht geen wonderen: veel meer dan kanaalinstellingen voor het wifinetwerk en de DFS-instelling komt er niet mee vrij.
De app van Linksys is gelukkig niet zo traag en er zijn wat meer instellingsmogelijkheden; het biedt een heel andere ervaring dan de webinterface. In elk geval zijn bijna alle basisopties die je verwacht van een simpele router aanwezig, maar ondersteuning voor sommige technieken ontbreekt, zoals vlaninstellingen voor een settopbox. Op geavanceerde services zoals vpn-server- en clientondersteuning hoef je niet te rekenen, maar (simpel) ouderlijk toezicht ontbreekt niet. Internetbeveiliging kan ook ingeschakeld worden; hiervoor kun je kiezen uit DNS-filters van Fortinet of OpenDNS. De app is overzichtelijk vormgegeven en ondersteunt je met afbeeldingen bij de installatie van de set.
Netgear Orbi RBK852
Samengevat
De specificaties van de Orbi 850 zijn aantrekkelijk voor het clientnetwerk, maar de snelheid van de backhaulradio is beperkt. Dat is een vreemde keuze die niet altijd in het voordeel van de set werkt. De prestaties die de set haalt, zijn voor die specificaties wel fatsoenlijk; je merkt niet veel verlies als je verbinding van de hoofdnode naar een satelliet verschuift. Omgaan met ruis lijkt wat lastiger voor deze set; die ondervindt daar meer invloed van dan de overige deelnemers, waardoor de set wellicht niet de beste keuze is in een zeer drukke wifiomgeving. De backhaulspecificaties beperken de maximale doorvoersnelheid van de satellieten, ondanks de prima specificaties van het clientnetwerk. Dat maakt de set vooral interessant om in te zetten met een bedrade backhaul.
De Netgear Orbi RBK852S is in deze vergelijking de op een na goedkoopste set van twee meshsatellieten. De set beschikt, net als de ZenWiFi XT9, over een aparte backhaulradio, al zijn de specificaties hiervan een stuk lager.
De Orbi-set, onderdeel van de 850-serie, bestaat uit een router en een satelliet. Losse satellieten zijn te koop om de set mee uit te breiden als er behoefte is aan meer dekking. Er zijn verschillen tussen de router en satelliet. De satelliet is uitgevoerd met twee in plaats van vier interne netwerkaansluitingen, zoals de router. Alle aansluitingen hebben een maximumsnelheid van 1Gbit/s. Uiterlijk verschillen de satellieten verder nauwelijks van de router. Het formaat van de Orbi's is fors, waardoor ze niet makkelijk onopvallend in een hoekje kunnen worden geplaatst.
De Orbi 850-serie is gebaseerd op de Qualcomm IPQ8074A-chipset waar drie wifiradio's aan zijn verbonden. Het clientnetwerk wordt op 2,4GHz verzorgd door de QCN5024 van Qualcomm, op 5GHz is de QCN5054 verantwoordelijk. Ook het backhaulnetwerk is gebaseerd op de QCN5054. De radio's beschikken over acht antennes om hun werk te doen.
Netgear geeft aan dat het clientnetwerk op 2,4GHz en 5GHz een maximumsnelheid heeft van 2,4Gbit/s. De link tussen de satellieten heeft een maximumsnelheid van 1,2Gbit/s. Dat betekent dat je draadloze client met een perfecte verbinding op een satelliet, die een perfecte draadloze verbinding heeft met het overige netwerk, begrensd wordt door de backhaulprestaties.
Bij veel andere sets zien we dat de snelste verbinding wordt ingezet om de backhauldata over te transporteren. Zo loopt de backhaul van een draadloos verbonden satelliet niet vast bij drukke bezetting van de clientnetwerken. Bij deze backhaulconfiguratie zal dat sneller gebeuren, zeker omdat de praktische maximumsnelheid van de clientnetwerkmogelijkheden, in totaal 3,2Gbit/s, ruimschoots de 1,2Gbit/s-capaciteit van de backhaul overstijgt.
Voor een drukbezet netwerk waarbij veel clients tegelijkertijd gebruik zullen maken van de satelliet, kan deze configuratie dus in het nadeel werken van de Orbi-set. Een motief kan zijn dat Netgear verwacht dat de set voornamelijk met een bedrade backhaul zal worden gebruikt. In dat geval is het fijn dat de snelle radio beschikbaar is voor clients, in plaats van ongebruikt blijft omdat er geen draadloze backhaulverbinding is.
Installatie en configuratie
De installatie van de Orbi mesh-sets is erg eenvoudig. De stappen die je volgt om een set in te stellen voor gebruik, zijn vergelijkbaar met die bij de andere fabrikanten in deze round-up. Na het plaatsen van de router en satellieten open je de Orbi-app, die je stap voor stap meeneemt in het instellen van je internetverbinding en de eigenschappen van je wifinetwerk. Hierna voeg je de satellieten toe door ze te starten. Mocht de satelliet zich niet direct toevoegen, dan kan dit geforceerd worden met de Sync-knop.
Zoals gebruikelijk is bij meshkits, verwacht ook Netgear dat je de set instelt en bedient met de Orbi-smartphoneapp. Na de installatie kun je de set via de webinterface vanuit de smartphoneapp monitoren en op enkele eenvoudige punten instellen, maar voor het echte management is de webinterface uitgebreider en biedt meer insteldiepte.
:strip_exif()/i/2006815006.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815008.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815010.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815012.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815014.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815016.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815018.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006815020.jpeg?f=thumbmedium)
De mate waarin de set naar je hand is te zetten, is vergelijkbaar met die van de TP-Link Deco-set. Alle belangrijke opties worden ondersteund, maar voor uitgebreide netwerkbeveiliging en ouderlijk toezicht zul je abonnementen moeten afsluiten. Ook voor de Orbi geldt dus dat de totaalprijs blijft oplopen tijdens het gebruik als je die geavanceerde functies gebruikt. De insteldiepte is toereikend voor de meeste situaties, maar laat te wensen over voor de echte netwerkknutselaar, die met de sets uit deze vergelijking beter af is met de ASUS ZenWiFi XT9.
Testresultaten: Backhaul
We hebben alle meshsets die we in deze round-up behandelen, getest in onze nieuwe meshwifitestopstelling. De testscenario's waarvan we de resultaten tonen, bespreken we ook in dat artikel, op deze pagina. Bij de resultaten van de tests zullen we naar het testscenario op die pagina terugverwijzen voor meer informatie over hoe we de meetgegevens hebben verzameld.
Backhaultests
In deze scenario’s meten we de datadoorvoer van de draadloze backhaul. Dat is een van de belangrijkste eigenschappen als je satellieten draadloos opstelt, want dat maakt alle clients op de satelliet afhankelijk van de kwaliteit van de backhaulverbinding. Naast de doorvoersnelheid meten we de responstijd die een draadloze hop over de backhaul toevoegt. Die komt boven op de responstijd van de draadloze clientverbinding achter de satelliet. Uitgebreide informatie over deze testscenario's vind je hier.
Doorvoersnelheid - Maximale backhauldoorvoer over een en twee satellieten
In dit scenario testen we de overdrachtsnelheid van de backhaul tussen de satellieten. We meten de snelheid tussen de router en de eerste satelliet en tussen de router en de tweede satelliet die draadloos verbonden is met de eerste.
Eén hop
In de downlinktests, dus van de router naar de satelliet, presteren de ASUS en Deco XE75 Pro het best doordat ze aan beide zijden van de verbinding over snelle 2,5Gbit/s-ethernetaansluitingen beschikken. De ZenWiFi XT9 biedt in deze vergelijking de snelste backhaulverbinding. Dat is niet gek als je kijkt naar de radioconfiguratie van de tweede 5GHz-radio, die in theorie maximaal 4,8Gbit/s kan overdragen bij gelijktijdig gebruik van alle streams. In de praktijk zou de ethernetaansluiting dus de limiet vormen, maar dat is niet het geval. Te oordelen aan de gemeten doorvoersnelheid, die over het algemeen zo'n 70 procent van de linksnelheid bedraagt, heeft de backhaul in deze opstelling een linksnelheid van 2,4Gbit/s kunnen opbouwen, wat kan betekenen dat de router maar twee van de vier streams of de helft van de kanaalbreedte (80 in plaats van 160MHz) gebruikt.
De TP-Link XE75 scoort een tweede plek in de vergelijking met een doorvoersnelheid van ruim 1,5Gbit/s over de backhaul. Het praktisch maximum bij gebruik van twee streams is 1,7Gbit/s en hierbij komt de set redelijk in de buurt. In onze eerdere review van de XE75 Pro concludeerden we dat de XE75 Pro niet exclusief de 6GHz-band en -radio inzet voor de backhaulverbinding, maar het verkeer over meerdere radiobanden tegelijk transporteert. Daardoor beïnvloeden client- en backhaulverkeer elkaar en is de doorvoersnelheid niet zo gegarandeerd als bij een set die een radioverbinding reserveert voor de backhaul.
De Linksys Velop Pro 6E is begrensd door de 1Gbit/s-aansluiting, waarover we in de downlinkrichting een doorvoersnelheid meten van 940Mbit/s. Dat kan betekenen dat de daadwerkelijke snelheid van de backhaulverbinding een stuk hoger ligt, maar de resultaten van de uplinktest verraden dat dat niet het geval is. De set kan in theorie backhaulverbindingen van 2400Mbit/s met twee streams opbouwen, maar dat lukt duidelijk niet. Als we hetzelfde doen als bij de XT9 en de theoretische linksnelheid inschatten aan de hand van de gemeten doorvoersnelheid, lijkt het erop dat de linksnelheid van de verbinding 1,2Gbit/s bedraagt. Die linksnelheid duidt op een verbinding met één stream op 160MHz kanaalbreedte of twee streams op 80MHz.
De Orbi-set is de hekkensluiter. Deze maakt gebruik van een aparte 5GHz-radio voor de backhaulverbinding, maar de specificaties daarvan zijn begrensd ten opzichte van de overige deelnemers. De backhaulradio heeft een maximale theoretische doorvoersnelheid van 1200Mbit/s. De 887Mbit/s die de Orbi daar in de praktijk van overhoudt, is op zichzelf geen slechte prestatie, maar de set eindigt hiermee wel op de laatste plaats in deze vergelijking.
Bereik - Backhaul Rate vs. range
- Downlink - Node 2 ➜ Node 1
- Uplink - Node 2 ➜ Node 1
Bij de bereiktest verwacht je duidelijke verschillen tussen sets die gebruikmaken van een 5GHz-backhaulverbinding en sets met de mogelijkheid tot een 6GHz-verbinding. Een radiosignaal op 6GHz reikt minder ver en je zou dus verwachten dat de afstand waarover de backhaul goed verbonden kan worden, kleiner is dan bij de sets die hiervoor 5GHz inzetten. De ZenWiFi XT9 heeft, zoals we al zagen in de doorvoertest, de hoogste aanvangssnelheid. Maar zodra de demping steviger wordt, verdwijnt het snelheidsvoordeel als sneeuw voor de zon. Bij 26dB demping zakt de snelheid totaal weg en krijgt de set in beide richtingen een magere 60Mbit/s doorvoersnelheid voor elkaar. Het is bij deze set belangrijk om de satellieten niet te ver van elkaar te plaatsen, omdat dit zeer ongunstig is voor de snelheid.
De Deco XE75 Pro levert ook bij stevige demping een goede verbinding. Het gebruik van meerdere radiobanden zorgt ervoor dat de verbindingssnelheid ten opzichte van de andere deelnemers hoger ligt bij dezelfde demping. Ook het bereik is erg goed doordat de set gebruikmaakt van de 2,4GHz-band als dat nodig is. Mocht je de satellieten dus echt niet goed kunnen plaatsen, dan is de methode die TP-Link gebruikt om de backhaulverbinding op te bouwen, erg fijn. Uiteraard blijft de kanttekening bij deze set dat de backhaulverbinding gedeeld wordt met het clientnetwerk, waardoor drukte van clients op de satellieten van grote invloed kan worden op de mogelijke doorvoersnelheid van de backhaul.
Aan de downlinkresultaten van de Velop Pro 6E zien we dat de maximale doorvoersnelheid van de backhaul, 940Mbit/s, ook echt de maximale doorvoersnelheid bedraagt die de backhaul kan bieden. Dat wordt duidelijk doordat de eerste dempingsstap geen invloed heeft op de maximumsnelheid, waar dat bij andere sets wel optreedt. Bij een goed bereik is de set vergeleken met de ZenWiFi en Deco geen snelheidsmonster, maar het bereik is wel in orde. Bij stevige demping blijft de set voortdurend een betere doorvoer noteren ten opzichte van de andere deelnemers. Enkel de Deco, die gebruikmaakt van meerdere radiobanden, blijft de set nog voor.
De Orbi is wederom de hekkensluiter, tenminste als het om doorvoersnelheid gaat in situaties waarbij de satellieten een goed bereik hebben. Wederom zijn de lagere specificaties van de backhaulradio hier verantwoordelijk voor. Het bereik is wel in orde; over de gehele linie blijft de set de verbinding behouden en is het verlies in doorvoersnelheid in lijn met de overige deelnemers.
Testresultaten: Clientnetwerk
Maximale clientdoorvoer over een, twee en drie hops
In deze test meten we de maximale doorvoer die je kunt halen met een client die verbonden is met het meshnetwerk. We meten de doorvoer direct op de router en via de satellieten over een of twee draadloze backhaulverbindingen.
2,4GHz
- 2,4GHz - Downlink
- 2,4GHz - Uplink
Op 2,4GHz zit de verbinding op de hoofdnode bij alle sets wel goed. De Orbi en Velop leveren een prima snelheid, tegen het maximum dat de band kan bieden. De Deco en ASUS blijven wat achterop qua snelheid. Vanaf de satelliet loopt het verkeer via de draadloze backhaulverbinding naar de hoofdnode, die geen beperking moet vormen. Bij drie sets zien we duidelijk dat dit niet het geval is; die presteren gelijk aan de test via de hoofdnode. De prestaties van de Velop blijven achter, en zeer stevig ook; op de satelliet krijg je nog maar ongeveer een derde van de bandbreedte en zoals we eerder hebben gemeten, kan dit niet veroorzaakt worden door een beperking van de backhaulverbinding.
5GHz
- 5GHz - Downlink
- 5GHz - Uplink
De clientprestaties op 5GHz onthullen grotere verschillen tussen de sets. De ZenWiFi XT9 haalt niet het maximale uit zijn configuratie. De clientradio zou in de praktijk maximaal zo'n 1,7Gbit/s moeten bieden en de backhaulverbinding moet dat ook net aan kunnen transporteren, maar de maximale clientsnelheid van de 5GHz-verbinding blijkt op de hoofdnode wederom niet de geadverteerde snelheden te behalen. De snelheid van ruim 1,3Gbit/s lijkt het maximaal haalbare van deze configuratie, aangezien de snelheid op de tweede node ook rondom dat getal strandt.
De Deco XE75 maakt daarom in deze test gehakt van de ZenWiFi-set, tenminste op de hoofdnode, waar deze zo'n 400Mbit/s meer doorvoer biedt. Op de satelliet valt de set echter door de mand en zien we de nadelen van het gedrag van de backhaulverbinding. De Deco zet hier een combinatie van alle radiobanden in, in plaats van daarvoor een radioband te reserveren. Zodra de set tegelijk een client moet voorzien van data en data transporteert over de backhaulverbinding, zakt de snelheid daardoor aanzienlijk in ten opzichte van een set zoals de ZenWiFi die wel een vrije band kan gebruiken voor backhaultransport.
De Orbi eindigt ditmaal niet onderaan, want ondanks de lagere basissnelheid van de set zie je in dit scenario het voordeel van de aparte backhaulradio. Hierdoor verliest de set nauwelijks snelheid als je op een satelliet verbindt die afhankelijk is van een draadloze backhaulverbinding. Het snelheidsverschil ten opzichte van de Deco- en ZenWiFi-set wordt hierdoor een stuk kleiner op de satellieten.
De Velop Pro laat in dit scenario wederom abominabel slechte prestaties zien zodra je met de satelliet verbonden bent. De snelheid die we noteren, is niet veel beter dan we eerder op 2,4GHz zagen. Hier gaat iets meer mis dan een slecht ontworpen antennepad. Er is werk aan de winkel voor Linksys, want de prestaties die de set neerzet, zijn verre van serieus te nemen.
6GHz
- 6GHz - Downlink
- 6GHz - Uplink
In deze round-up zijn er maar twee sets met 6GHz-ondersteuning. Over de Linksys kunnen we wederom kort zijn: die kan het wel; op de router werkt het prima met een limiet van 1Gbit/s naar het internet of een bedrade client. Op de satelliet heb je er niets aan met een doorvoersnelheid van 169Mbit/s. Het is ronduit slecht.
De Deco-set hebben we eerder uitgebreid bekeken en de 6GHz-prestaties zijn prima, maar je kunt de radioband pas gebruiken voor clients nadat je dit expliciet instelt in de software. Aangezien een deel van het backhaulverkeer ook wordt afgehandeld door de 6GHz-radio, zie je dat wel terug in de prestaties op een satelliet, waar het verdelen van de radiotijd tussen de client en de backhaul zorgt voor prestatieverlies. Dat blijft echter beperkt tot ongeveer een derde van de snelheid, aangezien een deel van het verkeer via de overige radiobanden wordt getransporteerd en zo de 6GHz-band ontlast.
Ruis
Best effort - Client op satelliet
De interferentietest geeft vooral aan of het de meshset lukt om goed om te gaan met ruis op verschillende banden. De Orbi reageert hier het slechtst op. Zodra we ruis uitzenden op 2,4GHz en binnen het DFS-spectrum van de 5GHz-radioband, krijgt de client geen verbinding zodra we ruis uitzenden. In het eerste geval ziet de client het netwerk niet meer en kan hierdoor geen verbinding krijgen; in het laatste geval, op 5GHz-DFS, is de verbinding met het meshnetwerk nog mogelijk, maar transporteert de backhaul geen verkeer meer en blijft de verbinding per saldo even dood. Dat is jammer, want de set kan het wel; bij ruis op het Unii-1-deel (kanaal 36-48) van de 5GHz band laat de set een zeer strak, onverstoord verkeersbeeld zien, beter dan de overige deelnemers.
Bij de Deco valt de verbinding dood zodra we ruis op 5GHz-uitzenden. De client is weliswaar nog even verbonden aan het begin van het scenario, maar door gebrek aan doorvoer wordt deze na elf seconden verbroken, net als bij de Orbi.
De Linksys presteert wederom erg traag, waarvan we door de andere scenario's inmiddels weten dat dit niet aan interferentie te wijten is, want dat lijkt weinig vat te krijgen op de verbindingskwaliteit (of gebrek daaraan) van de Linksys.
Ten slotte de ZenWiFi-set, die niet onder de indruk lijkt van interferentie. Op 5GHz is de invloed op de doorvoer minimaal en piekt de set regelmatig met een hogere doorvoer dan het gemiddelde dat we eerder zagen bij de doorvoertest over een draadloze hop. Ruis op het DFS-deel van de 5GHz-radioband, waar de set communiceert voor zijn backhaul, heeft iets invloed, daarmee zakt de snelheid terug naar ongeveer 1Gbit/s en zien we een onrustiger beeld in de pieken en dalen van de doorvoer. Het is uitmuntend in alle scenario's.
Latency
De conclusie dat de Deco XE75 Pro erg goede responstijden biedt, trokken we eerder al in de losse review van deze set, maar gaat ook in vergelijking met andere meshsets nog steeds op. In alle scenario's staat de set bovenaan. De responstijd is op een satelliet gemiddeld gezien zelfs dubbel zo snel als de overige deelnemers. De responstijden die we hebben gemeten, zijn van alle deelnemers goed genoeg om onder goede omstandigheden geen merkbare invloed toe te voegen op een VoIP-gesprek.
Testresultaten: Opgenomen vermogen
We hebben het energiegebruik van de meshkits gemeten. Dat doen we apart op de router en op de satelliet, omdat het verbruik van beide kan verschillen door functionaliteit. We meten de apparatuur in rust terwijl ze met elkaar verbonden zijn met een redelijke onderlinge afstand. We observeren het opgenomen vermogen gedurende een minuut en noteren vervolgens het gemiddelde als resultaat.
- Opgenomen vermogen router
- Opgenomen vermogen satelliet
De routers van de meshsets die we in dit artikel bekijken, zijn niet de zuinigste apparaten die we hebben bekeken. Alle sets in deze round-up beschikken over drie radio's; dat zie je terug in het verbruik, want dat ligt voor deze sets hoger dan de sets met twee radio's die we in eerdere reviews bekeken.
Vrijwel altijd is het verbruik van een satelliet iets lager dan het verbruik van de router of hoofdnode. Dat is logisch, want die heeft nu eenmaal een groter takenpakket. We zien op deze regel twee sets die de uitzondering vormen: de Linksys Velop Pro 6E verbruikt altijd evenveel, onafhankelijk van de rol die het apparaat vervult. Hetzelfde geldt voor de ASUS ZenWiFi XT9. Het opgenomen vermogen van de satelliet van de ZenWiFi-set wordt enkel overtroffen door de FritzBox 4060-router, die het hoofd vormt van de Fritz Mesh Set. Als je het verbruik van de router en satelliet optelt, verbruikt de set minder dan de Fritz Mesh-set, dus uiteindelijk is het niet de onzuinigste set die we tot nu toe in onze testopstelling hebben getest. Die 'eer' gaat naar de Orbi 850, waarvan de router en satelliet opgeteld 17,2W vermogen opsnoepen uit het net. Dat kost je op jaarbasis 47,55 euro bij een gemiddelde kWh-prijs van 32 eurocent.
Conclusie
In deze round-up vergeleken we meerdere meshsets uit het duurdere segment met verschillende backhaulconfiguraties. De insteek was om te onderzoeken of sets met een gereserveerde backhaulmogelijkheid beter presteren dan de goedkopere sets die we in de eerdere round-up bekeken. Dat is gedeeltelijk het geval. De backhaulsnelheden die we meten bij deze sets zijn hoger, vooral bij de TP-Link Deco XE75 Pro en ASUS ZenWiFi XT9. Met bedrade clients aan beide zijden profiteer je dus zeker van snelheidswinst door wat meer uit te geven voor een dergelijke set. Ook draadloze clients krijgen vooral op 5GHz een stuk meer doorvoer voor elkaar.
Afhankelijk van de grootte van je huis en of twee accesspoints volstaan, kan het dus zeker lonen om hetzelfde uit te geven voor een set met twee snellere accesspoints in plaats van drie die de backhaul delen.
Daarnaast was de vraag of 6GHz-ondersteuning een onmisbare toevoeging is aan een meshset ten opzichte van sets die een gereserveerde 5GHz-radio gebruiken voor de backhaulcommunicatie. De resultaten die de sets neerzetten in onze testopstelling bieden echter nog weinig uitsluitsel om die vraag goed te kunnen beantwoorden. De twee sets met 6GHz-ondersteuning blijken beide over hun eigen uitdagingen te beschikken, door softwareproblemen of eigenzinnig backhaulgedrag, en ook de 5GHz-gebaseerde sets die we hebben bekeken, zijn niet zonder nukken. Alle deelnemers in deze round-up beschikken over een achilleshiel, waarbij het scenario waarin de sets ingezet worden, de set kan maken of breken.
De twee sets met 6GHz, de Linksys Velop Pro 6E en TP-Link XE75 Pro, kunnen de 6GHz-radio voor clients inzetten. Linksys kiest ervoor om dit standaard te doen; bij de Deco-set moet je dit zelf apart inschakelen. In het laatste geval verwacht je dat dit er in uitgeschakelde toestand voor zorgt dat de 6GHz-radio exclusief gebruikt wordt voor de backhaul en daarmee de andere radio's vrij blijven voor de clients. Dit is niet het geval bij de Deco-set, die altijd alle radiobanden gebruikt voor backhaulverkeer. Dat heeft voor- en nadelen. Het voordeel is dat er bij rustige draadloze omstandigheden meer bandbreedte bruikbaar is voor het backhaulverkeer, wat we ook terugzien in de meetresultaten van de backhaulsnelheid. Is het wel druk of zijn het juist draadloze clients die de backhaul gebruiken, dan zakt de snelheid in omdat de radiotijd verdeeld moet worden tussen clients en backhaul. De keuze om de backhaul zo in te zetten, is dus niet in alle gevallen voordelig. De Linksys staat voor dezelfde uitdaging, maar heeft duidelijk grote moeite om fatsoenlijke bandbreedte aan te bieden aan clients die verbonden zijn op een draadloze satelliet. De prestaties zijn dusdanig dat we deze set absoluut niet kunnen aanraden.
De sets met een extra 5GHz-radio kunnen meer garanties bieden voor de backhaulbandbreedte. Ook dat zien we terug in de resultaten, want daar zien we dat je op een draadloos verbonden satelliet geen snelheid hoeft te verliezen ten opzichte van een verbinding rechtstreeks op de router. Tenminste, als de backhaulverbinding voldoende bandbreedte biedt. Bij de Netgear Orbi 850-serie is gekozen voor een lagere bandbreedte voor de backhaulradio dan voor het clientnetwerk. Bij druk verkeer op de satelliet kan dat ervoor zorgen dat de backhaulverbinding de bottleneck vormt. De set zal beter uit de verf komen als deze volledig bedraad wordt aangesloten. De backhaulbandbreedte van de ASUS ZenWiFi XT9 vormt in theorie niet zo snel een beperking, maar in de praktijk zien we dat deze onder ideale omstandigheden niet de geadverteerde snelheid weet te halen. Zodra de afstand tussen de satellieten groter wordt, zien we ook dat de bandbreedte rap afneemt. De set biedt daardoor wat minder dekking dan de overige deelnemers.
Als we naast de prestaties de prijzen van de verschillende sets in ogenschouw nemen, komen de ZenWiFi XT9 en TP-Link XE75 Pro het gunstigst naar voren. Ten opzichte van de Orbi 850 leveren beide sets erg goede prestaties, al haalt de ASUS niet de maximale opgegeven prestaties. Ze zijn daarnaast toekomstvast als ze worden gebruikt met een internetverbinding die meer dan 1Gbit/s doorvoersnelheid biedt.
| Productvergelijking | ASUS ZenWiFi AX (XT9) AX7800, 2 stuks, Zwart | TP-Link Deco XE75 Pro, 3 pack | Netgear Orbi AX6000 Mesh WiFi 6-systeem (RBK852), 2 stuks | Linksys Velop Pro 6E, 2-pack |
|---|
| | :fill(white):strip_exif()/i/2005350216.jpeg?f=thumb) | :fill(white):strip_exif()/i/2005485026.jpeg?f=thumb) | :fill(white):strip_exif()/i/2003122380.jpeg?f=thumb) | :fill(white):strip_exif()/i/2006077814.jpeg?f=thumb) |
| Max. snelheid 2,4GHz (Mbit/s) | 1150 | 1150 | 1150 | 1150 |
| Max. snelheid 5GHz (Mbit/s) | 2400 | 2400 | 2400 | 2400 |
| Max. snelheid 6GHz (Mbit/s) | 0 | 2400 | 0 | 2400 |
| Max. snelheid backhaul (Mbit/s) | 4800 | 2400 | 1200 | 2400 |
| Wifisnelheid | + | ++ | - | -- |
| Wifibereik | - | ++ | + | + |
| Webinterface | +++ | - | ++ | --- |
| Instellingsniveau | +++ | + | + | + |
| | vanaf € 315,21 | vanaf € 359,- | vanaf € 489,99 | vanaf € 255,29 |
| |
|
|
|
|
:strip_exif()/i/2007013466.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2005485026.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006913442.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006913444.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814994.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814988.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814990.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814992.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815002.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815004.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2005350216.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007012172.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007012174.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814978.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814980.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814982.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814984.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006814986.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2006077814.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007012180.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007012182.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013468.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013470.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013472.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013474.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013476.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013478.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013480.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007013482.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2003122380.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007012184.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007012186.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007012188.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815006.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815008.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815010.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815012.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815014.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815016.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815018.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006815020.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2005485030.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2005350202.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2003122380.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006077814.jpeg?f=thumbmedium)
/u/818861/crop67e51182dfc04_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/292344/pclinde.jpg?f=community)
/u/1042525/crop5f26a11f70624_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/517503/crop602112b4ac9cb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/424053/crop5b545bb664b6d.png?f=community){kind=small}
/u/142848/crop631b73f49acc6_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/54579/Static.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140051/BSOD.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/133253/NOVIR350.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1672520/crop61f1e29690ef3.jpg?f=community){kind=small}
Een derde satellliet vraagt extra radiotijd, en zorgt voor meer bezetting op je wifikanalen. Daarnaast zijn drie accesspoints niet altijd noodzakelijk voor een appartement of kleinere woning, maar dan is het wel fijn als een set met twee satellieten bij iets meer afstand nog steeds een goede verbinding op kunnen bouwen.
:strip_icc():strip_exif()/u/109539/avatar_kerst_still.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/40481/crop63f777c898038_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/192449/crop5b7e8477db46e_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/148758/crop672e132f0ee41.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78279/crop5a9fe3f83191c.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/322201/crop64ef33b4e5a6d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/55486/crop6597c6403e549_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/75578/crop5935346597d2a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/83398/MooMoo.PNG?f=community){kind=small}
/u/337525/crop577d404977f22.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/75092/robinia_70.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/149760/MG_logo.jpg?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/468594/crop5e1ebafed873c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}